SlideShare a Scribd company logo
1 of 6
Монгол хэлний зөв бичих дүрэм Монгол хэл Чихний чимэг болсон аялгуу сайхан монгол хэл Чин зоригт өвгөд дээдсийн минь өв их эрдэнэ Сонсох бүр яруу баялгийг гайхан баясч Сод их билигт түмэн юүгээн бишрэн магтаму би
Зөв бичих тодорхой дүрэм I. Эр /-ын/ эм үгийн /-ий/-г зөв бичих    дүрэм II. Гээгдэх эгшгийн дүрэм  III. Эгшиг гээгдэхгүй тохиолдлууд IV. Зөөлний тэмдэг/ь/ и болох эсэх
I. -ы, -ий -г зөв бичих дүрэм ,[object Object],Жишээлбэл: анхны, хоолны, улсын, яамны, юмыг, оёдлын ,[object Object],I. -ы, -ий -г зөв бичих дүрэм Жишээлбэл: эхний, өвөөгийн, үеийн, Юүдэнгийн
II.Гээгдэх эгшгийн дүрэм II. Гээгдэх эгшгийн дүрэм 1. Өмнөө балархай эгшигтэй гийгүүлэгчээр төгссөн үгэнд урт эгшгээр эхэлсэн залгавар залгахад эцсийн гийгүүлэгчийн өмнөх балархай эгшиг гээгдэнэ Жишээлбэл: эгшиг + ийн = эгшгийн дүрэм + ээ = дүрмээ зураг + ийн = зургийн 2. Богино эгшгээр төгссөн үгэнд урт эгшгээр эхэлсэн залгавар залгахад эцсийн богино эгшиг нь гээгдэнэ. Жишээлбэл: арга + ыг = аргыг 3 . Өмнөө балархай эгшигтэй гийгүүлэгчээр төгссөн үгэнд гийгүүлэгчээр эхэлсэн залгавар залгахад эцсийн гийгүүлэгчийн өмнөх балархай эгшиг гээгдэж, хоёр гийгүүлэгчийн хооронд эгшийг жийрэглэнэ. Жишээлбэл: дөрөв + н = дөрвөн
III. Эгшиг гээгдэхгүй тохиолдлууд 1. Оноосон нэрийн балархай эгшгийг гээхгүй. Жишээлбэл: Баатар + ын = Баатарын Дэлгэр + ээс = Дэлгэрээс Орхон + ы = Орхоны 2. Эгшигт гийгүүлэгч эгшиггүйд хүрвэл балархай эгшгийг нь гээхгүй. Жишээлбэл: шийдвэр + ийг = шийдвэрийг онцлог + оос = онцлогоос урлаг + ийн = урлагийн 3. Заримдаг гийгүүлэгчийн дараа орсон заримдаг гийгүүлэгчийн балархай эгшгийг гээхгүй. Жишээлбэл: нөхцөл + ийн = нөхцөлийн сонссон + оо = сонссоноо ачтан + ыг = ачтаныг 4. Үйлт нэрийн -х /ирээдүй цагаар тодотгон холбох нөхцөл/ -ийн өмнөх балархай эгшгийг гээхгүй. Жишээлбэл: бодох +оор = бодохоор нэмэх + ийг = нэмэхийг явах + аас = явахаас 5. Ялгах эгшгийг гээхгүй. Жишээлбэл: ургац + аа = ургацаа үнэн +ийг = үнэнийг онгоц + оор = онгоцоор 6. Ж, Ч, Ш-ээс бусад гийгүүлэгчийн дараа орсон и эгшгийг урт эгшгээр эхэлсэн залгавар залгахад гээхгүй. Жишээлбэл: тамир +ын охин + оос= охиноос тохир + оод = тохироод 7. Галав, төлөв хэмээх үгсийн балйрхй эгшгийг гээхгүй. Жишээлбэл: галав + ын = галавын төлөв + ийн = төлөвийн
IV. Зөөлний тэмдэг/ь/ и болох эсэх 1. Зөөлөрсөн эгшигт гийгүүлэгчээр төгссөн үгэнд заридаг гийгүүлэгчээр эхэлсэн залгавар залгахайд зөөлний тэмдэг хэвээрээ байна. 7ь + 9 = 7ь9 Жишээлбэл: зорь + ж = зорьж тарь + сан = тарьсан хумь + жээ = хумьжээ 2. Зөөлөрсөн эгшигт гийгүүлэгчээр төгссөн үгэнд эгшигт гийгүүлэгчээр эхэлсэн залгавар залгахад зөөлний тэмдэг И болно. 7ь + 7 = 7и7 Жишээлбэл: зорь + но = зорино тарь + лаа = тарилаа хумь + в = хумив 3. Зөөлөрсөн заримдаг гийгүүлэгчээр төгссөн үгэнд заримдаг гийгүүлэгчээр эхэлсэн залгавар залгахад зөөлний тэмдэг И болно.  9ь + 9 = 9и9 Жишээлбэл: захь + дал = захидал ахь + ц = ахиц сахь + сугай= сахисугай 4. Зөөлөрсөн заримдаг гийгүүлэгчээр төгссөн үгэнд эгшигт гийгүүлэгчээр эхэлсэн залгавар залгахад зөөлний тэмдэг И болно. 9ь + 7 = 9и7 Жишээлбэл: захь + на = захина ахь + лаа = ахилаа сахь + в = сахив 5. Зөөлөрсөн эгшигт гийгүүлэгчээр төгссөн үгэнд үйлт нэрийн - х нөхцөлийг залгахад ь нь и үсэг болно. 7ь + х = 7их Жишээлбэл: зорь + х = зорих  тарь + х = тарих хумь + х = хумих

