http://xristx.blogspot.gr/2013/03/10-2.html#.WM6tKPlTLIV Γλώσσα Δ΄ 10. 2. ΄΄Γλωσσική αυτοβιογραφία΄΄

1. Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής
http://xristx.blogspot.gr/
Γλώσσα Δ΄- Ενότητα 10η - Κεφάλαιο 2ο
:
Γλωσσική αυτοβιογραφία ΄΄΄΄
Γραμματική
Φύλλα εργασιών
Παρουσιάσεις
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.1

2. Δημιουργός: eva-edu
Όταν είµαστε µωρά δεν
µεγαλώνουµε αρχίζουµε
λέµε πολλές λέξεις. Οι
κανένας δεν ειναι ίδιος
ζωάκια δεν µπορούν να
του φωνούλα. Μερικοί άνθ
γιατί µένουν σε άλλη χώρα
τα παιδιά µεγαλώσουν πηγαίνουν
όσες λεξούλες λένε µε το
Τα ζώα µιλάνε µε λέξεις ή µε
Όλοι οι άνθρωποι µιλάνε µε τον
∆εν µπορώ να µιλήσω
Όταν
xristx.blogspot.gr Χρήστος Χαρμπής
είµαστε µωρά δεν µπορούµε να µιλήσουµε καθόλου
µεγαλώνουµε αρχίζουµε να λέµε λίγες λέξεις και µετά µαθαίνουµε
λέξεις. Οι άνθρωποι δεν µιλάνε µε τον ίδιο τρόπο
ειναι ίδιος µε τον άλλον. Όλοι είµαστε διαφορετικοί
µπορούν να πούν λέξεις αλλά βγάζουν το καθένα
φωνούλα Μερικοί άνθρωποι µιλάνε ξένες γλώσσες όπως
σε άλλη χώρα την Αγγλία. ∆εν µένουν στην Ελλάδα
µεγαλώσουν πηγαίνουν στο σχολείο και µαθαίνουν να
λένε µε το στόµα τους.
µε λέξεις ή µε φωνούλες; ..........................................................
άνθρωποι µιλάνε µε τον ίδιο τρόπο; .....................................................
Θα πάω βόλτα άλλη µέρα.
Έµαθα να
µιλάω
Νιάου
Όταν θέλουµε να µιλήσουµε για ένα πράγµα
δεν το ξέρουµε ή δεν το θυµόµαστε ή δεν
θέλουµε να πούµε το όνοµά του µιλάµε
αόριστες αντωνυµίες
Αόριστες αντωνυµίες είναι οι λέξεις
Κάποιος- κάποια-κάποιο Ένας
Άλλος-άλλη-άλλο, καθένας, κάθε ,
Χρήστος Χαρμπής
µιλήσουµε καθόλου. Όταν
και µετά µαθαίνουµε να
τον ίδιο τρόπο γιατί
είµαστε διαφορετικοί. Τα
βγάζουν το καθένα την δικιά
γλώσσες όπως Αγγλικά
µένουν στην Ελλάδα. Όταν
αίνουν να γράφουν
; ..........................................................
; .....................................................
Hello!
για ένα πράγµα που
θυµόµαστε ή δεν
όνοµά του µιλάµε µε
είναι οι λέξεις :
Ένας-µία-ένα
καθένας κάθε , κάτι
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.2

3. ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΑΝΑ ΜΑΘΗΜΑ ΚΑΙ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΣΤΗΝ ΕΝΟΤΗΤΑ 10 4/3/2013
ΓΛΩΣΣΑ ∆΄ ∆ΗΜΟΤΙΚΟΥ - 3 - Θοδωρής Βούγας
ΜΑΘΗΜΑ 2Ο
Αόριστες λέγονται οι αντωνυµίες που φανερώνουν ένα πρόσωπο ή ένα πράγµα
αόριστα, αφηρηµένα χωρίς να το λένε ποιο, ποιος ή τι είναι. Αυτές είναι:
Ένας, µια, ένα
Καθένας, καθεµιά, καθένα
Κάποιος, κάποια, κάποιο
Κανένας, καµιά, κανένα
Κάµποσος, κάµποση, κάµποσο
Κάθε
Μερικοί, µερικές µερικά
Άλλος, άλλη, άλλο
Κάτι, κατιτί, καθετί
(ο, η, το) δείνα, τάδε
Τίποτα
Π.χ. Είδα ένα φίλο σου, άκουσα κάποια είδηση, θέλω να σου πω κάτι, µάζεψα
κάµποσα µήλα, ∆εν άκουσα τίποτα, Άλλος για τη βάρκα µας, Ο τάδε έκανε αυ-
τό.....κτλ.
