SlideShare a Scribd company logo
1 of 6
Монгол хэлний зөв бичих дүрэм Монгол хэл Чихний чимэг болсон аялгуу сайхан монгол хэл Чин зоригт өвгөд дээдсийн минь өв их эрдэнэ Сонсох бүр яруу баялгийг гайхан баясч Сод их билигт түмэн юүгээн бишрэн магтаму би
Зөв бичих тодорхой дүрэм I. Эр /-ын/ эм үгийн /-ий/-г зөв бичих    дүрэм II. Гээгдэх эгшгийн дүрэм  III. Эгшиг гээгдэхгүй тохиолдлууд IV. Зөөлний тэмдэг/ь/ и болох эсэх
I. -ы, -ий -г зөв бичих дүрэм ,[object Object],Жишээлбэл: анхны, хоолны, улсын, яамны, юмыг, оёдлын ,[object Object],I. -ы, -ий -г зөв бичих дүрэм Жишээлбэл: эхний, өвөөгийн, үеийн, Юүдэнгийн
II.Гээгдэх эгшгийн дүрэм II. Гээгдэх эгшгийн дүрэм 1. Өмнөө балархай эгшигтэй гийгүүлэгчээр төгссөн үгэнд урт эгшгээр эхэлсэн залгавар залгахад эцсийн гийгүүлэгчийн өмнөх балархай эгшиг гээгдэнэ Жишээлбэл: эгшиг + ийн = эгшгийн дүрэм + ээ = дүрмээ зураг + ийн = зургийн 2. Богино эгшгээр төгссөн үгэнд урт эгшгээр эхэлсэн залгавар залгахад эцсийн богино эгшиг нь гээгдэнэ. Жишээлбэл: арга + ыг = аргыг 3 . Өмнөө балархай эгшигтэй гийгүүлэгчээр төгссөн үгэнд гийгүүлэгчээр эхэлсэн залгавар залгахад эцсийн гийгүүлэгчийн өмнөх балархай эгшиг гээгдэж, хоёр гийгүүлэгчийн хооронд эгшийг жийрэглэнэ. Жишээлбэл: дөрөв + н = дөрвөн
III. Эгшиг гээгдэхгүй тохиолдлууд 1. Оноосон нэрийн балархай эгшгийг гээхгүй. Жишээлбэл: Баатар + ын = Баатарын Дэлгэр + ээс = Дэлгэрээс Орхон + ы = Орхоны 2. Эгшигт гийгүүлэгч эгшиггүйд хүрвэл балархай эгшгийг нь гээхгүй. Жишээлбэл: шийдвэр + ийг = шийдвэрийг онцлог + оос = онцлогоос урлаг + ийн = урлагийн 3. Заримдаг гийгүүлэгчийн дараа орсон заримдаг гийгүүлэгчийн балархай эгшгийг гээхгүй. Жишээлбэл: нөхцөл + ийн = нөхцөлийн сонссон + оо = сонссоноо ачтан + ыг = ачтаныг 4. Үйлт нэрийн -х /ирээдүй цагаар тодотгон холбох нөхцөл/ -ийн өмнөх балархай эгшгийг гээхгүй. Жишээлбэл: бодох +оор = бодохоор нэмэх + ийг = нэмэхийг явах + аас = явахаас 5. Ялгах эгшгийг гээхгүй. Жишээлбэл: ургац + аа = ургацаа үнэн +ийг = үнэнийг онгоц + оор = онгоцоор 6. Ж, Ч, Ш-ээс бусад гийгүүлэгчийн дараа орсон и эгшгийг урт эгшгээр эхэлсэн залгавар залгахад гээхгүй. Жишээлбэл: тамир +ын охин + оос= охиноос тохир + оод = тохироод 7. Галав, төлөв хэмээх үгсийн балйрхй эгшгийг гээхгүй. Жишээлбэл: галав + ын = галавын төлөв + ийн = төлөвийн
IV. Зөөлний тэмдэг/ь/ и болох эсэх 1. Зөөлөрсөн эгшигт гийгүүлэгчээр төгссөн үгэнд заридаг гийгүүлэгчээр эхэлсэн залгавар залгахайд зөөлний тэмдэг хэвээрээ байна. 7ь + 9 = 7ь9 Жишээлбэл: зорь + ж = зорьж тарь + сан = тарьсан хумь + жээ = хумьжээ 2. Зөөлөрсөн эгшигт гийгүүлэгчээр төгссөн үгэнд эгшигт гийгүүлэгчээр эхэлсэн залгавар залгахад зөөлний тэмдэг И болно. 7ь + 7 = 7и7 Жишээлбэл: зорь + но = зорино тарь + лаа = тарилаа хумь + в = хумив 3. Зөөлөрсөн заримдаг гийгүүлэгчээр төгссөн үгэнд заримдаг гийгүүлэгчээр эхэлсэн залгавар залгахад зөөлний тэмдэг И болно.  9ь + 9 = 9и9 Жишээлбэл: захь + дал = захидал ахь + ц = ахиц сахь + сугай= сахисугай 4. Зөөлөрсөн заримдаг гийгүүлэгчээр төгссөн үгэнд эгшигт гийгүүлэгчээр эхэлсэн залгавар залгахад зөөлний тэмдэг И болно. 9ь + 7 = 9и7 Жишээлбэл: захь + на = захина ахь + лаа = ахилаа сахь + в = сахив 5. Зөөлөрсөн эгшигт гийгүүлэгчээр төгссөн үгэнд үйлт нэрийн - х нөхцөлийг залгахад ь нь и үсэг болно. 7ь + х = 7их Жишээлбэл: зорь + х = зорих  тарь + х = тарих хумь + х = хумих

