SlideShare a Scribd company logo
1 of 22
11-р анги

ЦӨМИЙН УРВАЛ
ЗОРИЛГО:

  Цөмийн урвал явагдах
     учир шалтгааныг
    тайлбарлах чадвар
        эзэмшинэ.
ЗОРИЛТ:

 Атомын   цөмийн оршин байх
  нөхцөлийг тодорхойлох
 Цөмийн урвал явагдах үйл явцын
  мөн чанарыг тайлбарлах
 Цөмийн урвалын тэгшитгэл зохиох,
  аргаа тайлбарлах
БОДЛОГО

   Протон, нейтроны массыг
   (1,0078 ба 1,0087) ашиглан
       -ын массыг бод. Хариуг
    хүснэгтйин утгатай тохирч
         байгааг шалгах.
---1,0078 М.А.Н

---1,0087 М.А.Н
Z- ПРОТОНЫ ТОО
N- НЕЙТРОНЫ ТОО

A- МАСС ТОО
БАЙГАЛЬ ДЭЭРХ ТОГТВОРТОЙ
  ИЗОТОПУУДЫН МАСС БА
         ТАРХАЛТ
M   Zmp   A Z mn    M

mp ---Протоны масс
mn ---Нейтроны масс
 М---Массын дефект
Ямар ч цөмийн масс, түүнийг
    бүрдүүлж байгаа протон,
нейтронуудын массын нийлбэрээс
          бага байна.
Ямар ч цөмийн масс, түүнийг бүрдүүлж
 байгаа протон, нейтронуудын массын
        нийлбэрээс бага байна.
M   Zmp   A Z mn    M

mp ---Протоны масс
mn ---Нейтроны масс
 М---Массын дефект
ЭЙНШТЕЙНИЙ ХАРЬЦАГУЙ ОНОЛ



                  E=mc

 с=3*108   м/с   гэж авна
ХАРЬЦАНГУЙ ОНОЛД ОРЛУУЛАН БИЧВЭЛ
                                      2
   E1       Zmp        A Z mn c
                            2
               E2    Mc
        E      E2 E1
 Холбоосын энерги

                 с=3*108   м/с   гэж авна
Тухайн цөмийн нэг нуклонд
    оногдох холбоосын
     энергийг хувийн
  холбоосын энерги гэнэ.
ЦӨМИЙН ХОЛБООСЫН ЭНЕРГИ


           Холбоосын энерги
  Энерги
1 м.а.н=931.44 МэВ
1 МэВ=1,6*10  -13 Ж
ХУВИЙН ХОЛБООСЫН ЭНЕРГИ БА МАСС ТООНЫ
              ХАМААРАЛ
ЦӨМИЙН УРВАЛЫГ ДАРААХ ХЭЛБЭРЭЭР
           АНГИЛДАГ



            Цөмийн
             урвал


      Нэгдэх       Задрах
      урвал        урвал
БОДЛОГО:

           Дараах цөмүүдийн
           холбоосын ба хувийн
           холбоосын энергийг
           хүснэгт ашиглан ол.

            2    13   17   235
            1   H , C, O, U
                  6    8    92
Tsomiin urwal

More Related Content

What's hot

адсорбци
адсорбциадсорбци
адсорбциdavaa627
 
квадрат тэгшитгэл
квадрат тэгшитгэлквадрат тэгшитгэл
квадрат тэгшитгэлch-boldbayar
 
биоценоз
биоценозбиоценоз
биоценозdavaa627
 
экосистем
экосистемэкосистем
экосистемdavaa627
 
багтсан ба багтаасан дөрвөн өнцөгт
багтсан ба багтаасан дөрвөн өнцөгтбагтсан ба багтаасан дөрвөн өнцөгт
багтсан ба багтаасан дөрвөн өнцөгтKhishighuu Myanganbuu
 
Enzyme bie daalt
Enzyme bie daaltEnzyme bie daalt
Enzyme bie daaltOyuka Oyu
 
101 6.7-himiin holboo
101 6.7-himiin holboo101 6.7-himiin holboo
101 6.7-himiin holbooXaz Bit
 
цахилгаан хими 8
цахилгаан хими 8цахилгаан хими 8
цахилгаан хими 8davaa627
 
Ердийн дифференциал тэгшитгэл
Ердийн дифференциал тэгшитгэлЕрдийн дифференциал тэгшитгэл
Ердийн дифференциал тэгшитгэлBattur
 
функцийн тодорхойлогдох муж ба утгын муж
функцийн тодорхойлогдох муж ба утгын мужфункцийн тодорхойлогдох муж ба утгын муж
функцийн тодорхойлогдох муж ба утгын мужHorloo Ebika
 
P ii lekts-1 soronzon oron
P ii lekts-1 soronzon oronP ii lekts-1 soronzon oron
P ii lekts-1 soronzon oronudwal555 bhus
 
соёлын хэлбэрүүд
соёлын хэлбэрүүдсоёлын хэлбэрүүд
соёлын хэлбэрүүдGahain Tuulai
 
химийн урвалын хурд
химийн урвалын хурдхимийн урвалын хурд
химийн урвалын хурдBaterdene Solongo
 

