1. Балканска коалиција на жени II
Засилувач на социјални старт-апи за поддршка на
женското претприемништво на Балканот
(2020-1-EL01-KA204-078936)
БИЗНИС МОДЕЛИ ЗА СОЦИЈАЛНИ ПРЕТПРИЕМАЧИ И
КАКО ДА СЕ ОСНОВА СОЦИЈАЛНО ПРЕТПРИЈАТИЕ
2. The European Commission's support for the production of this publication does not constitute an endorsement of the contents, which reflect the views only of
the authors, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein.
Цели за учење
По завршувањето на овој модул, треба да бидете во можност да го постигнете
следново:
• Да објаснете што е бизнис модел
• Да ги објаснете разликите помеѓу бизнис моделите на комерцијални претпријатија и
бизнисе моделите на социјалните претпријатија
• Да опишете примери на бизнис модели кои биле успешно имплементирани од
социјални претприемачи.
• Да знаете како да основате социјално претпријатие
3. The European Commission's support for the production of this publication does not constitute an endorsement of the contents, which reflect the views only of
the authors, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein.
Дефиниции
“Бизнис моделот го опишува образложението како една организација создава,
испорачува, и испорачува вредност”
Alexander Osterwalder & Yves Pigneur (2010) in Business Model Generation
• Бизнис моделот, исто така наречен економски модел, се однесува на
економската стратегија усвоена од една компанија со цел да го зголеми
својот профит
• Која е улогата на бизнис моделот?
• Фокусирајте се на 3 суштински точки: пазарот насочен од компанијата
процесот на создавање вредност и цената на додадената вредност
Што е
бизнис
модел?
4. The European Commission's support for the production of this publication does not constitute an endorsement of the contents, which reflect the views only of
the authors, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein.
Дефиниции
• Дизајн на бизнис модел на социјално претпријатие:
• Комбинирање на профитот и целта во пракса
• Да се испорача социјално влијание
• СП имаат четврта компонента во нивниот бизнис модел: „модел на
социјално влијание“ кој опишува како се генерира социјалното влијание и ги
води сите деловни одлуки
Што е
бизнис
модел за
СП?
5. The European Commission's support for the production of this publication does not constitute an endorsement of the contents, which reflect the views only of
the authors, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein.
Корпоративен бизнис модел наспроти
модел на социјално претпријатие
Source: https://dragonflycollective.com.au/social-enterprise-business-models-part-
one/
6. The European Commission's support for the production of this publication does not constitute an endorsement of the contents, which reflect the views only of
the authors, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein.
Создавање двојна вредност – хибриден
спектар
Извор: http://www.4lenses.org/Setypology/se_in_context
7. The European Commission's support for the production of this publication does not constitute an endorsement of the contents, which reflect the views only of
the authors, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein.
Улогата на владата и клучните недржавни актери во социјалното
претприемништво
Извор: Bozhikin, I. et al. (2019)
8. The European Commission's support for the production of this publication does not constitute an endorsement of the contents, which reflect the views only of
the authors, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein.
Како можеме да го категоризираме бизнис
моделот за социјално претпријатие?
• Типологијата на социјални бизнис модели предложена
од Волфганг Грасл (2012)
• 9 типови на социјални бизнис модели
• Комбинира три важни фактори на социјалниот бизнис
модел: мисија, тип на интеграција и целна популација
со трите традиционални деловни категории (бизнис,
непрофитност и хибридност)
• Без разлика на видот на бизнис моделот, социјалните
претпријатија се издвојуваат со својата мисија,
потребата од интеграција и целната популација
Видови
на бизнис
модели
за СП
9. The European Commission's support for the production of this publication does not constitute an endorsement of the contents, which reflect the views only of
the authors, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein.
1. Модел за поддршка на претприемач
Социјалниот претприемач „продава“ услуги за поддршка
на бизнисот директно на претприемачите и им помага
на претприемачите да го изградат и подобрат својот
бизнис
Поддршката може да биде во форма на консултантски
услуги, обука, микрофинансирање или техничка
поддршка
Овие „клиенти“ потоа ги продаваат своите производи и
услуги на отворен пазар. Организациите кои спаѓаат во
оваа категорија може да вклучуваат организации за
економски развој, организации за услуги за развој на
бизнисот и микрофинансиери
Главен извор на приход: продажба на бизнисуслуги
http://www.4lenses.org/Setypology/se_in_context
10. The European Commission's support for the production of this publication does not constitute an endorsement of the contents, which reflect the views only of
the authors, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein.
