પ્રાદેશિક ગ્રામિણ બેંકો નો ઉદ્દભવ,ઉદ્દેશ્યો અને કામગીરી

1. પ્રાદેશિક ગ્રાશિણ બેંકો નો
ઉદ્દભવ,ઉદ્દેશ્યો અને
કાિગીરી

2. ઉદ્દભવ (સ્થાપના) :-
ભારતમાાં ખેતધીરાણ માટે સહકારી સાંસ્થાઓ અને વ્યપારી બેંકો કામ કરી રહી હતી છતાાં
નાના અને સીમાાંત ખેડૂતોની ધધરાણ ધિષયક જરુરીયાતો પુરતા પ્રમાણમાાં સાંતોષિામાાં સફળતા મળી
ન હતી. તેથી રીઝવવ બેંક 1972માાં ધનયુક્ત કરેલ બેંકકિંગ કધમશને નાના અને સીમાાંત ખેડૂતો, જમીન
ધિહોણા ખેતમજુરો, ગ્રાધમણ કારીગરો િગેરેને ઉત્પાદકીય હેતુઓ માટે ધધરાણ મળી શકે તે માટે
પ્રાદેધશક ગ્રાધમણ બેંકોની રચના કરિા ભલામણ કરેલી, આ ભલામણોને આધારે 2જી ઓક્ટોબર
1975ના રોજ ઉત્તર પ્રદેિિાાં બે, હરરયાણાિાાં એક, પશિિ બાંગાળિાાં એક અને રાજસ્થાનિાાં એક એમ
કુલ પાાંચ પ્રાદેધશક ગ્રામીણ બેંકોની સ્થાપના કરિામાાં આિી અને તેની નીચે ગ્રામ્યધિસ્તારમાાં ગ્રામ્ય
બેંકો શરૂ કરિામાાં આિી રહી છે.

3. ઉદ્દેશ્યો (હેતુઓ) :-
1. જે ધિસ્તારમાાં ખેતધધરાણ પૂરુાં પાડિા માટે સહકારી માંડળીઓ અસ્સ્તત્િમાાં નથી આિી કે
બબનકાયક્ષમ રીતે કામ કરી રહી છે ત્યાાં ગ્રામ્ય બેંકો દ્દ્રારા સેિાઓ પૂરી પડિાનો હેતુ છે.
2. જે ધિસ્તારમાાં વ્યાપારી બેન્કોની શાખાઓ ઓછી હોય તેિા ધિસ્તારોમાાં ગ્રાધમણ બેંકોની
શાખાઓ દ્વારા સેિા પૂરી પડિાનો હેતુ રહેલો છે.
3. જે ધિસ્તારમાાં ગ્રામ્ય બચતો એકધિત કરી શકાય તેમ હોય તેિા ધિસ્તારમાાં ગ્રાધમણ બેંકો
શરુ કરીને બચત અને મૂડીરોકાણને પ્રોત્સાહન પૂરુાં પાડિાનો હેતુ રહેલો છે.
4. કેટલાક ધિસ્તારમાાં સિાાંગીય ધિકાસ કરિા માટે ગ્રાધમણ બેંકો ઉપયોગી બની શકે તે હેતુથી
શરૂ કરિાનુાં નક્કી કરિામાાં આવ્યુાં છે.

4. 5. સહકાર અથિા રીઝિવ બેંક અને નાબાડની ધધરાણ નીધત પ્રમાણે ધધરાણની વ્યિસ્થા કરાિી.
6. સીમાાંત અને નાના ખેડૂતો પ્રત્યેની થતી ઉપેક્ષાઓ દુર કરી તેમને મદદરૂપ થવુાં.
7. ગ્રામ્ય કારીગરો અને ખેતમજુરોના ધિકાસ માટે નાણાકીય સહાય આપિી.
8. સહકારી બેંકો તેમજ વ્યપારી બેન્કોની ધધરાણની ખામીઓ દુર કરાિી.
9. ગામડાના કુટીર ઉદ્યોગો તથા શહેરી ધિસ્તારના નાના પાયાના ઉદ્યોગોને મદદરૂપ થવુાં.
10. માિ નાણાના અભાિે પ્રગધત અિરોધાતી હોય તો તેના ધિકાસ માટે સગિડો પુરીપડાિી.
11. ખેડૂતોને સહકાર આપી ગ્રામ્ય ધિકાસને ઝડપી બનાિિો, જેથી ગામડાઓ આબાદ બની શકે.

5. કાિગીરી (કાયવ) :-
1) બેંકકિંગ શાખાઓમાાં િધારો કરિો.
2) બચતોની ગધતશીલતા િધારિી.
3) ધધરાણના પ્રમાણમાાં િધારો કરિો.
4) નબળા િગવનુાં ઉત્થાન કરવુાં.
5) સેિા સહકારી માંડળીઓની સ્થાપના કરિી.
6) સાંકબલત ગ્રામ્યધિકાસ કાયવક્રમ (I.R.D.P.).

6. Bechar Rangapara
Khintlawala