More Related Content

What's hot

Багшийн үйл ажиллагааны төлөвлөгөө
Багшийн үйл ажиллагааны төлөвлөгөө Багшийн үйл ажиллагааны төлөвлөгөө
Багшийн үйл ажиллагааны төлөвлөгөө chemistry teacher
 
учиртай гурван толгой
учиртай гурван толгойучиртай гурван толгой
учиртай гурван толгойsainaa88
 
нэгж хичээлийн хөтөлбөр
нэгж хичээлийн хөтөлбөрнэгж хичээлийн хөтөлбөр
нэгж хичээлийн хөтөлбөрTsoomoo Myagmar
 
эцэг эхчүүдэд өгөх зөвлөгөө
эцэг эхчүүдэд өгөх зөвлөгөөэцэг эхчүүдэд өгөх зөвлөгөө
эцэг эхчүүдэд өгөх зөвлөгөөxaliun
 
6 тепераментийн судалгаа )
6 тепераментийн судалгаа )6 тепераментийн судалгаа )
6 тепераментийн судалгаа )Tsuntsaga Ch
 
эцэг эхийн хурал
эцэг эхийн хуралэцэг эхийн хурал
эцэг эхийн хуралErdenechimegP
 
МОНГОЛ-АНГЛИ БАЙМЖИЙН ЗЭРЭГЦҮҮЛЭЛ
МОНГОЛ-АНГЛИ БАЙМЖИЙН ЗЭРЭГЦҮҮЛЭЛМОНГОЛ-АНГЛИ БАЙМЖИЙН ЗЭРЭГЦҮҮЛЭЛ
МОНГОЛ-АНГЛИ БАЙМЖИЙН ЗЭРЭГЦҮҮЛЭЛNational University Of Mongolia
 
хувь хүний соёл
хувь хүний соёлхувь хүний соёл
хувь хүний соёлYadmaa Vic
 
багшлах ур чадварыг сайжруулах арга зам
багшлах ур чадварыг сайжруулах  арга замбагшлах ур чадварыг сайжруулах  арга зам
багшлах ур чадварыг сайжруулах арга замAnkhbayar Chuluunbaatar
 
монгол хэлний тест 11 анги
монгол хэлний тест 11 ангимонгол хэлний тест 11 анги
монгол хэлний тест 11 ангиOyuhai1127
 
эрийн 3 Ц.Батсүрэн
эрийн 3 Ц.Батсүрэнэрийн 3 Ц.Батсүрэн
эрийн 3 Ц.БатсүрэнBatsuren Tsagaan
 
