1. Отаншыл-патриоттарды тәрбиелейміз
Ашық тәрбие сағаты
Сабақтың мақсаты:ҚазақстанРеспубликасы Президенті Н. Ә.
Назарбаевтың жуықта жарық көрген, көлемі шағын болғанымен құндылығы
орасанзор;Болашаққа бағдар:Рухани жаңғыру деп аталатын мақаласы-
негізінде жас ұрпақты елін, жерін, халқын, Отанын сүюгетәрбиелеу. Осынау
ғаламдық деңгейдегі ғасырлыққұжаттың қағидаларын оқушылардыңсанасына
сіңіре отырып«патриоттық», «ұлтжанды», «елжанды» дегенұғымдар туралы
терең түсінік бере келіп, отансүйгіштікке баулу.
Сабақтың көрнекілігі:ЕлбасымыздыңБолашаққа бағдар: Рухани
жаңғыру атты еңбегі. Арқа ажары газеті, 2017 жыл 13 сәуір. Мемлекеттік
рәміздер мен ҚазақстанҚарулы Күштерінің құрылымдық белгілері, суреттер,
плакаттар, мақал-мәтелдер, ойындар, сөзжұмбақтар.
Сабақ түрі: Кіріктірілген және ойын сабақтар. Аралас сабақ.
Мұғалім:Құрметтіқонақтар, оқытушылар мен оқушылар, «Отаншыл-
патриоттарды тәрбиелейміз» деп аталатын 2 «Ә» сыныбыныңашық тәрбие
сағатына қош келіпсіздер. Бұл іс-шара мемлекет басшысы Н. Ә. Назарбаевтың
Болашаққа бағдар: Рухани жаңғыру деген атпен жариялаған Бағдарламалық
тапсырмаларындағы жас ұрпақты патриоттық рухта тәрбиелеу жөніндегі
мәселелер мен міндеттерге және құрылғанына25 жыл толып отырғанҚазақстан
Қарулы Күштеріне оның өткені мен бүгініне, тарихына арналады.
Елбасымыз халқымыздың XXI ғасырдағы руханижаңғыруы мен рухани-
мәдени дамуыныңболашағын баянды ететін Бағдарламада; «Қазақ «туған
жерге туыңды тік» деп бекер айтпаған» деген еді. Ту тігу-бұл жауынгерлік
рухтың, жеңістің, жасампаздықтыңбейнесі. Бұл деген туған жерде жай ғана
өмір сүріп, тірлік қамымен шектеліп қалма, солжердің, елдің иесі бол, көшін
баста, гүлденіп жайнауына, өсіп-дамуына үлесіңді қос, ең бастысы солелді,
жерді сүйебіл дегені еді.
Демек, біздің бүгінгі сабағымыз да келешегіміз кепілі болған балғын
балаларымызды патриотетіп өсіру, патриоттық рухта тәрбиелеу болып
табылады.
Солай екен, сабағымыздыбастаймыз. Сабақтыңмән-мазмұнынашу үшін
тиімді тәсіл ретінде сыныпты екі топқа бөлеміз (балалар өз топтарымен
араларын ашық ұстап, сап түзеп тұрады).
Екі топ эмблемаларын жоғары көтеріп, өздерін таныстырады.
«Садақ»тобы
Ер қаруы, бес қару,
Ұстап өскен қазақпыз.
Сақпан тастай сартетер,
Сұр жебелі-Садақпыз.
«Зымыран» тобы
Жебе жолын жалғаған,
2. Болашаққа бұрылам.
Қазір көкке самғаған,
Байқоңырдан-Зымыран.
Мұғалім:Балалар, жақсы өз топтарыңды таныстырыпөттіңдер. Енді
сендердің хабарларың бар, жоғарыдаайтып өттік, Елбасымыз Н. Ә. Назарбаев
өзінің Болашаққа бағдар: Рухани жаңғырудеген еңбегінде былай деген екен.