More Related Content

What's hot

багшлахуйн менежмент "Онолын удиртгал"
багшлахуйн менежмент "Онолын удиртгал" багшлахуйн менежмент "Онолын удиртгал"
багшлахуйн менежмент "Онолын удиртгал" Gb Gb
 
хувийн зохион байгуулалт ба цагийн менежмент 1 5
хувийн зохион байгуулалт ба цагийн менежмент 1 5хувийн зохион байгуулалт ба цагийн менежмент 1 5
хувийн зохион байгуулалт ба цагийн менежмент 1 5azora14
 
Лекц№ 7 суралцагч төвтэй сургалт
Лекц№ 7 суралцагч төвтэй сургалтЛекц№ 7 суралцагч төвтэй сургалт
Лекц№ 7 суралцагч төвтэй сургалтE-Gazarchin Online University
 
ой тогтоолт
ой тогтоолтой тогтоолт
ой тогтоолтOyuka Oyu
 
илтгэл
илтгэлилтгэл
илтгэлdelgerya
 
4 р ангийн магадлал
4 р ангийн магадлал4 р ангийн магадлал
4 р ангийн магадлалB_Noname83
 
Манлайлал
МанлайлалМанлайлал
МанлайлалNima TsG
 
багшийн ёс зүйн дүрэм
багшийн ёс зүйн дүрэмбагшийн ёс зүйн дүрэм
багшийн ёс зүйн дүрэмuunaa1991
 
агаар, түүний шинж чанар
агаар, түүний шинж чанарагаар, түүний шинж чанар
агаар, түүний шинж чанарGantuya_Enhbat
 
6 настай хүүхдийн нас сэтгэхүйн онцлог
6 настай хүүхдийн нас сэтгэхүйн онцлог6 настай хүүхдийн нас сэтгэхүйн онцлог
6 настай хүүхдийн нас сэтгэхүйн онцлогbdeegii_9100
 
Бүтээлч сэтгэлгээ хөгжүүлэх
Бүтээлч сэтгэлгээ хөгжүүлэхБүтээлч сэтгэлгээ хөгжүүлэх
Бүтээлч сэтгэлгээ хөгжүүлэхShagaishuu Xoo
 
хүн амын байршил, нутагшилт 11-р анги
хүн амын байршил, нутагшилт 11-р ангихүн амын байршил, нутагшилт 11-р анги
хүн амын байршил, нутагшилт 11-р ангиБилгүүн Хаш-Эрдэнэ
 
арифметик прогресс
арифметик прогрессарифметик прогресс
арифметик прогрессTserendejid_od
 
Удирдахуйн ухаан ба мэргэжлийн ёс зүй
Удирдахуйн ухаан ба мэргэжлийн ёс зүйУдирдахуйн ухаан ба мэргэжлийн ёс зүй
Удирдахуйн ухаан ба мэргэжлийн ёс зүйBatmunkh Oyuka
 
сурах дууны үгүүд
сурах дууны үгүүдсурах дууны үгүүд
сурах дууны үгүүдbaagiidd
 

What's hot (20)

багшлахуйн менежмент "Онолын удиртгал"
багшлахуйн менежмент "Онолын удиртгал" багшлахуйн менежмент "Онолын удиртгал"
багшлахуйн менежмент "Онолын удиртгал"
 
хувийн зохион байгуулалт ба цагийн менежмент 1 5
хувийн зохион байгуулалт ба цагийн менежмент 1 5хувийн зохион байгуулалт ба цагийн менежмент 1 5
хувийн зохион байгуулалт ба цагийн менежмент 1 5
 