Mон хэл тэмдэглэл
Mон хэл тэмдэглэлMон хэл тэмдэглэл
Mон хэл тэмдэглэлBama740517
 
хүүхэд судлах хүүхэдтэй ажиллах арга зүй
хүүхэд судлах хүүхэдтэй ажиллах арга зүйхүүхэд судлах хүүхэдтэй ажиллах арга зүй
хүүхэд судлах хүүхэдтэй ажиллах арга зүйtsegii81
 
хэлц хэлц бус өгүүлбэр
хэлц хэлц бус өгүүлбэрхэлц хэлц бус өгүүлбэр
хэлц хэлц бус өгүүлбэрBattsetseg1982
 

What's hot (20)

Багшийн үйл ажиллагааны төлөвлөгөө
Багшийн үйл ажиллагааны төлөвлөгөө Багшийн үйл ажиллагааны төлөвлөгөө
Багшийн үйл ажиллагааны төлөвлөгөө
 
хөгжмийн онол
хөгжмийн онолхөгжмийн онол
хөгжмийн онол
 
найруулгын эхийг ангилах нь
найруулгын эхийг ангилах ньнайруулгын эхийг ангилах нь
найруулгын эхийг ангилах нь
 
учиртай гурван толгой
учиртай гурван толгойучиртай гурван толгой
учиртай гурван толгой
 
нэгж хичээлийн хөтөлбөр
нэгж хичээлийн хөтөлбөрнэгж хичээлийн хөтөлбөр
нэгж хичээлийн хөтөлбөр
 
Үгийн утга гэж юу вэ
Үгийн утга гэж юу вэҮгийн утга гэж юу вэ
Үгийн утга гэж юу вэ
 
эцэг эхчүүдэд өгөх зөвлөгөө
эцэг эхчүүдэд өгөх зөвлөгөөэцэг эхчүүдэд өгөх зөвлөгөө
эцэг эхчүүдэд өгөх зөвлөгөө
 
6 тепераментийн судалгаа )
6 тепераментийн судалгаа )6 тепераментийн судалгаа )
6 тепераментийн судалгаа )
 
эцэг эхийн хурал
эцэг эхийн хуралэцэг эхийн хурал
эцэг эхийн хурал
 
МОНГОЛ-АНГЛИ БАЙМЖИЙН ЗЭРЭГЦҮҮЛЭЛ
МОНГОЛ-АНГЛИ БАЙМЖИЙН ЗЭРЭГЦҮҮЛЭЛМОНГОЛ-АНГЛИ БАЙМЖИЙН ЗЭРЭГЦҮҮЛЭЛ
МОНГОЛ-АНГЛИ БАЙМЖИЙН ЗЭРЭГЦҮҮЛЭЛ
 
Haiku
HaikuHaiku
Haiku
 
хувь хүний соёл
хувь хүний соёлхувь хүний соёл
хувь хүний соёл
 
багшлах ур чадварыг сайжруулах арга зам
багшлах ур чадварыг сайжруулах  арга замбагшлах ур чадварыг сайжруулах  арга зам
багшлах ур чадварыг сайжруулах арга зам
 
монгол хэлний тест 11 анги
монгол хэлний тест 11 ангимонгол хэлний тест 11 анги
монгол хэлний тест 11 анги
 
куб
кубкуб
куб
 
эрийн 3 Ц.Батсүрэн
эрийн 3 Ц.Батсүрэнэрийн 3 Ц.Батсүрэн
эрийн 3 Ц.Батсүрэн
 
гэрийн даалгавар
гэрийн даалгавар гэрийн даалгавар
гэрийн даалгавар
 
Mон хэл тэмдэглэл
Mон хэл тэмдэглэлMон хэл тэмдэглэл
Mон хэл тэмдэглэл
 
хүүхэд судлах хүүхэдтэй ажиллах арга зүй
хүүхэд судлах хүүхэдтэй ажиллах арга зүйхүүхэд судлах хүүхэдтэй ажиллах арга зүй
хүүхэд судлах хүүхэдтэй ажиллах арга зүй
 
хэлц хэлц бус өгүүлбэр
хэлц хэлц бус өгүүлбэрхэлц хэлц бус өгүүлбэр
хэлц хэлц бус өгүүлбэр
 

Similar to Tahim hicheel mh

монгол xэлний зөв бичиx дүрэм
монгол xэлний зөв бичиx дүрэммонгол xэлний зөв бичиx дүрэм
монгол xэлний зөв бичиx дүрэмguest00835cf3
 
