BAHRİ YILDIZ UROGENİTAL SİSTEM ULTRASONOGRAFİSİ USG

1. UROGENİTAL SİSTEM
ULTRASONOGRAFİSİ
UZM. DR. BAHRİ YILDIZ
MERSİN UNIVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ
KADIN DOĞUMARAŞTIRMA GÖREVLİSİ
VE
AİLE HEKİMLİĞİ UZMANI
drbahriobsgyn@gmail.com

2. BÖBREK ULTRASONOGRAFİSİ:
• Böbrekler karaciğer ve dalağa göre daha hipoekoik
düzgün dış konturları olan perirenal yağ doku ekosu
ile çevrili organlar olarak belirlenir.böbrekler
sonografik olarak renal parenkim ve renal sinüs olarak
iki ayrı kısma ayrılır.renal sinüsten böbrek dış
yüzeyine kadar uzanan alana renal parenkim
denir.renal sinüs ise içinde kaliksler ,infundibulum
yapıları,pelvis,damarlarve lenfatik yapıları
bulunduran yağ dokusu açısından zengin ve değişken
konturlara sahip yoğun ekolar içeren bir alan olarak
görülür.Böbreğin daha dışta olan korteksi içteki
medullaya göre artmış kan perfüzyonundan dolayı
daha koyu renklidir.

3. Normal kidney-ureter
• Locatıon:retroperıtoneum between t11-l3
• Size(normal adult):longitudinal 11cm,transverse
5cm,thickness 3cm
• Capsules around kidney:from inside ,fibrous
capsule ,fatty capsule,renal fascia
• Renal parenchyme:slightly hypoechoic to liver
and spleen(divided into cortex and medulla),renal
sinus(central echo complex)-central portion of
kidney with high echoes(renal
pelvis,calyx,fat,intrarenal artery,vein)

4. Normal ureter
• Thin tubular structure transporting urıne from
renal pelvis to bladder(medioinferior to renal
hilum,descending along posterior abdominal
wall)
• Ureter descends along medioinferior side
anterior to psoas major then crosses with the
common or external iliac artery posterior to it
,inserts into both posterior sides of bladder
• Normal ureter length is aprox.:25-30 cm
diameter:about 5 mm

5. Normal ureter
• Physiologic narrowing (prevalent sites for
stone):
• -ureteropelvic junction
• Crossing with common iliac artery
• Ureterovesical junction

6. Ureter scan
• Difficult to detect because of its thinness,but
dilatation is present tracing it from pelvis can
can detect UP junction.UV junction can be
detected by transvers scan in suprapubic area
.central ureter should be scanned by tracing
tracing the dilated ureter with frequency
probe

7. RENAL ULTRASONOGRAFİ
renal parenchyma(renal cortex-renal medulla) renal sinus ,upper pole,lower pole

8. UROGENİTAL ULTRASOUND renal
parenchyma(renal cortex-renal medulla) renal sinus ,upper pole,lower pole

9. RENAL ANATOMY

10. RENAL SONOGRAFİK ÖLÇÜLER
• Böbreğin normal sonografik ölçüleri:
• Her iki böbrek yaklaşık olarak aynı
boyuttadırlar.1 cm yi aşan farklılık anormal
olarak kabul edilebilir.
• Böbreğin uzunluğu=9-12 cm
• Böbreğin genişliği=4-6 cm
• Böbreğin kalınlığı =2.5-3.5 cm dir
•