1. Να συµπληρώσετε τις παρακάτω προτάσεις βάζοντας την κατάλληλη αόριστη
αντωνυµία, από τις αντωνυµίες της παρένθεσης, όπως στο παράδειγµα.
(κάποια, κάµποση, κάποιος, κάτι, κανένα, καθένας, καµία κάµποση, άλλος,
κάµποσα, κάποιος, κανένας, καθετί, τάδε, τίποτα, κάθε, µερικοί, µερικές,
µερικά)
∆εν απαντώ σε κανένα σας. .
Ο .....................................να δώσει ότι µπορεί.
Ήρθε και µου είπε ...............................
∆ε θα απαντήσω σε ................................ερώτηση σας.
∆εν βρήκε ...................................... .
Μαζεύει το........................................που θα βρει.
Πήρε...........................................χρήµατα.
∆εν ήταν αυτός ήταν ο .................................... .
∆εν ήρθε.........................................όση ώρα περίµενα.
Περίµενα .......................................ώρα.
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.3

4. ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΑΝΑ ΜΑΘΗΜΑ ΚΑΙ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΣΤΗΝ ΕΝΟΤΗΤΑ 10 4/3/2013
ΓΛΩΣΣΑ ∆΄ ∆ΗΜΟΤΙΚΟΥ - 4 - Θοδωρής Βούγας
Να έρθεις.......................................ώρα.
Μου είπε ότι ήρθε ο .......................................... .
Ήρθε.....................................και µου είπε τα νέα.
Θα τα πούµε...............................στιγµή.
Είχε .......................................δύναµη.
........................... πράγµα στο καιρό του και ο κολιός τον Αύγουστο.
Ο Γιάννης πήρε ................................ µέρες άδεια.
Θα φάτε ................................... τυροπιτάκια.
2. Να συµπληρώσεις τα κενά των παρακάτω προτάσεων χρησιµοποιώντας µια από τις
Αόριστες αντωνυµίες που βρίσκονται στις παρενθέσεις.
.................................( µερικά, τίποτα) πράγµατα δεν πρέπει να λέγονται.
Πήρε ....................... (µια, κάποια) µεγάλη απόφαση , να φύγει από το χωριό.
.............................(κάτι, καθετί) που λες θα χρησιµοποιηθεί εναντίον σου.
∆εν υπάρχει ....................................(κάµποση, καµία) περίπτωση να µην πάω στο
χωριό.
Στο Καρναβάλι νιώθεις..................................(καθένας, άλλος) άνθρωπος.
............................(κάποια, κάθε) ηλικία έχει την οµορφιά της.
Ντυθήκαµε τόσο καλά που ...................................(κάποιος, κανένας) δεν µας γνώρισε.
Να σταµατήσουν τις ειρωνείες .................................( κάµποσοι, µερικοί).
..............................(κανείς, καθένας) δεν µπορεί να προβλέψει τους σεισµούς.
Μας πήρε ................................ (µερική, κάµποση) ώρα να καταλάβουµε το πρόβληµα.
Το αχώριστο µόριο -α- το χρησιµοποιούµε στις σύνθετες λέξεις ως πρώτο συνθετι-
κό, γιατί δεν µπορεί να βρίσκεται µόνο του στο λόγο. Το αχώριστο µόριο -α-
µπροστά από φωνήεν γίνεται -αν- .
Μερικές φορές για να δηλώσου την έλλειψη, την στέρηση και για πούµε το ακριβώς
αντίθετο βάζουµε µπροστά το -α- ή το -αν-
π.χ. α + αλάτι = ανάλατος , α + ύπνος = άυπνος.