Лекц№ 7 суралцагч төвтэй сургалт
Лекц№ 7 суралцагч төвтэй сургалтЛекц№ 7 суралцагч төвтэй сургалт
Лекц№ 7 суралцагч төвтэй сургалт
 
Ой тогтоолт реферат
Ой тогтоолт рефератОй тогтоолт реферат
Ой тогтоолт реферат
 
ой тогтоолт
ой тогтоолтой тогтоолт
ой тогтоолт
 
илтгэл
илтгэлилтгэл
илтгэл
 
Харилцаа гэж юу вэ?
Харилцаа гэж юу вэ?Харилцаа гэж юу вэ?
Харилцаа гэж юу вэ?
 
куб
кубкуб
куб
 
4 р ангийн магадлал
4 р ангийн магадлал4 р ангийн магадлал
4 р ангийн магадлал
 
Манлайлал
МанлайлалМанлайлал
Манлайлал
 
багшийн ёс зүйн дүрэм
багшийн ёс зүйн дүрэмбагшийн ёс зүйн дүрэм
багшийн ёс зүйн дүрэм
 
агаар, түүний шинж чанар
агаар, түүний шинж чанарагаар, түүний шинж чанар
агаар, түүний шинж чанар
 
6 настай хүүхдийн нас сэтгэхүйн онцлог
6 настай хүүхдийн нас сэтгэхүйн онцлог6 настай хүүхдийн нас сэтгэхүйн онцлог
6 настай хүүхдийн нас сэтгэхүйн онцлог
 
Бүтээлч сэтгэлгээ хөгжүүлэх
Бүтээлч сэтгэлгээ хөгжүүлэхБүтээлч сэтгэлгээ хөгжүүлэх
Бүтээлч сэтгэлгээ хөгжүүлэх
 
хүн амын байршил, нутагшилт 11-р анги
хүн амын байршил, нутагшилт 11-р ангихүн амын байршил, нутагшилт 11-р анги
хүн амын байршил, нутагшилт 11-р анги
 
арифметик прогресс
арифметик прогрессарифметик прогресс
арифметик прогресс
 
хөгжлийн төлөвлөгөө
хөгжлийн төлөвлөгөөхөгжлийн төлөвлөгөө
хөгжлийн төлөвлөгөө
 
Удирдахуйн ухаан ба мэргэжлийн ёс зүй
Удирдахуйн ухаан ба мэргэжлийн ёс зүйУдирдахуйн ухаан ба мэргэжлийн ёс зүй
Удирдахуйн ухаан ба мэргэжлийн ёс зүй
 
сурах дууны үгүүд
сурах дууны үгүүдсурах дууны үгүүд
сурах дууны үгүүд
 
Философи гэж юу вэ
Философи гэж юу вэФилософи гэж юу вэ
Философи гэж юу вэ
 

Similar to Tahim hicheel mh

Similar to Tahim hicheel mh (20)

Лекц №3 Үг зүйн холбогдолтой зөв бичих дүрэм
Лекц №3 Үг зүйн холбогдолтой зөв бичих дүрэмЛекц №3 Үг зүйн холбогдолтой зөв бичих дүрэм
Лекц №3 Үг зүйн холбогдолтой зөв бичих дүрэм
 
зайны сургалт
зайны сургалтзайны сургалт
зайны сургалт
 
Dvrem
DvremDvrem
Dvrem
 
2233
22332233
2233
 
2233
22332233
2233
 
лекц №2
лекц №2лекц №2
лекц №2
 
монгол хэлний хичээлийн лавлах
монгол хэлний хичээлийн лавлахмонгол хэлний хичээлийн лавлах
монгол хэлний хичээлийн лавлах
 
6. ж.н ийн хувилал
6. ж.н ийн хувилал6. ж.н ийн хувилал
6. ж.н ийн хувилал
 
6. ж.н ийн хувилал
6. ж.н ийн хувилал6. ж.н ийн хувилал
6. ж.н ийн хувилал
 
урт эгшигтэй үгийг тэмдэглэх
урт эгшигтэй үгийг тэмдэглэхурт эгшигтэй үгийг тэмдэглэх
урт эгшигтэй үгийг тэмдэглэх
 
монгол хэлний дүрэм
монгол хэлний дүрэммонгол хэлний дүрэм
монгол хэлний дүрэм
 
монгол хэлний дүрэм
монгол хэлний дүрэммонгол хэлний дүрэм
монгол хэлний дүрэм
 
Geegdeh egshig (хуулбар)
Geegdeh egshig (хуулбар)Geegdeh egshig (хуулбар)
Geegdeh egshig (хуулбар)
 
