KORRONTE PEDAGOGIKOEN ANALISIA ETA GAUR EGUNGO IKASTETXEETARA APLIKATZEKO PROPOSAMEN PEDAGOGIKOAK

1. DIDAKTIKA OROKORRA
KORRONTE PEDAGOGIKOEN ANALISIA
ETA GAUR EGUNGO IKASTETXEETARA
APLIKATZEKO PROPOSAMEN
PEDAGOGIKOAK
HAUR HEZKUNTZA, 1. MAILA
GA2 TALDEA
LÓPEZ MÉNDEZ, ALEJANDRA
2019-2020 IKASTURTEA

2. AURKIBIDEA
PEDAGOGIEN ARTEKO ANTZEKOTASUNAK .....................................3
PEDAGOGIEN ARTEKO DESBERDINTASUNAK ................................ 6
GAUR EGUNGOIKASTETXEETARA ERAMAN AHAL IZATEKO
PROPOSAMENAK................................................................................14
BIBLIOGRAFIA......................................................................................16

3. Hezkuntzaren historian zehar hainbat korronte pedagogiko sortu dira, eta
bakoitza ideia desberdinak azpimarratzen ditu. Lan honetan, orain dela hilabete
batzuk taldeka landutako korronte pedagogiko ohiek aztertu ditut, beraien
antzekotasunak eta desbedintasunak nabarmenduz. Horretaz gain, pedagogia
hauek gaur egungo ikastetxeetara aplikatzeko baliagarriak diren edo ez azaldu dut.
1. PEDAGOGIEN ARTEKO ANTZEKOTASUNAK
Pedagogo desberdinen eta korronte pedagogikoen ideia nagusiak ondo
aztertu eta bakoitzaren ezaugarriak ondo barneratu ondoren, hainbat puntu
amankomunean dituztela ikusi dezakegu.
Lehenik eta behin, hainbat pedagogietan gelako giroa, espazioa eta
materiala oso garrantzitsua direla azpimarratzen dute. Hauek eragin handia daukate
ikaslearen rolean. Horregatik, bakoitzaren egoeara egokitu behar dira haurren puntu
ahulak eta indartsuak ezagutuz.
Bigarrenik, pedagogia gehienak ados daude ikaslea bere ikaskuntzaren
protagonista izan behar dela, hau da, haurrak ikaskuntza irakaskuntzaren
prozesuaren erdi guneak izan behar direla. Modu honetan, joango bai dira beraien
ikas bidaia argitzen. Horretaz gain, ikasleak rol aktiboa mantentzen dute. Hauek,
hausnarketaren bidez ikasten dute, ez dira ezagutzaren hartzaile huts gisa, baizik
eta beraien kabuz pentsatzen ikasten dute. Gainera, ikaskuntza prozesua hobeto
burutzeko, ingurunearen eta pertsonarekiko interakzioa beharrezkoa dela
azpimarratzen dute. Ikasleen protagonismoa sustatzeko, pedagogia batzuetan
hauek dira gelan eman behar dituzten gaiak aukeratzen dituztenak, eta beste
batzuetan arauak egiterakoan parte hartzen dutenak.
Ondoren, pedagogia askok, ikaskuntza eta irakaskuntza prozesua
irakaslearekin edo ikasleak sortutako taldeekin lan egiten sortzen dela diote. Izan ere,
irakaslea informazio transmititzailea izateaz gain, ikasleen laguntzailea eta
bidelaguna izan behar da.

