http://slaid-kz.ru/

1. Ж нібек пен Жиреншеә

2. а) білімділік- 9 сыныпта алған білімдерінен өткендерді еске түсіру,
жаңа мәтінмен таныса отырып,
білімдерін әрі қарай ұштастыру.
Антоним туралы мысалдар арқылы түсінік беру,
жасалу жолына тоқталу.
ә) тәрбиелік – қазақ халқының би, шешендердің сөздерімен таныса
отырып, тапқырлыққа, әділ, отбасын құрметтеуге тәрбиелеу.
б)дамытушылық - оқушыларды өз ойын еркін жеткізуге, тіл
байлығын дамытуға, шығармашылыққа баулу.
1

3. Шешендік сөздер
Шешендік арнау
Шешендік толғау
Шешендік дау
3

4. Шешендік өнердің ерекшеліктері
Ауызда, халық жадында
сақталған.
Авторы халық.
1

5. Адам сөзді тыңдай білген жағыдайда шешен бола алады.
(Қайқауыс)
Не қажет болса, соның бәрін айту, артық сөз айтпау –
нағыз шешендік деген сол.
(Ф.Ларошфуко)
3

6. Ұлы жүздің төбе биі Орта жүздің төбе биі Кіші жүздің төбе биі
Төле би Қаз дауысты Қазыбек би Әйтеке би
• Атақты шешендер
• Мемлекет және қоғам қайраткерлері
• Тәуке ханның кеңесшілері
• «Жеті жарғы» әдет-ғұрып заң жинағын шығаруға үлес қосқан билер
• Ұлт тәуелсіздігі мен бостандығын, татулық пен бірлігін
насихаттаушылар
5

7. Бір үйдің баласы болма,
Көп үйдің баласы бол.
Бір елдің атасы болма,
Бар елдің данасы бол.
Өзіңе-өзің әміл болма,
Халқыңа әділ бол.
Жауыңа қатал болма,
Досыңа адал бол.
(Төле би)
Алтын ұяң - әйелің қымбат,
Құт-береке – атаң қымбат.
Аймалайтын – анаң қымбат,
Мейірімді – апаң қымбат.
(Қазыбек би)
Арадан шыққан жау қиын,
Таусылмайтын дау қиын.
Шанышқыласа сөз қиын,
Жазылмаса дерт қиын,
Іске аспаса серт қиын.
(Әйтеке би)
7

8. * тірік, таныӨ қ
*Айырылады
*Анық
*Т тамұ
*Шешкен екен
*шешен
*Ложь
*Различается
*Достоверный
*мера длины равная
ширине лодони
*Разрешил вопрос
*оратор

9. Жәнібек пен Жиренше.
Жәнібек хан уазірлеріне: “Маған өтірік пен шынның арасы немен
айырылады, соны тауып беріңдер”, - дейді.
Ханның қырық уәзірлері қырық күн ойланып, таба алмайды.
Мұны естіген Жиренше шешен үйіне келіп, Қарашашқа:
- Жәнібек ханымыз қырық уәзіріне: “Өтірік шынның арасын
айырыңдар,”-деп қысым жасап жатыр,-дейді
Өтірік пен шынның арасы- бір-ақ тұтам жер.Оның мәнісі: көзбен
көрген – шын, құлақпен естіген - өтірік.Құлақ пен көздің арасы бір – ақ
тұтам ғой.Көзбен көрген – анық , құлақпен естіген – танық емес пе? –
дейді.
8

10. Дұрыс , бұрыс екенін анықтаңдар.
Мәтін сөйлемдеріМәтін сөйлемдері ДұрысДұрыс БұрысБұрыс
11 Қырық уәзірі қырық күн ойланыпҚырық уәзірі қырық күн ойланып
жауабын тапты.жауабын тапты.
22 «Өтірік пен шынның арасын айырыңдар»«Өтірік пен шынның арасын айырыңдар»
33 «Өтірік пен шынның арасы екі тұтам»«Өтірік пен шынның арасы екі тұтам»
44 «Көзбен көрген - шын, құлақпен естіген -«Көзбен көрген - шын, құлақпен естіген -
өтірік»өтірік»
55 Көзбен көрген - анық, құлақпен естігенКөзбен көрген - анық, құлақпен естіген
танық емес пе?» -дейді Жиренше.танық емес пе?» -дейді Жиренше.
3

11. 1. Мәтінді диологқа бөліп оқу. (25 бет)
2. Өтірік пен шынның айырмасын табыңдар.
3. Сөздердің антоним сыңарларын мәтіннен
тауып жазыңдар. (26 бет)
4. Мәтінді өз сөздеріңмен айтып беру.
10

12. 1.Шешендік с з нешеге б лінеді?ө ө
А.2 В.3 С.4 Д.5 Е.6
2. лы ж зді биін аны таҰ ү ң қ
А.Т ле би В. йтеке биө Ә
С.Жиренше Д. азыбек биҚ
Е. Ж нібек би.ә
3. Зат есім рамына арай алайқұ қ қ
б лінеді?ө
А. жалпы,жал ық
В. деректі,дерексіз
С.Жанды, жансыз
Д.дара, к рделіү
Е. сапалы, атыстық
4. Реторика дегеніміз не?
А. С з м нері В.шешендікө ә
С.Шешендік нер Д.Шешендік с зө ө
Е.Ма ал –м телдер.қ ә
5. “Жеті жар ыны” жаз андарды бірі- ...ғ ғ ң
А. л-Фараби А. АбайӘ
С. азыбек би Д. Сырым биҚ
Е. Халық
6. Ашы буынды аны та.қ қ
А. деп В. Т рбие С. БілімӘ ә
Д. Ана Е. Шешен.
7. Т ра ты с з тіркесін аны таұ қ ө қ
А. Саба кестесі В. Су ж рекқ ү
С. Дала жылы Д. Ж ріп келедіү
Е. андай тамаша!Қ
8. стеуді с ра тарын аны таҮ ң ұ қ қ
А. алай? В. Кім? С. Не істеді? Д.не? Е.Қ
андай?Қ
9. С йлемге тиісті есімдікті ойө қ
... кешке кітап о ыды.қ
А. Мен В. Сен С. Сіз Д.Олар Е. Оның
10. аза тілінде неше с з табы бар?Қ қ ө
А.5. В.6 С.7 Д.8 Е.9

13. *1. В
*2. А
*3. Д
*4. С
*5. С
*6. Д
*7. В
*8. А
*9. В
*10.Е
*“5” – 0
*“4” – 1
*“3” – 2
*“2” – 3

14. Ей, перзентім, білгенің жөн адам үш түрлі болады.
Адамның бірінші түрі - біледі және білген сайын
білгісі келеді,бұлар ғалымдар тобына жатады.
Бұлардың айтқанына риза болу керек.
Екінші түрі – біледі, біле тұра “білмеймін” дейді.
Бұлар ұйқыдағы зұлымдар, олардан сақ болған
жөн.
Үшіншісі – білмейді және білгеннің тілін алмайды.
Олар ессіз надандар. Бұлар аулақ жүру керек.
(Қайқауыс)

15. *М тінні мазм нын р лдерге б ліп айту.ә ң ұ ө ө
*5 жатты у 26 бетғ
*Синонимдерді атыстырып с з тіркесін жазуқ ө
Мысалы: тірік айту, жал ан с з, бекерӨ ғ ө
келу. ...

16. Рахмет.