SlideShare a Scribd company logo
1 of 43
Download to read offline
Edgard Eeckman
PhD Media- en Communicatiestudies
Een situatie Een antwoord:
‘patient
empowerment’
Wat verandert er
als u te horen krijgt
dat u ernstig ziek bent?
Serge wordt
afhankelijk
Serge wordt afhankelijk
van zijn arts
De ‘resource dependency theory’
Serge wordt afhankelijk
van de resources van zijn arts
De “resource dependency theory”
“Een groep of persoon A heeft macht
als A over een “resource” beschikt
waarvan B afhankelijk is,
en waarvoor B geen alternatief heeft
buiten A”
Emerson, 1962 - Overbeck, 2010
De afhankelijkheid
van een “resource”
leidt tot macht
De “resource dependency theory”
Hoe waardevoller en zeldzamer de “resource”,
hoe groter de afhankelijkheid.
Afhankelijkheids“resources” van de patiënt
Van de patiënt
• Informatie
• Kennis
• Tijd
• Affectie
• Aanhankelijkheid
• Vaardigheden
• Wettelijke macht
Factoren kunnen de afhankelijkheid nog versterken …
• Op een directe manier:
onzekerheid, gepercipieerd risico,
gepercipieerde ernst en vertrouwen
• Op een indirecte manier:
gelegitimeerde autoriteit en charisma
Verlies van
controle & autonomie
Hoe voelt u zich
als u afhankelijk wordt?
Het belang
Controleverlies
 Kan hulpeloosheid creëren & ziek maken
 Kan weerstand en boosheid creëren
 Patiënten (de samenleving!)
vragen om betrokken te worden
Afhankelijk zijn is niet altijd negatief
Macht uitoefenen creëert weerstand
• Symbolische weerstand
• Reële weerstand
Het uitoefenen van macht kan
een kost met zich meebrengen
Heeft de arts macht?
De sociale macht
in de relatie patiënt-arts is
afhankelijkheidsmacht
(On)Gezond zijn
“Gezond zijn is de dingen kunnen doen
die ik wil doen”

Ziek zijn is een “incapaciteit”
Het is “dysfunctioneel”

Help!
Hebt u als patiënt macht?
Wederzijdes afhankelijkheids“resources” van patiënt en huisarts
Van de patiënt
• Informatie
• Kennis
• Tijd
• Affectie
• Aanhankelijkheid
• Vaardigheden
• Wettelijke macht
Van de huisarts
• Informatie
• Tijd
• Affectie
• Economisch (reputatie)
Een onevenwicht in afhankelijkheid van “resources”
Afhankelijkheids“resources” op andere niveaus
Macht uitoefenen verbreekt vertrouwen
De patiënt ≠ consument - De dokter ≠ verkoper
Een situatie Een antwoord:
‘patient
empowerment’
Het machtsoverwicht hebben ≠ Macht uitoefenen
Macht hebben ꞊ Een opportuniteit
Het machtsoverwicht hebben
Wat is ‘empowerment’?
“Mensen helpen om meer controle te krijgen
over hun leven en levensomstandigheden”
Power and Empowerment, Thompson, 2007
WGO’s ethische & morele visie
“Gemeenschappen moeten empowered worden”
Health and Empowerment, Kendall, 1998
‘Patient empowerment’
“Een empowerde patiënt
heeft controle over het management
van zijn conditie
in het dagelijks leven”
EPF, 2015
De patiënt moet willen & durven controle te hebben
Patient empowerment =
mee verantwoordelijkheid dragen
Empowerment =
• Meer controle hebben
• Meer gevoel van controle hebben
Patient empowerment: controle delen!
Informatie geven en controle overdragen
zijn twee verschillende dingen
Chronische patiënten = het prototype van geëmpowerde patiënten
4 doelstellingen van communicatie  4 communicatie benaderingen
Communicatie als middel Communicatie benaderingen
1. Informeren
& Kennis creëren
1. Informatie, kennis
& ervaring delen
2. Beïnvloeden
2. Intrinsieke motivatie creëren
door argumenten uit te wisselen
3. Macht uitoefenen 3. ‘Shared decision-making’
4. Empoweren
4. Ondersteunen & Versterken
van de patient’s ‘self-efficacy’