4. Halaber, oso garrantzitsua da ingurunea ikasleengan duen eragina nabarmentzea
eta ikaslearen interesa pizten duen hezkuntzari garrantzia ematea.
Bestetik, korronte pedagogiko hauek metodologia desberdinak erabiltzen
dituzte, baina behaketan eta esperimentazioan oinarruituta dagoen metodologia
gehien nabarmentzen dena da. Irakaslearen behaketa, haurraren ezagutzak
ebaluatzeko eta gidatzeko tresna bikaina izan daitekeela azpimarratzen dute.
Gainera, ikasleak modu autonomoan baliabide ezberdinekin esperimentatzeko
aukera dute. Horretaz gain, aipatzekoa da metodo naturalari ematen dioten
garrantzia.
Esperimentazioan eta behaketan oinarritzeaz gain, badaude beste
pedagogia batzuk jolasaren erabilera azpimarratzen dutenak. Jolasak bizitzarako
ezagutzak eskuratzeko aukera ematen die ikasleei. Hori gutxi balitz, pedagogia
askok ikasleek errealitatea irakasteko ideia azpimarratzen dute, hauek etorkizunean
bizitza sozialerako prest egoteko eta gizartearen kide aktibo zein ekintzaile izateko.
Gutxi badira ere, pare bat pedagogia saria eta zigorraren bitarteko ikaskuntzaren
alde daude. Beraien ustez, umeak haien izaera eratzen ari direnez ikusten edo
entzuten duten guztia haiengan eragina dutela esten dute.
Bestetik, ikaskuntza globalari ere garrantzi handia ematen diote. Hau, ideia
jakin bat pertzepzio sinpleen gainean eraikitzen denetik hasita, kontzeptu geroz eta
konplexuagoak eta osoak sortuz lotzen dute.
Gainera, garrantzia handia ematen diete gurasoei eta beraien parteartzeari
beraien seme-alaben heziketan. Hauen ustez, gurasoek beraien haurrek aurrera
eramango duten pedagogia aukeratzeko eskubidea dute eta hori gaur egun
begibistakoa da.
Honekin lotuta, haurren askatasuna ere kontuan eduki beharko genuke.
Pedagogia gehiengoek haurrak askatasuna izateari garrantzi handia ematen diote,
zeren eta askatasuneren bidez hainbat alderdi desberdin garatzeko gai dira, esate
baterako, komunikazioa, mugimendua, adierazpena, baita autonomia ere.

5. Lehen aipatu dudan bezala, irakaslea informazio transmititzailea izateaz gain,
ikasleen laguntzailea eta bidelaguna izan behar da. Baina funtzio hauetaz gain, hainbat
korrontek bat datoz irakaslea beste hainbat eginkizun dituela esaterakoan.
Estebaterako:
• Behatzailea
• Konfiantza eta errespetuan oinarritutako giro sortzailea
• Motibatzailea
• Baliabide eta esperientzien laguntzailea
• Ikaskuntza bultzatzailea
• Antolatzailea
• Arrazonamenduaren indartzailea
• Ikaslea, edukien harremanak antolatzen eta ezartzen gidatzen duen dinamizatzilea
Aipatutako ideai gehienak pedagogo eta pedagogia hauek defendatzen
dituzte: Celestine Freinet, Ovide Decroly, paradigma ekologikoa, paradigma kritikoa,
Alexander Neil eta eskola alternatiboa, teoria konstruktibista eta emakume
pedagogoak. Paradigma konduktista kasu askotan gainontzeko pedagogiak dituzten
ideien aurka dago.