зайны сургалт
зайны сургалтзайны сургалт
зайны сургалтxuu2001
 
монгол хэлний хичээлийн лавлах
монгол хэлний хичээлийн лавлахмонгол хэлний хичээлийн лавлах
монгол хэлний хичээлийн лавлахNyamzaya Gerelzaya
 
6. ж.н ийн хувилал
6. ж.н ийн хувилал6. ж.н ийн хувилал
6. ж.н ийн хувилалoogii553
 
6. ж.н ийн хувилал
6. ж.н ийн хувилал6. ж.н ийн хувилал
6. ж.н ийн хувилалoogii553
 
урт эгшигтэй үгийг тэмдэглэх
урт эгшигтэй үгийг тэмдэглэхурт эгшигтэй үгийг тэмдэглэх
урт эгшигтэй үгийг тэмдэглэхAltantuya33
 
монгол хэлний дүрэм
монгол хэлний дүрэммонгол хэлний дүрэм
монгол хэлний дүрэм3-р сургууль
 
монгол хэлний дүрэм
монгол хэлний дүрэммонгол хэлний дүрэм
монгол хэлний дүрэм3-р сургууль
 
Geegdeh egshig (хуулбар)
Geegdeh egshig (хуулбар)Geegdeh egshig (хуулбар)
Geegdeh egshig (хуулбар)tseveen_good
 
цэвээн сүрэн
цэвээн сүрэнцэвээн сүрэн
цэвээн сүрэнtseveen_good
 
цэвээн сүрэн
цэвээн сүрэнцэвээн сүрэн
цэвээн сүрэнtseveen_good
 
Lecture 13 14
Lecture 13 14Lecture 13 14
Lecture 13 14Ge Go
 

Similar to Tahim hicheel mh (20)

монгол xэлний зөв бичиx дүрэм
монгол xэлний зөв бичиx дүрэммонгол xэлний зөв бичиx дүрэм
монгол xэлний зөв бичиx дүрэм
 
Лекц №3 Үг зүйн холбогдолтой зөв бичих дүрэм
Лекц №3 Үг зүйн холбогдолтой зөв бичих дүрэмЛекц №3 Үг зүйн холбогдолтой зөв бичих дүрэм
Лекц №3 Үг зүйн холбогдолтой зөв бичих дүрэм
 
зайны сургалт
зайны сургалтзайны сургалт
зайны сургалт
 
Dvrem
DvremDvrem
Dvrem
 
2233
22332233
2233
 
2233
22332233
2233
 
лекц №2
лекц №2лекц №2
лекц №2
 
монгол хэлний хичээлийн лавлах
монгол хэлний хичээлийн лавлахмонгол хэлний хичээлийн лавлах
монгол хэлний хичээлийн лавлах
 
6. ж.н ийн хувилал
6. ж.н ийн хувилал6. ж.н ийн хувилал
6. ж.н ийн хувилал
 
6. ж.н ийн хувилал
6. ж.н ийн хувилал6. ж.н ийн хувилал
6. ж.н ийн хувилал
 
урт эгшигтэй үгийг тэмдэглэх
урт эгшигтэй үгийг тэмдэглэхурт эгшигтэй үгийг тэмдэглэх
урт эгшигтэй үгийг тэмдэглэх
 
монгол хэлний дүрэм
монгол хэлний дүрэммонгол хэлний дүрэм
монгол хэлний дүрэм
 
монгол хэлний дүрэм
монгол хэлний дүрэммонгол хэлний дүрэм
монгол хэлний дүрэм
 
Geegdeh egshig (хуулбар)
Geegdeh egshig (хуулбар)Geegdeh egshig (хуулбар)
Geegdeh egshig (хуулбар)
 
