3. ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Πρώτες βοήθειες είναι η πρώτη παροχή
βοήθειας ή περίθαλψης που δίνονται στον
τραυματία πριν την εμφάνιση ασθενοφόρου
ή γιατρού.
Σκοπός:
Α) να αποτραπεί ο κίνδυνος θανάτου
Β) να εμποδιστεί η επιδείνωση της γενικής
κατάστασης του ασθενούς.
4. Πρώτες βοήθειες προσφέρουμε μόνο όταν
γνωρίζουμε.
Αυτός που προσφέρει Πρώτες βοήθειες
προσφέρει Πρώτες βοήθειες και όχι ΙΑΤΡΙΚΗ
ΠΕΡΙΘΑΛΨΗ.
5. ΣΤΟΝ ΤΟΠΟ ΤΟΥ ΑΤΥΧΗΜΑΤΟΣ
ΣΩΣΤΟ ΛΑΘΟΣ
• Ηρεμία • Πανικός
• Ταχύτητα • Άσκοπη βιασύνη
• Αποφασιστικότητα • Ανευθυνότητα
• Αυτοπεποίθηση • Εκνευρισμός
• Καθησυχασμός • Επηρεασμός από
θύματος άλλους, από το θέαμα,
κ.λ.π.
6. Πριν προσφέρουμε οποιαδήποτε βοήθεια:
Α) Πλένουμε προσεχτικά τα χέρια.
Β) Φοράμε χειρουργικά γάντια (αν υπάρχουν)
8. ΑΙΜΟΡΡΑΓΙΕΣ
1. Πρέπει να σταματήσουμε την αιμορραγία.
2. Τοποθετούμε αποστειρωμένη γάζα ή καθαρό ύφασμα πάνω
στο τραύμα και πιέζουμε για να σταματἠσει η ροή του
αἰματος.
3. Δεν αφαιρούμε σφηνωμένα αντικείμενα (εκτός από
μικροαντικείμενα που τα αφαιρούμε με τσιμπιδάκι).
4. Σηκώνουμε το τραυματισμένο μέλος πάνω από το επίπεδο
της καρδιἀς.
5. Πλένουμε το τραύμα με άφθονο νερό και το καλύπτουμε
με αποστειρωμένη γάζα και κολλητική ταινία, την οποία
αλλάζουμε καθημερινά.
10. Τι πρέπει να κάνετε:
• Ρίχνουμε το κεφάλι του πάσχοντα ελαφρώς μπροστά και
αφήνουμε να τρέξει το αίμα .
ΔΕΝ ΤΟΝ ΑΦΗΝΟΥΜΕ ΝΑ ΓΥΡΕΙ ΤΟ ΚΕΦΑΛΙ ΠΙΣΩ!
2) Πιέζουμε δυνατά τη μύτη με το δείχτη και τον αντίχειρα για 5
περίπου λεπτά.
3) Τοποθετούμε ένα σακουλάκι με παγάκια στη μύτη, γιατί τα
αγγεία συστέλλονται και η αιμορραγία σταματά πιο
γρήγορα.
4) Αν η αιμορραγία δε σταματήσει μέσα σε 10 λεπτά
αναζητούμε ιατρική βοήθεια.
12. Τι κάνουμε:
– Καθησυχάζουμε το θύμα, το οποίο μπορεί να
βρίσκεται σε κατάσταση πανικού.
– Πλένουμε το τραύμα με σαπούνι και νερό και το
καλύπτουμε με αποστειρωμένη γάζα.
ΔΕΝ ΔΕΝΟΥΜΕ ΣΦΙΧΤΑ ΠΑΝΩ ΑΠΟ ΤΟ ΤΡΑΥΜΑ,
ΓΙΑΤΙ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΠΡΟΚΑΛΕΣΕΙ ΝΕΚΡΩΣΗ ΤΟΥ
ΜΕΛΟΥΣ, ΔΕΝ ΑΝΟΙΓΟΥΜΕ ΤΟ ΤΡΑΥΜΑ ΜΕ
ΜΑΧΑΙΡΙ, ΟΥΤΕ ΡΟΥΦΟΥΜΕ ΤΟ ΔΗΛΗΤΗΡΙΟ ΜΕ
ΤΟ ΣΤΟΜΑ.(ΑΝ ΕΧΟΥΜΕ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΜΕ
ΣΥΣΚΕΥΗ ΑΝΑΡΡΟΦΗΣΗΣ).
13. 3) Κρατάμε το τραυματισμένο σκέλος κάτω από το
επίπεδο της καρδιάς.
4) Παρακολουθούμε συνεχώς τον πάσχοντα μέχρι να
έρθει ιατρική βοήθεια.
15. Τι πρέπει να κάνουμε:
1. Ξαπλώνουμε τον πάσχοντα πλάγια για να αποφὐγουμε τον
πνιγμό σε περίπτωση που κάνει εμετό.
2. Χαλαρώνουμε τα ρούχα του, ιδιαίτερα γύρω από το λαιμό.
3. Εξασφαλίζουμε καλό αερισμό του χώρου.
4. Ελέγχουμε για τυχόν ατυχήματα κατά την πτώση του
ασθενή.