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.4

5. ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΑΝΑ ΜΑΘΗΜΑ ΚΑΙ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΣΤΗΝ ΕΝΟΤΗΤΑ 10 4/3/2013
ΓΛΩΣΣΑ ∆΄ ∆ΗΜΟΤΙΚΟΥ - 5 - Θοδωρής Βούγας
1. Φτιάξε τις αντίθετες λέξεις χρησιµοποιώντας το αχώριστο µόριο –α- ή το -αν-, όπως
στο παράδειγµα.
α +
γνωστός άγνωστος
δυνατός
καθιστός
βραστός
φυσικός
τρωτός
ηθικός
ταιριαστός
φιλόξενος
νοητός
αν +
άξιος
ήσυχος
ισχυρός
ευθύνη
εγκέφαλος
έντιµος
εκφραστικός
έτοιµος
ισχυρός
επίσηµος
επιθυµητός
ικανός
Α!!!!! Ά-πιαστη είµαι µε το αχώρι-
στο µόριο !!!!
ΑΝ!!!!! ∆ιαβάσετε κάµποσο θα τα
µάθετε!!!
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.5

6. 96
ΓΓλλωωσσσσιικκήή ααυυττοοββιιοογγρρααφφίίαα
παραγωγή και σύνθεση λέξεων βλ. σελ. 44
Αόριστες α
ντωνυµίες
Οι αντωνυµίες που φανερώνουν αόριστα ένα πρόσωπο, ένα ζώο ή ένα
πράγµα χωρίς να το ονοµάζουν, λέγονται αόριστες αντωνυµίες.
Οι αόριστες αντωνυµίες είναι οι εξής:
• ένας, µία (µια), ένα ( µόνο στον ενικό αριθµό και είναι ι ίδια µε το
αριθµητικό και µε το αόριστο άρθρο)
π.χ. Ξέρω έναν µε αυτό το όνοµα.
• Κανένας (κανείς), καµία (καµιά), κανένα (µόνο στον ενικό αριθµό)
π.χ. Κανείς δεν πρέπει να παραβεί τις εντολές µου)
• κάθε (δεν κλίνετε και συνηθίζεται σαν επίθετο, µε άρθρο ή χωρίς άρθρο, µε
ονόµατα κάθε πτώσης)
π.χ. Κάθε µέρα ξυπνάω στις 7.15 π.µ.
• καθένας, καθεµιά (καθεµία), καθένα (µόνο στον ενικό αριθµό)
π.χ. Ο καθένας πρέπει να κοιτάζει τη δουλειά του.
• κάποιος, κάποια, κάποιο (και στους δύο αριθµούς)
π.χ. Κάποια µέρα θα µάθεις την αλήθεια.
• καµπόσος, κάµποση, κάµποσο (και στους δύο αριθµούς)
π.χ. Αγόρασε κάµποσα βιβλία στο βιβλιοπωλείο.
• άλλος, άλλη, άλλο (και στους δύο αριθµούς)
π.χ. Αν δεν µπορείς σήµερα, έλα άλλη µέρα.
• µερικοί, µερικές, µερικά
π.χ. Έχω να κάνω µερικά ψώνια ακόµα.
• κάτι, κατιτί
π.χ. Κάτι πρέπει να έγινε και θύµωσε.
• καθετί
π.χ. Μην αντιδράς σε καθετί που λέω.
• τίποτε (τίποτα)
π.χ. ∆εν γνωρίζω τίποτα για το θέµα.
• (ο, η, το) δείνα, (ο, η, το) τάδε (δεν κλίνονται)
π.χ. Με έστειλε στο τάδε µέρος να βρω τον Παύλο.
mgavala
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.6

7. 97
Ασκήσεις
1. Να συµπληρώσεις τα κενά των παρακάτω προτάσεων µε την κατάλληλη
αόριστη αντωνυµία.
α) Έσκυψε και µου είπε ……………………………………………… στο αυτί.
β) Φαίνεται πως ……………………………………………… παιδιά δεν άκουσαν αυτό
που είπα.
γ) ∆ε θα βρεις ……………………………………………… εκεί που ψάχνεις.