цэвээн сүрэн
цэвээн сүрэнцэвээн сүрэн
цэвээн сүрэн
 
цэвээн сүрэн
цэвээн сүрэнцэвээн сүрэн
цэвээн сүрэн
 
Ugzuin zadlal
Ugzuin zadlalUgzuin zadlal
Ugzuin zadlal
 
Ugzuin zadlal
Ugzuin zadlalUgzuin zadlal
Ugzuin zadlal
 
Ugzuin zadlal
Ugzuin zadlalUgzuin zadlal
Ugzuin zadlal
 
Lecture 13 14
Lecture 13 14Lecture 13 14
Lecture 13 14
 
зайн хичээл
зайн хичээл зайн хичээл
зайн хичээл
 

More from Amaraa_A

Tsagaan sar ppp
Tsagaan sar pppTsagaan sar ppp
Tsagaan sar pppAmaraa_A
 
Untitled 1
Untitled 1Untitled 1
Untitled 1Amaraa_A
 
Tsahim test
Tsahim testTsahim test
Tsahim testAmaraa_A
 
Tsahim sudalgaa.
Tsahim sudalgaa.Tsahim sudalgaa.
Tsahim sudalgaa.Amaraa_A
 
Mongol hemjuur
Mongol hemjuurMongol hemjuur
Mongol hemjuurAmaraa_A
 
I hagas jiliin dun
I hagas jiliin dunI hagas jiliin dun
I hagas jiliin dunAmaraa_A
 
Huuhd.g zodohgui baih 10 shaltgaan
Huuhd.g zodohgui baih 10 shaltgaanHuuhd.g zodohgui baih 10 shaltgaan
Huuhd.g zodohgui baih 10 shaltgaanAmaraa_A
 
Amjiltiin zarchim
Amjiltiin zarchimAmjiltiin zarchim
Amjiltiin zarchimAmaraa_A
 
Tsahim test
Tsahim testTsahim test
Tsahim testAmaraa_A
 
Negj hicheel
Negj hicheelNegj hicheel
Negj hicheelAmaraa_A
 

More from Amaraa_A (19)

Uwul ppp
Uwul pppUwul ppp
Uwul ppp
 
Tsagaan sar ppp
Tsagaan sar pppTsagaan sar ppp
Tsagaan sar ppp
 
247
247247
247
 
Untitled 1
Untitled 1Untitled 1
Untitled 1
 
Tsahim test
Tsahim testTsahim test
Tsahim test
 
Tsahim sudalgaa.
Tsahim sudalgaa.Tsahim sudalgaa.
Tsahim sudalgaa.
 
Mongol hemjuur
Mongol hemjuurMongol hemjuur
Mongol hemjuur
 
Mat 2
Mat 2Mat 2
Mat 2
 
I hagas jiliin dun
I hagas jiliin dunI hagas jiliin dun
I hagas jiliin dun
 
Huuhd.g zodohgui baih 10 shaltgaan
Huuhd.g zodohgui baih 10 shaltgaanHuuhd.g zodohgui baih 10 shaltgaan
Huuhd.g zodohgui baih 10 shaltgaan
 