5. Καθησυχάζουμε τον ασθενή, μόλις αρχίζει να συνέρχεται
και τον βοηθάμε να καθίσει ή του δίνουμε να πιεί κάτι
δροσερό.
17. Τι κάνουμε:
1. Γυρίζουμε το θύμα ανάσκελα.
2. Κλεἰνουμε τη μύτη του θύματος και παράλληλα
φυσάμε μέσα στο στόμα του.
3. Χρειάζεται μία εμφύσηση κάθε 4-5 δευτερόλεπτα.
4. Μόλις αρχίσει να αναπνέει τον τοποθετούμε στο
πλάι και ζητούμε ιατρική βοήθεια.
21. Χρήσεις Ενέργειας από το Σώμα
• Βασικός Μεταβολισμός (συντήρηση στη ζωή)
ελάχιστο ποσό ενέργειας για τη διατήρηση βασικών
λειτουργιών στη ζωή
• Φυσική Δραστηριότητα (σπουδαιότερος παράγοντας
ενεργειακής απώλειας)
• Ειδικοί σκοποί: ανάπτυξη, εγκυμοσύνη, θηλασμός
22. Μεταβολισμός
H διεργασία μετατροπής της χημικής ενέργειας
της τροφής σε άλλες μορφές ενέργειας,
αναγκαίες για τη φυσιολογική λειτουργία του
οργανισμού
Αναβολισμός = συνθέσεις
Καταβολισμός = διασπάσεις
28. Λειτουργίες Πρωτεινών
1. Απαραίτητα αμινοξέα για τη δόμηση
νέου ιστού
2. Αποκατάσταση φθοράς ιστών
3. Πρώτη ύλη γαι δημιουργία ορμονών,
αμινών που παίζουν ρόλο
νευροδιαβιβαστών, αντισωμάτων,
αιμοσφαιρίνης, ενζύμων
29. Πηγές υψηλής ποιότητας (περιέχουν όλο
Πηγές Πρωτεϊνών
το φάσμα των απαραίτητων αμινοξέων)
• πηγές πρωτεϊνών υψηλης ποιότητας:αυγά, το γάλα, το
κρέας, το ψάρι και τα πουλερικά.
• πηγές πρωτεϊνών μέσης ποιότητας :γαλακτοκομικά, το
ρύζι, τα δημητριακά, τα όσπρια, το ψωμί, η πατάτα
κ.α.
30. Βασικές Λειτουργίες Λιπιδίων
• Πιο συμπυκνωμένη μορφή ενέργειας 9 kcal/γρ,
• Φορείς λιποδιαλυτών βιταμινών A,D,E, K
• Επιβραδύνουν τη γαστρική έκκριση και πέψη στο
στομάχι παρατείνουν αίσθημα κορεσμού
• Μικρή απόθεση λίπους (υποδόριο) προφύλαξη
από απώλεια θερμότητας, διατήρηση
θερμοκρασίας σώματος, αποθεματικό ενέργειας
σε υποσιτισμό
31. Χρησιμότητες Ασβεστίου (Ca)
• Δομικό συστατικό οστών & δοντιών 99%
Υπόλοιπο 1%
• Σύσπαση/χάλαση μυών και καρδιάς
• Ρυθμίζει την πήξη αίματος
• Ενεργοποίηση ενζύμων
• Έκκριση ορμονών ή παραγόντων που προκαλούν
έκκριση ορμονών
35. Νάτριο (Νa) και Αρηριακή Πίεση
Βασικές Λειτουργίες
• Κύριο θετικό ιόν στο μεσοκυττάριο υγρό
• Βοηθάει στη διατήρηση ισορροπίας ύδατος, οξέων και
βάσεων
• Συστατικό παγκρέατος, χολής, ιδρώτα, δακρύων
• Σχετίζεται με τη μυική σύσπαση και λειτουργία νεύρων
• Na, Cl, K καθορίζουν την οσμωτική πίεση αίματος,
οξεοβασική ισορροπία
37. Λειτουργίες Βιταμίνης Α
• Όραση
• Γένεση & αύξηση κυττάρων του σώματος
• Ανάπτυξη οστών
• Διατήρηση ακεραιότητας επιθηλιακού ιστού
ανθεκτικό & προφυλακτικό δέρμα
στα κοίλα όργανα, σπλάγχνα, εκκριτικές βλεννογόνες
μεμβράνες
• Προφύλαξη από καρκίνο επιθηλιακού ιστού δέρματος,
βλεννογόνου στόματος
• Κάποιο ρόλο ως συνένζυμο ή ορμόνη
ενδιάμεσο παράγωγο στη σύνθεση
γλυκοπρωτεινών/χαρακτήρας στεροειδούς ορμόνης με
ρόλο στο πυρήνα κυττάρου που σχετίζεται με
διαφοροποίηση ιστού
43. Ένα επεισόδιο υπερφαγίας χαρακτηρίζεται και
από τα δύο ακόλουθα:
• η κατανάλωση μέσα σε μια συγκεκριμένη
χρονική περίοδο (π.χ. μέσα σε δύο
ώρες) μιας ποσότητας τροφής που είναι
σαφώς μεγαλύτερη από ότι οι περισσότεροι
άνθρωποι θα μπορούσαν να φάνε μέσα σε
μια παρόμοια χρονική
περίοδο
• ύπαρξη μιας αίσθησης απώλειας του
ελέγχου στην πρόσληψη τροφής στη
διάρκεια του επεισοδίου (π.χ. αίσθημα ότι το
άτομο δεν μπορεί να σταματήσει να
τρώει ή να ελέγξει το τι ή το πόσο πολύ
τρώει)
44. Κοινωνικά αίτια της παχυσαρκίας
• η μεγάλη ανάπτυξη της βιομηχανίας τροφίμων,
• ή αύξηση της ποικιλίας τροφίμων που διατίθεται στο κοινό,
• το γεγονός ότι το φαγητό έγινε μια συνηθισμένη μορφή
διασκέδασης,
• η μεγάλη διαφήμιση για τρόφιμα που οδηγεί τον κόσμο να τρώγει
περισσότερο,
• η αλλαγή τρόπου ζωής με τους ανθρώπους να μαγειρεύουν
λιγότερο και να τρώγουν έξω,
• η έλλειψη χρόνου για μαγείρεμα υγιών γευμάτων στο σπίτι,
• η διαφήμιση για αγορά περισσότερων προπαρασκευασμένων
τροφών,
• η έλλειψη άσκησης
• η χρησιμοποίηση της τηλεόρασης σαν το κύριο μέσο
διασκέδασης που αποτελεί μια παθητική μορφή διασκέδασης που
συνοδεύεται από φαγητό.