δ) Οι γονείς µου µου δίνουν ……………………………………………… χρήµατα για
χαρτζιλίκι ……………………………………………… εβδοµάδα.
ε) Ο Πέτρος έφαγε ……………………………………………… τυροπιτάκια και χόρτασε.
στ) ∆εν ήρθε ……………………………………………… παιδί για να παίξουµε, γι’ αυτό
κι εγώ ……………………………………………… φορά δε θα τα καλέσω.
ζ) ……………………………………………… από τους γείτονες πρέπει να χτύπησε το
κουδούνι.
η) ……………………………………………… φορά κι ………………………………………………
καιρό ήταν τρία γουρουνάκια.
Χ
mgavala
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.7

8. ➭ √È ·fiÚÈÛÙ˜ ·ÓÙˆÓ˘Ì›Â˜
◆ ∞fiÚÈÛÙ˜ ϤÁÔÓÙ·È ÔÈ ·ÓÙˆÓ˘Ì›Â˜ Ô˘ ÙȘ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈԇ̠ÁÈ· ¤Ó·
ÚfiÛˆÔ, ˙ÒÔ ‹ Ú¿ÁÌ· Ô˘ ‰ÂÓ ÙÔ ÔÓÔÌ¿˙Ô˘ÌÂ, ›Ù ÁÈ·Ù› ‰ÂÓ ÙÔ Í¤-
ÚÔ˘Ì ›Ù ÁÈ·Ù› ‰Â ı¤ÏÔ˘ÌÂØ .¯.:
∫¿ÔÈÔ˜ ÂÚÈ̤ÓÂÈ ¤Íˆ.
∫·Ó›˜ ‰Â ϤÂÈ ÙÈ ¤ÁÈÓÂ.
◆ √È ·fiÚÈÛÙ˜ ·ÓÙˆÓ˘Ì›Â˜ Â›Ó·È ÔÈ ÂÍ‹˜:
1. ¤Ó·˜, ÌÈ·, ¤Ó· (ÎÏ›ÓÂÙ·È ÌfiÓÔ ÛÙÔÓ ÂÓÈÎfi ·ÚÈıÌfi, fiˆ˜ ÙÔ ·ÚÈı-
ÌËÙÈÎfi ¤Ó·˜, Ì›· [ÌÈ·], ¤Ó·)Ø .¯. ŒÓ·˜ ·ÚÈÔ˜ Û ˙ËÙ¿ÂÈ.
2. ηӤӷ˜ (ηÓ›˜), ηÌÈ¿ (η̛·), ηӤӷ (ÎÏ›ÓÂÙ·È ÌfiÓÔ ÛÙÔÓ
ÂÓÈÎfi ·ÚÈıÌfi)Ø .¯. ∫·Ó¤Ó·˜ ‰ÂÓ ÙÔÓ ¿ÎÔ˘ÛÂ.
3. οÔÈÔ˜, οÔÈ·, οÔÈÔ (ÎÏ›ÓÂÙ·È Î·ÓÔÓÈο Î·È ÛÙÔ˘˜ ‰‡Ô
·ÚÈıÌÔ‡˜, fiˆ˜ Ù· Â›ıÂÙ· Û -Ô˜, -·, -Ô)Ø .¯. ∫¿ÔÈÔ˜ ‹ÚıÂ.
4. ¿ÏÏÔ˜, ¿ÏÏË, ¿ÏÏÔ (ÎÏ›ÓÂÙ·È Î·ÓÔÓÈο Î·È ÛÙÔ˘˜ ‰‡Ô ·ÚÈıÌÔ‡˜,
fiˆ˜ Ù· Â›ıÂÙ· Û -Ô˜, -Ë, -Ô)Ø .¯. £· ¿ˆ ÌÈ· ¿ÏÏË ÊÔÚ¿.
5. ÌÂÚÈÎÔ›, ÌÂÚÈΤ˜, ÌÂÚÈο (ÎÏ›ÓÂÙ·È ÌfiÓÔ ÛÙÔÓ ÏËı˘ÓÙÈÎfi ·ÚÈı-
Ìfi)Ø .¯. ªÂÚÈο ·È‰È¿ ‰ÂÓ ÙÔ Í¤ÚÔ˘Ó ·˘Ùfi.
