1. 7-Р УЛИРАЛД
Корпорацийн санхүү õè÷ýýëèéí хөтөлбөр
Õè÷ýýëèéí íýð : Êîðïîðàöèéí ñàíõ¿¿
Èíäåêñ : КС-368
Íèéò öàã : 64 öàã
Êðåäèò :3
¯çýõ ñåìåñòð : 2 – ð ñåìåñòð
Çàëãàìæ õîëáîî : Ìàòåìàòèê, Ôèëîñîôèéí ¿íäýñ, ìèêðî ýäèéí çàñàã, ìàêðî ýäèéí çàñàã,
áèçíåñèéí ñòàòèñòèê, ìåíåæìåíòèéí ¿íäýñ, ìàðêåòèíã, ñàíõ¿¿ãèéí ìåíåæìåíò çýðýã
õè÷ýýëèéã ¿çýæ ñóäàëñàí áàéíà.
¯íýëãýý: Îþóòàí, íèéò ¿íýëãýýíèé 50 õóâèéã õè÷ýýëèéí ÿâöыí èäýâõè, îðîëöîî, áèå
äààëòûí àæèë, ÿâöыí øàëãàëò, ø¿¿ëãýýð, õàðèí ¿ëäýõ 50 õóâèéã óëèðëûí øàëãàëòààð
öóãëóóëíà.
Êîðïîðàöèéí ñàíõ¿¿ õè÷ýýëèéã ñóäëàõ õýðýãöýý, øààðäëàãà
Ìîíãîë Óëñûí ýäèéí çàñàãò õóâèéí ºì÷ äàâàìãàéëàõ áîëæ, õóâèéí õýâøèë ýð÷èìòýé
õºãæèõèéí õýðýýð áèçíåñèéí àæ àõóéí íýãæ áàéãóóëëàãóóä, ÿëàíãóÿà êîðïîðàöè
õîîðîíäûí çàõ çýýë äýõ ºðñºë人í ìàø õ¿÷òýé ºðíºæ áàéíà. Энýõ¿¿ ºðñºë人íò çàõ
çýýëèéí õàðèëöààíä àìæèëòòàé îðîëöîõ, ýäèéí çàñãàà õºãæ¿¿ëýõ øèíý çóóíä áèçíåñ
àìæèëòòàé ýðõëýõ, àæèëëàæ àìüäðàõàä êîðïîðàöèéí ñàíõ¿¿ õè÷ýýë äýìæëýã ¿ç¿¿ëæ
ñàíõ¿¿ãèéí òàëààðõè àëèâàà øèéäâýð ãàðãàõ ò¿âøíèé ìýäëýã îëæ àâàõàä ãîë áàðèìæàà
áîëæ ÷èãë¿¿ëýã÷ áîëîõ ó÷èðòàé.
Ñàíõ¿¿, ñàíõ¿¿æèëòûí ìºí ÷àíàðûã îéëãîõ, óëìàà𠺺ðèéí ñàíõ¿¿ã àìæèëòòàé óäèðäàõ,
ñàíõ¿¿ãèéí çàõ çýýëä îðîëöîõ, ñàíõ¿¿ãèéí ýðõ ÷ºëººíä õ¿ðýõýä ýíýõ¿¿ õè÷ýýë òóñëàõ
áîëíî.
Áèçíåñèéí óäèðäëàãûí ìýðãýæëýýð ñóðàëöàæ áàéãàà îþóòíóóä íü òîìîîõîí àæ àõóéí
íýãæ áàéãóóëëàãà, êîðïîðàöèéí ñàíõ¿¿ã óäèðäàõ, õºòëºí ÿâóóëàõ, ò¿¿íä øèíæèëãýý õèéõ,
çºâëºìæ áîëîâñðóóëàõ, áèçíåñ ñàíõ¿¿ãèéí òàëààðõè øèéäâýð ãàðãàõàä ýíý õè÷ýýë
òóñàëíà.
Ýäãýýðèéí ¿íäñýí äýýð êîðïîðàöèéí ñàíõ¿¿ õè÷ýýëèéã çàéëøã¿é ¿çýæ ñóäëàõ
øààðäëàãàòàé.
Êîðïîðàöèéí ñàíõ¿¿ õè÷ýýëèéí çîðèëãî
Êîðïîðàöèéí óðò áîëîí áîãèíî õóãàöààò ñàíõ¿¿æèëòûí òàëààð ìýäëýãòýé áîëîõûí äýýð
ñàíõ¿¿æèëò õèéæ áîëîõ àðãóóäûí äàâóó áîëîí ñóë òàëóóäûí ¿íýëãýý, êîðïîðàöèéí ñòðàòåãè,
óäèðäëàãûí òóõàé îíîëûí àñóóäëóóäûã ñóäëàíà.
Ñàíõ¿¿, ñàíõ¿¿æèëòòýé õîëáîîòîé òîîöîîëîë õèéõ, øèéäâýð ãàðãàõ, êîìïàíè
êîðïîðàöèéí ñàíõ¿¿ãèéí ÷àäâàðò ä¿í øèíæèëãýý õèéõ, ò¿¿íä ¿íýëýëò ä¿ãíýëò ºãºõ
÷àäâàðòàé áîëîõîä òóñëàíà.
Êîðïîðàöèéí ñàíõ¿¿ õè÷ýýëèéí çîðèëò
1

2.  Êîðïîðàöèéí íèéãìèéí ¿¿ðýã, õàðèóöëàãà, ýòèêèéí òóõàé
 Óðò áîëîí áîãèíî õóãàöààò ñàíõ¿¿æèëòûí òàëààð ìýäëýãèéã ýçýìøèõ
 Êîðïîðàöèéí óäèðäëàãà, ñòðàòåãèéí òàëààð ìýäëýãòýé áîëîõ
 Êîðïîðàöèéí ýðãýëòèéí õºðºíãèéí óäèðäëàãà
 Êîðïîðàöèéí ¿íýëãýý, ñàíõ¿¿, òºëáºðèéí ÷àäâàðûí çýðýãëýë
Êîðïîðàöèéí ñàíõ¿¿ õè÷ýýëèéí ñýäýâ÷èëñýí òºëºâëºãºº, öàã õóâààðèëàëò
№ Á¿ëýã Ñýäâ¿¿ä Õè÷ýýëèéí Öàã
õýëáýð
1 Êîðïîðàöèéí Áèçíåñèéí çîõèîí áàéãóóëàëòûí õýëáýð¿¿ä, ëåêö 2 öàã
ñàíõ¿¿ êîðïîðàöèéí òóõàé
õè÷ýýëèéí 1.1
óäèðòãàë Áèçíåñèéí ýòèê áà êîðïîðàöèéí íèéãìèéí
õàðèóöëàãà
Êîðïîðàöèéí ñàíõ¿¿ ñóäëàõ ç¿éë ñåìèíàð 2 öàã
2 Êîðïîðàöèéí 2.1 ̺íãºí õºðºíãèéí ìåíåæìåíò ëåêö 4 öàã
ýðãýëèéí
õºðºíãèéí Áîäïîãî, òåñò, äàâòëàãà ñåìèíàð 2 öàã
óäèðäëàãà
Áîäëîãî, òåñò, äàâòëàãà ñåìèíàð 2 öàã
2.3 Àâëàãûí ìåíåæìåíò ëåêö 2 öàã
Áîäëîãî, òåñò, äàâòëàãà ñåìèíàð 2 öàã
2.4 Áàðàà ìàòåðèàëûí ìåíåæìåíò ëåêö 2 öàã
Áîäëîãî, òåñò, äàâòëàãà ñåìèíàð 2 öàã
3 Êîðïîðàöèéí 3.1 Áîãèíî õóãàöààò ñàíõ¿¿æèëò, òºðë¿¿ä ëåêö 4 öàã
ñàíõ¿¿æèëò
Áîäëîãî, òåñò, äàâòëàãà ñåìèíàð 2öàã
3.3 Óðò õóãàöààò ñàíõ¿¿æèëò, êîðïîðàöèéí áîíä ëåêö 4 öàã
Áîäëîãî, òåñò, äàâòëàãà ñåìèíàð 4 öàã
3.4 Óðò õóãàöààò ñàíõ¿¿æèëòûí áóñàä õýëáýð¿¿ä ëåêö 4öàã
Áîäëîãî, òåñò, äàâòëàãà ñåìèíàð 2 öàã
Êîðïîðàöèéí êàïèòàëûí á¿òýö áà õºø¿¿ðýã ëåêö 4 öàã
Áîäëîãî, òåñò, äàâòëàãà ñåìèíàð 4 öàã
2

