Presentación sobre España nos anos 1868-1874. Ademáis do reinado de Alfonso XII (1875-1885) e a súa vida.

1. Alfonso XII DE Borbón

2. Un reinado inacabado por unha morte prematura e inesperada a só tres días de
cumprir 28 anos e apenas unha década como xefe do Estado Español.
Existencia e vida institucional efímera pero suficiente para por os cimentos dun novo réxime
monárquico de goberno parlamentario, coa Constitución de maior vixencia da Historia
Contemporánea de España: a Constitución de 1876.
Hai varios mitos e lendas sobre el: rei romántico, rei soldado, rei liberal… ”O Pacificador “
apodo polo cal aínda se lle recorda hoxe.
Alfonso XII foi rei de España entre 1874 e 1885, ao principio do seu reinado puxo fin á
Primeira República dando paso ó periodo coñecido como Restauración.
Naceu o 28 de novembro de 1857 no Palacio Real de Madrid.
Fillo de Isabel II e Francisco de Asís, aínda que se rumoreaba que o seu pai biolóxico era un
capitán de enxeñeiros chamado Enrique Puigmoltó y Mayans, III conde de Torrefiel e I
vizconde de Miranda.
Recibiu o título de Principe de Asturias ao nacer.
Foi bautizado o 7 de decembro de 1857 na capela do Palacio Real de Madrid polo patriarca
das Indias cos nomes de: Alfonso Francisco de Asís Fernando Pío Xoan María da Concepción
Gregorio Pelayo de Borbón e Borbón; sendo os seus padriños a súa irmá maior a infanta Isabel
e o papa Pío IX, representado polo nuncio monseñor Lorenzo Barili.
Entre os seus preceptores atopábanse o Duque de Sesto e o arzobispo de Burgos (elexido
pola raíña Isabel despois de consultar con Pío IX).
Tiña 4 irmás: - Isabel, condesa de Girgenti (1851 -1931)
- Mª del Pilar (1861 -1879)
- Mª de la Paz, princesa de Baviera (1862 -1946)
- Mª Eulalia, duquesa de Galliera (1864 – 1958)
Din del que é un home serio e responsable para a súa idade, con notable talento, raiando na
xenialidade, de ollos castaños e sereos e con facilidade de expresión.
Segundo o diplomático Augusto Conte: “Se fose un pouco máis alto de corpo, calificaríase de
bo mozo; aínda pequeno, gustáballe moito ás rapazas pola dozura dos seus ollos e a expresión
intelixente das súas faccións. Falaba con elocuencia natural… Era bondadoso, ocurrente e
amable, sen o menor orgullo.”

3. Dende pequeno tivo unha saúde fráxil que os seus médicos tentaron vigorizar con baños
mariños e a práctica diaria de ximnasia e diversos deportes.
<<¡Abaixo os Borbóns!¡Viva España con honra!>>, foi unha das clamas populares da
triunfante e <<Groriosa>>revolución de setembro de 1868 pola que a súa nai a raíña Isabel
II foi destroada e toda a familia real foi obrigada a partir hacia o exilio.
Un exilio permanente para Isabel II, pero non para o Príncipe de Asturias quen volvería xa
como rei a súa patria natal nos primeiros días de 1875.
Con apenas 17 anos recen cumpridos debía restaurar e lexitimar a monarquía borbónica;
trala monarquía de Amadeo I de Saboia (1870 -1873) e da Primeira República (1873 -1874)
tiña que restablecer a paz, sofocar as sublevacións carlistas e cubana e o máis difícil devolver
a España a estabilidade política, social e económica da que carecía os últimos anos. Para iso
contaba cunha adecuada preparación persoal e cun bo asesor de imaxe e arquitecto da
política: Antonio Cánovas del Castillo
A saída a Europa do xove Alfonso supuxo unha experiencia inestimable ao atoparse con
outros sistemas políticos coma o francés, o austríaco ou o británico.
Foi o primeiro Príncipe de Asturias que se formou en centros educativos e militares
extranxeiros.