6. 2. PEDAGOGIEN ARTEKO DESBERDINTASUNAK
Pedagogia eta pedagogo hauen artean antzekotasun asko izan arren,
beraien arteko desberdintasunak ere nabarmendu behar dira. Lehen aipatu dudan
bezala, paradigma konduktibista beste paradigmeekin desberdintasun gehienak
dituena da. Beraz, desberdintasunetan paradigma konduktista protagonista izango
da.
Hasteko, nabarmendu behar den ideia garrantzitsuenetakoa, konduktismoa
ikaslea hartzaile hutsa eta pasiboa dela esaten duela da. irakasleak ematen dion
informazioa gehi estimuluak eta ondorioak eskuratzen ditu, adi egonez eta dena
entzunez. Gainera, talde lanak alde batera uzten ditu eta lan indibidualeei garrantzi
handia ematen die. Horretaz gain, portaera zuzenak landu eta bereganatu behar ditu,
beste pertsona batzuek (irakasleek, ikaskideek) gidatzen duten bideari jarraituz.
Gainontzeko pedagogietan berriz, ikasleak rol aktiboa mantentzen dute.
Hauek, ez dira ezagutzaren hartzaile huts gisa, baizik eta beraien kabuz pentsatzen
ikasten dute. Hori gutxi balitz, ikasle guztiak parte hartzeko aukera izaten dute beraien
askatasuna adierazteko. Talde lanari ere garrantzi handia ematen diote, ikasleen rol
soziala garatzeko aukera ona delako.
Ondoren, ikasleek ikasteko erabiltzen duten metodoa ere aipatzekoa da.
Konduktismoak dio, irakasleak erakutsitako alderdiak behin eta berriro errepikatzea
ikasteko metodo hoberena dela. Hau da, ikaskuntza memoristiko batean oinarritzen
da, haur guztiak eduki berdinak barneratzea bultzatzen dituztenak eta beraien parte
hartzea alde batera uztera bultzatzen duena. Gainera, ikaskuntza errefortzu eta
zigorren ondorioa dela dio.
Besteak berriz, gai batean ikaslearen interesa piztea garrantzitsua dela uste
dute. Modu honetan, ikasleak motibazio handiarekin gaia hartu eta ikasiko dute.

7. Horretaz gain, lehen esan bezala ikaslearen ikaskuntza esperientziatik
sortzen da, haurrek burutu dezaketen errealitatearen manipulaziotik. Izan ere,
haurrak errazago ikasi egiten dute esperimentazioaren bitartez , inposatutakoaren
bitartez baino.
Honekin lotuta, konduktibismoa Irakaslea ezagutza iturri nagusia edo bakarra
dela dio, berak ikaste-prozesua gidatu behar duelako, hau da irakaslearen rola
zuzentzailea eta hierarkikoa dela dio. Erantzunak zuzenak ala okarrak diren
bereizten ditu, jarrera egokiak ala desegokiak… Gauzak azaltzerako gaiaran,
ondorioak ematen ditu teknika ezberdinak erabiliz eta behatzailea denez, gaizki
dauden erantzunak zuzuentzen ditu.
Beste pedagogietan, irakaslea konstruktibista da, hau da, informazio
transmititzailea izateaz gain, koordinatzaile, dinamizatzaile, bitartekari eta partaidea
izateaz gain, ikaslearen interesak eta beharrak kontuan hartzen ditu. Behar denean
soilik esku hartzen du, bere ikasleen prozesu kognitiboa pizteko. Gainera,
irakasleak konfidantzazko klima bat sortu behar du, haurraren bizitza eta
testuingura kontuan hartzen duen ikaskuntza ezberdinak garatu eta aurrera
eramateko. Honekin, irakaslea rol aktiboa mantentzen duela esan dezakegu
(paradigma konduktistan ezik).
Analisi hauek egin eta gero konturatu nahiz pedagogia eta pedagogo askok
ideia askotan koinziditzen dutela. Hala ere, konparaketa hauek ondo ulertzea zaila
izan daiteke, horregatik bi taula egin ditut pedagogia hauen arteko berdintasunak
eta desberdintasunak garbiago ikusteko.