45. Η Ψυχογενής Ανορεξία (Anorexia
Nervosa) χαρακτηρίζεται από τα
ακόλουθα:
• Το σωματικό βάρος παραμένει τουλάχιστον 15% κάτω από το
αναμενόμενο
• Είναι δυνατόν επίσης να υπάρχουν ένα ή περισσότερα από τα
επόμενα:
αυτοπροκαλούμενοι εμετοί, αυτοπροκαλούμενες κενώσεις με
καθαρτικές ουσίες,
υπερβολική σωματική άσκηση, χρήση φαρμάκων κατασταλτικών
της όρεξης ή/και
διουρητικών.
• Υπάρχει εκτεταμένη ενδοκρινική διαταραχή, εκδηλούμενη στις
γυναίκες ως αμηνόρροια και στους άνδρες ως απώλεια του
σεξουαλικού ενδιαφέροντος .
46. Ψυχοκοινωνικά Αίτια Ψυχογενούς
Ανορεξίας
Τα άτομα που πάσχουν από Ψυχογενή Ανορεξία χαρακτηρίζονται
από
• Τελειομανία (αισθάνονται άτομα ανεπαρκή και χωρίς
αυτοεκτίμηση γενικά και
ειδικά για το σώμα τους)
• Μεγάλη ανάγκη για επιτυχία μέσα από μια τελειομανιακή
συμπεριφορά
• Ανάγκη για απόκτηση ελέγχου στη ζωή τους. «Το μόνο πράγμα
που μπορούν να
ελέγξουν είναι το σώμα τους»
• Αποφυγή της σεξουαλικότητάς τους
• Προβλήματα στον σχηματισμό ταυτότητας
• Προβλήματα προσαρμογής στην εφηβεία
47. Η Ψυχογενής Βουλιμία (Bulimia Nervosa)
χαρακτηρίζεται από τα ακόλουθα:
• Επιμένουσα υπεραπασχόληση με τη διατροφή και ακατανίκητη επιθυμία για
λήψη τροφής..
• Ο ασθενής προσπαθεί να αντιρροπήσει την «παχυντική» επίδραση της
τροφής με ένα ή περισσότερα από τα ακόλουθα: αυτοπροκαλούμενοι έμετοι,
κατάχρηση
καθαρτικών ουσιών, εναλλασσόμενες περίοδοι αποχής από τη λήψη τροφής,
χρήση
φαρμάκων, όπως ανορεκτικών, θυρεοειδικών σκευασμάτων ή διουρητικών.
• Η ψυχοπαθολογία εκφράζεται ως νοσηρός φόβος πάχυνσης. Ο ασθενής
επιβάλλει στον εαυτό του ένα αυστηρά καθορισμένο όριο σωματικού βάρους,
πολύ κάτω από το προνοσηρό επίπεδο, το οποίο και αποτελεί το άριστο ή κατά
τη γνώμη του γιατρού συμβατό με την υγεία σωματικό βάρος. Το μεσοδιάστημα
μεταξύ ενός επεισοδίου ψυχογενούς ανορεξίας και ενός ψυχογενούς βουλιμίας
μπορεί να κυμαίνεται από λίγους μήνες μέχρι μερικά χρόνια.
Βασικός Μεταβολισμός : λειτουργία αναπνοής, κυκλοφορία αίματος, διατήρηση θερμοκρασίας σώματος και γενικότερα για την ομοιόσταση δηλαδή τις απαραίτητες λειτουργίες του οργανισμού για να διατηρήσει σταθερές τις εσωτερικές του, συνθήκες .