цэвээн сүрэн
цэвээн сүрэнцэвээн сүрэн
цэвээн сүрэн
 
цэвээн сүрэн
цэвээн сүрэнцэвээн сүрэн
цэвээн сүрэн
 
Ugzuin zadlal
Ugzuin zadlalUgzuin zadlal
Ugzuin zadlal
 
Ugzuin zadlal
Ugzuin zadlalUgzuin zadlal
Ugzuin zadlal
 
Ugzuin zadlal
Ugzuin zadlalUgzuin zadlal
Ugzuin zadlal
 
Lecture 13 14
Lecture 13 14Lecture 13 14
Lecture 13 14
 

More from Amaraa_A

Tsagaan sar ppp
Tsagaan sar pppTsagaan sar ppp
Tsagaan sar pppAmaraa_A
 
Untitled 1
Untitled 1Untitled 1
Untitled 1Amaraa_A
 
Tsahim test
Tsahim testTsahim test
Tsahim testAmaraa_A
 
Tsahim sudalgaa.
Tsahim sudalgaa.Tsahim sudalgaa.
Tsahim sudalgaa.Amaraa_A
 
Mongol hemjuur
Mongol hemjuurMongol hemjuur
Mongol hemjuurAmaraa_A
 
I hagas jiliin dun
I hagas jiliin dunI hagas jiliin dun
I hagas jiliin dunAmaraa_A
 
Huuhd.g zodohgui baih 10 shaltgaan
Huuhd.g zodohgui baih 10 shaltgaanHuuhd.g zodohgui baih 10 shaltgaan
Huuhd.g zodohgui baih 10 shaltgaanAmaraa_A
 
Amjiltiin zarchim
Amjiltiin zarchimAmjiltiin zarchim
Amjiltiin zarchimAmaraa_A
 
Tsahim test
Tsahim testTsahim test
Tsahim testAmaraa_A
 
Negj hicheel
Negj hicheelNegj hicheel
Negj hicheelAmaraa_A
 

More from Amaraa_A (19)

Uwul ppp
Uwul pppUwul ppp
Uwul ppp
 
Tsagaan sar ppp
Tsagaan sar pppTsagaan sar ppp
Tsagaan sar ppp
 
247
247247
247
 
Untitled 1
Untitled 1Untitled 1
Untitled 1
 
Tsahim test
Tsahim testTsahim test
Tsahim test
 
Tsahim sudalgaa.
Tsahim sudalgaa.Tsahim sudalgaa.
Tsahim sudalgaa.
 
Mongol hemjuur
Mongol hemjuurMongol hemjuur
Mongol hemjuur
 
Mat 2
Mat 2Mat 2
Mat 2
 
I hagas jiliin dun
I hagas jiliin dunI hagas jiliin dun
I hagas jiliin dun
 
Huuhd.g zodohgui baih 10 shaltgaan
Huuhd.g zodohgui baih 10 shaltgaanHuuhd.g zodohgui baih 10 shaltgaan
Huuhd.g zodohgui baih 10 shaltgaan
 