Amjiltiin zarchim
Amjiltiin zarchimAmjiltiin zarchim
Amjiltiin zarchim
 
Tsahim test
Tsahim testTsahim test
Tsahim test
 
247
247247
247
 
Biet
BietBiet
Biet
 
247
247247
247
 
Biet
BietBiet
Biet
 
247
247247
247
 
A.amaraa
A.amaraaA.amaraa
A.amaraa
 
Negj hicheel
Negj hicheelNegj hicheel
Negj hicheel
 

Tahim hicheel mh

  • 1. Монгол хэлний зөв бичих дүрэм Монгол хэл Чихний чимэг болсон аялгуу сайхан монгол хэл Чин зоригт өвгөд дээдсийн минь өв их эрдэнэ Сонсох бүр яруу баялгийг гайхан баясч Сод их билигт түмэн юүгээн бишрэн магтаму би
  • 2. Зөв бичих тодорхой дүрэм I. Эр /-ын/ эм үгийн /-ий/-г зөв бичих дүрэм II. Гээгдэх эгшгийн дүрэм III. Эгшиг гээгдэхгүй тохиолдлууд IV. Зөөлний тэмдэг/ь/ и болох эсэх
  • 3.
  • 4. II.Гээгдэх эгшгийн дүрэм II. Гээгдэх эгшгийн дүрэм 1. Өмнөө балархай эгшигтэй гийгүүлэгчээр төгссөн үгэнд урт эгшгээр эхэлсэн залгавар залгахад эцсийн гийгүүлэгчийн өмнөх балархай эгшиг гээгдэнэ Жишээлбэл: эгшиг + ийн = эгшгийн дүрэм + ээ = дүрмээ зураг + ийн = зургийн 2. Богино эгшгээр төгссөн үгэнд урт эгшгээр эхэлсэн залгавар залгахад эцсийн богино эгшиг нь гээгдэнэ. Жишээлбэл: арга + ыг = аргыг 3 . Өмнөө балархай эгшигтэй гийгүүлэгчээр төгссөн үгэнд гийгүүлэгчээр эхэлсэн залгавар залгахад эцсийн гийгүүлэгчийн өмнөх балархай эгшиг гээгдэж, хоёр гийгүүлэгчийн хооронд эгшийг жийрэглэнэ. Жишээлбэл: дөрөв + н = дөрвөн
  • 5. III. Эгшиг гээгдэхгүй тохиолдлууд 1. Оноосон нэрийн балархай эгшгийг гээхгүй. Жишээлбэл: Баатар + ын = Баатарын Дэлгэр + ээс = Дэлгэрээс Орхон + ы = Орхоны 2. Эгшигт гийгүүлэгч эгшиггүйд хүрвэл балархай эгшгийг нь гээхгүй. Жишээлбэл: шийдвэр + ийг = шийдвэрийг онцлог + оос = онцлогоос урлаг + ийн = урлагийн 3. Заримдаг гийгүүлэгчийн дараа орсон заримдаг гийгүүлэгчийн балархай эгшгийг гээхгүй. Жишээлбэл: нөхцөл + ийн = нөхцөлийн сонссон + оо = сонссоноо ачтан + ыг = ачтаныг 4. Үйлт нэрийн -х /ирээдүй цагаар тодотгон холбох нөхцөл/ -ийн өмнөх балархай эгшгийг гээхгүй. Жишээлбэл: бодох +оор = бодохоор нэмэх + ийг = нэмэхийг явах + аас = явахаас 5. Ялгах эгшгийг гээхгүй. Жишээлбэл: ургац + аа = ургацаа үнэн +ийг = үнэнийг онгоц + оор = онгоцоор 6. Ж, Ч, Ш-ээс бусад гийгүүлэгчийн дараа орсон и эгшгийг урт эгшгээр эхэлсэн залгавар залгахад гээхгүй. Жишээлбэл: тамир +ын охин + оос= охиноос тохир + оод = тохироод 7. Галав, төлөв хэмээх үгсийн балйрхй эгшгийг гээхгүй. Жишээлбэл: галав + ын = галавын төлөв + ийн = төлөвийн
  • 6. IV. Зөөлний тэмдэг/ь/ и болох эсэх 1. Зөөлөрсөн эгшигт гийгүүлэгчээр төгссөн үгэнд заридаг гийгүүлэгчээр эхэлсэн залгавар залгахайд зөөлний тэмдэг хэвээрээ байна. 7ь + 9 = 7ь9 Жишээлбэл: зорь + ж = зорьж тарь + сан = тарьсан хумь + жээ = хумьжээ 2. Зөөлөрсөн эгшигт гийгүүлэгчээр төгссөн үгэнд эгшигт гийгүүлэгчээр эхэлсэн залгавар залгахад зөөлний тэмдэг И болно. 7ь + 7 = 7и7 Жишээлбэл: зорь + но = зорино тарь + лаа = тарилаа хумь + в = хумив 3. Зөөлөрсөн заримдаг гийгүүлэгчээр төгссөн үгэнд заримдаг гийгүүлэгчээр эхэлсэн залгавар залгахад зөөлний тэмдэг И болно. 9ь + 9 = 9и9 Жишээлбэл: захь + дал = захидал ахь + ц = ахиц сахь + сугай= сахисугай 4. Зөөлөрсөн заримдаг гийгүүлэгчээр төгссөн үгэнд эгшигт гийгүүлэгчээр эхэлсэн залгавар залгахад зөөлний тэмдэг И болно. 9ь + 7 = 9и7 Жишээлбэл: захь + на = захина ахь + лаа = ахилаа сахь + в = сахив 5. Зөөлөрсөн эгшигт гийгүүлэгчээр төгссөн үгэнд үйлт нэрийн - х нөхцөлийг залгахад ь нь и үсэг болно. 7ь + х = 7их Жишээлбэл: зорь + х = зорих тарь + х = тарих хумь + х = хумих