6. οÙÈ, ηÙÈÙ› (‰ÂÓ ÎÏ›ÓÔÓÙ·È)Ø .¯. ªÔ˘ ¤‰ˆÛ οÙÈ. – ¶¿Ú’ ÙÔ˘ ηÙÈÙ›.
7. Ù›ÔÙ (Ù›ÔÙ·) (‰ÂÓ ÎÏ›ÓÂÙ·È)Ø .¯. ¢Â ı¤Ïˆ Ù›ÔÙ·.
8. οÌÔÛÔ˜, οÌÔÛË, οÌÔÛÔ (ÎÏ›ÓÂÙ·È Î·ÓÔÓÈο Î·È ÛÙÔ˘˜
‰‡Ô ·ÚÈıÌÔ‡˜, fiˆ˜ Ù· Â›ıÂÙ· Û -Ô˜, -Ë, -Ô)Ø .¯. ΔÔ˘ ¯¿ÚÈÛ·Ó Î¿-
ÌÔÛ· Ú¿ÁÌ·Ù·.
9. οı (‰ÂÓ ÎÏ›ÓÂÙ·È) – ηı¤Ó·˜, ηıÂÌÈ¿ (ηıÂÌ›·), ηı¤Ó· (ÎÏ›-
ÓÂÙ·È ÌfiÓÔ ÛÙÔÓ ÂÓÈÎfi ·ÚÈıÌfi)Ø .¯. §¤ÂÈ Ù· ›‰È· οı ÊÔÚ¿. – ∫·-
ı¤Ó·˜ › ٷ ‰Èο ÙÔ˘.
10. ηıÂÙ› (‰ÂÓ ÎÏ›ÓÂÙ·È)Ø .¯. ¢È·‚¿˙ÂÈ ÙÔ Î·ıÂÙ›.
11. (Ô, Ë, ÙÔ) ‰Â›Ó· – (Ô, Ë, ÙÔ) Ù¿‰Â (‰ÂÓ ÎÏ›ÓÔÓÙ·È)Ø .¯. ¢ÂÓ Ú¤ÂÈ
Ó’ ·ÎÔ‡˜ ÙÈ Ï¤ÂÈ Ô ‰Â›Ó· Î·È Ë Ù¿‰Â.
135
∏ ÁÚ·ÌÌ·ÙÈ΋ ÙÔ˘ Ì·ı‹Ì·ÙÔ˜
10 ENOTHTA D DHM. 14-11-07 15:31 ™ÂÏ›‰·135
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.8

9. ÛÂÏ. 86
√ Û˘ÁÁڷʤ·˜ ÛÙË «ÁψÛÛÈ΋ ·˘ÙÔ‚ÈÔÁÚ·Ê›·» ÙÔ˘ ÁÚ¿ÊÂÈ Ò˜ ÁÓÒ-
ÚÈÛÂ ÙË °ÏÒÛÛ·.
ñ ªÂ ÔÈÔÓ ÙÚfiÔ Ô Û˘ÁÁڷʤ·˜ ¤Ì·ı ӷ ÌÈÏ¿ÂÈ;
√ Û˘ÁÁڷʤ·˜ Ì¿˜ ϤÂÈ ˆ˜ ¤Ì·ı ӷ ÌÈÏ¿ÂÈ fiˆ˜ ¤Ì·ı ӷ ÙÚÒÂÈ, Ó·
ÂÚ·Ù¿ÂÈ Î·È Ó· ÙÚ·‚¿ÂÈ Ù· Á¤ÓÈ· ÙÔ˘ ·Ù¤Ú· ÙÔ˘. ∫·Ù¤ÎÙËÛ ‰ËÏ·‰‹
·˘Ù‹ ÙË ÁÓÒÛË ÌÂ Ê˘ÛÈÎfi ÙÚfiÔ ·ÎÔ‡ÁÔÓÙ·˜ fiÏÔ˘˜ ÙÔ˘˜ ¿ÏÏÔ˘˜ Á‡Úˆ
ÙÔ˘ Ô˘ ÌÈÏÔ‡Û·Ó.