3. Êîðïîðàöèéí êàïèòàëûí ºðòºã ëåêö 2 öàã
Áîäëîãî, òåñò, äàâòëàãà ñåìèíàð 2 öàã
Êîðïîðàöèéí 4.1 Êîðïîðàöèéí íýãäýë, õîðøèëò ëåêö 2 öàã
ñàíõ¿¿,
ñòðàòåãè Áîäëîãî, òåñò, äàâòëàãà ñåìèíàð 2 öàã
4.3 Êîðïîðàöèéí äàìïóóðàë ëåêö 2 öàã
4 Áîäëîãî, òåñò, äàâòëàãà ñåìèíàð 2 öàã
4.4 Êîðïîðàöèéí õºðºí㺠îðóóëàëò ëåêö 2 öàã
Ä¿ãíýëò ñåìèíàð 2 öàã
5 Íèéò öàã 64 öàã
Áàãøèä òàâèãäàõ øààðäëàãà
Ìýðãýæëèéí õóâüä:
Ýäèéí çàñàã, ñàíõ¿¿ãèéí ºíäºð ìýäëýãòýé, ñàíõ¿¿ãèéí àëü íýã ÷èãëýëýëýýð ìýðãýøñýí,
îíîëûí ìýäëýãýý ïðàêòèêò õýðýãëýõ ÷àäâàðòàé, áóñäàä îéëãóóëàõ áóþó çààõ àðãà ç¿éã
ýçýìøñýí, ýðäýì øèíæèëãýý, ñóäàëãààíû àæëûí çîõèõ ò¿âøíèé àðãà ç¿éòýé, áàãøèéí ¸ñ ç¿é
òºëºâøñºí, áàãøëàõ äóð ñîíèðõîëòîé ìýðãýæèëòýí áàéíà.
Áîëîâñðîë ñóäëàë, çààõ àðãà ç¿éí õóâüä:
 Ëåêö óíøèõ, ñåìèíàð, äàäëàãà áîëîí îþóòíû áèå äààõ àæëûã óäèðäàõäàà õè÷ýýëèéí
á¿ëýã, ñýäýâ õîîðîíäûí óÿëäàà õîëáîî, ëîãèê äàðààëëûã îíîâ÷òîé òîãòîîæ, îíîë áà
ïðàêòèêèéí õîëáîîã îéëãîìæòîé ãàðãàõ, îþóòíû ñýòãýí áîäîõ, ìýäëýãýý àøèãëàõ
÷àäâàðûã õºãæ¿¿ëýõ àðãà ç¿éã ýçýìøñýí áàéõ
 Ñóðãàëòûí òºðºë á¿ðèéí àðãà, õýëáýðèéã õîñëîí àøèãëàõ
 Îþóòíû îëæ àâñàí ìýäëýã, ìýäýýëëèéã ýìõýëæ, öýãöòýé áîëãîõîä òóñëàõ ÷àäâàð,
ýðìýëçýëòýé áàéõ
 Îþóòàí ººðèéí ìýäëýã, ìýäýýëëýý áóñàäòàé õóâààëöàõ, ººðèé㺺 çºâ èëýðõèéëæ,
áóñäàäàà îéëãóóëàõ ÷àäâàðòàé áîëîõîä òóñëàõ
Áóñàä ç¿éëèéí õóâüä:
 Ñóðãàëòûí ìàòåðèàëûã øèíýëýã õýëáýðýýð, îéëãîìæòîé áýëòãýõ, òýäãýýðèéã àøèãëàõ
àðãûã îþóòíóóäàä çààæ ñóðãàõ
 Îþóòíû ìýäëýã, ÷àäâàðûã ¿íýëýõ ¿íýëãýýã îéëãîìæòîé, òîäîðõîé áîëãîæ, òýäýíä
õè÷ýýëèéí ýõíýýñ ìýä¿¿ëýõ, îþóòàí á¿ðèéã áîäèòîé ¿íýëýõ
3

4.  Ñóðãàëòûí ÿâöàä øèíý òåõíèê, òåõíîëîãèéã àøèãëàõ ÷àäâàðòàé áàéõ
Санхүүгийн Тайлагналын Олон Улсын Стандарт Хичээлийн хөтөлбөр
1. Хичээлийн индекс : ОУБС-338
2. Хичээлийн нийт цаг : 32 цаг, үүнээс 16 цагийн лекц, 32 цагийн семинар
3. Кредит : 2.0
4. Анги, улирал : НББ-4, VII
5. Хичээлийн зорилго :
Энэ хичээлийг судлахын зорилго нь оюутнууд няглан бодох бүртгэл, санхүүгтйн бүртгэл, ахисан
түвшний бүртгэл хичээлүүпээр судалсан мэдлэгээ бататгахын зэрэгцээ аж ахуйн нэгж
байгууллагын санхүүгийн тайланг Санхүүгийн Тайлагналын Олон Улсын Стандартад нийцүүлэн
гаргах чадварыг эзэмшихэд оршино.
6. Хичээлийн агуулга : Санхүүгийн тайлагналын олон улсын стандарт нь тухайн аж ахуйн нэгж
байгууллагын ажил гүйлгээ үйл явдлыг санхүүгийн тайланд гаргаж илэрхийлэх талаар хүлээн
зөвшөөрөгдсөн албан ѐсны заавар бөгөөд энэ утгаараа байгууллагын ажил гүйлгээг энэ стандартад
нийцүүлэн гаргах бүх төрлийн аргачлалыг судлана.
7. Залгамж холбоо: Нягтлан бодох бүртгэлийн үндэс, санхүүгийн бүртгэл, ахисан түвшний
нягтлан бодох бүртгэл хичээлүүд нь энэ хичээлийн үндэс суурь болно.
8. Оюутны бие даах ажиллагаа болон мэдлэгийг үнэлэх. Хичээлийн төгсгөлд болон явцад
Отгонтэнгэр Их Сургуулийн үнэлгээний ерөнхий загварт нийцүүлэн оюутны мэдлэгийг тест,
коллеквиум, болон бусад хэлбэрээр дүгнэнэ. Шалгалтын материал олон хувилбартай байх бөгөөд
бүтэц нь сонголтот асуулт, нээлттэй асуулт, нөхөх болон бодлого дасгалын хэмжээнд байна.
9. Санхүүгийн Тайлагналын Олон Улсын Стандарт хичээлийн öàã õóâèàðëàëò
Нийт цаг
Сэдэв
семин
äààëò
лекц
Сэдвийн нэр
Áèå
ар
1 ÍÁÁÎÓÑ-ûí ¿çýë áàðèìòëàë, танилцуулга
2 НББОУС: Ñàíõ¿¿ãèéí òàéëàí
2 4
3 НББОУС: Áàðàà ìàòåðèàë
4 НББОУС: Мөнгөн гүйлгээний тайлан +
4

5. НББОУС: Òайлангийн үеийн цэвэр ашиг алдагдал, алдаа ба
5
бүртгэлийн бодлогын өөрчлөлт
6 НББОУС: Ñåãìåíòèéí çàðäàë
7 НББОУС: Бàëàíñûí ºäðèéí äàðààõ ¿éë ÿâäàë
2 4
8 НББОУС: Áàðèëãûí ãýðýý
9 НББОУС: Îðëîãûí òàòâàðûí çàðäàë
10
НББОУС: ¯íèéí ººð÷ëºëòèéã òóñãñàí ìýäýýëýë +
11 НББОУС: ¯íäñýí õºðºíãº
2 4
12 НББОУС: Õîëáîîòîé òàëóóäûí òîäðóóëãà
13 НББОУС: Ò¿ðýýñ
14 НББОУС: Îðëîãî
15 НББОУС: Àæèëëàãñàäûí òýòãýâýî, òýòãýìæ +
2 4
16 НББОУС: ÇÃ-ûí áóöàëòã¿é òóñëàìæèéí ÍÁÁ
17 НББОУС: Òýòãýâðèéí òºëºâëºãººíèé ÍÁÁ áà òàéëàãíàë
18 НББОУС: Íýãæ õóâüààíä íîãäîõ àøèã
19 НББОУС: Çýýëèéí çàðäàë
2 4
20 НББОУС: Áèçíåñèéí íýãäýë +
21 НББОУС: ÍÑÒ áà îõèí êîìïàíè äàõü ÕÎ á¿ðòãýë
22 НББОУС: Õàðààò êîìïàíè äàõü ÕÎ á¿ðòãýë
НББОУС:Õýò èíôëÿöè á¿õèé ÝÇ-èéí ¿åèéí санхүүгийн
23
тайлагнал
НББОУС: Áàíê áà ò¿¿íòýé àäèëòãàõ ñàíõ¿¿ãèéí áàéãóóëëàãûí +
24 2 4
ÑÒ òîäðóóëãà
НББОУС: Õàìòàðñàí ¿éëäâýðèéí õóâü îðîëöîîã санхүүгийн
25
тайланд òóñãàõ
26 НББОУС: Ñàíõ¿¿ãèéí õýðýãë¿¿ð: òîäðóóëãà áà òîëèëóóëãà
5