11. BÖBREĞİN SONOGRAFİK DEĞERLENDİRİLMESİNDE DİKKAT
EDİLECEK HUSUSLAR:
• 1-Böbrek varmı?Yokmu?
• 2-Böbrek normal anatomik lokalizasyondamı?
• 3-Böbrek yerleşim anomalisi gösteriyormu
• 4-Böbreğin büyüklüğü(normal/hipertrofik/atrofik)
• 5-Böbreğin parenkimal ekojenitesi(normal/parlak/koyu)
• 6-Böbreğin parenkimal yapısında renal parenkim hasarını düşündüren bulgular varmı
• 7-Sürrenal loj izleniyormu
• 8-Böbreğin yüzey ve kenarlarında düzensizlik olup olmadığı
• 9-Böbrekte yer kaplayan lezyonun olup olmadığı
• 10-renal sinüs ve korteks ayırımı net yapılabiliyormu
• 11-Böbreğin pelvikalisiyel yapılarında dilatasyon olup olmadığı
• 12- renal venin izlenip izlenmediği
• 13- renal arterin izlenip izlenmediği
• 14- renal arter de akım olup olmadığı
• 15- renalvende de akım olup olmadığı
• 16-Arkasında posterior akustik gölge veren taş ekosunun olup olmadığı
• 12-Böbrek çevresinde asit,inflamatuar sıvı,serbest mayii,kan olup olmadığı
• 13-Böbrek kapsulu ile parenkim arasında anormal bir görünüm ,hematom olup olmadığı
• 14-Böbreklerde pelvikalisiyeldilatasyon olup olmadığı

12. Karaciğer sağ lob –diafragma ve sağ böbrek

13. Karaciğer sağ lobu-renal korteks –renal
sinüs

14. Sağ böbrek renal korteks –renal sinüs

15. Karaciğer sağ lob –diafragma ve sağ
böbrek

16. Sağ ve sol böbreğin karşılaştırmalı
görünümleri

17. Karaciğer, sağ böbrek ,dalak ve sol
böbrek

18. Diafragmaya yakınlığı itibariyle sağ
böbrek üst pol

19. SAĞ BÖBREK ALT POL

20. Böbrek parenkimekojenitesi karaciğer
e göre daha hipoekoiktir.

21. Karaciğer sağ böbrek ile diafragma
komşulukları

22. BÖBREKÜSTÜ BEZİ (SÜRRENAL GLAND):
• Böbreküstü bezleri,böbreklerin üst pollerinin
superior-anteromedialinde yer alırlar.sıklıkla
üçgensel bir yapıları mevcut olup akustik iç eko
yapıları çevresel yağ dokularına benzerlik arz
ediyor.ultrasonografide sıklıkla zor
görüntülenir.sol adrenal bez en iyi sağ lateral
dekubitus ,sağ adrenal bez ise supin pozisyonda
karaciğer i pencere olarak kullanılarak
görüntülenir.
• Adrenal bez ölçüleri:
• Surrenal bezler :4.0x2.5X0.5 cm boyutunda dırlar

23. Surrenal görüntülemede dikkat edilecek hususlar
• 1-yetişkinlerde böbreküstü bezleri çevre dokulardan net
ayırt edilemediğinden yetişkin yaş gurubunda adrenal bez
yerine adrenal loj (bölge ) terimi kullanılabilir.
• 2-surrenal loj görüntülemesi böbrek üst polu (böbreğin
diafragmaya yakın olan polu) lokalizasyonu incelenir.
• 3-surrenal lojda yer kaplayan lezyon olup olmadığına bakılır
• 4-yenidoğan larda ve çocuklarda böbreküstü bezi daha
belirgindir.
• 5-dikkat edilmesi gereken en önemli surrenal patolojiler
:hiperplazi,kistler,adenom,maligniteler,metastatik lezyonlar
ın olup olmadığına bakılır

24. Böbrek üstü(adrenal bez) karaciğer ,böbrek ve
diafragma

25. SURRENAL LOJ

26. SURRENAL LOJ

27. MESANE :
•
• Ultrasonografik olarak her iki cinsde de mesane büyük
oranda distansiyon miktarına göre değişen şekilli anekoik
yapı olarak görülür.iyice gerilmiş bir mesane transvers
düzlemde görüntülendiğinde ,genellikle kenarları birbirine
eşit olmayan dörtgen şeklindedir.sagital yada oblik
düzlemde oval-piramidal şekilde görülür.
• mesane duvarı ise mukoza ,submukoza,kas ve seroza
tabakaları genellikle ayrı tabakalar halinde görülmezse de
,ekojenik mukoza ile daha sonolüsen kas tabakası ayırt
edilebilir ,üreterovezikal bileşke yerleri ise mesane
tabanında ve üreterperistaltizmi ile birlikte idrarın jet akım
verdiği bir fokal kalınlaşma şeklinde görünür.