ñ ¶Ò˜ ηٿϷ‚ fiÙÈ ÌfiÓÔ ÔÈ ¿ÓıÚˆÔÈ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ÌÈÏ¿ÓÂ;
∞˘Ùfi ÙÔ Î·Ù¿Ï·‚ fiÙ·Ó ÚÔÛ¿ıËÛ ӷ οÓÂÈ ÙË Á¿Ù· ÙÔ˘ ÛÈÙÈÔ‡ Ó· ÌÈ-
Ï‹ÛÂÈ Û·Ó ÎÈ ·˘ÙfiÓ Î·È, ·Ú¿ Ù· ‚·Û·ÓÈÛÙ‹ÚÈ· Ô˘ Ù˘ ¤Î·ÓÂ, ‰ÂÓ ÙÔ Î·-
1
136 ∂¡√Δ∏Δ∞ 10 §¤ÍÂȘ ÊÙÂÚÔ˘Á›˙Ô˘Ó ¤Ú·, Ù·ÍÈ‰Â‡Ô˘Ó ÛÙÔÓ ·Á¤Ú·
ΠΑΡΑΤ ΗΡΗΣΕΙ Σ
ñ ŸÛ˜ ·fi ÙȘ ·fiÚÈÛÙ˜ ·ÓÙˆÓ˘Ì›Â˜ ÎÏ›ÓÔÓÙ·È ‰ÂÓ ¤¯Ô˘Ó ÎÏËÙÈ΋
ÙÒÛË.
ñ ™Â ÌÈ· ·Ï‹ ÚfiÙ·ÛË Ô˘ ¤¯ÂÈ ÙË ÌÔÚÊ‹ ÀÔΛÌÂÓÔ – ƒ‹Ì· – ∞ÓÙÈΛ-
ÌÂÓÔ ‹ ÀÔΛÌÂÓÔ – ƒ‹Ì· – ∫·ÙËÁÔÚÔ‡ÌÂÓÔ ÙÔ ˘ÔΛÌÂÓÔ, ÙÔ ·ÓÙÈΛ-
ÌÂÓÔ ‹ ÙÔ Î·ÙËÁÔÚÔ‡ÌÂÓÔ ÌÔÚ› Ó· Â›Ó·È ÌÈ· ·fiÚÈÛÙË ·ÓÙˆÓ˘Ì›· (‹
¿ÏÏÔ˘ ›‰Ô˘˜ ·ÓÙˆÓ˘Ì›·), ·ÊÔ‡ ÔÈ ·ÓÙˆÓ˘Ì›Â˜ ÁÂÓÈο Ì·›ÓÔ˘Ó ÛÙË
ı¤ÛË ÔÓÔÌ¿ÙˆÓØ .¯.:
ΔÔ ·È‰› ›‰Â οÔÈÔÓ.
(À) (ƒ) (∞)
∫¿ÔÈÔ˜ ›‰Â ÙÔ ·È‰›.
(À) (ƒ) (∞)
∞˘Ùfi ‰ÂÓ Â›Ó·È Ù›ÔÙ·.