6. НББОУС: Ñàíõ¿¿ãèéí õýðýãë¿¿ð: õ¿ëýýí çºâøººðºëò áà
27
õýìæèëò
28 НББОУС: Ñàíõ¿¿ãèéí çàâñðûí òàéëàãíàë
2 4
29 НББОУС: Çîãñîîæ áóé ¿éë àæèëëàãàà
30 НББОУС: Õºðºíãèéí ¿íý öýíèéí áóóðàëò
31 НББОУС: ͺºö, áîëçîøã¿é ºð òºëáºð áà õºðºíãº
32 НББОУС: Áèåò áóñ õºðºíãº
33 НББОУС: Ãàäààä âàëþòûí õàíøèéí ¿ð íºëºº 2 4
34 НББОУС: ÕÎ-í çîðèóëàëòòàé ¿ë õºäëºõ õºðºíãº
35 НББОУС: պ人 àæ àõóé
Íèéò öàã
16 32
10. Áàãøèä òàâèãäàõ øààðäëàãà
Ìýðãýæëèéí õóâüä:
 ÍÁÁ-èéí ºíäºð ìýäëýãòýé, îíîëûí ìýäëýãýý ïðàêòèêò õýðýãëýõ ÷àäâàðòàé, áóñäàä
îéëãóóëàõ áóþó çààõ àðãà ç¿éã ýçýìøñýí, ýðäýì øèíæèëãýý, ñóäàëãààíû àæëûí çîõèõ
ò¿âøíèé àðãà ç¿éòýé, áàãøèéí ¸ñ ç¿é òºëºâøñºí, áàãøëàõ äóð ñîíèðõîëòîé
ìýðãýæèëòýí áàéíà.
Áîëîâñðîë ñóäëàë, çààõ àðãà ç¿éí õóâüä:
 Ëåêö óíøèõ, ñåìèíàð, äàäëàãà áîëîí îþóòíû áèå äààõ àæëûã óäèðäàõäàà õè÷ýýëèéí
б¿ëýã, ñýäýâ õîîðîíäûí óÿëäàà õîëáîî, ëîãèê äàðààëëûã îíîâ÷òîé òîãòîîæ, îíîë áà
ïðàêòèêèéí õîëáîîã îéëãîìæòîé ãàðãàõ, îþóòíû ñýòãýí áîäîõ, ìýäëýãýý àøèãëàõ
÷àäâàðûã õºãæ¿¿ëýõ àðãà ç¿éã ýçýìøñýí áàéõ
 Ñóðãàëòûí òºðºë á¿ðèéí àðãà, õýëáýðèéã õîñëîí àøèãëàõ
 Îþóòíû îëæ àâñàí ìýäëýã, ìýäýýëëèéã ýìõýëæ, öýãöòýé áîëãîõîä òóñëàõ ÷àäâàð,
ýðìýëçýëòýé áàéõ
 Îþóòàí ººðèéí ìýäëýã, ìýäýýëëýý áóñàäòàé õóâààëöàõ, ººðèé㺺 çºâ èëýðõèéëæ,
áóñäàäàà îéëãóóëàõ ÷àäâàðòàé áîëîõîä òóñëàõ
Áóñàä ç¿éëèéí õóâüä:
6

7.  Ñóðãàëòûí ìàòåðèàëûã øèíýëýã õýëáýðýýð, îéëãîìæòîé áýëòãýõ, òýäãýýðèéã àøèãëàõ
àðãûã îþóòíóóäàä çààæ ñóðãàõ
 Îþóòíû ìýäëýã, ÷àäâàðûã ¿íýëýõ ¿íýëãýýã îéëãîìæòîé, òîäîðõîé áîëãîæ, òýäýíä
õè÷ýýëèéí ýõíýýñ ìýä¿¿ëýõ, îþóòàí á¿ðèéã áîäèòîé ¿íýëýõ
Ñóðãàëòûí ÿâöàä øèíý òåõíèê, òåõíîëîãèéã àøèãëàõ ÷àäâàðòàé áàéõ
7

8. Бүртгэлийн мэдээллийн систем хичээлийн хөтөлбөр
1. Мэргэжлийн индекс : БМС-428
2. Хичээлийн нийт цаг : 64-үүнээс 32 цаг лекц, 32 цаг семинар
3. Кредит цаг : 3.0
4. Анги.мэргэжил : Бизнесийн удирдлага-НББ-4
5. Хичээлийн зорилго: НББ-ийн мэдээллийн систем нь бизнесийн үйл ажиллагааг удирдан
зохицуулахад чухал үүрэг гүйцэтгэдэг. Энэхүү хичээлээр байгууллагын санхүүгийн
удирдлагыг хэрэгжүүлэхэд ба удирдлага тодорхой шийдвэр гаргахад ашиглагдах бүртгэл.
Òооцооллын мэдээллийг зохистой мэдээллийн систем. Äизайнтайгаар зохион байгуулж
удирдах тухай мэдлэг олгож. Çарим програм хангамжийн алгоритм зохиох танилцах.
Òодорхой хэл дээр программ бичих чадвар эзэмшүүлэх зорилготой.
6. Хичээлийн агуулга: Бүртгэлийн мэдээллийн систем хичээл нь :
a. Байгууллага дах мэдээллийн системийн тухай судлах
b. Бүртгэлийн мэдээллийн систем.түүний зохион байгуулалтын талаар судлах
c. Программ хангамжийн зарим шийдлүүдийг судалж танилцах гэсэн 3 үндсэí хэсгээс
бүрдэнэ.
7. Залгамж холбоо: Бүртгэлийн мэдээллийн систем хичээл нь НББ-ийн үндэс . Саíхүүгийн
бүртгэл. Зардал удирдлагын бүртгэл хичээлүүдтэй залгамж холбоотой байдаг.
8. Оюутны бие даах ажиллагаа болон мэдлэгийг үнэлэх: Семестрийн эцэст болон
хичээлийн явцад Отгонтэнгэр Их Сургуулийн үнэлгээний ерөнхий зааварт нийцүүлэн
оюутны мэдлэгийн тест ,бие даалтын ажил болон бусад хэлбэрээр дүгнэнэ. Шалгалтын тест
нь олон хувилбартай байх ба бүтэц нь олон сонголтот асуулт.нээлттэй асуулт.нөхөх
асуудал зэргээс бүрдэнэ.
9. Хавсралт материал :
- Сэдэвчилсэн төлөвлөгөө
- Сэдвийн агуулга
- Ном зүй бусад ашиглагдах материал
Бүртгэлпйн мэдээллийн систем хичээлийн сэдэвчилсэн төлөвлөгөө
№ Сэдвийн нэр Лекц сем
1 Бүртгэлийн мэдээллийн систем оршил хичээл 2 2
2 Мэдээллийн технологи ба БМС 2 2
3 Ажил гүйлгээ боловсруулалтын систем 4 4
4 Мэдээллийн системнйн гүйцэтгэх үүргүуд 2 2
5 Эрсдлийн илрэл ба дотоод хяналт 2 2
8

9. 6 Мэдээллийн системийн хамгаалалтын арга хэрэгслүүд 2 2
7 Мэдээллèйн системд хийх аудит 2 2
8 Ажил гүйлгээ боловсруулалтын систем 4 4
9 Орлогын мөчлөг 2 2
10 Зарцуулгын мөчлөг 2. 2
■
11 Бүтээгдэхүүн хувиргалтын мөчлөг 2 2
12 Нөөцийн удирдлагын мөчлөг 2 2
13 Мэдээлэл боловсруулалтын систем 4 4
Íийт цаг 32 32
9