28. MESANE ÖLÇÜLERİ
• Mesanenin normal sonografik ölçüleri:
•
• Dolu mesanede duvar kalınlığı< 0.4 cm
• Boş mesanede duvar kalınlığı<0.8 cm
•
•
• Mesane hacminin ölçülmesi yaklaşık olarak :
AxBxCx0.52
• A=anterior-posterıor çap
• B=medio-lateral çap
• C=supero-inferior çap

29. NORMAL ANATOMY OF URİNARY
BLADDER
• Total volume:350-400cc
• İnitially urinary sensation:250cc
• Bladder wal:mucosa-submucosa-superficial
muscle layer-deep muscle layer
• Function:urınary stotage,periodic excretion
• Bladder filling,more than 250cc at least for
diagnosis of bladder pathology
• Anatomical landmark in pelvic cavity
• Effective sonic window for vissualization of
retrovesical organ

30. MESANE NİN SONOGRAFİK DEĞERLENDİRİLMESİNDE DİKKAT EDİLECEK
HUSUSLAR:
• 1-Mesane boşmu dolumu?
• 2-Mesane normal anatomik lokalizasyondamı?
• 3-Mesane de bulunan idrarın ekojenitesi anekoik mi ekojenik odakları
mevcutmu?
• 4-Mesanenin büyüklüğü normalmi yoksa anormal bir büyüklük temi?
• 5-Mesanenin duvar ekojenitesi ve kalınlığı nasıldır.
• 6-Mesande yer kaplayan lezyon varmı? yokmu
• 7-Mesane duvarından kaynaklanan lezyon olup olmadığı
• 8-Mesane iç mukozal yüzde ve düzensizlik olup olmadığı
• 9-Mesane üretero-vezikal bileşkede yer kaplayan lezyonun olup olmadığı
• 10-Mesane penceresinden distal üreter izlenip izlenmediği
• 11-Prostatın mesaneye protruze olup olmadığı
• 16-Mesanede arkasında posterior akustik gölge veren taş ekosunun olup olmadığı
• 12-Mesane çevresinde asit,inflamatuar sıvı,serbestmayii,kan olup olmadığı
•
•

31. Mesane ve mesane duvarının transvers görünümü

32. Suprapubik transverstaramada mesane ve prostat

33. Uretero –vezikal bileşkeden mesaneye doğru idrar akımının doppleri

34. Sagital ve transvers taramada mesane görünü mü

35. Prostatik üretranın girişi

36. Yarı dolu mesane ve prostat

37. Mesane –prostat ve rectum komşuluğu

38. PROSTAT:
•
• Prostat mesane tabanının inferiorunda ,symphyisis pubisin
posterioru ve rektumun anteriorunda tersine dönmüş bir
piramid şeklinde yerleşmiş fibromusculer bir
organdır,üretra prostatın santralinde yer almaktadır.
• prostatın genel sonografik görünümü simetrik özellik
göstermektedir.Prostatın anterior fibromuskuler dokusu
aneokik ve ya hipoekoik görünür.periüretral dokular
hipoekoik olarak izlenmektedir.Üretra bu bölge içerisinde
ekojenik yapıdadır.prostat bezinin geri kalan bölümü
homojen olup hipo veya izoekoik görünümdedir.seminal
veziküller septalı ,simetrik ve hipoekoik yapıdadır.

39. Prostatın normal ultrasonografik
ölçüleri:
• Prostatın normal ultrasonografik ölçüleri:
•
• Anterior-posterior çapı: 2.5 cm
• Transvers çapı:4cm
• Apexten mesane boynuna kadar:3.5 cm
• Measurement of prostat:
• Expression as a gram(normal less than 20 gram)
• G=thickness X width X length
•
• Thickness=antero-posterior diameter in transvers scan
• Width=left to right side in transvers scan
• Length=antero-posterıor diameter in longitudinal scan
•
•
•

40. PROSTAT BEZİNİN ULTRASONOGRAFİK İNCELEMESİNDE DİKKAT
EDİLECEK HUSUSLAR:
• 1-prostat bezi en iyi mesane dolu iken
değerlendirilebilir.
• 2-prostatın şekli iç eko yapısı ve kapsülü incelenmelidir.
• 3-prostat mesane ye doğru taşma gösterip
göstermediği incelenmelidir
• 4-prostat transrektal sonografik incelemesi uygun –
noninvaziv iyi görüntü almada yardımcıdır.
• 5-Protat ta yer kaplayan lezyon olup olmadığına
bakılmalıdır.
•