8. ANTZEKOTASUAK CELESTINE
FREINET
KONDUKTISMOA OVIDE
DECROLY
PARADIGMA
EKOLOGIKOA
PARADIGMA
KRITIKOA
ALEXANDER
NEIL ETA
ESKOLA
ALTERNATIBOA
TEORIA
KONSTRUKTIBISTA
EMAKUME
PEDAGOGOAK
Gelako espazioari eta
giroari garrantzia eman ✓ ✓ ✓ ✓
Praktika sustatu
✓ ✓ ✓ ✓ ✓ ✓
Eskema tradizionalak
hautsi nahi/ Hezkuntza
erreformatu nahi
✓ ✓ ✓ ✓ ✓ ✓
Haurrak bizitza
sozialerako prestatu ✓ ✓ ✓ ✓ ✓ ✓ ✓
Haurrak ikaskuntza
irakaskuntza
prozesuaren erdi gunea
✓ ✓ ✓ ✓ ✓
Haurrak eta helduak
garrantzi bera ✓ ✓
Sentimenduei
garrantzia ✓ ✓
Jolasaren erabilera
sustatu ✓ ✓ ✓ ✓ ✓
Adin aniztasuna
✓ ✓
Zentzumenen heziketa
✓ ✓
Pentsamendu kritikoa
sustatu ✓ ✓ ✓ ✓ ✓

9. Testu liburuak eta buruz
ikasi ez ✓ ✓
Irasalearen behaketari
garrantzi handia eman ✓ ✓ ✓ ✓ ✓
Tresna eta teknika ugari
eskaini ✓ ✓ ✓ ✓ ✓
Esperimentazioa sustatu
✓ ✓ ✓ ✓
Esperientziaren bitartez
ezagutza ✓ ✓ ✓ ✓ ✓ ✓
Metodo naturala
erabili ✓ ✓ ✓ ✓ ✓
Arrazoiketa prozesua
bultzatu ✓ ✓ ✓
Autorregulazioa
✓ ✓
Saria eta zigorraren
bitartez ikasi ✓ ✓
Haurren inguruaren
baitan aldatzen zen
dinamika, hau da,
haurrak protagonistak
ziren
✓ ✓ ✓ ✓ ✓ ✓
Adierazpen askatasuna
edukitzea zen printzipio
nagusiena:
Askatasunaren bidez
haurrek hainbat alderdi
ezberdin garatzen
dituztela azpimarratuz,
✓ ✓ ✓ ✓ ✓

10. ala nola, komunikazioa,
mugimendua,
adierazpena...
Ikerketa, analisia eta
hipotesiak sustatu ✓ ✓ ✓ ✓ ✓ ✓
Ikasleen sentimenduak
islatu musika eta
pinturaren bitartez
✓ ✓
Irakaslea: informazio
transmititzailea,
laguntzailea eta
bidelaguna
✓ ✓ ✓ ✓
Behaketa on baten
bidez, haurraren
ezagutzak ebaluatu eta
gidatzeko tresna dela
aipatu
✓ ✓ ✓ ✓ ✓ ✓ ✓ ✓
Psikologia objetiboa
erabili ✓ ✓
Haurren autonomia,
autogestioa, auto-
didaktismoa eta
autodisziplina landu
✓ ✓ ✓ ✓ ✓
Ikasleak,
gai bakoitza ikasteko
modu desberdinak
✓ ✓ ✓ ✓
Ikasteko motibaziooa
garrantztsua ✓ ✓ ✓ ✓ ✓ ✓
Haurren taldekatzea
sustatu ✓ ✓ ✓ ✓ ✓

11. Ikasleak aukeratutako
gaiak eman ✓ ✓
Ikaskuntza globala
✓ ✓ ✓ ✓
Errealitatea ikasleei
irakatsi ✓ ✓ ✓ ✓ ✓ ✓ ✓
Ikasketa
integrala bultzatu ✓ ✓ ✓ ✓ ✓
Eskoletan jarduera
dinamikoak aplikatu ✓ ✓
Irakurketari eta
idazketari garrantzi
handia eman
✓ ✓ ✓
Garrantzi handia
gurasoei eta beraien
parteartzeari beraien
seme-alaben heziketan
✓ ✓ ✓ ✓
Prozesu kognitiboa
erabiltzen du ✓ ✓ ✓ ✓ ✓ ✓
interakzioak bultzatu
✓ ✓ ✓
Kurrikulumaren esanetik
aratago doa ✓ ✓ ✓ ✓ ✓
Ikerketa-zientifikoa
✓ ✓
Ikasleak, arauak egiteko
parte hartzen dute ✓ ✓ ✓
Ikaslea rol aktiboa
✓ ✓ ✓ ✓ ✓ ✓ ✓