(À) (ƒ) (∫)
⎧
⎪
⎨
⎪
⎩
⎧⎨⎩
⎧
⎪
⎨
⎪
⎩
⎧
⎪
⎨
⎪
⎩
⎧
⎨
⎩
⎧
⎪
⎨
⎪
⎩
⎧
⎨
⎩
⎧
⎪
⎨
⎪
⎩
⎧
⎨
⎩
μÈ‚Ï›Ô ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹
10 ENOTHTA D DHM. 14-11-07 15:31 ™ÂÏ›‰·136
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.9

10. ∂∂∂∂∂∂∂¡¡¡¡¡¡¡¡¡¡√√√√√√√√∆∆∆∆∆∆∏∏∏∏∏∏∆∆∆∆∆∆∆∞∞∞∞∞ 888::: MMMMMMÈÈÈÏÏÏÏÒÒÒÒÒ ÁÁÁÁÁÁÁÁÈÈ·· ··ÓÓıııÓıÓıÚÚÚÚÒÒÒÔ˘˜, ˙Ò·... Ì ¿ÏÏÔ ÙÚfiÔ
121
88..88 AAfifiÚÚÈÈÛÛÙÙ˜˜ ··ÓÓÙÙˆˆÓÓ˘˘ÌÌ››Â˜˜
¤Ó·˜ – Ì›· – ¤Ó·
οÔÈÔ˜ – οÔÈ· – οÔÈÔ
οıÂ, ηı¤Ó·˜ – ηıÂÌÈ¿ (ηıÂÌ›·) – ηı¤Ó·
Ô Ù¿‰Â
Ô ‰Â›Ó·
ηӤӷ˜ (ηÓ›˜) – η̛· (ηÌÈ¿) – ηӤӷ
ηıÂÙ›
Ù›ÔÙ· (Ù›ÔÙÂ)
ÌÂÚÈÎÔ› – ÌÂÚÈΤ˜ – ÌÂÚÈο
¿ÏÏÔ˜ – ¿ÏÏË – ¿ÏÏÔ
οÌÔÛÔ˜ – οÌÔÛË – οÌÔÛÔ
∆È ·Ú¿ÍÂÓË fiÏË ÙÔ
§ÔÓ‰›ÓÔ! ¢ÂÓ ÌÔÚ›˜ Ó· ‰ÂȘ ÙË
̇ÙË ÛÔ˘ ·fi ÙËÓ ÔÌ›¯ÏË. °ÂÌ¿ÙÔ ÎfiÛÌÔ,
fï˜. ∫∫¿¿ÔÔÈÈÔÔÈÈ ËÁ·›ÓÔ˘Ó ÁÚ‹ÁÔÚ· ÛÙȘ
‰Ô˘ÏÂȤ˜ ÙÔ˘˜. ÕÕÏÏÏÏÔÔÈÈ ¯·˙Â‡Ô˘Ó ÙȘ ‚ÈÙÚ›Ó˜,
ÁÂÌ¿Ù˜ ·ÎÚÈ‚¿ ÚÔ‡¯·. ∫∫¿¿ÌÌÔÔÛÛÔÔÈÈ Û˘˙ËÙ¿Ó ÌÂ
Ê›ÏÔ˘˜ Î·È Û¯ÔÏÈ¿˙Ô˘Ó ÙÔ Îη·ııÂÂÙÙ››. ªªÂÂÚÚÈÈÎÎÔÔ››
¿ÏÏÔÈ ÁÂ˘Ì·Ù›˙Ô˘Ó Û ÂÛÙÈ·ÙfiÚÈ·. ∞! ∫È
¤¤ÓÓ··˜˜ ·Ú·ÙËÚ› Ì ÙÔ ÛÙfiÌ·
·ÓÔȯÙfi. ∂°ø!
∞˘Ù¤˜ ÔÈ ·ÓÙˆÓ˘Ì›Â˜ ϤÁÔÓÙ·È
·fiÚÈÛÙ˜, ÂÂȉ‹ ‰ÂÓ ÔÚ›˙Ô˘Ó
·ÎÚÈ‚Ò˜ ÁÈ· ÔÈÔÓ ¿ÓıÚˆÔ, ÔÈÔ
˙ÒÔ ‹ ÔÈÔ Ú¿ÁÌ· ÌÈÏ¿ÌÂ.
∆∆ÈÈ ÓÓ·· ıı˘˘ÌÌ¿¿ÌÌ··ÈÈ fifiÙÙ··ÓÓ ÁÁÚÚ¿¿Êʈˆ
ñ ∏ ·Ó·ÊÔÚÈ΋ ·ÓÙˆÓ˘Ì›· fi,ÙÈ ·›ÚÓÂÈ ¿ÓÙÔÙ ˘ԉȷÛÙÔÏ‹, ÂÓÒ Ô
ÂȉÈÎfi˜ Û‡Ó‰ÂÛÌÔ˜ fiÙÈ ‰ÂÓ ·›ÚÓÂÈ ÔÙ¤ ˘ԉȷÛÙÔÏ‹.