Amjiltiin zarchim
Amjiltiin zarchimAmjiltiin zarchim
Amjiltiin zarchim
 
Tsahim test
Tsahim testTsahim test
Tsahim test
 
247
247247
247
 
Biet
BietBiet
Biet
 
247
247247
247
 
Biet
BietBiet
Biet
 
247
247247
247
 
A.amaraa
A.amaraaA.amaraa
A.amaraa
 
Negj hicheel
Negj hicheelNegj hicheel
Negj hicheel
 

Tahim hicheel mh

  • 1. Монгол хэлний зөв бичих дүрэм Монгол хэл Чихний чимэг болсон аялгуу сайхан монгол хэл Чин зоригт өвгөд дээдсийн минь өв их эрдэнэ Сонсох бүр яруу баялгийг гайхан баясч Сод их билигт түмэн юүгээн бишрэн магтаму би
  • 2. Зөв бичих тодорхой дүрэм I. Эр /-ын/ эм үгийн /-ий/-г зөв бичих дүрэм II. Гээгдэх эгшгийн дүрэм III. Эгшиг гээгдэхгүй тохиолдлууд IV. Зөөлний тэмдэг/ь/ и болох эсэх
  • 3.
  • 4. II.Гээгдэх эгшгийн дүрэм II. Гээгдэх эгшгийн дүрэм 1. Өмнөө балархай эгшигтэй гийгүүлэгчээр төгссөн үгэнд урт эгшгээр эхэлсэн залгавар залгахад эцсийн гийгүүлэгчийн өмнөх балархай эгшиг гээгдэнэ Жишээлбэл: эгшиг + ийн = эгшгийн дүрэм + ээ = дүрмээ зураг + ийн = зургийн 2. Богино эгшгээр төгссөн үгэнд урт эгшгээр эхэлсэн залгавар залгахад эцсийн богино эгшиг нь гээгдэнэ. Жишээлбэл: арга + ыг = аргыг 3 . Өмнөө балархай эгшигтэй гийгүүлэгчээр төгссөн үгэнд гийгүүлэгчээр эхэлсэн залгавар залгахад эцсийн гийгүүлэгчийн өмнөх балархай эгшиг гээгдэж, хоёр гийгүүлэгчийн хооронд эгшийг жийрэглэнэ. Жишээлбэл: дөрөв + н = дөрвөн
  • 5. III. Эгшиг гээгдэхгүй тохиолдлууд 1. Оноосон нэрийн балархай эгшгийг гээхгүй. Жишээлбэл: Баатар + ын = Баатарын Дэлгэр + ээс = Дэлгэрээс Орхон + ы = Орхоны 2. Эгшигт гийгүүлэгч эгшиггүйд хүрвэл балархай эгшгийг нь гээхгүй. Жишээлбэл: шийдвэр + ийг = шийдвэрийг онцлог + оос = онцлогоос урлаг + ийн = урлагийн 3. Заримдаг гийгүүлэгчийн дараа орсон заримдаг гийгүүлэгчийн балархай эгшгийг гээхгүй. Жишээлбэл: нөхцөл + ийн = нөхцөлийн сонссон + оо = сонссоноо ачтан + ыг = ачтаныг 4. Үйлт нэрийн -х /ирээдүй цагаар тодотгон холбох нөхцөл/ -ийн өмнөх балархай эгшгийг гээхгүй. Жишээлбэл: бодох +оор = бодохоор нэмэх + ийг = нэмэхийг явах + аас = явахаас 5. Ялгах эгшгийг гээхгүй. Жишээлбэл: ургац + аа = ургацаа үнэн +ийг = үнэнийг онгоц + оор = онгоцоор 6. Ж, Ч, Ш-ээс бусад гийгүүлэгчийн дараа орсон и эгшгийг урт эгшгээр эхэлсэн залгавар залгахад гээхгүй. Жишээлбэл: тамир +ын охин + оос= охиноос тохир + оод = тохироод 7. Галав, төлөв хэмээх үгсийн балйрхй эгшгийг гээхгүй. Жишээлбэл: галав + ын = галавын төлөв + ийн = төлөвийн
  • 6. IV. Зөөлний тэмдэг/ь/ и болох эсэх 1. Зөөлөрсөн эгшигт гийгүүлэгчээр төгссөн үгэнд заридаг гийгүүлэгчээр эхэлсэн залгавар залгахайд зөөлний тэмдэг хэвээрээ байна. 7ь + 9 = 7ь9 Жишээлбэл: зорь + ж = зорьж тарь + сан = тарьсан хумь + жээ = хумьжээ 2. Зөөлөрсөн эгшигт гийгүүлэгчээр төгссөн үгэнд эгшигт гийгүүлэгчээр эхэлсэн залгавар залгахад зөөлний тэмдэг И болно. 7ь + 7 = 7и7 Жишээлбэл: зорь + но = зорино тарь + лаа = тарилаа хумь + в = хумив 3. Зөөлөрсөн заримдаг гийгүүлэгчээр төгссөн үгэнд заримдаг гийгүүлэгчээр эхэлсэн залгавар залгахад зөөлний тэмдэг И болно. 9ь + 9 = 9и9 Жишээлбэл: захь + дал = захидал ахь + ц = ахиц сахь + сугай= сахисугай 4. Зөөлөрсөн заримдаг гийгүүлэгчээр төгссөн үгэнд эгшигт гийгүүлэгчээр эхэлсэн залгавар залгахад зөөлний тэмдэг И болно. 9ь + 7 = 9и7 Жишээлбэл: захь + на = захина ахь + лаа = ахилаа сахь + в = сахив 5. Зөөлөрсөн эгшигт гийгүүлэгчээр төгссөн үгэнд үйлт нэрийн - х нөхцөлийг залгахад ь нь и үсэг болно. 7ь + х = 7их Жишээлбэл: зорь + х = зорих тарь + х = тарих хумь + х = хумих