«Патриотизм-кіндік қаның тамған жеріңе, өскен ауылыңа, қалаңмен өңіріңе,
яғни туған жеріңе деген сүйіспеншіліктен басталады». Бәріңе түсінікті ғой,
демек патриотизм, отанынсүю-ата-анаңа, жанұяңа, туған-туысқанға,
көршілерге, өзің туып-өскен, жасап тұрған ауылыңа, қалаңа деген махаббаттан,
сыйластықпен өқрметтен бастау алады екен. Сонымен бірге Елбасымыз осы
тұста тағы былай деп атап көрсетеді: «Туғанжерге, оның мәдениеті мен салт-
дәстүрлеріне айрықша іңкәрлікпен атсалысу-шынайы патриотизмнің маңызды
көріністерінің бірі». Міне, осыны ескереотырып, «Садақ» тобы айтып өткендей
біздің ата-бабаларымыз ертеде елін жаудан қорғаған5-қаруға тоқталып, «Ер
қаруы бес қару» деген танымдық ойын-жарысты көрейік.
Бауыржан Мәлік Қанжығалы Шапырашты Қаракерей
Бөгенбай Наурызбай Қабанбай
Балалар (топ бойынша) бес қаруды танып, айтып беруі керек. Кейін
қаруларға жазылған батырлардыңаттарын оқыполар жоңғарларменсоғысқан
баяғы заман батырлары мен кешегі Ұлы Отан соғысындаерлік көрсеткен
қазіргі заман батырларынайтып береді.
Мұғалім:Балалар, біз Отан, туған жер, патриотизм тақырыбын
қозғағандаЕлбасымыздыңБолашаққа бағдар: Рухани жаңғыру мақаласынан
тиісті жауаптарды табамыз. Сол мақаладан бүгінгі тақырыпқа байланысты
пікірлерінен үзінділер келтіріп өтейік. Елбасымыз «Туғанжер» бағдарламасы
туралы былай дейді: «Бағдарлама неге «Туғанжер» деп аталады. Мәселен,
«Ауылым-әнім» атты әнді айтқанда «Туғанжерін сүйеалмаған, сүйе алар ма
туған-елін» деп шырқайтын едік қой. Бажайлап қарасақ, бұл-мағынасы өте
терең сөздер. Біздің бабаларымыз ғасырлар бойы ұшқан құстыңқанаты талып,
жүгірген аңның тұяғы талатын ұлан-ғайыр аумақты ғана қорғағанжоқ. Олар
ұлттың болашағын, келер ұрпағын, бізді қорғады. Сантараптан сұқтанған жат
жұртқа Атамекеннің қарыс қадымын да бермей ұрпағынамирас етті. Әр бір
өлкенің халқына суықта пана, ыстықтасая болған, есімдері ел есінде сақталған
біртуар перзенттері бар. Осыныңбәрін жас ұрпақ біліп өсуге тиіс». Міне,
балалар патриотизм, Отанды сүю үлкен ұғым. Елбасымыз соныңбір саласын
осылайтүсіндіреді. Біз өмір сүретін Ақмола өңірінде талай тарлан тұлғалар,
айтулы азаматтар, елім деп еңіреген ерлер өте көп болған.
Солардыңбірі Ұлы Отан соғысындаерекше ерлік көрсетіп, екі мәрте
Кеңес Одағыныңбатыры атағын алған Талғат Бигелдинов еді. Ол кісі соғыс
3. кезінде 305 рет әуеге көтеріліп, жаумен аспанда айқасқан. Бұл деген 1 жыл
бойы ұшақтан түспей ұрыс жүргізудеген сөз.
Т. Бигелдинов 1922 жылы Ақмола облысыныңМайбалық деген жерінде
дүниеге келген. Осы тұста ол кісі туралы өлеңнен үзінді келтіріп өтейін.
Қазақтың Талғаты,
Отанның солдаты.
Туған ел-Ақмола,
Тұрғанжер-Алматы.