12. DESBERDINTASUNAK
CELESTINE
FREINET
KONDUKTISMOA OVIDE
DECROLY
PARADIGMA
EKOLOGIKOA
PARADIGMA
KRITIKOA
ALEXANDER
NEIL ETA
ESKOLA
ALTERNATIBOA
TEORIA
KONSTRUKTIBISTA
EMAKUME
PEDAGOGOAK
Saria eta
zigorraren
bitartez ikasi
Saria eta
zigorraren
bitartez ikasi
Sariak eta
zigorrak kendu
Sariak eta
zigorrak kendu
Sariak eta
zigorrak kendu
Sariak eta zigorrak
kendu
Sariak eta
zigorrak kendu
Ordena eta
disziplina bilatu
Haurraren
zoriontasuna eta
askatasuna
bilatu
ikasle aktiboa Ikasle pasiboa ikasle aktiboa ikasle aktiboa ikasle aktiboa ikasle aktiboa ikasle aktiboa ikasle aktiboa
Adierazpen
askatasuna eta
esperimentazioa
garrantzitsuak
dira
Ez dute
askatasunik
beraien kabuz
esperimentatuz
ikasteko
Adierazpen
askatasuna eta
esperimentazioa
garrantzitsuak
dira
Adierazpen
askatasuna eta
esperimentazioa
garrantzitsuak
dira
Adierazpen
askatasuna eta
esperimentazioa
garrantzitsuak
dira
Adierazpen
askatasuna eta
esperimentazioa
garrantzitsuak
dira
Adierazpen
askatasuna eta
esperimentazioa
garrantzitsuak dira
Adierazpen
askatasuna eta
esperimentazioa
garrantzitsuak
dira
Irakaslearen
helburu nagusia:
Ikasleekin bat
egiten saiatzea
eta ikasleen
ikaskuntza
osotasuna
lortzea
Irakaslearen
helburu nagusia:
ikasleen
arrazoiketa
prozesua eta
ulermena
bultzatu
Irakaslearen
helburu nagusia:
ikaskuntza
koordinatzea eta
bideratzea da
Haurren
taldekatzea
sustatu
Bakarkako lanan
oinarrituta, talde
lanak alde batera
utzi
Haurren
taldekatzea
sustatu
Haurren
taldekatzea
sustatu
Haurren
taldekatzea
sustatu
Haurren
taldekatzea
sustatu
Haurren taldekatzea
sustatu
Haurren
taldekatzea
sustatu

13. Irakaslea:
informazio
transmititzailea,
laguntzailea eta
bidelaguna
Irakaslea:
Autoritarioa eta
irakasle jakintsua
izatea dela
azpimarratzen da,
non ikasleek bera
esandako guztia
egin eta sentitu
behar dute.
Irakaslea:
informazio
transmititzailea,
laguntzailea eta
bidelaguna
Irakaslea:
informazio
transmititzailea,
laguntzailea eta
bidelaguna
Irakaslea:
informazio
transmititzailea,
laguntzailea eta
bidelaguna
Haurrak ez dute
buruz ikasten.
Esperimentazioa
eta praktika
sustatzen dute.
Ikaskuntza
memoristikoa da.
Helburua, haurrak
teoria ikastea eta
ez bere
esperierientziaz
eta praktikas
ikastsea
Haurrak ez dute
buruz ikasten.
Esperimentazioa
eta praktika
sustatzen dute.
Haurrak ez dute
buruz ikasten.
Esperimentazioa
eta praktika
sustatzen dute.
Haurrak ez dute
buruz ikasten.
Esperimentazioa
eta praktika
sustatzen dute.
Haurrak ez dute
buruz ikasten.
Esperimentazioa
eta praktika
sustatzen dute.
Haurrak ez dute
buruz ikasten.
Esperimentazioa eta
praktika sustatzen
dute.
Haurrak ez dute
buruz ikasten.
Esperimentazioa
eta praktika
sustatzen dute.
Ikasleek
aukeratzen
dituzte landu
beharreko gaiak
Irakasleak
aukeratzen ditu
landu behar
diren gaiak
Ikasleek
aukeratzen
dituzte landu
beharreko gaiak
Jolasaren kontra Jolasari
garrantzia eman
Jolasari
garrantzia
ematen zaio
Jolasari
garrantzia
ematen zaio
Jolasari garrantzia
ematen zaio
Jolasari
garrantzia
ematen zaio