2. Модел на пазарен посредник
Социјалното претпријатие обично им помага на своите
клиенти - други претприемачи - поединци, мали
производители или задруги, преку олеснување на
нивниот пристап до пазарите преку обезбедување
насочени услуги
Пр.: Маркетинг активности, развој на производи,
финансиски заеми и многу повеќе. со што се додава
вредност на производите на клиентите
На пример, организација која им помага на малите
земјоделци преку маркетинг и им ги продава нивните
посеви би спаѓала во оваа категорија.
Главен извор на приход: продажба на услуги на
корисникот
11. The European Commission's support for the production of this publication does not constitute an endorsement of the contents, which reflect the views only of
the authors, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein.
3. Модел за вработување
Социјалното претпријатие обезбедува можности за
работа и обука со цел стекнување на вештини на своите
клиенти - корисници
Корисници - обично се луѓе кои имаат бариери за
наоѓање работа (бездомници, лица со попреченост итн.)
На овој начин, моделот овозможува да се генерираат
приходи од вработените, со што се плаќаат трошоците на
социјалниот претприемач, кои приходи може да се
искористат за давање услуги на оние кои имаат потреба.
Овој модел е усвоен од многу младински организации и
организации за лица со посебни потреби
Извор на приход: продажба на слободен пазар
12. The European Commission's support for the production of this publication does not constitute an endorsement of the contents, which reflect the views only of
the authors, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein.
4. Модел на надоместок за услуга
Еден од најчесто усвоените бизнис модели на СП
СП создава социјални услуги што ги нуди на пазарот. На
овој начин, таа ги продава своите социјални услуги
директно на клиентот-корисник, поединец или група на
лица или на трето лице
На овој начин социјалното претпријатие добива приходи
од продажба на услуги на корисниците и се
самофинансира. Дополнително, нето приходот може да
се користи за субвенционирање на други социјални
програми на кои им е потребно финансирање
Многу болници, училишта, музеи, комунални
претпријатија го користат моделот надоместок за услуга
во поголем или помал обем.
13. The European Commission's support for the production of this publication does not constitute an endorsement of the contents, which reflect the views only of
the authors, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein.
5. Модел на клиенти со ниски приходи
Тоа е варијација на моделот за надоместок за услуги
Акцентот на овој модел е обезбедување на пристап на
сиромашните и клиентите со ниски приходи до производите
и услугите
Примери на производи и услуги може да вклучуваат:
здравствена заштита (вакцинации, лекови на рецепт,
операција на очите) и здравствени и хигиенски производи
(јодирана сол, сапун, очила, помагала, санитарни салфетки),
комунални услуги (електрична енергија и вода), итн за што
плаќаат
Главен извор на приходи: Продажба на корисници на услуги
по пониски цени.
14. The European Commission's support for the production of this publication does not constitute an endorsement of the contents, which reflect the views only of
the authors, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein.
6. Кооперативен модел
Една од најпознатите СП категории
Социјалното претпријатие обезбедува колективни услуги на
задругите, генерирајќи бенефиции за нив
Услугите што ги добиваат клиентите-корисници - поврзани со
пазарни информации или меки услуги како што се преговарање,
постигнување заштеди од откуп, обезбедување пристап до
надворешни пазари за стоки и услуги произведени од членовите
на задругата
Членовите на задругите остваруваат и приходи, вработуваат или
создаваат услуги
Овој модел го имаше својот моќен развој во последните години
со развојот на таканаречената платформа на економијата
Главни извори на приходи: продажба на услуги на задруги -
корисници и членарина
15. The European Commission's support for the production of this publication does not constitute an endorsement of the contents, which reflect the views only of
the authors, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein.
7. Модел за поврзување на пазарот
СП го олеснува претставувањето на целните групи на
пазарите, на пример преку обезбедување обука или
гаранции за заеми
Моделот е сличен на посредничкиот модел, но
социјалното претпријатие наместо тоа не нуди / продава
производи и услуги на своите клиенти
СП делува како посредник
Многу трговски здруженија го прифаќаат моделот на
пазарот на врски.
Главни извори на приходи: продажба на услуги, % од
трансакции и членарини.
16. The European Commission's support for the production of this publication does not constitute an endorsement of the contents, which reflect the views only of
the authors, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein.