10. Ахисан түвшний нягтлан бодох бүртгэл хичээлийн хөтөлбөр
1. Индекс: А Т Б - 4 1 5
2. Хичээлийн нэр: Ахисан түвшний нягтлан бодох бүртгэл
3. Кредит : 3
4. Үзэх семестр 7-р улирал
5. АнгиНББ-4
6. Шаардлага залгамж холбоо: Энэ хичээлийг судлахын өмнө Санхүүгийн бүртгэл .
Зардлын бүртгэл , корпрацийн санхүү хичээлүүдийг судалсан байх ѐстой.
7. Үнэлгээ : Оюутан, нийт үнэлгээний 50 хувийг хичээлийн явцын идэвхи, оролцоо, бие
даалтын ажил, явцын шалгалт, шүүлгээр, харин үлдэх 50 хувийг улирлын шалгалтаар
цуглуулна.
2. Ахисан түвшний нягтлан бодох бүртгэл хичээлийг судлах хэрэгцээ, шаардлага
Энэхүү хичээлээр нягтлан бодох бүртгэлийн мэргэжлийн ангийн
оюутнуудад дээд түвшний зохион байгуулалттай аж ахуйн нэгжийн б ү р т г э л и й н
үйл ажиллагааны арга аргачлалтай танилцуулж онолын тодорхой мэдлэг
олгоход гол зорилго нь оршино.
3. Ахисан түвшний нягтлан бодох бүртгэл хичээлийн зорилго Дээд түвшний
нягтлан бодох бүртгэлийн мэдлэгтэй болж, эдийн засгийн харилцааны эрх зүйн
зохицуулалтын үндсэн мөн чанарыг тайлбарлах чадвар эзэмших болно. Ахисан
түвшний нягтлан бодох бүртгэл хичээл нь Нягтлан бодогч мэргэжилтэн болох оюутанд,
эдийн засгийн харилцааны эрх зүйн зохицуулалтыг бодитой, зөв үр нөлөөтэй тогтоох
эрмэлзэл төлөвшүүлэхэд туслана.
Ахисан түвшний нягтлан бодох бүртгэл хичээлийн
сэдэвчилсэн төловлөгөө, цаг хуваарилалт
№ Сэдвийн нэр Нийт цаг Бие даалтын ажил
Бие даалт
семинар
дадлага
лекц
1. Нөхөрлөл түүний 8 8
үйл ажиллагааиы
бүртгэл +
2. Бизнесийн нэгдэл 6 8 +
ба бүртгэл
3. Төв ба салбар 6 4
компаниудын
бүртгэл
4. Нэгтгэсэн 4 4
санхүүгипн тайлан
худалдан авалт
хэлбэрийн бизнесийн +
нэгдлийн өдөр
10

11. 5. Үндэстэн дамнасан 4 4
корпорацийн
Ашгийн бус
6.бүртгэл 4 4
байгууллаг
ын нягтлан
бодох
бүртгэл
Нийт цаг 32 32
3. Багшид тавигдах шаардлага
Мэргэжлийн хувьд:
Нягтлан бодох бүртгэлийн өндөр мэдлэгтэй, онолын мэдлэгээ практикт хэрэглэх чадвартай.
бусдад ойлгуулах буюу заах арга зүйг эзэмшсэн, эрдэм шинжилгээ, судалгааны ажлын зохих
түвшний арга зүйтэй. багшийн ѐс зүй төлөвшсөн, багшлах дур сонирхолтой мэргэжилтэн
байна.
Боловсрол судлал, заах арга зүйн хувьд:
1. Лекц унших. семинар. дадлага болон оюутны бие даах ажлыг удирдахдаа хичээлийн
бүлэг, сэдэв хоорондын уялдаа холбоо. логик дарааллыг оновчтой тогтоож, онол ба
практикийн холбоог ойлгомжтой гаргах. оюутны сэтгэн бодох. мэдлэгээ ашиглах
чадварыг хөгжүүлэх арга зүйг эзэмшсэн байх
2. Сургалтын төрөл бүрийн арга, хэлбэрийг хослон ашиглах
3. Оюутны олж авсан мэдлэг. мэдээллийг эмхэлж. цэгцтэй болгоход туслах чадвар,
эрмэлзэлтэй байх
4. Оюутан өөрийн мэдлэг, мэдээллээ бусадтай хуваалцах, өөрийгөө зөв илэрхийлж,
бусдадаа ойлгуулах чадвартай болоход туслах
5. Бусад зүйлийн
хувьд:
3. Сургалтын материалыг шинэлэг хэлбэрээр. ойлгомжтой бэлтгэх, тэдгээрийг ашиглах
аргыг оюутнуудад зааж сургах
4. Оюутны мэдлэг. чадварыг үнэлэх үнэлгээг ойлгомжтой, тодорхой болгож, тэдэнд
хичээлийн эхнээс мэдүүлэх, оюутан бүрийг бодитой үнэлэх
5. Сургалтын явцад шинэ техник, технологийг ашиглах чадвартай байх
Гурав. "Ахисан түвшнин нягтлан бодох бүртгэл " хичээлнйн заах арга зүй
3.1 .Ахисан түвшиний нягтлан бодох бүртгэл хичээлийн заах арга зүйд тавигдах шаардлага Ахисан
түвшний нягтлан бодох бүртгэл хичээлийн судлах зүйл, зорилго, зорилттой уялдан энэхүү
хичээлийг заах арга зүйд дараах шаардлага тавигдана. Үүнд:
1. Энэ хичээлийн ерөнхий зорилго сэдэв тус бүрийн зорилгыг хангахуйц, тухайн сэдвийнхээ
11

12. агуулгыг богино хугацаанд гаргаж ирэхээр сургалтын арга, хэлбэрийг сонгон хичээлээ
явуулах,
2. Оюутан бүр хичээлд жигд, идэвхитэй оролцох боломж, нөхцөлийг бүрдүүлэх,
3. Хичээлийн агуулга нь онол, практикт нийцсэп байх
4. Оюутны мэдлэг. чадварыг богино хугацаанд. бодитой үнэлэх шалгуурыг сэдэв болгонд
тоггоох
3.2.Сургалтын боломжит аргууд
Ахисан түвшний нягтлан бодох бүртгэл хичээлийг төрөл бүрийн аргаар явуулж болно. Энд
хэрэглэх боломжтой нилээд аргуудыг санал болгон тавьж байна. Мэдээж, тухайн сургуулийн
нөхцөл байдал, хичээл зааж буй багшийн боломж. чадвараас хамаарч. тохиромжой аргаа сонгох
нь зүйтэй юм.
1. Лекцийн хэлбэр нь мэдээлэл дамжуулах нэг суваг болон ашиглагддаг. Ахисан
түвшний нягтлан бодох бүртгэл хичээлийн ухагдахуунууд, тэдгээрийн харилцаа, холбоо,
үндсэн ойлголтыг лекцийы хэлбэрээр өгч. ашиглах эх сурвалж, материалыг зааж өгөхөд
лекцийн хэлбэр илүү үр дүнтэй байдаг. Мэдээллийн өөр сувгуудыг ашиглан, холбогдох
материалыг олох боломжтой болсон орчин үед цээжээр бичүүлдэг аргаас бүрмөсөн татгалзаж,
багш өөрийн цуглуулсан мэдээллээ хураангуй хэлбэрт оруулан, оюутнуудад тайлбарлан, нарийн
төвөгтэй, гол асуудлууд дээр анхаарлыг хандуулах нь тэдний цагийг хэмнэх, мэдээлэл олж авах
чадварыг нэмэгдүүлэх ач холбогдолтой. Лекцийн явцад тухайн сэдвийн талаарх зураг. бүдүүвч,
бусад үзүүлэн таниулах материалыг өргөнөөр ашиглах, техник хэрэгслийг хэрэглэх нь богино
хугацаанд их мэдээлэл дамжуулах, сэдвийн агуулгыг бүрэн гаргахад ач тустай.
Лекцийн үед. зарим точполдолд тоглоомын хэлбэрээр явуулах боломжтой бөгөөд ихээхэн
бэлтгэл, цаг хугацаа шаардана.
1. Семинарын хэлбэр нь оюутнуудад олсон мэдлэгээ бататгах, мэдлэгээ хэрэглэх
чадвар эзэмшихэд илүү үр дүнтэй байдаг. Семинарын хэлбэрийг олон аргаар явуулах
боломжтой. Тухайлбал. ярилцлагын арга. асуудал дэвшүүлж шийдвэрлэх, кейс ажиллах,
тоглоомын арга, бодлого. дасгал ажиллах, эссэ. реферат бичих. загварчлал хийх г.м.Тухайн
сургууль. багш нь боломж нөхцөлдөө тулгуурлан хичээлийн аль хэсгийг, ямар аргаар
явуулахаа шийдэх нь илүү үр нөлөөтэй.
Дөрөв. Ахнсан түвшний нягтлан бодох бүртгэл хичээлийн үнэлгээ
4.1 Үнэлгээний зорилго:
"'Ахисан түвшний нягтлан бодох бүртгэл " хичээлийп зорилгоо хэрхэн хангасан, оюутнууд энэ
хичээлээр ямар мэдлэг авч, чадвар эзэмшснийг бодитойгоор тодорхойлоход үнэлгээний зорилго
оршино.
Үнэлгээг дараах зүйлсэд ашиглана.
2 Сургалтын үр дүнд хичээлийн зорилго хангагдсан эсэх, ямар түвшинд
хангагдсан
3 Багш хичээлийн агуулгыг бүрэн гаргаж, өгөх ѐстой мэдлэгийг өгч адсан эсэх
4 Багшийн заах болон мэргэжлипн ур чадвар ямар түвшинд байгааг
тодорхойлох
5 Оюутан уг хичээлийг ямар түвшинд эзэмшсэн, давтан сурах
12