Η ποιότητα της τροφής καθορίζεται από τα χημικά της συστατικά .Πιστεύεται ότι 45 τουλάχιστον διαφορετικές ουσίες χρειάζονται για τα ανθρώπινα κύτταρα. Κατά τον Ηρόδοτο οι Αιγύπτιοι του 5 π.χ αιώνα έπαιρνα καθαρτικό κάθε μήνα για να καθαρίσουν το σώμα τους ,γιατί πιστεύαν ότι όλες οι αρρώστιες προέρχονται από την τροφή .Μια ακόμη πιο θετική άποψη διατυπώθηκε ,τον ίδιο καιρό ,από τον Ιπποκράτη ,ο οποίος θεωρούσε ως κλειδί της καλή ς υγείας το σωστό συνδυασμό των τροφών και επέβαλλε ορισμένη δίαιτα σαν μέρος της θεραπείας την οποία συνιστούσε.Αλλά μόλις το 18 αιώνα αυτές οι αόριστες γενικότητες έδωσαν τη θέση τους στην επιστημονική αντιμετώπιση του θέματος επιστήμη έδειξε ότι 5 διαφορετικές ομάδες ουσιών χρειάζονται για την ανάπτυξη του ανθρώπου :οι υδατάνθρακες τα λίπη που είναι και οι κύριες πηγές ενέργειας ,οι πρωτεΐνες υπεύθυνες κυρίως για την αύξηση και ανανέωση των κυττάρων του σώματος . Τα μέταλλα δίνουν στερεότητα και αντοχή στον σκελετό, χρησιμοποιούνται σαν συστατικά οργανικών ενώσεων, ρυθμίζουν την ισορροπία υγρών στο σώμα και παίρνουν μέρος σε πολλές διεργασίες του μεταβολισμού. Οι βιταμίνες είναι οργανικές ενώσεις που σε πολύ μικρές ποσότητες είναι απαραίτητες για την ανάπτυξη και την κανονική λειτουργία του οργανισμού. Κάποιες από αυτές τις θαυματουργές ουσίες συντίθενται από τον οργανισμού αλλά σε ανεπαρκής ποσότητες. Κάποιες άλλες όμως δεν μπορούν να συντεθούν από τον οργανισμό, για αυτό το λόγο πρέπει να λαμβάνονται με την τροφή. Για τις περισσότερες διαδικασίες του μεταβολισμού οι βιταμίνες αποτελούν τον ακρογωνιαίο λίθο. Οι βιταμίνες είναι αναγκαίες για την αφομοίωση των πρωτεϊνών, των υδατανθράκων και των λιπών
Η φωτοσύνθεση είναι ίσως η πιο σημαντική βιοχημική διαδικασία που γίνεται πάνω στη γη Στη διαδικασία της φωτοσύνθεσης, τα φυτά και μερικά βακτήρια χρησιμοποιούν την ενέργεια του φωτός για να παράγουν μόρια γλυκόζης από το διοξείδιο του άνθρακα και το νερό. Το οξυγόνο απελευθερώνεται σε αυτή τη διαδικασία. Η ενέργεια κινείται μέσα από τις τροφικές αλυσίδες από τον ένα ζωντανό οργανισμό στον άλλο.
Oι μετρήσεις θερμίδων στις ετικέτες των τροφίμων όλου του κόσμου βασίζονται σε ένα σύστημα που αναπτύχθηκε στα τέλη του 19ου αιώνα από τον αμερικανό χημικό Γουίλμπερ Ολιν Ατγουότερ. Ο Ατγουότερ υπολόγισε την ενέργεια διαφόρων τροφών καίγοντας μικρά δείγματά τους σε ελεγχόμενες συνθήκες και μετρώντας την ποσότητα ενέργειας που απελευθερωνόταν υπό μορφή θερμότητας. Για να εκτιμήσει την αναλογία της καθαρής ενέργειας που χρησιμοποιεί ο οργανισμός, υπολόγισε την ποσότητα ενέργειας που χάνεται ως μη χωνευμένο φαγητό στα κόπρανα και ως χημική ενέργεια υπό μορφήν ουρίας, αμμωνίας και οργανικών οξέων στα ούρα και αφαίρεσε αυτά τα ποσά από το σύνολο. Ετσι υπολόγισε ότι οι υδατάνθρακες και οι πρωτεΐνες προσφέρουν κατά μέσον όρο 4 θερμίδες ανά γραμμάριο, ενώ το λίπος 9 ανά γραμμάριο. Με λίγες μετατροπές, αυτές οι μετρήσεις της λεγόμενης μεταβολιζόμενης ενέργειας ισχύουν ως σήμερα.