8. Модел на субвенционирање на услуги
СП финансира социјални програми (клиенти-корисници) со продажба на
производи или услуги на пазарот
Главна карактеристика на овој социјален бизнис модел - продажба на
производи или услуги на странски пазари и користење на остварениот
приход за финансирање на неговите социјални програми
Субвенционирањето на услугите е еден од најчестите модели на СП
Моделот се користи главно како механизам за финансирање. На пример,
адвокатска фирма може да ги искористи приходите генерирани од
редовната адвокатска пракса на фирмата за да финансира социјална
програма која обезбедува бесплатни правни услуги на оние на кои им е
потребна. Фирмата може да ја извршува програмата надвор од своите
канцеларии и може сама да ги обезбедува бесплатните правни услуги
Главен извор на приход е продажбата на производи на отворен пазар
17. The European Commission's support for the production of this publication does not constitute an endorsement of the contents, which reflect the views only of
the authors, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein.
9. Модел на организациска поддршка
Овој тип на СП, како организација за субвенционирање
на услуги, продава производи или услуги на пазарот, а
потоа користи дел од приходите за финансирање на
организација за социјални услуги што обезбедува
директни услуги на сопствените корисници
Овој модел е обично надворешен: деловните
активности се одвоени од социјалната програма
Овој модел на СП е создаден како механизам за
финансирање на организацијата и често е структуриран
како помошен бизнис/подружница (непрофитна или
непрофитна организација) во сопственост на
непрофитна матична организација
18. The European Commission's support for the production of this publication does not constitute an endorsement of the contents, which reflect the views only of
the authors, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein.
Комплексен модел
Комплексен модел на социјално претпријатие
комбинира два или повеќе оперативни модели
Комплексните модели се флексибилни
Моделите се комбинираат за да се постигнат
посакуваните цели за влијание и приходи
Оперативните модели често се комбинираат како
дел од стратегијата за природна диверзификација и
раст додека социјалното претпријатие созрева.
19. The European Commission's support for the production of this publication does not constitute an endorsement of the contents, which reflect the views only of
the authors, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein.
Мешан модел Секоја единица во мешаниот модел може да биде
поврзана со целната популација, социјалниот сектор,
мисијата, пазарите или основните компетенции и да
функционира во различни сектори
Музејот, на пример, покрај едукативните уметнички
експонати, може да има и бизнис со каталог за профит и
високо субвенционирана операција за истражување и
стекнување
Како и сите социјални претпријатија, мешаните модели
доаѓаат во различни форми во зависност од возраста на
организацијата, секторот, социјалните и финансиските
цели и можности. Дијаграмот е репрезент на сложеност,
а не сообразност на организациската форма.
Мешаните модели често се производ на зрелоста на
организацијата и искуството на социјалното
претпријатие
20. The European Commission's support for the production of this publication does not constitute an endorsement of the contents, which reflect the views only of
the authors, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein.
• Овозможува бизнис моделот
да биде едноставен,
релевантен и интуитивно
разбирлив, поедноставувајќи
ја сложеноста на
функционирањето на
претпријатијата (Osterwalder &
Pigneur, 2010, стр.15).
PARTNERS DELIVERY CUSTUMER SEGMENTS
MACRO ECONOMIC
ENVIRONMENT
Who helps you to
deliver your activities?
……………………………………
……………………………………
……………………………………
……………………………………
……………………………………
……………………………………
…………………………………
What activities do you
do? What
resources do you own?
....................................
....................................
....................................
....................................
....................................
....................................
What difference are
you making?
…………………………………
………………………………..
…………………………………
…………………………………
…………………………………
…………………………………
…………………………………
How do you work with
people who buy your
product/service? Who
are the people that
benefit?
………………………………………
………………………………………
………………………………………
………………………………………
What are the economi, social
and technological changes
taking place that affect your
market now and in the
future?
………………………………………………
………………………………………………
………………………………………………
………………………………………………
FINANCE
SURPLUS
Where do you intend
to reinvest this?
…………………………………
…………………………………
REVENUE
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
COST OF DELIVERY
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
THE SOCIAL BUSINESS MODEL CANVAS
IMPLEMENTATION
SOCIAL VALUE
PROPOSITION
SALES MARKETING
What is your sales and marketing plan?
How do you reach your
customers?......................................................
.......................................................................
.......................................................................
.......................................................................
.......................................................................
.....................................
MARKET
What social impact
measures do you
mean?
................................
................................
................................
................................
................................
...................
COMPETITORS
Who else plays in your space?
Why are you different
…………………………………………………………………………………………
…................................................................................
...................................................................................
...................................................................................
...................................................................................
...
Who helps you to What activities do you What difference are How do you work with What are the social, economic
PARTNERS DELIVERY CUSTUMER SEGMENTS
MACRO ECONOMIC
ENVIRONMENT
Who helps you to
deliver your activities?
……………………………………
……………………………………
……………………………………
……………………………………
……………………………………
……………………………………
…………………………………
What activities do you
do? What
resources do you own?