13. шаардлагатай эсэх
6 Оюутны сурч боловсрох эрмэлзлийг идэвхжүүлж чадаж буй эсэх
4.2 Үнэлгээний шалгуур "Ахисан түвшний нягтлан бодох бүртгэл" хичээлийн
Сэдэв бүрээр үнэлгээний хувийг тодорхойлж, сэдэв дотор үнэлгээний өгч явах болно бодлого
дасгал бүрийг гүйцэтгэлээр нь дүгнэн үзэх болно .
13

14. Засгийн газрын худалдан авах ажиллагаа хичээлийн танилцуулга
Хичээлийн нэр: Засгийн газрын худалдан авах ажиллагаа
Индекс: ЗГХАА-496
Нийт цаг: 48 цаг /32ц-лекц, 16ц-семинар/
Кредит: 2,5
Судлах анги: НББ-4
Үзэх семистр: 7-р семистр
Залгамж холбоо: Микро эдийн засаг, макро эдийн засаг, санхүүгийн менежмент, төрийн санхүү,
олон улсын худалдаа, гэрээний менежмент
Засгийн газрын худалдан авах ажиллагаа хичээлийн зорилго
Оюутнуудад Засгийн газрын худалдан авах ажиллагааны үндсэн зарчим, ач холбогдол, хөгжлийг
танилцуулж, тендер шалгаруулалтыг зохион байгуулах арга техникийн талаар олон улсын
дэвшилтэт практик, үндэсний практик болон онолын мэдлэг олгоно.
Засгийн газрын худалдан авах ажиллагаа хичээлийн зорилт
Засгийн газрын худалдан авах ажиллагаа хичээлийн зорилгод хүрэхийн тулд дараах зорилтуудыг
дэвшүүлж байна.
 Худалдан авах ажиллагааг тодорхойлох
 ХАА-ны хөгжлийн түүх
 ХАА-нд ашигладаг олон улсын эрх зүйн баримт бичиг
 ХАА-ны төрлүүд
 ХАА-ны зохион байгуулалт, хэрэгжүүлэх үе шатуудыг авч үзнэ.
Засгийн газрын худалдан авах ажиллагаа хичээлийг судлах хэрэгцээ шаардлага
Олон улсын худалдааны нэг төрөл болон ЗГХАА-г судалж нэвтрүүлэх мэргэжилтнүүдэд
энэ талын мэдлэг, зохион байгуулах чадвар дадал олгосноор Монгол улсын хэмжээнд хэрэгжиж
байгаа ХАА-г үнэн зөв, шударга нээлттэй, хариуцлагатай зохион байгуулахад ихээхэн ач
холбогдолтой.
Иймээс ХАА-нд оролцогч талуудад ажиллах боловсон хүчин болохоор бэлтгэгдэж байгаа
оюутнуудад төдийгүй улс орны эдийн засгийн секторт ажиллаж байгаа ажиллагсдын ХАА-ны
талаархи мэдлэгийг түгээн дэлгэрүүлэх үндсэн хэрэгцээ шаардлагыг хангах болно.
Оюутанд олгох мэдлэг, чадвар дадал
14

15. Мэдлэг: ХАА-ны үндсэн ойлголт, түүний үүсэл хөгжил, үндсэн зарчим, хууль эрх зүйн
орчин, тогтолцоо, үйл ажиллагааны мэдлэг олгоно.
Чадвар: ХАА-г төлөвлөх, зохион байгуулах тендерийн бичиг баримт боловсруулах,
үнэлэх, хяналт тавих, шийдвэр гаргах, тендер бэлтгэх, төлөвлөлтийн шатанд оролцох чадвар
эзэмшүүлнэ.
Дадал: ХАА-н төлөвлөгөө зохиох, тендерийн бичиг баримт бэлтгэх, тендерийн үнэлгээ
хийх, дүгнэлт гаргаж сурах, тендерт оролцох санал бэлтгэх, тендер шалгаруулалтанд хөндлөнгийн
хяналт тавьж сурах, гэрээний хэрэгжилтийг удирдан зохион байгуулах дадал олгоно.
Засгийн газрын худалдан авах ажиллагаа хичээлийн
сэдэвчилсэн төлөвлөгөө, цаг хуваарилалт
Хичээлийн
№ Бүлэг Хичээлийн сэдэв, агуулга Цаг
хэлбэр
Засгийн газрын худалдан авах Оршил,
ажиллагаа хичээлийн судлах Засгийн газрын худалдан авах Лекц 2
1.
зүйл, ач холбогдол ажиллагаа гэж юу вэ?
Засгийн газрын худалдан авах
Засгийн газрын худалдан авах ажиллагаа тухай ойлголтууд, төрөл
ажиллагаа тухай үндсэн Лекц 2
2.
ойлголт Засгийн газрын худалдан авах
ажиллагааны онолын үндэс
Засгийн газрын худалдан авах
ажиллагааны үүсэл хөгжил
Засгийн газрын худалдан авах Монголын Засгийн газрын худалдан Лекц, 4
3. ажиллагаа хөгжлийн түүх авах ажиллагааны хөгжлийн түүх семинар 2
Олон улсын худалдан авах
ажиллагааны зарчим
ХАА-ны хууль тогтоомжууд, ангилал
Засгийн газрын худалдан авах ХАА-ны дагалдах журам зааврууд Лекц, 4
4. ажиллагааны эрх зүйн орчин семинар 2
ХАА-ны хуулийн үндсэн нэр томьѐо,
агуулга
15

16. Засгийн газрын худалдан авах ХАА-нд оролцогч талууд, тэдгээрийн 4
Лекц,
ажиллагааны удирдлага эрх үүрэг
5. семинар 2
зохион байгуулалт Хөндлөнгийн хяналт
Нээлттэй тендер шалгаруулалт
ХАА-г хэрэгжүүлэх арга Хязгаарлагдмал тендер
Лекц, 8
хэлбэрүүд шалгаруулалт, түүний онцлог
6. семинар 2
Шууд гэрээ байгуулах
Зөвлөхийг сонгох
ХАА-ны ангилал, төлөвлөлт,
багцлалт,
ХАА-г хэрэгжүүлэх үе шатууд Тендерийн бичиг баримт
Лекц, 8
боловсруулах
7. семинар 4
Тендерийн үнэлгээ хийх
Гэрээ байгуулах, гэрээний
хэрэгжилтийг удирдах, хянах
32 лекц
Нийт
16 семинар
Гурав: “Засгийн газрын худалдан авах ажиллагаа” хичээлийн
заах арга зүй
1. Засгийн газрын худалдан авах ажиллагаа хичээлийн заах арга зүйд тавигдах шаардлага
Засгийн газрын худалдан авах ажиллагаа хичээлийн судлах зүйл зорилго, зорилттой уялдан энэхүү
хичээлийг заах арга зүйд дараах шаардлага тавигдана. Үүнд:
 Энэ хичээлийн ерөнхий зорилго, бүлэг, сэдэв тус бүрийн зорилгыг хангахуйц, тухайн
сэдвийнхээ агуулгыг богино хугацаанд гаргаж ирэхээр сургалтын арга, хэлбэрийг сонгон
хичээлээ явуулах
 Оюутан бүр хичээлд жигд, идэвхтэй оролцох боломж, нөхцлийг бүрдүүлэх
 Хичээлийн агуулга нь онол практикт нийцсэн байх
 Оюутны мэдлэг чадварыг богино хугацаанд, бодитой үнэлэх шалгуурыг сэдэв болгонд
тогтоох
2. Сургалтын боломжит аргууд:
16