4. Os anos de exilio (1868 -1874 ) valéronlle para adquirir unha selecta formación lingüística,
académica e militar nas mellores escolas europeas. Na primeira que estivo foi:
-O Colexio Stanislas de París.
A guerra franco-prusiana fixo que a familia real se trasladase temporalmente a Xinebra, onde
tivo clases particulares e acudiu á Academia Pública de Xinebra.
Para seguir a súa educación elixiuse a Real e Imperial Academía Teresiana (Colexio
Theresianum) de Viena, onde trala guerra franco-prusiana o príncipe foi acompañado por
Guillermo Morphy, conde de Morphy (1836 -1899) home de confianza de Isabel II quen o
elexiu como preceptor; xa fora nomeado xentilhome de entrada co motivo do sexto
cumpreanos do príncipe, acompañándoo durante o exilio a París e dándolle leccións
particulares.
Durante a súa estancia no Colexio Teresiano de Viena, dende febreiro de 1882 ata rematar
os seus estudos en xuño de 1874, Morphy desempeñou un papel crucial na formación do
carácter e intelixencia do príncipe ideando un programa de ensinanza que atendería a
formación integral do príncipe Alfonso, dando atención a súa formación humanística, aos
exercicios corporais e ás visitas a museos, fábricas e a outos establecementos e lugares de
interese ademais de instruilo no dereito constitucional.
Por último asistiu á Academia Militar de Sandhurst en Inglaterra onde coñeceu de primeira
man o constitucionalismo inglés.
Da correspondencia entre Alfonso e a súa nai ponse de manifestó a relativa estreitez
económica na que se movía a familia real neses anos.
O 25 de xuño de 1870, a súa nai Isabel II, abdica os seus direitos dinásticos (nun documento
firmado en París) a favor do seu fillo Alfonso, príncipe de Asturias, pasando a ser o lexítimo
rei de España.
Dende agosto de 1873 Antonio Cánovas del Castillo, sustituindo ao Duque de Montpensier,
convirtiríase no dirixente do movemento Alfonsino, co propósito de preparar á opinión
pública e gañar o maior número de adeptos para restaurar a monarquía de España na figura
de Alfonso de Borbón sin a intervención do Exército.
Foi idea de Cánovas que o príncipe completara a súa formación militar na prestixiosa
Academia de Sandhurst.

5. Mentres en España sucedéronse diferentes formas de goberno:
-Goberno Provisional (1868 – 1871)
Trala caída da monarquía borbónica en España formouse un goberno presidido tanto por
políticos coma por militares afamados.
Este estaba obrigado a buscar unha solución á inestabilidade política que había no momento
e decidir se se pasaba a unha república, monarquía ou dictadura.
-Reinado de Amadeo I de Saboia (1870 – 1873 )
Aínda que con moitas discrepancias o xeneral Prim instaurou unha monarquía parlamentaria,
na que o poder estaba moi diluido.
A casa elexida tras ser rexeitado por moitos países europeos foi a de Saboia.
Este sistema de goberno tivo moi poucos simpatizantes, ademais antes da chegada do novo
monarca, o xeneral Prim foi asasinado.
Entre 1871 e 1873 houbo varios gobernos moi ineficaces, en gran medida porque os mesmos
políticos non aceptaban a Amadeo como monarca.
-Primeira República (1873 – 1874)
Despois de deixalo trono Amadeo I instáurase en España a I República que dende o comezo
tivo moitas trabas acabando cun levantamento militar a mans do xeneral Arsenio Martínez-
Campos que proclamou rei de España a Alfonso XII.