What's hot (20)

адсорбци
адсорбциадсорбци
адсорбци
 
Hicheel ¹4. uusmal
Hicheel ¹4. uusmalHicheel ¹4. uusmal
Hicheel ¹4. uusmal
 
квадрат тэгшитгэл
квадрат тэгшитгэлквадрат тэгшитгэл
квадрат тэгшитгэл
 
Lekts8
Lekts8Lekts8
Lekts8
 
Lecture10
Lecture10Lecture10
Lecture10
 
биоценоз
биоценозбиоценоз
биоценоз
 
экосистем
экосистемэкосистем
экосистем
 
багтсан ба багтаасан дөрвөн өнцөгт
багтсан ба багтаасан дөрвөн өнцөгтбагтсан ба багтаасан дөрвөн өнцөгт
багтсан ба багтаасан дөрвөн өнцөгт
 
Enzyme bie daalt
Enzyme bie daaltEnzyme bie daalt
Enzyme bie daalt
 
PhHS12
PhHS12PhHS12
PhHS12
 
101 6.7-himiin holboo
101 6.7-himiin holboo101 6.7-himiin holboo
101 6.7-himiin holboo
 
MT101 Lecture 1(Mongolia)
MT101 Lecture 1(Mongolia)MT101 Lecture 1(Mongolia)
MT101 Lecture 1(Mongolia)
 
цахилгаан хими 8
цахилгаан хими 8цахилгаан хими 8
цахилгаан хими 8
 
Ердийн дифференциал тэгшитгэл
Ердийн дифференциал тэгшитгэлЕрдийн дифференциал тэгшитгэл
Ердийн дифференциал тэгшитгэл
 
функцийн тодорхойлогдох муж ба утгын муж
функцийн тодорхойлогдох муж ба утгын мужфункцийн тодорхойлогдох муж ба утгын муж
функцийн тодорхойлогдох муж ба утгын муж
 
P ii lekts-1 soronzon oron
P ii lekts-1 soronzon oronP ii lekts-1 soronzon oron
P ii lekts-1 soronzon oron
 
соёлын хэлбэрүүд
соёлын хэлбэрүүдсоёлын хэлбэрүүд
соёлын хэлбэрүүд
 
химийн урвалын хурд
химийн урвалын хурдхимийн урвалын хурд
химийн урвалын хурд
 
Tsahilgaan static oron
Tsahilgaan static oronTsahilgaan static oron
Tsahilgaan static oron
 
Cem4
Cem4Cem4
Cem4
 

Viewers also liked

101 5-atomiin butets
101 5-atomiin butets101 5-atomiin butets
101 5-atomiin butetsXaz Bit
 
Атомын цахилгаан станц
Атомын цахилгаан станцАтомын цахилгаан станц
Атомын цахилгаан станцNael Narantsengel
 
8 r angi-hod ilerhiileh arga
8 r angi-hod ilerhiileh arga8 r angi-hod ilerhiileh arga
8 r angi-hod ilerhiileh argaBayaraagiinshare
 
монгол дахь цөмийн технологийн үүсэл
монгол дахь цөмийн технологийн үүсэлмонгол дахь цөмийн технологийн үүсэл
монгол дахь цөмийн технологийн үүсэлБаянжаргал Үнэнбат
 
цөмийн цахилгаан-станц-ццс-1
цөмийн цахилгаан-станц-ццс-1цөмийн цахилгаан-станц-ццс-1
цөмийн цахилгаан-станц-ццс-1Tseegii Tseegii
 
гэрийн даалгавар
гэрийн даалгавар гэрийн даалгавар
гэрийн даалгавар margad1
 
сурган хүмүүжүүлэх хичээл 1
сурган хүмүүжүүлэх хичээл  1сурган хүмүүжүүлэх хичээл  1
сурган хүмүүжүүлэх хичээл 1maagii979797
 
цахилгаан сөрөг чанар
цахилгаан сөрөг чанарцахилгаан сөрөг чанар
цахилгаан сөрөг чанарTogoo Battuya
 
Иончлогч цацраг
Иончлогч цацрагИончлогч цацраг
Иончлогч цацрагerganaa
 
Elseltiin medeelel
Elseltiin medeelelElseltiin medeelel
Elseltiin medeelelPUTU
 
Electron baigulamj 1
Electron baigulamj 1Electron baigulamj 1
Electron baigulamj 1jagaa7120
 
Innomed-2014 Уралдаан -ЭМШУИС Сувилхуйн Сургууль 3-р курс
Innomed-2014 Уралдаан -ЭМШУИС Сувилхуйн Сургууль  3-р курсInnomed-2014 Уралдаан -ЭМШУИС Сувилхуйн Сургууль  3-р курс
Innomed-2014 Уралдаан -ЭМШУИС Сувилхуйн Сургууль 3-р курсMedimpex Mongolia
 
тер кийн I хууль.
тер кийн I хууль.тер кийн I хууль.
тер кийн I хууль.davaa627
 
зайны
зайны зайны
зайны naya0528
 
рентген цацрагийн хамгаалалт
рентген цацрагийн хамгаалалтрентген цацрагийн хамгаалалт
рентген цацрагийн хамгаалалтMyagmarnaran Tserendorj
 