14. 3. GAUR EGUNGOIKASTETXEETARA ERAMAN AHAL IZATEKO PROPOSAMENAK
Behin pedagogo guztien konparazioekin amaituta, gaur egun gure
ikastetxeetara ekartzeko proposamenak orokorrean aipatuko ditut, haien
antzekotasunetan oinarrituz.
Ikus daitekenez, korronte pedagogiko hauetan hainbat idea nagusi
errepikatzen dira, batez ere antzekotasunetan. Hauetako askok, gaur egungo
ikastetxeetara eraman daitezkeela uste dut.
Hasteko, hauetako pedagogia askok aipatzen dute ikaskuntza, behaketa eta
esperimentazioaren bidez egitea oso egokia dela. Ideia hau oso interesgarria izan
daiteke normalean haurreei gustatzen zaizkien gaietan aplikatzeko. Behin irakasleak
haurren interesak identifikatuta, beraien arreta erraz bereganatu dezake, eta haurrak
esperimentatzen has daitezke.
Adibidez: haur batek landareak nola sortzen diren jakiteko interesa baldinba
du irakasleak landereekin ariketarenbat proposatu dezake, babarrun bat landatzea
adibidez. Modu honetan haurrak, landare bat landatzeko aukera izango dute
esperimentazioa sustatuz eta behaketaren bitartez bere hezte prozesua ikusiko dute.
Gainera bere interesa landareengan askoz handiagoa izango da, eta honek
motibazio handi bat sortuko dio haurrari.
Gainera, honek ikaskuntza aktiboa ahalbidetzen du. Esate baterako, jarduera
mota hauek haurren esperientzian aplikatuz beraien lan egiteko autonomia eta
askatasuna askoz gehio sustatutzeko balio du. Horretarako, irakaslearen papera
ezinbestekoa da, haurrak gidatu eta motibatu egiten dituelako.
Gaur egungo ikastetxe askotan irakaslea protagonista da. Hau aldatu behar
dela pentsatzen dut, hau da, irakaslea protagonista izan ordez,
haurrak irakaskuntzaren prozesuaren erdi guneak izan beharko direla uste dut,
saioak haien interesetik gidatuak izateko. Hau guztia aurrera ermateko, ikasleei
autoritate handiagoa eman beharko litzaiekela uste dut.
Honekin ez dut esan nahi ikasleek gai guztiak aukeratu behar dituztenik,
badaudelako gai batzuk bizitzarako oso garrantzitsuak direnak baina normalean
haurrek beraiengan interesik ez dutenak.