Талғат Бигелдинов-әуелі әскери бомбалаушы болыпжаудың көптеген
техникасы мен жаяу әскерін жойған. Кейін әуе барлаушысы болыпжеңіске
жетудің кілті болыпсаналатын аса маңызды мәліметтерді әкеліп отырған. 1945
жылы 17 апрелде ұшқан құсты өткізбей тұрған Берлинге бірінші болыпкіріп,
жаудың қайда, қанша әскері, техникасы тұрғаны туралы нақты мәліметтер
әкеліп, біздің әскерлердің Берлинге кіруін қамтамасыз еткен еді. Соныменбірге
жаудың бірнеше ұшақтарын атып құлатты. Оқушылар, сендергедаңқты
жерлесіміз, Талғат Бигелдинов туралы азды-көптімағлұмат алдыңдар.
Сергіту сәті
Бірінші болмасаортада тұрғанбір бала (алдын-ала белгіленіп қойылады).
Алдымен үлкенге амандас деп бір өзіайтады, кейін қалғандары 2-қатардан
түгел қосылады.
Алдымен үлкенге амандас,
Саламатсыздар ма халайық! (созып, бәріайтады)
Тапжылмай орныңдақадам бас, (орындатұрыпжүреді)
Сергейік, серпіліп алайық.
Бір-екі-үш,
Бір-екі-үш,
Бір-екі-үш,
Оң аяқ, сол аяқ, оң аяқ.
Өмірге әрекет берер күш,
Біздерге орындауоңай-ақ.
Бір, екі, үш, бір, екі, үш, бір, екі, үш,
Сап түзеп, шерулеп жүреміз.
Бір, екі, үш, бір, екі, үш, бір, екі, үш,
Ел-жұртты, Отанды сүйеміз.
Енді балалар осығандейін айтылғандарға қорытынды ретінде «Үш жеті»
деп аталатын сөзжұмбақтарды шешеміз (мұғалім топтарға жеті сандарынан
түзілген сөзжұмбақ-парақтарды бередінемесе алдын-ала тақтаға жазып-сызып
қойса болады).
7 7 7
4. Сұрағы:Балалар «жеті
қазынаны» білесіңдер.
Сол жеті қазынаның
бірі-қару-жарақ. Жеті
қазынаның бір болған
қаруды табыңдар.
Сұрағы:1. Т.
Бигелдиновтыңтуған
жылын жазыңдар.
2. Т. Бигелдинов
аспанда жаумен қанша
рет айқасты?
3. Т. Бигелдинов
жаудың неше ұшағын
құлатты?
Сұрағы:Бір жылда 12
ай бар, соныңішінен 5-
ші айды тап. Ол қайсы
ай? 7-санының
жоғарысынасолайдың
орысшаатауын, төменгі
жағына айдың қазақша
атын жаз. Бұл ай, күнде
қандай мереке?
Жауабы:Түзумылтық,
мұны берен мылтық деп
те атайды.
Жауабы:1. 1922.
2. 305.
3. 7.
Жауабы:7-мамыр.
Мұғалім:Балалар, баяғы заманда біздің бабаларымыз қолданғанбес қару
оқпен атылатын қарулар шыққан соңөздерінің маңызынжоғалтты. Европа
елдері дамып, Завод-фабрикалар салып, түрлі мықты қару-жарақтар жасады.
Бұл әсіресе Екінші дүниежүзілік соғыстаайқын көрінді. Енді «Қару мен адам»
жұмбақ сурет-ойыны арқылы соғысқанқаруы бойынша ол адамның кім екенін,
аты-жөнін табамыз.
Сұрағы Жауабы
1. Мерген-қыз, батыр қыз? 1. Әлия Молдағұлова
2. Пулётші, батыр қыз? 2. Мәншүк Мәметова
3. Ұшқыш қыз, Халық Қаһарманы? 3. Хиуаз Доспанова
4. Автоматшы, Кеңес Одағының
батыры?
4. Төлеген Тоқтаров
5. Зеңбірекші-артиллерист жаудың
көптеген танкысын қиратқан Кеңес
Одағы батыры?
5. ҚарсыбайСыпатаев
«Сөйлемқұра» ойыны
Сұрақтыңжауабын тауып, толық бір сөйлем құра.