Davs gidroliz last
Davs gidroliz lastDavs gidroliz last
Davs gidroliz lasttungalag
 
Innomed-2014 уралдаан ЭМШУИС СС 3-р курс
Innomed-2014 уралдаан ЭМШУИС СС 3-р курсInnomed-2014 уралдаан ЭМШУИС СС 3-р курс
Innomed-2014 уралдаан ЭМШУИС СС 3-р курсMedimpex Mongolia
 

Viewers also liked (20)

101 5-atomiin butets
101 5-atomiin butets101 5-atomiin butets
101 5-atomiin butets
 
Атомын цахилгаан станц
Атомын цахилгаан станцАтомын цахилгаан станц
Атомын цахилгаан станц
 
8 r angi-hod ilerhiileh arga
8 r angi-hod ilerhiileh arga8 r angi-hod ilerhiileh arga
8 r angi-hod ilerhiileh arga
 
Halah horoh
Halah horohHalah horoh
Halah horoh
 
монгол дахь цөмийн технологийн үүсэл
монгол дахь цөмийн технологийн үүсэлмонгол дахь цөмийн технологийн үүсэл
монгол дахь цөмийн технологийн үүсэл
 
цөмийн цахилгаан-станц-ццс-1
цөмийн цахилгаан-станц-ццс-1цөмийн цахилгаан-станц-ццс-1
цөмийн цахилгаан-станц-ццс-1
 
гэрийн даалгавар
гэрийн даалгавар гэрийн даалгавар
гэрийн даалгавар
 
сурган хүмүүжүүлэх хичээл 1
сурган хүмүүжүүлэх хичээл  1сурган хүмүүжүүлэх хичээл  1
сурган хүмүүжүүлэх хичээл 1
 
уураг
уурагуураг
уураг
 
цахилгаан сөрөг чанар
цахилгаан сөрөг чанарцахилгаан сөрөг чанар
цахилгаан сөрөг чанар
 
Иончлогч цацраг
Иончлогч цацрагИончлогч цацраг
Иончлогч цацраг
 
Elseltiin medeelel
Elseltiin medeelelElseltiin medeelel
Elseltiin medeelel
 
Electron baigulamj 1
Electron baigulamj 1Electron baigulamj 1
Electron baigulamj 1
 
Innomed-2014 Уралдаан -ЭМШУИС Сувилхуйн Сургууль 3-р курс
Innomed-2014 Уралдаан -ЭМШУИС Сувилхуйн Сургууль  3-р курсInnomed-2014 Уралдаан -ЭМШУИС Сувилхуйн Сургууль  3-р курс
Innomed-2014 Уралдаан -ЭМШУИС Сувилхуйн Сургууль 3-р курс
 
тер кийн I хууль.
тер кийн I хууль.тер кийн I хууль.
тер кийн I хууль.
 
зайны
зайны зайны
зайны
 
рентген цацрагийн хамгаалалт
рентген цацрагийн хамгаалалтрентген цацрагийн хамгаалалт
рентген цацрагийн хамгаалалт
 
Davs gidroliz last
Davs gidroliz lastDavs gidroliz last
Davs gidroliz last
 
Innomed-2014 уралдаан ЭМШУИС СС 3-р курс
Innomed-2014 уралдаан ЭМШУИС СС 3-р курсInnomed-2014 уралдаан ЭМШУИС СС 3-р курс
Innomed-2014 уралдаан ЭМШУИС СС 3-р курс
 
атомын бүтэц 2
атомын бүтэц 2атомын бүтэц 2
атомын бүтэц 2
 

More from Bayaraagiinshare (16)

судалгааStc
судалгааStcсудалгааStc
судалгааStc
 
Tuul
Tuul Tuul
Tuul
 
прогресс
прогресспрогресс
прогресс
 
ангилал т
ангилал тангилал т
ангилал т
 
Magadlal
MagadlalMagadlal
Magadlal
 
Arifmetik dundaj
Arifmetik dundajArifmetik dundaj
Arifmetik dundaj
 
Kombinatorik
KombinatorikKombinatorik
Kombinatorik
 
Bi kvadrat-tegsh
Bi kvadrat-tegshBi kvadrat-tegsh
Bi kvadrat-tegsh
 
Tegsh untsugt
Tegsh untsugtTegsh untsugt
Tegsh untsugt
 
Neelttei hicheel 2011
Neelttei hicheel 2011Neelttei hicheel 2011
Neelttei hicheel 2011
 
5555
55555555
5555
 
Dorwon ontsoggt
Dorwon ontsoggtDorwon ontsoggt
Dorwon ontsoggt
 
Tsahilgaan helhee
Tsahilgaan helheeTsahilgaan helhee
Tsahilgaan helhee
 
Presentation2
Presentation2Presentation2
Presentation2
 
Halah horoh
Halah horohHalah horoh
Halah horoh
 
òîãîíäîî ¿å
òîãîíäîî ¿åòîãîíäîî ¿å
òîãîíäîî ¿å
 

Tsomiin urwal