Punim nga nga lënda e fincancës nga klasa X-3

1. SH.M.T.”Tafil Kasumaj”-Deçan
Drejtimi: Ekonomi
Lënda:Financa
Prof. i lëndës : Shpend Stojkaj
Nxënset: Ardhmerie Zejnaj & Hyre Zejnaj
Klasa: X-3

2. Përmbajtja
1. Kuptimi për sistemin monetar.
2. Evoluimi i sistemeve monetare.

3. -Kuptimi për sistemin monetar-
Sistemi monetar është grumbull i dispozitave dhe
rregullave me te cilat rregullohen te gjitha çështjet
e parave e që sot funksionon vetëm brenda
kufijve te një shteti.Pra,shteti nëpërmes sistemit
monetar e përcakton njësinë monetare e cila
cilësohet si para ne kufijtë shtetëror dhe i bie
dispozitat me të cilat pjesëtarët e qarkullimit
monetar detyrohen që ato njësi monetare t’i
përdorin si në raportet e brendshme te këmbimit,
ashtu edhe ne raportet e jashtme të këmbimit
ndaj parave të shteteve tjera.

4. -Evoluimi i sistemeve monetare-
• Sistemi monetar gjatë historisë së vet ka pësuar një
evolucion te bujshëm që ishte i kufizuar me paraqitjen
e llojeve dhe te formave te ndryshme te parave si dhe
me pjesëmarrjen gjithnjë më të madhe te shtetit ne
aktivitetin ekonomik,prej parave në formë mallrash
është zhvilluar forma e parave metalike e pastaj ka
kaluar në formën e parave letër.
• Sistemi monetar nga aspekti historik ndahet ne :
1.Sistemin monetar metalik dhe
2.Sistemin monetar të parave letër.

5. 1.Sistemi monetar metalik
• Vlera e njesisë së parasë lidhet me vlerën e metaleve
fisnike e që bazohet ne këmbimin e parave me ari si
mall.
• Për shkak se vlera e njësisë se parave është e lidhur per
një standard vleror objektiv dhe për shkak te këmbimit te
tyre ne mes veti ky sistem monetar quhet sistem
monetar i valutave te lidhura.
• Sistemi i valutave te lidhura ka kaluar nëpër sisteme te
ndryshme monetare siç janë:
• Sistemi monetar i valutave paralele (pluralizmi).
• Sistemi monetar i dyllojshëm (bimetalizmi).
• Sistemi monetar i valutës së argjendit.
• Sistemi monetar i arit me paratë e arit ne qarkullim .
• Sistemi monetar i arit me kartëmonedhat ne bazë te
devizave .

6. - Sistemi monetar i valutave paralele-
• Këtë sistem monetar e karakterizon
qarkullimi i barabartë i dy llojeve të
parave, prerja e të cilave është bërë prej
ari dhe argjendi. Ky sistem monetar kishte
vështirësi ne llogaritjen e këtyre dy llojeve
të parave ne raport vlere të ndryshueshme
ne mes veti dhe si i tillë është sistem
monetar primitiv te cilin shtetet e kanë
braktisur .

7. -Sistemi monetar i valutave letër-
• Sistemi monetar i valutave letër , d.m.th.
vlerëshmëria e parave letër nuk është e
lidhur me ndonjë standard objektiv vlere.
Pra , nuk egziston as shkëmbimi në mes
të parave dhe të ndonjë standardi, as
lidhja në mes të vlerave të tyre.
• Ky sistem monetar quhet sistemi monetar i
valutave te lira .

8. - Sistemi monetar i valutave të
dyllojshme (bimetalizmi)-
• Këtë sistem monetar e karakterizojnë
gjithashtu egzistimi i dy metaleve
monetare zakonisht ari dhe argjendi , prej
te cilave është bërë prerja e parasë në
menyrë te pakufizuar. Këto dy lloje të
parave ishin te barabarta meqë ishin te
shpallura me ligj si mjete definitive të
pagimit .

9. - Sistemi monetar i monometalizmit
te argjendit -
• Monometalizmi është sistem i parave ne
të cilin si mjet definitiv qarkullimi dhe
pagimi është paraja e prerë prej ari ose
argjendi. Në këtë sistem kanë qarkulluar
valutat e argjendit ose bankënotat te cilat
ishin konvertibile (te shndërrueshme) ne
argjend dhe qe e kanë pranuar vetëm
shtetet te cilat kanë disponuar sasi te
medha te argjendit .

10. -Sistemi i monometalizmit te
valutës së arit -
Monometalizmi i arit është sistem monetar në të
cilën si mjet ligjor definitiv qarkullimi dhe
pagimi përdoren paratë e prera të arit ose
bankënotat të cilat plotësisht janë konvertibile
ne ari.
Sistemi i standardit te arit ka kaluar nëpër këto
sisteme :
1. Standardi i shufrave të arit me paratë ari në
qarkullim .
2. Standardi i shufrave te arit dhe
3. Satndardi i devizave të arit.

11. Ju falemnderit për vëmendje☺