Οι υδατάνθρακες είναι τα σάκχαρα και τα άμυλα (δημητριακά, ψωμί, ρύζι, μακαρόνια, πατάτες, φρούτα, λαχανικά, γάλα). Οι υδατάνθρακες, είτε πρόκειται για σάκχαρα είτε για άμυλα, διασπώνται στο σώμα και αποθηκεύονται σαν γλυκογόνο. Ένα μέρος του γλυκογόνου αποθηκεύεται στο συκώτι. Από εκεί χρησιμοποιείται για να αυξήσει τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα έτσι, ώστε να εξασφαλίσει τη βασική παροχή γλυκόζης στον εγκέφαλο. Το υπόλοιπο του γλυκογόνου, που είναι και το μεγαλύτερο μέρος, αποθηκεύεται στους ίδιους του μυς Όταν τα αποθέματα γλυκογόνου πληρωθούν στο συκώτι και στους μυς, το υπόλοιπο της γλυκόζης, εφ’ όσον δεν χρειάζεται να καλύψει ενεργειακές απαιτήσεις μεταφέρεται με τη βοήθεια της ινσουλίνης στις λιπαποθήκες του σώματος με τη μορφή λίπους. Η ινσουλίνη μεταφέρει την επιπλέον γλυκόζη από το αίμα στο συκώτι και τους μυς, για τη σύνθεση γλυκογόνου (γλυκογένεση), Οι βιολογικής σημασίας υδατάνθρακες ονομάζονται και σάκχαρα ή ακόμα και γλυκίδια αρχίζουν από τους μονοσακχαρίτες (π.χ. γλυκόζη , φρουκτόζη ), και φθάνουν μέχρι σύνθετα μόρια, που λέγονται πολυσακχαρίτες , όπως το άμυλο και η κυτταρίνη Συνιστώμενες Προσλήψεις Υδατανθράκων 55-60% της προσλαμβανόμενης ενέργειας ημερησίως. Πηγές υδατανθράκων και μάλιστα πολυσακχαριτών είναι τα δημητριακά το ψωμί τα λαχανικά και τα φρούτα .
Η ονομασία πρωτεΐνες προέρχεται από το ρήμα "πρωτεύω" και σημαίνει την εξαιρετική σημασία που έχουν οι πρωτεΐνες για την υγεία του ανθρωπίνου σώματος. Οι πρωτεΐνες διαφέρουν ως προς τη χημική τους σύσταση από τα λιπίδια και τους υδατάνθρακες γιατί περιέχουν άζωτο περίπου το 16% του βάρους τους, καθώς και άλλα στοιχεία όπως το θείο, ο φωσφόρος και ο σίδηρος. Είναι μεγάλα μόρια, τα οποία όταν διασπώνται στο έντερο, δίνουν μικρότερες ενώσεις που ονομάζονται αμινοξέα. Υπάρχουν τουλάχιστον οκτώ από τα είκοσι αμινοξέα που δεν μπορεί να συνθέσει μόνος του ο οργανισμός μας.
Οι πρωτεΐνες χρησιμοποιούνται από τον οργανισμό για πολλές λειτουργίες του. Οι πρωτεΐνες είναι βασικές ουσίες που χρειάζεται το σώμα για την ανάπτυξη και την αποκατάσταση των κατεστραμμένων κυττάρων. Χρειάζονται επίσης στην πέψη και βοηθούν στην παραγωγή αντισωμάτων που καταπολεμούν τις λοιμώξεις. Οι πρωτεΐνες είναι συστατικά όλων των κυττάρων, σχηματίζουν τα συσταλτά στοιχεία όλων των μυών και τα ένζυμα που είναι απαραίτητα για την απελευθέρωση ενέργειας και τη διατήρηση της ζωής, παίρνουν μέρος στη σύνθεση των ορμονών. Οι πρωτεΐνες χρησιμεύουν για την κατασκευή διαφόρων μερών και οργάνων του σώματος ξεκινώντας από τα κύτταρα και τις μεμβράνες του. Παραδείγματα πρωτεϊνών είναι το κολλαγόνο και η ελαστίνη που βρίσκονται στα κόκκαλα , τους τένοντες και τα τοιχώματα μεγάλων αγγείων. Επίσης η κερατίνη είναι μια πρωτεΐνη που βρίσκεται στις τρίχες και τα νύχια. Εκτελούν διάφορες λειτουργίες σημαντικές για τον οργανισμό, όπως η γνωστή μας αιμοσφαιρίνη που μεταφέρει οξυγόνο, χρησιμεύουν σαν αντισώματα στις διάφορες ασθένειες. Επίσης ρυθμίζουν σε μικρές ποσότητες λειτουργίες του οργανισμού (π.χ. η ινσουλίνη τον μεταβολισμό των σακχάρων), βοηθούν την εκτέλεση μυϊκών εργασιών(μυοσίνη, ακτίνη) και έχουν αποθηκευτικό ρόλο (π.