17. “Засгийн газрын худалдан авах ажиллагаа” хичээлийг төрөл бүрийн аргаар явуулж болно. Энд
хэрэглэх боломжтой нилээд аргуудыг санал болгон тавьж байна. Мэдээж тухайн сургуулийн
нөхцөл байдал, хичээл зааж буй багшийн боломж, чадвараас хамаарч, тохиромжтой аргаа сонгох
нь зүйтэй юм.
1. Лекцийн хэлбэр нь мэдээлэл дамжуулах нэг суваг болон ашиглагддаг. Засгийн газрын
худалдан авах ажиллагаа хичээлийн ухагдахуунууд, тэдгээрийн харилцаа холбоо, үндсэн
ойлголтыг лекцийн хэлбэрээр өгч, ашиглах эх сурвалж, материалыг зааж өгөхөд лекцийн
хэлбэр илүү үр дүнтэй байдаг. Мэдээллийн өөр сувгуудыг ашиглан, холбогдох материалыг
олох боломжтой болсон орчин үед цээжээр бичүүлдэг аргаас бүр мөсөн татгалзаж, багш
өөрийн цуглуулсан гол асуудлууд дээр анхаарлыг хандуулах нь тэдний цагийг хэмнэх,
мэдээлэл олж авах чадварыг нэмэгдүүлэх ач холбогдолтой. Лекцийн явцад тухайн сэдвийн
талаарх зураг бүдүүвч, бусад үзүүлэн таниулах материалыг өргөнөөр ашиглах, техник
хэрэгслийг хэрэглэх нь богино хугацаанд их мэдээлэл дамжуулах сэдвийн агуулгыг бүрэн
гаргахад ач тустай.
2. Ñåìèíàðûí õýëáýð íü îþóòíóóäàä îëñîí ìýäëýãýý áàòàòãàõ, ìýäëýãýý õýðýãëýõ ÷àäâàð
ýçýìøèõýä èë¿¿ ¿ð ä¿íòýé áàéäàã. Ñåìèíàðûí õýëáýðèéã îëîí àðãààð ÿâóóëàõ
áîëîìæòîé. Òóõàéëáàë, ÿðèëöëàãûí àðãà, àñóóäàë äýâø¿¿ëæ øèéäâýðëýõ, êåéñ
àæèëëàõ, òîãëîîìûí àðãà, эвлүүлгийн арга, дүрд тоглох арга, äàñãàë àæèëëàõ, ýññý,
ðåôåðàò áè÷èõ, çàãâàð÷ëàë õèéõ ã.ì.
3. Багшид тавигдах шаардлага:
Мэргэжлийн хувьд:
Засгийн газрын худалдан авах ажиллагааны талаар өндөр мэдлэгтэй байх
Монгол улсын Сангийн яамнаас олгодог сургагч багшийн эрхтэй байх
Онолыг мэдлэгээ практикт хэрэглэх чадвартай байх
Сургах зүйн дээд курст хамрагдаж эрхтэй болсон байх /бусдад ойлгуулах буюу заах арга
зүйг эзэмшсэн/
Эрдэм шинжилгээ, судалгааны ажлын зохих түвшиний арга зүйтэй байх
Багшийн ѐс зүй төлөвшсөн, багшлах дур сонирхолтой мэргэжилтэн байна.
Заах арга зүйн хувьд:
Лекц унших, семинар дадлага болон оюутны бие даах ажлыг удирдахдаа хичээлийн бүлэг
сэдэв хоорондын уялдаа холбоо, логик дарааллыг оновчтой тогтоож, онол практикийн холбоог
ойлгомжтой гаргах, оюутны сэтгэн бодох, мэдлэгээ ашиглах чадварыг хөгжүүлэх арга зүйг
эзэмшсэн байх
 Сургалтын төрөл бүрийн арга, хэлбэрийг хослон ашиглах
 Оюутны олж авсан мэдлэг, мэдээллээ бусаддаа хуваалцах, өөрийгөө зөв илэрхийлж,
бусдадаа ойлгуулах чадвартай болоход туслах
Бусад зүйлийн хувьд:
17

18.  Сургалтын материалыг шинэлэг хэлбэрээр, ойлгомжтой бэлтгэх, тэдгээрийг ашиглах аргыг
оюутнуудад зааж сургах
 Оюутны мэдлэг чадварыг үнэлэх үнэлгээг ойлгомжтой тодорхой болгож, тэдэнд хичээлийн
эхнээс мэдүүлэх, оюутан бүрийг бодитой үнэлэх
 Сургалтын явцад шинэ техник, технологийг ашиглах чадвартай байх
Дөрөв. “Засгийн газрын худалдан авах ажиллагаа” хичээлийн үнэлгээ
1. Үнэлгээний зорилго:
“Засгийн газрын худалдан авах ажиллагаа” хичээлийн зорилгоо хэрхэн хангасан, оюутнууд энэ
хичээлээр ямар мэдлэг авч, чадвар эзэмшснийг бодитойгоор тодорхойлоход үнэлгээний зорилго
оршино. Үнэлгээг дараах зүйлсэд ашиглана.
 Сургалтын үр дүнд хичээлийн зорилгоо хангагдсан эсэх, ямар түвшинд хангагдсан
 Багш хичээлийн агуулгыг бүрэн гаргаж, өгөх ѐстой мэдлэгийг өгч чадсан эсэх
 Багшийн заах болон мэргэжлийн ур чадвар ямар түвшинд байгааг тодорхойлох
 Оюутан уг хичээлийг ямар түвшинд эзэмшсэн, давтан сурах шаардлагатай эсэх
 Оюутны сурч боловсрох эрмэлзлийг идэвхжүүлж чадаж буй эсэх
2. Үнэлгээний шалгуур
Багшаас оюутан хичээлийн явцад 60 оноо авах бөгөөд семистрийн эцэст 40 онооны судалгааны
тайлан илтгэл хэлэлцүүлэн зохих оноогоо авна.
Багшийн оноо: 100 оноо
 Хичээлийн ирц, идэвх 20 оноо
 Явцын шалгалт 20 оноо
 Бие даалт 20 оноо
 Судалгааны тайлан илтгэл 40 оноо
18

19. 8-Р УЛИРАЛД
Татварын онол арга зүй õè÷ýýëèéí хөтөлбөр
1. Индекс: ТОАЗ - 433
2. Хичээлийн нэр: Татварын онол арга зүй
3. Кредит : 4.5
4. Шаардлага залгамж холбоо: Энэ хичээлийг судлахын өмнө Ñàíõ¿¿ãèéí á¿ðòãýë ,
Çàðäëûí á¿ðòãýë , êîðïðàöèéí ñàíõ¿¿ õè÷ýýë¿¿äèéã ñóäàëñàí áàéõ ¸ñòîé.
5. ¯íýëãýý : Îþóòàí, íèéò ¿íýëãýýíèé50 õóâèéã õè÷ýýëèéí ÿâöыí èäýâõè, îðîëöîî,
áèå äààëòûí àæèë, ÿâöыí øàëãàëò, ø¿¿ëãýýð, õàðèí ¿ëäýõ 50 õóâèéã óëèðëûí
øàëãàëòààð öóãëóóëíà.
Татварын онол арга зүй õè÷ýýëèéã ñóäëàõ õýðýãöýý, øààðäëàãà
Ýнэõүү хичээлээр нягтлан áодох бүртгэлийн мэргэжлийн ангиéн оюутнуудад дээд түвшнии
зохион баéгуулалттаé аæ ахуйн íýã ж ийн бүртгэлийн ү йл аж иллагааны арга
аргачлалтай ò анилöóóëæ онолын òодорхой мэдлэã олгоход гол зорилго нь оршино.
Татварын онол арга зүй õè÷ýýëèéí çîðèëãî
Òàòâàðûí îíîëûí ñóóðü ìýäëýãòýé áîëæ, ýäèéí çàñãèéí õàðèëöààíû ýðõ ç¿éí çîõèöóóëàëòûí
¿íäñýí ìºí ÷àíàðûã òàéëáàðëàõ ÷àäâàð ýçýìøèõ áîëíî. Àõèñàí ò¿âøíèé íÿãòëàí áîäîõ
á¿ðòãýë õè÷ýýë íü ñàíõ¿¿÷ ìýðãýæèëòýí áîëîõ îþóòàíä, ýäèéí çàñãèéí õàðèëöààíû ýðõ ç¿éí
çîõèöóóëàëòûã áîäèòîé, çºâ, ¿ð íºëººòýé òîãòîîõ ýðìýëçýë òºëºâø¿¿ëýõýä òóñëàíà.
Татварын онол арга зүй õè÷ýýëèéí ñýäýâ÷èëñýí òºëºâëºãºº, öàã õóâààðèëàëò
№ Сэдвийн нэр Нийт цаг
Явцын үнэлгээ
Бие даалтын ажил
Бие даалт
семинар
дадлага
лекц
1. Татварын түүхэн 2 4
хөгжил
2. Татварын тухай үндсэн 4 4
ойлголт
3. Татварын систем 2 4
4. Татварын эрх зүйн 4 4
тухай ойлголт, хэм
хэмжээ, зарчим, түүний
ангилал, төрөл
19

20. 5. Татварын бодлого 4 4
6. Аж ахуйн нэгж 4 6
байгууллагын орлогын
албан татвар
7. Хүн амын орлогын 4 6 2 ХАОАТ-н хууль, тооцох
шалгалт авна
албан татвар аргачлал
Сэдвийн
8. Нэмэгдсэн өртгийн 4 4 2 НӨАТ-н хууль,
албан татвар ноогдуулалт
9. Гаалийн албан татвар 2 4
10. Онцгой албан татвар 2 4
11. Татварын нягтлан 4 6
бодох бүртгэл хөтлөлт
12. Татварын хяналт 4 4
шалгалт
Орлогын татварын 8 10 4 Бодлого ,
бүртгэл
Бодлого тест
13
Нийт цаг 48 64 8
Áàãøèä òàâèãäàõ øààðäëàãà
Ìýðãýæëèéí õóâüä:
Ýäèéí çàñãèéí îíîëûí ºíäºð ìýäëýãòýé, ýäèéí çàñãèéí îíîëûí àëü íýã ÷èãëýëýëýýð
ìýðãýøñýí, îíîëûí ìýäëýãýý ïðàêòèêò õýðýãëýõ ÷àäâàðòàé, áóñäàä îéëãóóëàõ áóþó çààõ àðãà
ç¿éã ýçýìøñýí, ýðäýì øèíæèëãýý, ñóäàëãààíû àæëûí çîõèõ ò¿âøíèé àðãà ç¿éòýé, áàãøèéí ¸ñ
ç¿é òºëºâøñºí, áàãøëàõ äóð ñîíèðõîëòîé ìýðãýæèëòýí áàéíà.
Áîëîâñðîë ñóäëàë, çààõ àðãà ç¿éí õóâüä:
20