1. Рейхстагқа ту тіккен қазақ батыры?(Рақымжан Қошқарбаев)
2. Қашан тікті? (1945 жыл, 30 сәуірде)
3. Қайда тікті? (Рейхстагқа)
Кім? Қашан? Қайда?
Рақымжан Қошқарбаев 1945 жылы, 30 сәуірде Рейхстагқа
Сөйлем:Рақымжан Қошқарбаев 1945 жылы, 30 сәуірде Берлиндегі
Рейхстагқа жеңіс туын тікті.
Мұғалім:Балалар, енді «Ұшты, ұшты» ойынынойнап көрейік. Біз бұл
ойынды сабақтардажиі қолданамыз, бірақ әр сабақта әртүрліетіп, тақырыпқа
сай етіп, бейімдеп алуға тырысамыз.
5. Енді бүгін «Ұшты, ұшты» деп емес тақырыптыңерекшелігін ескеріп
ойынды «Ұшпайды, ұшпайды» депаламыз. Мен ұшпайды дегенімен ол
ұшатын болуы мүмкін сендер соны тез байқауларың керек. Ал, топтар бір-
дайындал, екі-қамшыңды ал, үш-шабыңдар.
Ұшпайды, ұшпайды.
1. Ұшпайды, ұшпайды мылтық оғы ұшпайды,
2. Ұшпайды, ұшпайды зеңбіректің добы ұшпайды,
3. Ұшпайды, ұшпайды ұшақ ұшпайды,
4. Ұшпайды, ұшпайды лақ ұшпайды,
5. Ұшпайды, ұшпайды жебе ұшпайды,
6. Ұшпайды, ұшпайды шеге ұшпайды,
7. Ұшпайды, ұшпайды лақтырған тас ұшпайды,
8. Ұшпайды, ұшпайды қаңқылдап қаз ұшпайды,
9. Ұшпайды, ұшпайды зымыранұшпайды,
10. Ұшпайды, ұшпайды құмыраұшпайды,
Ойындаоқушылардың қолын дұрыс немеседұрыс емес (бұрыс)
көтергенін оқытушылар яки ата-аналар бақылап, бағалап отырады.
«Ұлы Отан ұрысы» логикалықойын
Балалар, екі топ мүшелері, 1941-1945 ж. Ұлы Отан соғысы болғануақыт.
Осындабарлық сан дұрыс па? Өз орындарындатұр ма?
Бұрысы Дұрысы
1941 ж. 9 мамыр 1941 ж. 22 шілде
1945 ж. 22 шілде 1945 ж. 9 мамыр
Мұғалім:Балалар, енді бүгін «Отаншыл-патриоттарды тәрбиелейміз»
ашық тәрбие сабағын«Кластер құру» деп аталатын сабақ тәсілімен аяқтаймыз.
Кластер сөзі-шоқ, шоғыр, топ, топтау дегенді білдіреді. Бұл тәсіл арқылы
білімді жүйелендіруге, берілген тақырып туралы еркін әрі ашық пікір білдіруге
мүмкіндік береді. сонымен«Кластер құру» тәсілі арқылы Отан, Отансүю
тақырыбынтүйіндейміз.
«Садақ»тобына«Отан» сөзіберіледі. (Түсінгеніңді тек бір сөзбенғана
қысқа жазып білдір)
Сұрақ:Отан дегенде нені түсінесің, ойыңа қандай сөздер, ұғымдар
түседі?
«Зымыран» тобына«Патриот» сөзіберіледі.
Сұрақ:Патриот дегенде нені түсінесің, ойыңа қандай сөздер,ұғымдар
түседі?
Қорытынды:Мұғалім: балалардың жеке белсенділігі, топтардыңұпайын
айтып, бағалап, жеңімпаз топты анықтайды. Осыменбүгінгі «Отаншыл-
патриоттарды тәрбиелейміз» деп аталған ашық тәрбие сағатымызды аяқтаймыз.
Келгендеріңіз үшін үлкен рақмет.