7. Durante esta etapa histórica: O Sexenio Democrático, a causa alfonsina estivo representada
nas Cortes por Antonio Cánovas del Castillo que estivo moi atento á educación do príncipe
supervisada polo Duque de Sesto.
Según Ramon Villares gracias o percorrido que fixo por diversos colexios extranxeiros, o
príncipe Alfonso adquiriu dominio de linguas e un regular coñecemento da historia europea,
así como dalgúns teóricos políticos máis apreciados da época (Benjamin Constant, Walter
Bagehot).
A xuzgar pola impresión que causaba nos observadores extranxeiros e polos libros que fixo
comprar nada máis chegar ó Palacio de Oriente a súa formación acercábao máis a un
monarca liberal europeo caos seus inmediatos antepasados españois, tan castizos como
pouco cultivados.
Foi o primeiro monarca da España moderna que fora educado casi completamente no exilio,
sen pompa nin etiqueta.
O 1 de decembro de 1874, Alfonso fixo público o Manifesto de Sandhurst, presentándose aos
españois coma un príncipe católico, español, constitucionalista, liberal e deseoso de servir á
nación.

8. O 29 de decembro de 1874 prodúxose a restauración da monarquía o pronunciarase o
xeneral Arsenio Martínez-Campos en Sagunto (Valencia) a favor do acceso ó Trono do
Principe Alfonso.
Naquel momento, o xefe de Estado era o xeneral Serrano e o xefe do Goberno era Sagasta.
O 9 de xaneiro de 1875, Alfonso regresa a España vía Barcelona facendo a entrada na capital
o 14 de xaneiro sendo proclamado rei ante as Cortes Españolas.
Alfonso XII nomeou ó Conde de Morphy o seu secretario particular que dende este cargo
converteuse no gran protector dos artistas do seu tempo intercedendo na concesión de
pensións por parte da Casa Real tendo unha forte presencia nas institucións culturais do
Madrid da Restauración.
Só 5 días despois da súa coroación emprendeu a primeira acción como xefe do Estado
Español marchando ao norte para dirixir as operacións militares contra os carlistas.
O seu reinado consistiu principalmente en consolidar a monarquía e a estabilidade
institucional, reparando os danos que as loitas internas dos anos do chamado Sexenio
Revolucionario deixaran tras de si gañándose o apodo de “O Pacificador”.
En 1876 púxose fin á terceira guerra carlista dirixida por Carlos VII (o propio monarca foi ao
campo de batalla para presenciar o final).
Os foros vascos e navarros foron reducidos, cesaron as hostilidades en Cuba coa firma da Paz
de Zanjón (1878).
O 30 de xuño de 1876 foi promulgada unha nova Constitución, que non recoñecía a soberanía
nacional, senón unha soberanía compartida entre o Monarca e as Cortes.

9. O rei convertíase no poder moderador do novo réxime, pois conservaba amplas prerrogativas
políticas e asumía o mando Supremo do Exército e da Armada (art.52 da Constitución e Lei
Constitutiva do Exército de 1878). Sobre esta base legal construiríase o sistema político
monárquico do goberno parlamentario coñecido coma a época da Restauración.
Neste periodo con prácticas electorais fraudulentas chegaron ao poder dous grandes
partidos dinásticos; O Partido Liberal-Conservador(O Partido Conservador) e o Partido
Liberal-Fusionista(O Partido Liberal) que se turnarían case medio século no Goberno ata o
golpe de Estado do xeneral Miguel Primo de Ribera e Orbañeja o 13 de setembro de 1923 co
que empezaría a primeira das ditaduras que coñecería a España do século XX.
Alfonso XII foi vítima de dous atentados un o 25 de outubro de 1878, o obreiro catalán Xoan
Oliva Moncasi disparoulle un tiro de pistola na rúa Maior de Madrid do que saíu ileso.
Moncasi foi detido ao momento e executado o 4 de xaneiro de 1879 mediante garrote.
Outro o 30 de decembro de 1879, cando os monarcas viñan de pasear polos xardíns do Retiro
un xove galego de 20 anos chamado Francisco Otero González disparoulles a queimarroupa
sen chegar a ferilos. Foi executado o 14 de abril de 1880 mediante garrote.
Según Ramón Villares foi un monarca moi popular gracias o seu breve matrimonio coa súa
curmá Mª de las Mercedes e sobre todo polo seu carácter afable e espontáneo.
Mostrouse coma un rei humanitario o que lle importaban os problemas dos seus súbditos;
demostrouno en varias visitas (unhas oficiais, outras non) aos afectados por catástrofes
naturais ou endémicas:
- Inundacións en Murcia e sur de Alicante (1879).
- Terremoto de Andalucia (1884- 1885).
- Cólericos de Aranxuez (1885).