21.  Ëåêö óíøèõ, ñåìèíàð, äàäëàãà áîëîí îþóòíû áèå äààõ àæëûã óäèðäàõäàà õè÷ýýëèéí
á¿ëýã, ñýäýâ õîîðîíäûí óÿëäàà õîëáîî, ëîãèê äàðààëëûã îíîâ÷òîé òîãòîîæ, îíîë áà
ïðàêòèêèéí õîëáîîã îéëãîìæòîé ãàðãàõ, îþóòíû ñýòãýí áîäîõ, ìýäëýãýý àøèãëàõ
÷àäâàðûã õºãæ¿¿ëýõ àðãà ç¿éã ýçýìøñýí áàéõ
 Ñóðãàëòûí òºðºë á¿ðèéí àðãà, õýëáýðèéã õîñëîí àøèãëàõ
 Îþóòíû îëæ àâñàí ìýäëýã, ìýäýýëëèéã ýìõýëæ, öýãöòýé áîëãîõîä òóñëàõ ÷àäâàð,
ýðìýëçýëòýé áàéõ
 Îþóòàí ººðèéí ìýäëýã, ìýäýýëëýý áóñàäòàé õóâààëöàõ, ººðèé㺺 çºâ èëýðõèéëæ,
áóñäàäàà îéëãóóëàõ ÷àäâàðòàé áîëîõîä òóñëàõ

Áóñàä ç¿éëèéí õóâüä:
 Ñóðãàëòûí ìàòåðèàëûã øèíýëýã õýëáýðýýð, îéëãîìæòîé áýëòãýõ, òýäãýýðèéã àøèãëàõ
àðãûã îþóòíóóäàä çààæ ñóðãàõ
 Îþóòíû ìýäëýã, ÷àäâàðûã ¿íýëýõ ¿íýëãýýã îéëãîìæòîé, òîäîðõîé áîëãîæ, òýäýíä
õè÷ýýëèéí ýõíýýñ ìýä¿¿ëýõ, îþóòàí á¿ðèéã áîäèòîé ¿íýëýõ
 Ñóðãàëòûí ÿâöàä øèíý òåõíèê, òåõíîëîãèéã àøèãëàõ ÷àäâàðòàé áàéõ
“Татварын онол арга зүй” õè÷ýýëèéí çààõ àðãà ç¿é
Татварын онол арга зүй õè÷ýýëèéí çààõ àðãà ç¿éä òàâèãäàõ øààðäëàãà
Татварын онол арга зүй õè÷ýýëèéí ñóäëàõ ç¿éë, çîðèëãî, çîðèëòòîé óÿëäàí ýíýõ¿¿ õè÷ýýëèéã
çààõ àðãà ç¿éä äàðààõ øààðäëàãà òàâèãäàíà. ¯¿íä:
 Ýíý õè÷ýýëèéí åðºíõèé çîðèëãî, á¿ëýã, ñýäýâ òóñ á¿ðèéí çîðèëãûã
õàíãàõóéö, òóõàéí ñýäâèéíõýý àãóóëãûã áîãèíî õóãàöààíä ãàðãàæ
èðýõýýð ñóðãàëòûí àðãà, õýëáýðèéã ñîíãîí õè÷ýýëýý ÿâóóëàõ,
 Îþóòàí á¿ð õè÷ýýëä æèãä, èäýâõèòýé îðîëöîõ áîëîìæ, íºõöºëèéã
á¿ðä¿¿ëýõ,
 Õè÷ýýëèéí àãóóëãà íü îíîë, ïðàêòèêò íèéöñýí áàéõ
 Îþóòíû ìýäëýã, ÷àäâàðûã áîãèíî õóãàöààíä, áîäèòîé ¿íýëýõ
øàëãóóðûã ñýäýâ áîëãîíä òîãòîîõ
Ñóðãàëòûí áîëîìæèò àðãóóä
Татварын онол арга зүй õè÷ýýëèéã òºðºë á¿ðèéí àðãààð ÿâóóëæ áîëíî. Ýíä õýðýãëýõ
áîëîìæòîé íèëýýä àðãóóäûã ñàíàë áîëãîí òàâüæ áàéíà. Ìýäýýæ, òóõàéí ñóðãóóëèéí íºõöºë
áàéäàë, õè÷ýýë çààæ áóé áàãøèéí áîëîìæ, ÷àäâàðààñ õàìààð÷, òîõèðîìæîé àðãàà ñîíãîõ íü
ç¿éòýé þì.
1. Ëåêöèéí õýëáýð íü ìýäýýëýë äàìæóóëàõ íýã ñóâàã áîëîí àøèãëàãääàã. Àõèñàí
ò¿âøíèé íÿãòëàí áîäîõ á¿ðòãýë õè÷ýýëèéí óõàãäàõóóíóóä, òýäãýýðèéí õàðèëöàà, õîëáîî,
¿íäñýí îéëãîëòûã ëåêöèéí õýëáýðýýð ºã÷, àøèãëàõ ýõ ñóðâàëæ, ìàòåðèàëûã çààæ ºãºõºä
ëåêöèéí õýëáýð èë¿¿ ¿ð ä¿íòýé áàéäàã. Ìýäýýëëèéí ººð ñóâãóóäûã àøèãëàí, õîëáîãäîõ
ìàòåðèàëûã îëîõ áîëîìæòîé áîëñîí îð÷èí ¿åä öýýæýýð áè÷¿¿ëäýã àðãààñ á¿ðìºñºí
òàòãàëçàæ, áàãø ººðèéí öóãëóóëñàí ìýäýýëëýý õóðààíãóé õýëáýðò îðóóëàí, îþóòíóóäàä
21

22. òàéëáàðëàí, íàðèéí òºâºãòýé, ãîë àñóóäëóóä äýýð àíõààðëûã õàíäóóëàõ íü òýäíèé öàãèéã
õýìíýõ, ìýäýýëýë îëæ àâàõ ÷àäâàðûã íýìýãä¿¿ëýõ à÷ õîëáîãäîëòîé. Ëåêöèéí ÿâöàä òóõàéí
ñýäâèéí òàëààðõ çóðàã, á¿ä¿¿â÷, áóñàä ¿ç¿¿ëýí òàíèóëàõ ìàòåðèàëûã ºðãºíººð àøèãëàõ,
òåõíèê õýðýãñëèéã õýðýãëýõ íü áîãèíî õóãàöààíä èõ ìýäýýëýë äàìæóóëàõ, ñýäâèéí àãóóëãûã
á¿ðýí ãàðãàõàä à÷ òóñòàé.
Ëåêöèéí ¿åä, çàðèì òîõèîëäîëä òîãëîîìûí õýëáýðýýð ÿâóóëàõ áîëîìæòîé áºãººä èõýýõýí
áýëòãýë, öàã õóãàöàà øààðäàíà.
2. Ñåìèíàðûí õýëáýð íü îþóòíóóäàä îëñîí ìýäëýãýý áàòàòãàõ, ìýäëýãýý õýðýãëýõ
÷àäâàð ýçýìøèõýä èë¿¿ ¿ð ä¿íòýé áàéäàã. Ñåìèíàðûí õýëáýðèéã îëîí àðãààð ÿâóóëàõ
áîëîìæòîé. Òóõàéëáàë, ÿðèëöëàãûí àðãà, àñóóäàë äýâø¿¿ëæ øèéäâýðëýõ, êåéñ àæèëëàõ,
òîãëîîìûí àðãà, áîäëîãî, äàñãàë àæèëëàõ, ýññý, ðåôåðàò áè÷èõ, çàãâàð÷ëàë õèéõ ã.ì.
Òóõàéí ñóðãóóëü, áàãø íü áîëîìæ íºõöºë人 òóëãóóðëàí õè÷ýýëèéí àëü õýñãèéã, ÿìàð àðãààð
ÿâóóëàõàà øèéäýõ íü èë¿¿ ¿ð íºëººòýé.
Татварын онол арга зүй á¿ðòãýë õè÷ýýëèéí ¿íýëãýý
1. ¯íýëãýýíèé çîðèëãî
“Татварын онол арга зүй” õè÷ýýëèéí çîðèëãîî õýðõýí õàíãàñàí, îþóòíóóä ýíý õè÷ýýëýýð ÿìàð
ìýäëýã àâ÷, ÷àäâàð ýçýìøñíèéã áîäèòîéãîîð òîäîðõîéëîõîä ¿íýëãýýíèé çîðèëãî îðøèíî.
¯íýëãýýã äàðààõ ç¿éëñýä àøèãëàíà.
 Ñóðãàëòûí ¿ð ä¿íä õè÷ýýëèéí çîðèëãî õàíãàãäñàí ýñýõ, ÿìàð ò¿âøèíä õàíãàãäñàí
 Áàãø õè÷ýýëèéí àãóóëãûã á¿ðýí ãàðãàæ, ºãºõ ¸ñòîé ìýäëýãèéã ºã÷ àäñàí ýñýõ
 Áàãøèéí çààõ áîëîí ìýðãýæëèéí óð ÷àäâàð ÿìàð ò¿âøèíä áàéãààã òîäîðõîéëîõ
 Îþóòàí óã õè÷ýýëèéã ÿìàð ò¿âøèíä ýçýìøñýí, äàâòàí ñóðàõ øààðäëàãàòàé ýñýõ
 Îþóòíû ñóð÷ áîëîâñðîõ ýðìýëçëèéã èäýâõæ¿¿ëæ ÷àäàæ áóé ýñýõ
1. ¯íýëãýýíèé øàëãóóð
“Òàòâàðûí îíîë àðãà ç¿é” õè÷ýýëèéí Ñýäýâ á¿ðýýð ¿íýëãýýíèé õóâèéã òîäîðõîéëæ, ñýäýâ
äîòîð ¿íýëãýýíèé ºã÷ ÿâàõ áîëíî áîäëîãî äàñãàë á¿ðèéã ã¿éöýòãýëýýð íü ä¿ãíýí ¿çýõ
áîëíî .
22