Het belang
Communication benaderingen
1. Informatie, kennis
& ervaring delen
2. Intrinsieke motivatie creëren
door argumenten uit te wisselen
3. ‘Shared decision-making’
4. Ondersteunen & Versterken
van de patient’s ‘self-efficacy’
 Voorkomen en verminderen van
gevoel van controle- en
autonomieverlies
 Creëren van intrinsieke motivatie
 Verhogen van ‘patient
adherence’
 Hogere betrokkenheid met
zichzelf: preventie & gedrag!
 Humane aanpak:
Respect & Zelfbeschikking
 Een zaak van attitude
Patient empowerment is …
• Meer dan communicatietechnieken toepassen
• Een attitude
Genezen gaat ook over
de autonomie van een persoon herstellen.
Dat kan even belangrijk zijn als volledig genezen.
Patient empowerment is …
1. Voorrang geven aan
de doelstellingen van de patiënt
2. De patiënt het laagst mogelijke gevoel
van afhankelijkheid geven (als hij dat wil!)
Een situatie Een antwoord:
‘patient
empowerment’
Respect & Samen
Wederzijds respect
Respect =
“due regard for the feelings
or rights of others”
Concise Oxford English Dictionary, 2004
Samen
• Edgard Eeckman
edgard.eeckman@uzbrussel.be
edgard.eeckman@proximus.be
• https://www.patientempowerment.info
• Twitter: #eeckman
Contact
Symposium op dinsdag 1 oktober
Patiënt en zorgverstrekker:
piloot en co-piloot?
Partners
Zorgnet-Icuro, Voka Health Community, EACH en KORTOM
www.patient-zorgverlener.be

More Related Content

Similar to Patient empowerment

De Patient Als Regisseur, Emerce Ehealth 2011
De Patient Als Regisseur, Emerce Ehealth 2011De Patient Als Regisseur, Emerce Ehealth 2011
De Patient Als Regisseur, Emerce Ehealth 2011jbaardman
 
E health gastcollege
E health gastcollegeE health gastcollege
E health gastcollegeSjouke Liem
 
Pieter Jeekel, Zelfzorg Ondersteund
Pieter Jeekel, Zelfzorg OndersteundPieter Jeekel, Zelfzorg Ondersteund
Pieter Jeekel, Zelfzorg OndersteundSIGRA-presentaties
 
De kunst van samen beslissen
De kunst van samen beslissen  De kunst van samen beslissen
De kunst van samen beslissen Markus Oei
 
ICT als aanjager van Patient Empowerment
ICT als aanjager van Patient EmpowermentICT als aanjager van Patient Empowerment
ICT als aanjager van Patient EmpowermentOscar Rietkerk
 
Herstel Voor Kenniskring
Herstel Voor KenniskringHerstel Voor Kenniskring
Herstel Voor KenniskringSpencer Zeegers
 
Keynote 2: Eigen regie en zelfmanagementondersteuning
Keynote 2: Eigen regie en zelfmanagementondersteuningKeynote 2: Eigen regie en zelfmanagementondersteuning
Keynote 2: Eigen regie en zelfmanagementondersteuningStijn Huijsmans
 
Apotheker, een vak online
Apotheker, een vak onlineApotheker, een vak online
Apotheker, een vak onlineMartijn Hulst
 
Chantal van audenhove vlaamse alzheimer liga 20 09 draagkracht mantelzorgers ...
Chantal van audenhove vlaamse alzheimer liga 20 09 draagkracht mantelzorgers ...Chantal van audenhove vlaamse alzheimer liga 20 09 draagkracht mantelzorgers ...
Chantal van audenhove vlaamse alzheimer liga 20 09 draagkracht mantelzorgers ...GittaDeNutte
 
Defensieve Geneeskunde in Nederland - T Jansen
Defensieve Geneeskunde in Nederland - T JansenDefensieve Geneeskunde in Nederland - T Jansen
Defensieve Geneeskunde in Nederland - T JansenKNMG Limburg
 
Presentatie Flevoziekenhuis Gedeelde besluitvorming (SDM) 29 september 2014
Presentatie Flevoziekenhuis Gedeelde besluitvorming (SDM) 29 september 2014Presentatie Flevoziekenhuis Gedeelde besluitvorming (SDM) 29 september 2014
Presentatie Flevoziekenhuis Gedeelde besluitvorming (SDM) 29 september 2014Markus Oei
 
Seneca congres - Presentatie Kim Putters
Seneca congres - Presentatie Kim PuttersSeneca congres - Presentatie Kim Putters
Seneca congres - Presentatie Kim PuttersAxioma Communicatie
 
20141128 hoe stimuleer je de centrale rol van de patiënt in de zorg - m hel...
20141128   hoe stimuleer je de centrale rol van de patiënt in de zorg - m hel...20141128   hoe stimuleer je de centrale rol van de patiënt in de zorg - m hel...
20141128 hoe stimuleer je de centrale rol van de patiënt in de zorg - m hel...Marcel Heldoorn
 
Presentatie hulpverlening aan gezinnen 3
Presentatie hulpverlening aan gezinnen 3Presentatie hulpverlening aan gezinnen 3
Presentatie hulpverlening aan gezinnen 3Inge Oud
 
Presentatie hulpverlening aan gezinnen 4
Presentatie hulpverlening aan gezinnen 4Presentatie hulpverlening aan gezinnen 4
Presentatie hulpverlening aan gezinnen 4Inge Oud
 

Similar to Patient empowerment (20)

Patiënten aan de macht?
Patiënten aan de macht?Patiënten aan de macht?
Patiënten aan de macht?
 