χ. η καζείνη του γάλακτος αποθηκεύει φωσφόρο και ασβέστιο). Σπατάλη η χρήση τους σαν πηγή ενέργειας Οι πρωτείνες δεν είναι μόνο τα πιο ακριβά σε κόστος διατροφικά στοιχεία, αλλά και μεταβολικά. Ένα από τα τελικά μεταβολικά προιόντα τους είναι το άζωτο το οποίο εκτός του ότι περιέχει ενέργεια πρέπει να αποβ΄ληθεί με ενεργειακό κόστος και καλή νεφρική λειτουργία Οι πρωτείνες με τη μορφή ανοσοσφαιρινών ρόλο στην αντίσταση οργανισμού . Οι πρωτεΐνες χρησιμοποιούνται από τον οργανισμό για πολλές λειτουργίες του. Οι πρωτεΐνες είναι βασικές ουσίες που χρειάζεται το σώμα για την ανάπτυξη και την αποκατάσταση των κατεστραμμένων κυττάρων. Χρειάζονται επίσης στην πέψη και βοηθούν στην παραγωγή αντισωμάτων που καταπολεμούν τις λοιμώξεις. Οι πρωτεΐνες είναι συστατικά όλων των κυττάρων, σχηματίζουν τα συσταλτά στοιχεία όλων των μυών και τα ένζυμα που είναι απαραίτητα για την απελευθέρωση ενέργειας και τη διατήρηση της ζωής, παίρνουν μέρος στη σύνθεση των ορμονών. Οι πρωτεΐνες χρησιμεύουν για την κατασκευή διαφόρων μερών και οργάνων του σώματος ξεκινώντας από τα κύτταρα και τις μεμβράνες του. Παραδείγματα πρωτεϊνών είναι το κολλαγόνο και η ελαστίνη που βρίσκονται στα κόκκαλα , τους τένοντες και τα τοιχώματα μεγάλων αγγείων. Επίσης η κερατίνη είναι μια πρωτεΐνη που βρίσκεται στις τρίχες και τα νύχια. Εκτελούν διάφορες λειτουργίες σημαντικές για τον οργανισμό, όπως η γνωστή μας αιμοσφαιρίνη που μεταφέρει οξυγόνο, χρησιμεύουν σαν αντισώματα στις διάφορες ασθένειες. Επίσης ρυθμίζουν σε μικρές ποσότητες λειτουργίες του οργανισμού (π.χ. η ινσουλίνη τον μεταβολισμό των σακχάρων), βοηθούν την εκτέλεση μυϊκών εργασιών(μυοσίνη, ακτίνη) και έχουν αποθηκευτικό ρόλο (π.χ. η καζείνη του γάλακτος αποθηκεύει φωσφόρο και ασβέστιο).
Αυτές οι πηγές με κατάλληλους συνδυασμούς μπορούν να αποδώσουν πρωτεΐνη υψηλής ποιότητας. Παραδείγματα τέτοιων συνδυασμών είναι τα φασόλια με το ρύζι, ο αρακάς με το καλαμπόκι, το ψωμί με τις φακές, τα δημητριακά με το γάλα κ.α.
Τα λίπη είναι η πλέον συμπυκνωμένη πηγή ενέργειας σε σχέση με τα υπόλοιπα διατροφικά στοιχεία. Τα λίπη είναι μια σημαντική τροφική ομάδα, που αποτελείται από τα έλαια και από κάθε είδους λιπαρή ουσία. Ανάλογα με την προέλευσή τους διαιρούνται σε ζωικά και φυτικά λίπη, επίσης σε εμφανή, αυτά δηλαδή που διακρίνονται με γυμνό μάτι και αφανή τα οποία βρίσκονται διαλυμένα στις τροφές (στο γάλα, στον κρόκο του αυγού κλπ.). Τα λίπη αποτελούν σημαντική πηγή ενέργειας για τον οργανισμό, αφού η οξείδωση του λίπους αποδίδει στον οργανισμό 9 θερμίδες ανά γραμμάριο σε αντίθεση με τις πρωτεΐνες και τους υδατάνθρακες που αποδίδουν 4 θερμίδες ανά γραμμάριο. Για αυτό, υπάρχει και ο μηχανισμός αποθήκευσης λίπους στο σώμα μας, για να χρησιμοποιούνται όταν υπάρχει ανάγκη. Εξάλλου, τόσο οι υδατάνθρακες όσο και οι πρωτεΐνες μπορούν να μεταβολιστούν σε λίπη, όταν βρίσκονται σε περίσσεια. Τα λίπη, πρέπει να αποτελούν το 25-35% των καθημερινών ενεργειακών μας προσλήψεων. Τα φυτικά λίπη είναι συνήθως ακόρεστα, με εξαίρεση το λάδι της καρύδας. Τέλος τα λίπη περιέχουν τις βιταμίνες Α, D, E και Κ που είναι απαραίτητες για τη σωστή λειτουργία του μεταβολισμού. Δυο κατηγορίες λιπαρών οξέων σήμερα θεωρούνται ότι βλάπτουν την υγεία και συνιστάται από όλους η κατά το δυνατόν αποφυγή της κατανάλωσής των. Είναι τα ΚΟΡΕΣΜΕΝΑ και τα TRANS ΛΙΠΑΡΑ ΟΞΕΑ . ΚΟΡΕΣΜΕΝΑ ΛΙΠΑΡΑ ΟΞΕΑ Συναντώνται κυρίως στα ζωϊκής προέλευσης προϊοντα, όπως το κρέας, το βούτυρο, το πλήρες γάλα και το τυρί. Δεν λείπουν όμως και