10. O calendario dos viaxes interiores do rei pese a súa ma saúde foi moi intenso. Acabou
visitando persoalmente gran parte das rexións españolas e as principais institucións.
Alfonso XII foi un rei moi cercano ao pobo sempre que podía.
Durante a súa curta vida como rei, Alfonso XII, casou dúas veces unha por amor e outra por
razóns de Estado; ademais dalgunhas aventuras extramatrimoniais, a máis coñecida e
duradeira coa cantante Elena Sanz coa que tivo dous fillos ilexítimos sen ningún dereito na
sucesión do Trono: Alfonso (1879-1970) e Fernando (1880-1922).
A súa curmá Mª de las Mercedes de Orleáns e Borbón, neta do rei de Francia Luis Felipe de
Orleans, sobriña de Isabel II e filla dos Duques de Montpensier foi a súa primeira esposa,
casándose o 23 de xaneiro de 1878; a raíña consorte faleceu seis meses despois de morte
súbita (outros din que de tifus ou tuberculose)
Disto xurdiron moitos versos e coplillas que alimentaron a lenda do xove e romántico
monarca; o máis coñecido dicía: <<¿Onde vas, Alfonso Doce, onde vas, triste de ti? Vou en
busca de Mercedes, que onte a tarde non a vin…>>
O 29 de novembro de 1879, contraía segundas nupcias coa archiduquesa Mª Cristina de
Habsburgo-Lorena (curmá segunda do emperador Francisco Xosé I de Austria), quen lle daría
tres fillos:
-Mª de las Mercedes (1880-1904), infanta de España e Princesa de Asturias, casada con
Carlos de Borbón-Dos Sicilias(1870-1949).
- Mª Teresa (1882-1912), infanta de España. Consorte Fernando I de Baviera.

11. -Alfonso XIII (1886-1941), rei de España dende o seu nacemento, xa que naceu meses
despois do falecemento do seu pai. Consorte Victoria Eugenia de Battenberg.
A viuva de Alfonso XII, MªCristina de Habsburgo-Lorena, sería rexente de España ata a
maioría de idade do seu fillo Alfonso XIII de Borbón o 2 de maio de 1902
En 1885 desatouse unha epidemia de cólera en Valencia que se foi extendendo hacia o
interior do país. Cando chegou a Aranxuez o monarca quixo visitar aos afectados ao que o
goberno de Cánovas se negou polo perigo que corría. O rei marchou sen previo aviso,
ordeando que se abrira o Palacio Real de Aranxuez para aloxar as tropas da guarnición. Unha
vez alí consolou aos enfermos e repartiu axudas.
O enterarse o Goberno da viaxe do soberano, mandou ao ministro de Graza e Xustiza, o
capitán xeral e o gobernador civil para que o levasen de volta a Madrid. Cando chegou foi
recibido polo pobo con vítores e, retirando os cabalos, conduxo a carruaxe ata o Palacio Real
de Madrid.

12. O 25 de novembro de 1885 Alfonso XII falecía de tuberculose no Palacio Real do Pardo,
arroupado pola súa dona e as súas dúas infantas.
Os seus restos mortais descansan na Cripta de reis e raíñas do Real Mosteiro de San Lorenzo
do Escorial.
Ten adicado un monumento no parque do Retiro de Madrid.
BIBLIOGRAFIA:
-www.unprofesor.com
-www.cervantesvirtual.com
-https://es.m.wikipedia.org
-https://historiaespana.es
-www.cope.es>noticias
SHAILA EL FAHAM PRIETO 6ºA