1. TEMA 6
O Final da
Idade Media
na Península
Ibérica

2. LECCIÓN 1
A EVOLUCIÓN
POLÍTICA NOS
SÉCULOS XIII E XIV

3. ACTIVIDADES
• Elabora as actividades:
– Nº 2 (p. 112)
– Nº 6 (p. 113)
– Nº 7 (p. 113)
– Nº 4 (p. 125)

4. LECCIÓN 2
ECONOMÍA E
SOCIEDADE
EN CASTELA

5. ECONOMÍA CASTELÁ
• A conquista da Meseta permitiu que mellorase
a economía castelá e crecesen as cidadades.

6. • AGRICULTURA:
– Cereais e explotación da vide e a
oliveira.
– A maior parte da terra pertencía á
nobreza e á Igrexa.
• GANDARÍA:
– En Castela destaca á gandaría ovina
(especialmente ovellas meriñas,
importantes para o téxtil).
– Destaca á gandaría transhumante:
despraza os rabaños cara aos pastos
frescos do norte no verán e cara a
zonas de clima temperado no
inverno.
– Para protexer a transhumancia
creáronse as Mestas, asembleas de
Gandeiros. Destacou a creación do
Horado Concejo de la Mesta por
parte de Alfonso X, que contaba con
grandes privilexios.

7. • INDUSTRIA ARTESANAL:
– Destacou a confección de panos
de lá (submeseta norte).
– Foi controlada polos gremios.
• COMERCIO:
– INTERIOR: Ferias (Medina del
Campo).
– EXTERIOR: marítima, a través
dos portos do Mar Cantábrico,
como Bilbao, Laredo e
Santander. Os barcos
exportaban lá e ferro cara
Inglaterra e Flandes.

8. SOCIEDADE CASTELÁ
• NOBREZA:
– Manteñen a súa importancia anterior gracias aos privilexios e
territorios recibidos durante a Reconquista.
• CLERO:
– Continuou sendo un estamento privilexiado, exento de pagar
tributos.
– Aumentou a súa riqueza.
• BURGUESÍA:
– Destacou nas actividades comerciais, pero non tanto como a
burguesía doutras cidades europeas.
• CAMPESIÑADO:
– Empeorou a súa situación debido á crise do século XIV. Isto foi
especialmente significativo en lugares como Galicia, onde os
campesiños, fartos do domino señorial, provocaron revoltas
(Revolta dos Irmandiños).

9. INSTITUCIÓNS DA COROA DE CASTELA
• Revisa o esquema da páxina 115.

10. LECCIÓN 3
ECONOMÍA E SOCIEDADE EN
ARAGÓN

11. ECONOMÍA ARAGONESA (Zonas)
• ARAGÓN:
– Reino pouco poboado, de economía agrícola e poucas cidades
importantes (excepto Zaragoza).
• CATALUÑA:
– Grande industria téxtil e comercio activo (o porto de Barcelona
é o máis importante, un dos principáis do Mediterráneo).
• VALENCIA:
– Activo comercio cos portos mediterráneos.

12. SOCIEDADE ARAGONESA
• NOBREZA: Estaba dividida en dous grupos:
– MAGNATES (Condes, Vizcondes e Baróns), que controlaban boa parte da
riqueza e tiñan moitos señoríos.
– PEQUENA NOBREZA: numerosa e perxudicada ao finalizar a Reconquista.
• CLERO:
– Adquiriu importantes riquezas.
• CAMPESIÑOS:
– Uns poucos eran propietarios libres, pero a maioría seguía sometida ao
domino dos señores feudais.
• BURGUESES:
– Nas cidades, destacaron polo comercio e o control do goberno municipal.

13. ALGÚNS CONFLITOS SOCIAIS
ARAGONESES
• PESTE NEGRA (1348) orixinou gran
mortandade.
• CONFLITIVIDADE SOCIAL EN CAMPO E
CIDADE. Na cidade de Barcelona, pequenos
artesáns e comerciantes organizados nun
partido chamado Busca, enfrontáronse ao
patriciado urbano que gobernaba a cidade,
chamado Biga.

14. INSTITUCIÓNS ARAGONESAS
• Revisa o esquema da páxina 117.

15. LECCIÓN 4
ARQUITECTURA GÓTICA EN ESPAÑA

16. • COROA DE CASTELA:
– Gran esplendor artístico (séculos XIII-XV)
– Exemplos:
• Arquitectura relixiosa:
–
–
–
–
Catedral de León.
Catedral de Burgos.
Catedral de Toledo.
Catedral de Sevilla (Gótico Flamíxero; máis recargado de
decoración.
• Arquitectura civil:
– Castelo de Peñafiel (Valladolid).
– Palacio do Infantado (Guadalajara).

17. CATEDRAL DE LEÓN

18. CATEDRAL DE BURGOS

19. CATEDRAL DE TOLEDO

20. CATEDRAL DE SEVILLA

21. CASTELO DE PEÑAFIEL

22. PALACIO DO INFANTADO

23. • COROA DE ARAGÓN:
– Exemplos:
• Arquitectura relixiosa:
– Catedral de Barcelona.
– Catedral de Palma de Mallorca.
• Arquitectura Civil: foi moi prolífica (concellos, palacios,
loxas, estaleiros).

24. CATEDRAL DE BARCELONA

25. CATEDRAL DE MALLORCA

26. LECCIÓN 5
O REINO DE GALICIA ENTRE OS
SÉCULOS XIII E XV

27. ACTIVIDADES
• A determinar na aula.