15. Kasu hauetan, irakaslea gaia interesagarria egiteko modua pentsatu behar
duela uste dut, haurrak motibazio handiarekin ikasteko. Beraz, ados nago gai asko
haurren interesetatik habiatuta eman beharko zirela, baina beste batzuk bizitzarako
beharrezkoak direnez interesik ez izan arren landu behar direla uste dut. Hala ere,
metodo hau aplikatzea nahiko zaila iruditzen zait, haurrak interes desberdinak
dituztelako.
Asko aipatu den beste idea nagusietako bat ingurunearena da. Idaia hau oso
interesgarria iruditzen zait haurrak interes gutxi duten gaietan aplikatzeko, adibidez
landareekin. Haurrek landareengan interes gutxi baldinba dute, oso egokia izango
litzateke mendira irteera bat egitea. Modu honetan, beraien flora eta fauna
ezagutzeko aukera izango dute eta aldi berean beraien lagunekin ondo pasako
dute.
Honekin lotuta, jolasaren bidez ikastea ere modu oso egokia dela iruditzen
zait. Jolasaren bitartez klase normal batean ikasten ez ditugun baloreak ikasteko
aukera dutu. Esate baterako, errespetua, elkarrekintza, partekatzea… Hauek
bizitzarako ezinbestekoak dira eta oso garrantzitsua da hauek ondo aplikatzen
jakitea.
Azkenik, gaur egun gure bizitzetan geroz eta presenteago dagoen gai bat
berdinatasunarena da. Orain dela gutxi harte, nesken eta mutilen berdintasuneei ez
zitzaien garrantzirik ematen. Neskek, normalean sukaldean, “ama eta aita”…
jolasetara jolasten ziren, mutilak futbolera jolasten ziren bitartean. Gaur egun geroz
eta berdintasun gehiago lortzen ari gera neska eta mutilak gauza berdinetara jolasten
direlako, baina ala ere gai hau askoz gehiago barneratu eta landu behar dela uste
dut, haur hauek helduak egiten direnean neskak eta mutilak berdinak garela ikusteko
eta biei errespetu bera emateko.

16. BIBLIOGRAFIA
Larrañaga, A., Mateo, J., Mikelarena, A., eta Ribera, U. (2020ko otsailaren 26a).
Celestine Freinet [Blog]. Hemendik berreskuratua:
https://alaitzmikelarena.blogspot.com/2020/02/celestine-freinet-txostena.html
Janariz, Y., Mateo, I., Ollokiegi, U., eta Suescun, N. (2020ko otsailaren 26a).
Konduktismoa [Blog]. Hemendik berreskuratua:
https://iratimateo.blogspot.com/2020/02/konduktismoa.html
Lakuntza, A., Muñoz, P., Otegui, G., Sanchez Iglesias, N., eta Valderrama, P.
(2020ko otsailaren 26a). Pedagogoen lana pdf-n [Blog]. Hemendik berreskuratua:
https://norasancheziglesias.blogspot.com/2020/02/pedagogoen-lana-pdf-n.html
Martija, I., Mesa, U., Murua, L., Salegi, H., eta zaldua, N. (2020ko otsailaren
26a). Paradigma Ekologikoa [Blog]. Hemendik berreskuratua:
https://leiremuruadidaktika.blogspot.com/2020/02/paradigma-ekologikoa.html
Larrañaga, I., Mendiluce, I., Telleria, M., Tello, J., eta Yarza, M. (2020ko otsailaren
26a). Pegagogia Kritikoa [Blog]. Hemendik berreskuratua:
https://itziarmendiluce.blogspot.com/2020/02/pedagogia-kritikoa.html
Elizburu, M., Ollo, C., sanchez Solaegui, N., Torrano, E., eta Urreaga, L. (2020ko
otsailaren 26a). Alexander Neill eta Eskola alternatiboak PDF (26/02/2020) [Blog].
Hemendik berreskuratua:
https://didaktikaorokorranora.blogspot.com/2020/02/alexander-neill-eta-
eskola.html
Medina, M., Muñoz, U., Pérez, N., eta Vélez, K. (2020ko otsailaren 17a). Teoria
Konstruktibista [Blog]. Hemendik berreskuratua:
https://kororentxokoa.blogspot.com/2020/02/blog-post_17.html
López Méndez, A., Lopez Sanchez, A., Segura, N., eta Soro, H. (2020ko otsailaren
26a). Emakume Pedagogoak [Blog]. Hemendik
berreskuratua: https://alelopez01.blogspot.com/2020/02/emakume-
pedagogoak_26.html