41. Prostat

42. Prostatın sınırları

43. Prostat sagital görüntüsü

44. ERKEK GENİTAL ULTRASONOGRAFİSİ
•
• Scrotum, testis ve epididimisin içerisinde olduğu birkaç tabakadan oluşan
bir kesedir.testisler homojen ve orta düzeyde ekojeniteye sahiptir.testisin
posterior- superior yüzünde seminifer tubulleri rete testise drene eden
yüksek ekojeniteli lineer bir yapı olan mediastinum testis yer almaktadır.bu
yapıların dışında testis ekojenitesi homojen iç eko yapısına
sahiptir.Epididim ise testise yakın yada daha ekojenik üçgen şekilli bir yapı
olarak testisin postero-lateralinde yer alır.
•
• Testis ölçümleri:
•
• Testisler yaklaşık 4x3x3 cm boyutlarında ovoid şekilli yapılardır.normalde
her iki testis birbirine yakıın boyutlardadır.scrotum duvar kalınlığı ise 3-
6mm arasında değişir
•

45. TESTİS VE EPİDİDİMİS

46. scrotum

47. Testısı saran kapsul ve scrotum

48. epididimis

49. KADIN PELVİS SONOGRAFİK ANATOMİSİ:
• Uterus:
•
• -uterusun myometrial kısmı homojen eko yapısında düzgün sınırlıdır,normal arkuat damarlar uterus
periferinde görülür ve patolojik bulgular ile karıştırılmamalıdır.servikal kanalı çevreleyen doku
ekojenitesi homojendir .uterus boyutu hastanın yaşı ve doğum sayısı ile ilişkilidir.uterusun
antefleks,retrofleks,antevert ,retrovert pozisyonları olabilir.
•
• Uterusun sonografik ölçümleri:
• Uterus puberte öncesi dönemde ölçüleri:
• Boyu:3cm
• Eni:0.5-1cm
•
• Uterusun reproduktif dönemde:
• Boy :8cm-9cm
• Eni: 4 cm -5cm
•
• Uterusun postmenopozal dönemde ölçüleri
• Boyu:3.5-5.5 cm
• Eni:1-2 cm

50. Endometrial kavitenin sonografik
anatomisi
• Menstruel fazda yani Menstruasyonun 1-4.günleri arasında endometrium kan ve dokuları gösteren
hipoekoik merkezi bir hat halinde olup bunu hiperekoik endometrial eko çevreler.
• Eğer menstruel kanama fazla ise tüm endometrial kavite anekoik izlenebilir.
• Proliferasyon fazında (adetin 5-9 günleri arasında) endometrium tek ince bir hat (endometrial
kavite) ile onu çevreleyen hipoekoik halodan (fonksiyonel tabakadan ) oluşur.ve üç çizgili görünüm
verir.bunu çevreleyen ince hiperekoik endometrium kısmı bazal tabakadır.
• Erken sekretuar fazda(10-14.günler arasında):
• Ovulasyon olur .endometrium kalınlık ve ekojenitesi artar
• Sekretuar fazda:endometrium en kalın olabildiği haldedir.posterior akustik güçlenme ile birlikte
ekojenitesi artmıştır.
•
• Endometriumun normal sonografik ölçüleri:
• İnfantil endometrium: anneden gelen hormonal uyarılar nedeniyle kalın ve ekojeniktir.
• Menstrual dönemde endometrium:
• menstruel fazın dönemine göre 4-12 mm arasında değişir
•
•
• -endometrial kavite ise yaşa ve menstruel faza göre farklı kalınlık ve yoğunlukta ekojenik bir çizgi
şeklinde gösterir.

51. Kadınlarda mesanenin longitudinal
görünümü

52. Uterusun longitudinal görünümü

53. Vaginanın sonografik görünümü

54. Uterus ve overlerin transvers taramada
görünümü

55. Overler

56. Mesane penceresinden uterusun
görüntüsü