23. “Аудит” хичээлийн танилцуулга
Хичээлийн нэр: Аудит
Индекс: А-465
Кредит цаг: 4кр
Анги : Нягтлан бодох бүртгэлийн - 4
Нийт цаг: 80 цаг :үүнээс 48 цагийн лекц, 32 цагийн семинар
Семестр: VIII
Хичээлийн зорилго: Аудитын онолын үндсэн асуудлууд,дотоод хяналтын системийн бүтэц
зохион байгуулалтыг судлан үнэлэлт өгөх,бизнесийн үйл ажиллагааны циклүүд болон данс,ажил
гүйлгээний аудит хийж аудиторын дүгнэлт гаргах чадвар эзэмшүүлэх зорилготой.
Хичээлийн зорилтууд: Аудитын хичээлийн хүрээнд аудитын онолын үндсэн
ойлголт,ангилал,аудитын мэргэжлийн удирдлага,зохион байгуулалт,аудитын мэргэжлийн
стандартууд,аудитын ажлын үндсэн үе шат ,аудитын төлөвлөлт,ажлын хөтөлбөр,аудитын мэдээлэл
цуглуулж шалгалтыг гүйцэтгэх арга зүй,аудитын ажлын баримт,аудиторын тайлан дүгнэлт,дотоод
хяналтын системийгсудалж үнэлэх,аудитад түүвэрлэлтийг хэрэглэх,үйл ажиллагааны циклийн
болон дансдын аудит хийх арга зүйг судална.
Залгамж холбоо: Санхүүгийн бүртгэл,Зардал удирдлагын бүртгэл, Бүртгэлийн мэдээллийн
систем,Санхүүгийн тайлангийн шинжилгээ
Аудит хичээлийн сэдэвчилсэн төлөвлөгөө
№ Сэдвийн нэр Цаг хуваарилалт
Лекц Семинар
1 Аудитын тухай ойлголт, ангилал, аудитын үүсэл хөгжил, аудитын 2 2
үйл ажиллагааны бүтэц, зохион байгуулалт
2 Аудитын онолын үндсэн ойлголтууд. Аудитын нийтээр хүлээн 2 2
зөвшөөрсөн стандартууд, тэдгээрийн онолын үндэслэл
3 Аудитын мэргэжлийн стандартууд, тэдгээрийн төрөл, агуулга, бүтэц 4
4 Аудиторын мэргэжлийн үүрэг хариуцлага, ѐс суртахуун, аудитын үйл 2 2
ажиллагаанд тавих хяналт
6 Аудитын эрсдэл,түүний төрөл 4 2
7 Аудитын түүвэрлэлт 4 2
8 Дотоод хяналтын системийн бүтэц,зохион байгуулалт, үр ашгийг 2
судалж үнэлэлт өгөх арга зүй
9 Аудитыг дуусгавар болгох, аудитын ажлын төгсгөлд гүйцэтгэх 4
23

24. горимууд
10 Аудитын ажлын баримт, аудиторын тайлан, дүгнэлт 4 2
11 Орлогын циклийн аудит 2 2
12 Худалдан авалт ба зарцуулгын циклийн аудит 2 2
13 Үйлдвэрлэлийн циклийн аудит 2 2
14 Мөнгөн хөрөнгийн аудит 2 2
15 Хөрөнгө оруулалтын аудит 2 2
16 Авлагын аудит 2 2
17 Бараа материалын аудит 2 2
18 Үндсэн хөрөнгийн аудит 2 2
19 Өглөгийн аудит 2 2
20 Эзэмшигчийн өмчийн аудит 2 2
Нийт 48 32
Багшид тавигдах шаардлага:
Мэргэжил: НББ-ийн мэргэжилтэй, НББ-ийн онолоор мэргэшсэн тухайн мэргэжлийн өргөн
мэдлэгтэй онолын мэдлэгээ практиктай холбож ойлгох бусдад ойлгуулах чадвартай эрдэм
шинжилгээ, судалгааны ажлын арга зүй, боловсрол судлал, заах арга зүйн зохих мэдлэг
эзэмшсэн багшийн ѐс зүй төлөвшсөн байна.
Заах арга зүй : Лекц унших, семинар удирдахдаа бусад НББ-ийн онолын болон тухайн
хичээлийн сэдэв хоорондын логик дарааллыг оновчтой хослуулж практиктай холбон
оюутны сэтгэн бодох чадварыг хөгжүүлэх арга зүйг эзэмшсэн байх.
Бусад :
 Сургалтын материалыг шинэлэг хэлбэрээр бэлдэж, тэдгээрийг ашиглах аргуудыг
оюутнуудад зааж сургадаг байх
 Оюутнуудад зориулсан гарын авлага, материалыг товч, тодорхой, энгийн
хялбаршуулсан хэлбэрээр бэлтгэдэг байх
 Хичээлээр олж авсан оюутны мэдлэгийг үнэлгээний зохистой шалгуураар бодитой
үнэлдэг байх
 Орчин үеийн сургалтын техник ашиглан сургалтыг зохион байгуулах чадвартай байх
Ашиглах материал:
1. Philip L.Defliese, Henry R.Jaenicke, Vincent M.Oreilly, Murray B.Hirsch. Montgomerys Auditing,
1990
2. Филип Л.Дефлиз, Генри Р.Дженик, Винсент мвОрейлли, Маррей Б.Хирш, Аудит Монтгомери,
Москва, 1997 / перевод с английского/
3. Джек К.Робертсон, Аудит, Москва, 1993 / перевод с английского/
4. O.Ray Whittington, Kurt Rany. Principles of Auditing, 1995
24

25. 5. Э.А.Аренс, Дж.К.Лоббек, Аудит, Москва, 1995 / перевод с английского/
6. Р.Адамс, Аудит, Москва, 1995 / перевод с английского/
7. Под редакцией В.И.Подолького, Аудит, Москва, 1995
8. А.Д.Шеремет, В.П.Суйц, Аудит, Москва, 1995
9. Н.Агваан, Аудит, Улаанбаатар, 2002
10. Энх-амгалан, Лхагвасүрэн, Аудит, Улаанбаатар, 2005
11. Аудитын гарын авлага, Улаанбаатар, 1998
12. Аудит, баталгаажуулалт ба ѐс суртахууны олон улсын тунхаглалуудын гарын авлага, 2003
(2005 онд орчуулсан)
13. Санхүүгийн тайлагналын стандарт, Улаанбаатар, 2004
14. Правила аудиторской деятельности (30 стандартов), 1999
15. Нягтлан бодох бүртгэлийн тухай хууль, 2001
16. Аудитын тухай хууль, 2006
17. Төсвийн байгууллагын удирдлага, санхүүжилтийн тухай хууль, 2002
18. НББ-ийн мэргэжлийн зөвлөлийн дүрэм, 1997
19. Төрийн хяналт шалгалтын тухай хууль, 2003
20. Төрийн аудитын тухай хууль
21. ММНБ-ын институтын дүрэм
22. МНБ-ын ѐс зүйн дүрэм
25