....................................
....................................
....................................
....................................
....................................
....................................
What difference are
you making?
…………………………………
………………………………..
…………………………………
…………………………………
…………………………………
…………………………………
…………………………………
How do you work with
people who buy your
product/service? Who
are the people that
benefit?
………………………………………
………………………………………
………………………………………
………………………………………
What are the economi, social
and technological changes
taking place that affect your
market now and in the
future?
………………………………………………
………………………………………………
………………………………………………
………………………………………………
FINANCE
SURPLUS
Where do you intend
to reinvest this?
…………………………………
…………………………………
REVENUE
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
COST OF DELIVERY
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
THE SOCIAL BUSINESS MODEL CANVAS
IMPLEMENTATION
SOCIAL VALUE
PROPOSITION
SALES MARKETING
What is your sales and marketing plan?
How do you reach your
customers?......................................................
.......................................................................
.......................................................................
.......................................................................
.......................................................................
.....................................
MARKET
What social impact
measures do you
mean?
................................
................................
................................
................................
................................
...................
COMPETITORS
Who else plays in your space?
Why are you different
…………………………………………………………………………………………
…................................................................................
...................................................................................
...................................................................................
...................................................................................
...
Who helps you to What activities do you What difference are How do you work with What are the social, economic
21. The European Commission's support for the production of this publication does not constitute an endorsement of the contents, which reflect the views only of
the authors, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein.
Како да основате социјално претпријатие
• Социјалните претпријатија имаат 2 главни карактеристики
насекаде во светот:
1. Примат на социјалната цел
2. Трговска дејност
22. The European Commission's support for the production of this publication does not constitute an endorsement of the contents, which reflect the views only of
the authors, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein.
Фази во основањето на социјално претпријатие
1. DREAMING
Building awareness of social
enterprise through workshops,
websites, and seminars.
Motivation
Self Assessment
Idea Generation
Idea Formation
2. EXPLORATION
Researching market for social
enterprise, testing feasibility,
developing business plan and
starting to raise the capital for
launch.
Feasibility
Business Planning
Pilot
3. START-UP
Revise business plan, build
enterprise and management
capacity, moving towards stability
and success in initial market.
Launch
Survival
Profitability
4. GROWTH
Expansion to new markets or new
products, additional equipment,
capabilities needed.
Plan Growth/Scale
Implement Growth/Scale
Со неуспехот да се подготвите, се
подготвувате да не успеете
Benjamin Franklin
23. The European Commission's support for the production of this publication does not constitute an endorsement of the contents, which reflect the views only of
the authors, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein.
Како да напишете бизнис план за социјално
претпријатие?
Бизнис планирањето ќе му помогне на секое социјално претпријатие (SE) или бизнис со социјална намена (СПБ) во:
• Привлекување инвестиции
• Идентификување на ризиците
• Мерење на социјалните или еколошките резултати
• Покажете дека користите деловен пристап
• Покажете го менаџерскиот тим
• Градете сојузи
• Проверете го размислувањето
• Одредување на изводливост
• Во бизнис планот, мора јасно да артикулирате:
1. Мисијата на вашето социјално претпријатие
2. Преглед на конкретни активности за постигнување на вашите цели
3. Поставете цели за планирање, мерење и подобрување на перформансите
4. Проектирајте ги потребните ресурси, трошоци и приходи на вашата програма
24. The European Commission's support for the production of this publication does not constitute an endorsement of the contents, which reflect the views only of
the authors, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein.
Работен бизнис план за социјално претпријатие
1. Извршно резиме
2. Мисија, визија и вредности
3. Деловен предлог – Проблемот и можноста
4. Вашето решение
5. Пазарна можност
6. Правни и регулаторни рамки
7. Оперативен менаџмент
8. Етички избори
9. Општествено влијание
10. Тим
11. Финансии
25. The European Commission's support for the production of this publication does not constitute an endorsement of the contents, which reflect the views only of
the authors, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein.
Совети за успешен старт ап
• Погрижете се да ја имате вистинската личност на чело
• Изградете го вистинскиот тим
• Веројатно ќе водите бизнис со ограничени ресурси
• Работите се менуваат, па ќе треба да правите редовни прегледи.
• Бирократијата треба да се сведе на минимум и добрата тимска комуникација е од
суштинско значење
• Изградете доверба со сите членови на персоналот не само со раководството
• Не тргајте го окото од топката што се однесува до пазарот
• Маркетингот никогаш не запира
• Имајте трпение
Креативност
Одржливост
Посветеност