από τα προϊοντα φυτικής προέλευσης. Το ελαιόλαδο περιέχει κορεσμένα λιπαρά που φθάνουν και το 15 % . Λίγο πιο κάτω είναι και η περιεκτικότητα πολλών σπορελαίων. Οι περισσότεροι ξηροί καρποί περιέχουν σχετικά μικρό ποσοστό κορεσμένων, γύρω στο 10% Τα τρανς λιπαρά συναντώνται σε μικρές ποσότητες στο κρέας, αλλά η κύρια πηγή προέλευσής των είναι τα υδρογονομένα έλαια. Παρασκευάσθηκαν τεχνητά στο εργαστήριο πριν 100 χρόνια περίπου για να αποτελέσουν οικονομικές εναλλακτικές λύσεις για το βούτυρο. ΑΚΟΡΕΣΤΑ ΛΙΠΑΡΑ ΟΞΕΑ Αποκαλούνται και ΥΓΙΕΙΝΑ λιπαρά. Προέρχονται κυρίως από φυτικά προϊοντα και ψάρια. Τα ωμέγα-3 (ω-3), (λινολενικό οξύ) και τα ωμέγα -6 (ω-6), (λινελαϊκό οξύ). Ανήκουν στην κατηγορία των απαραίτητων λιπαρών οξέων για τη φυσιολογική λειτουργία του οργανισμού, χωρίς ωστόσο να μπορεί να τα συνθέσει ο οργανισμός. Είναι απαραίτητα για τη δόμηση των κυτταρικών μεμβρανών, του εξωτερικού περιβλήματος των κυττάρων και του περιβλήματος των νεύρων. Συμβάλλουν στην πήξη του αίματος, τη μυϊκή συστολή και χαλάρωση και τις φλεγμονές.Εκεί που εστιάζεται η μεγάλη ευεργετική δράση των πολυακόρεστων λιπαρών είναι αυτή επί της χοληστερόλης και της προστασίας του καρδιαγγειακού συστήματος
Περίπου το 2% του σωματικού βάρους αποτελείται από ασβέστιο και το 99% από αυτό βρίσκεται στα οστά και στα δόντια. Συμμετέχει στην οικοδόμηση της οστέινης μάζας και προλαμβάνει την οστεοπόρωση. Συντελεί στην υγεία των δοντιών και των οστών και σε συνδυασμό με το μαγνήσιο, στη σωστή λειτουργία της καρδιάς. Παίρνει μέρος στην πήξη του αίματος, στην ενεργοποίηση ενζύμων ενώ συναντάται και στο περιφερικό νευρικό σύστημα.
Τα 5 γ σιδήρου που υπάρχουν στο σώμα ενήλικου βρίσκονται κατά 80% στην αιμοσφαιρίνη των ερυθρών αιμοσφαιρίων, στη πρωτείνη μυών μυογλοβίνη, πτωτείνη μεταφοράς σιδήρου τρανσφερίνη. Το υπόλοιπο αποθηκεύεται στο ήπαρ, σπλήνα, μυελό οστών (μεγάλη σημασία για τους 1ους 6 μήνες ζωής) Συμπτώματα έλλειψης σιδήρου είναι η αναιμία, αδυναμία, κούραση, δυσκολία στην αναπνοή, ατονία δέρματος, φτωχή όραση και μνήμης. Αιμοσφαιρίνη αίματος με το σίδηρο πιυ περιέχει δεσμέυει οξυγόνο στους πνεύμονες Όλα τα κύτταρα του οργανισμού χρειάζονται οξυγόνο για να μεταβολίσουν τις θρεπτικές ουσίες από όπου θα πάρουν ενέργεια και θα σχηματίσουν διοξείδιο του άνθρακα (αποβολή με εκπνοή) και νερό (χρησιμοποίηση σε διάφορες λειτουργίες)
Na , Cl , K αποτελούν τους κύριους ηλεκτρολύτες των υγρών του ανθρώπου, είναι στενά συνδεδεμένα από μεταβολικής πλευράς Αν και το αλάτι δεν είναι παρα ένας από τους παράγοντες ποτ προκαλούν αρτηριακή πίεση, παρατηρήθηκε ότι πληθυσμοί με χαμηλή κατανάλωση εκδηλώνουν πιο σπανια υπέρταση. Τα οριστικά συμπεράσματα είναι υπό συζήτηση.
Οι βιταμίνες είναι οργανικές ενώσεις που σε πολύ μικρές ποσότητες είναι απαραίτητες για την ανάπτυξη και την κανονική λειτουργία του οργανισμού. Κάποιες από αυτές τις θαυματουργές ουσίες συντίθενται από τον οργανισμού αλλά σε ανεπαρκής ποσότητες. Κάποιες άλλες όμως δεν μπορούν να συντεθούν από τον οργανισμό, για αυτό το λόγο πρέπει να λαμβάνονται με την τροφή. Η βιταμίνη Α είναι μια λιποδιαλυτή βιταμίνη η οποία ευρίσκεται στη φύση με δύο μορφές : βρίσκεται σε ζωικές τροφές ( έλαια ψαριών, ήπαρ ) ως ρετινόλη και στα φυτά ως βητα-καρ ο τένιο ή προβιταμίνη Α.. Το βητα-καρ ο τένιο μετατρέπεται στο σώμα σε βιταμίνη Α.