De Patient Als Regisseur, Emerce Ehealth 2011
De Patient Als Regisseur, Emerce Ehealth 2011De Patient Als Regisseur, Emerce Ehealth 2011
De Patient Als Regisseur, Emerce Ehealth 2011
 
E health gastcollege
E health gastcollegeE health gastcollege
E health gastcollege
 
Pieter Jeekel, Zelfzorg Ondersteund
Pieter Jeekel, Zelfzorg OndersteundPieter Jeekel, Zelfzorg Ondersteund
Pieter Jeekel, Zelfzorg Ondersteund
 
Dodelijke medische praktijken
Dodelijke medische praktijkenDodelijke medische praktijken
Dodelijke medische praktijken
 
Aliette Jonkers
Aliette JonkersAliette Jonkers
Aliette Jonkers
 
02 aliette jonkers
02 aliette jonkers02 aliette jonkers
02 aliette jonkers
 
De kunst van samen beslissen
De kunst van samen beslissen  De kunst van samen beslissen
De kunst van samen beslissen
 
ICT als aanjager van Patient Empowerment
ICT als aanjager van Patient EmpowermentICT als aanjager van Patient Empowerment
ICT als aanjager van Patient Empowerment
 
Herstel Voor Kenniskring
Herstel Voor KenniskringHerstel Voor Kenniskring
Herstel Voor Kenniskring
 
Keynote 2: Eigen regie en zelfmanagementondersteuning
Keynote 2: Eigen regie en zelfmanagementondersteuningKeynote 2: Eigen regie en zelfmanagementondersteuning
Keynote 2: Eigen regie en zelfmanagementondersteuning
 
Apotheker, een vak online
Apotheker, een vak onlineApotheker, een vak online
Apotheker, een vak online
 
Chantal van audenhove vlaamse alzheimer liga 20 09 draagkracht mantelzorgers ...
Chantal van audenhove vlaamse alzheimer liga 20 09 draagkracht mantelzorgers ...Chantal van audenhove vlaamse alzheimer liga 20 09 draagkracht mantelzorgers ...
Chantal van audenhove vlaamse alzheimer liga 20 09 draagkracht mantelzorgers ...
 
UZA Johnny Van Der Straeten op symposium "Communicatie troef"
UZA Johnny Van Der Straeten op symposium "Communicatie troef"UZA Johnny Van Der Straeten op symposium "Communicatie troef"
UZA Johnny Van Der Straeten op symposium "Communicatie troef"
 
Defensieve Geneeskunde in Nederland - T Jansen
Defensieve Geneeskunde in Nederland - T JansenDefensieve Geneeskunde in Nederland - T Jansen
Defensieve Geneeskunde in Nederland - T Jansen
 
Presentatie Flevoziekenhuis Gedeelde besluitvorming (SDM) 29 september 2014
Presentatie Flevoziekenhuis Gedeelde besluitvorming (SDM) 29 september 2014Presentatie Flevoziekenhuis Gedeelde besluitvorming (SDM) 29 september 2014
Presentatie Flevoziekenhuis Gedeelde besluitvorming (SDM) 29 september 2014
 
Seneca congres - Presentatie Kim Putters
Seneca congres - Presentatie Kim PuttersSeneca congres - Presentatie Kim Putters
Seneca congres - Presentatie Kim Putters
 
20141128 hoe stimuleer je de centrale rol van de patiënt in de zorg - m hel...
20141128   hoe stimuleer je de centrale rol van de patiënt in de zorg - m hel...20141128   hoe stimuleer je de centrale rol van de patiënt in de zorg - m hel...
20141128 hoe stimuleer je de centrale rol van de patiënt in de zorg - m hel...
 
Presentatie hulpverlening aan gezinnen 3
Presentatie hulpverlening aan gezinnen 3Presentatie hulpverlening aan gezinnen 3
Presentatie hulpverlening aan gezinnen 3
 
Presentatie hulpverlening aan gezinnen 4
Presentatie hulpverlening aan gezinnen 4Presentatie hulpverlening aan gezinnen 4
Presentatie hulpverlening aan gezinnen 4
 

Patient empowerment