Το κολλαγόνο συνδέει τα κύτταρα του σώματος μεταξύ τους. Ανεπάρκεια σχηματισμού κολλαγόνου έχει ως αποτέλεσμα την καθυστέρηση επούλωσης πληγών και εγκαυμάτων. Σε λοιμώξεις παρατηρούνται χαμηλά επίπεδα ασκορβικού στο αίμα και στους ιστούς. Συνεπώς γαι μεγαλύτερη προφύλαξη θα πρέπει να αυξανεται η πρόσληψη. Μεγάλες δόσεις ασκορβικού συντελούν σε πιο ήπια και μικρότερης διάρκειας ίωση
Η εφηβεία αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα στάδια ανάπτυξης του ανθρώπου, κατά την οποία παρατηρούνται ραγδαίες ψυχολογικές και σωματικές αλλαγές που οδηγούν το άτομο στην κορύφωση της οργανικής του ανάπτυξης αλλά και την τελική διαμόρφωση της προσωπικότητας του. Η εφηβική ανάπτυξη για τα κορίτσια ξεκινάει στην ηλικία των 10-11 ετών και ολοκλήρώνεται συνήθως μέχρι τα 15 έτη ενώ για τα αγόρια ξεκινάει σε ηλικία 12-13 ετών, φτάνει στο μέγιστο ρυθμό ανάπτυξης σε ηλικία 14 ετών και ολοκληρώνεται στα 19 έτη. Οι αυξημένες ενεργειακές ανάγκες σε αυτήν την ηλικία είναι αδιαμφισβήτητο γεγονός, καθώς ο έφηβος χρειάζεται ενέργεια για την αύξηση του μυικού ιστού, την ανάπτυξη του σκελετού και του νευρικού συστήματος, καθώς και για την ανάπτυξη του γεννητικού συστήματος. Είναι λοίπον απαραίτητο, οι έφηβοι να προσλαμβάνουν την κατάλληλη ποσότητα ενέργειας καθημερινά αλλά και να εκπαιδευτούν σε σχέση με την ποιότητα των τροφών που θα πρέπει να καταναλώνουν.
Το επεισόδιο υπερφαγίας συμβαίνει, κατά μέσο όρο, σε τουλάχιστον δύο μέρες την εβδομάδα για 6 μήνες. Ε. Η επεισοδιακή υπερφαγία δεν συνδέεται με τακτική χρήση ακατάλληλων αντιρροπηστικών συμπεριφορών (π.χ. χρήση υπακτικών, νηστεία, υπερβολική άσκηση)
Παχυσαρκία είναι η διαταραχή που χαρακτηρίζεται από αύξηση του σωματικού λίπους. Σύμφωνα με την Παγκόσμιο Οργάνωση Υγείας, στην παχυσαρκία ο Δ είκτης Μάζας Σώματος (ΜΣ) που εκφράζεται με τον λόγο βάρος σε κιλά προς ύψος σε μέτρα είναι >30. Η παχυσαρκία σχετίζεται με τον σακχαρώδη διαβήτη, καρδιαγγειακή νόσο, υπέρταση και αυξημένη θνησιμότητα Τα παχύσαρκα άτομα, γενικά, δεν έχουν περισσότερα ψυχιατρικά ή ψυχολογικά προβλήματα από τον γενικό πληθυσμό (Stunkard and Wadden 1992). Ερευνητικές εργασίες συνηγορούν υπέρ μιας σχέσης μεταξύ παχυσαρκίας και κατάθλιψης. Καταθλιπτικοί έφηβοι έχουν αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης και διατήρησης της παχυσαρκίας κατά την εφηβεία), Το παχύσαρκο άτομο χαρακτηρίζεται από παθητική εξάρτηση, συναισθηματική απογοήτευση, έντονη επιθυμία να αγαπηθεί, και ελλιπείς ικανότητες αντιμετώπισης προβλημάτων (McReynolds 1982, Brownell and Foreyt 1986). Η υπερφαγία είναι αποτέλεσμα συναισθηματικής δυσφορίας, άγχους και κατάθλιψης (Abramson and Wunderlich 1972).
Η πρώτη περιγραφή της διαταραχής αυτής επιχειρήθηκε το 1689 στην Αγγλία. Έγινε επίσημη κλινική ενότητα το 1873 από τον Gil στην Αγγλία με την ονομασία "anorexia nervosa". Τα τελευταία 30 χρόνια μελετάται πολύ διεξοδικά, και αυτό αποδεικνύεται από την κυκλοφορία εξειδικευμένου περιοδικού, του "Journal of Eating disorders", το οποίο ασχολείται μόνο με την μελέτη των διαταραχών στην πρόσληψη τροφής.
Ο άνθρωπος πέτυχε να κυριαρχήσει στον πλανήτη αυτόν όχι μόνο επειδή έχει την ικανότητα να πορίζεται την τροφήτου σχεδόν σε κάθε τι που φυτρώνει ή ζεί στη γη ,εγκαταστάθηκε σ’ όλη την επιφάνεια στης σφάιρας και ανέπτυξε μια ισοζυγισμένη διάιτα με τα υλικά που είχε στη διάθεσή του .Ετσι στα διάφορα μέρη του κόσμου οι άνθρωποι ανάπτυξαν διαιτολογία εκπληκτικής ποικιλίας .
Χαρακτηριστικό του μοντέλου αυτού είναι η κατανάλωση του γρήγορου φαγητού το οποίο είναι εύκολα προσβάσιμο και εύκολη λύση για ανθρώπους με περιορισμένο ελεύθερο χρόνο ,πρέπει να σημειωθεί ότι στα fast food πάνω από το μισό της ενέργειας που λαμβάνουμε είναι από λίπη κορεσμένα