ñ ∏ ÂÚˆÙËÌ·ÙÈ΋ ·ÓÙˆÓ˘Ì›· ÔÈÔ˜ – ÔÈ· – ÔÈÔ Î·ıÒ˜ Î·È Ë ¿ÎÏÈÙË
ÂÚˆÙËÌ·ÙÈ΋ ·ÓÙˆÓ˘Ì›· ÙÈ ‰ÂÓ ÙÔÓ›˙ÔÓÙ·È.
ñ √È ·fiÚÈÛÙ˜ ·ÓÙˆÓ˘Ì›Â˜ ηı¤Ó·˜ – ηıÂÌÈ¿ (ηıÂÌ›·) – ηı¤Ó·,
ηӤӷ˜ (ηÓ›˜) – η̛· (ηÌÈ¿) – ηӤӷ Î·È Î·ıÂÙ› ÁÚ¿ÊÔÓÙ·È
Û·Ó ÌÈ· ϤÍË.
∆∆ÈÈ ıı·· ıı˘˘ÌÌ¿¿ÌÌ··ÈÈ ÁÁÈÈ··...... ÙÙÈȘ˜ ··ÓÓÙÙˆˆÓÓ˘˘ÌÌ››Â˜˜
1. √È ·ÓÙˆÓ˘Ì›Â˜ ·ÓÙÈηıÈÛÙÔ‡Ó ÔÓÔÌ·ÙÈΤ˜ ÊÚ¿ÛÂȘ.
2. √È ·ÓÙˆÓ˘Ì›Â˜ ‰Â Û¯ËÌ·Ù›˙Ô˘Ó ÎÏËÙÈ΋.
3. √È ·ÓÙˆÓ˘Ì›Â˜ Â›Ó·È ÔÎÙÒ ÂȉÒÓ: ÚÔÛˆÈΤ˜, ÎÙËÙÈΤ˜, ·˘-
ÙÔ·ı›˜, ‰ÂÈÎÙÈΤ˜, ÔÚÈÛÙÈΤ˜, ·Ó·ÊÔÚÈΤ˜, ÂÚˆÙËÌ·ÙÈΤ˜
Î·È ·fiÚÈÛÙ˜.
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.10

11. Εργασία: Υπογραµµίζω τις αντωνυµίες και τις γράφω στη σωστή στήλη.
Ποιος θέλει να παίξει ποδόσφαιρο;
Θα παίξουµε µε το δικό µου παιχνίδι.
Μόνο ο εαυτούλης σου σε νοιάζει και τίποτε άλλο.
Τι έγινε µ΄ εσάς τους δυο και δε µιλιέστε;
Πόσο χρονών είσαι;
Ποιος θα µε βοηθήσει να λύσω το πρόβληµα;
Μερικά πράγµατα δε λέγονται.
Δε µου είπες πώς τα περάσατε χθες;
Πότισες τον κήπο σου;
Κάνει υγιεινή διατροφή γιατί προσέχει που τον αυτό του.
Η µαµά είπε στο γιο της να πιει το γάλα του. Αγιώτου Μαριάννα
Αντωνυµίες
Προσωπικές
(συνοδεύουν
ρήµα)
Κτητικές
(ακολουθούν
µετά από
ουσιαστικό)
Αυτοπαθείς Ερωτηµατικές Αόριστες Οριστικές Δεικτικές Αναφορικές
εγώ, εσύ, αυτός δικός µου,
δικός σου,
δικός του
κ.τ.λ
ο εαυτός µου, ο
εαυτός σου
κ.τ.λ
ποιος, πόσος, τι ένας,
κανένας,
καθένας,
κάτι κατιτί,
µερικοί,
τίποτε,
κάµποσος,
τίποτε,
κάποιος,
κ.τ.λ
ίδιος, µόνος αυτός,
εκείνος,
τούτος,
τόσος,
τέτοιος
ό,τι, που,
οποίος,
όποιος, όσος
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.11

12. Όνομα:………………………… 28/03/12
Μάθημα: Γλωσσική αυτοβιογραφία
Ερωτήσεις κατανόησης κειμένου
1. Ποιο ζώο τυραννούσε το παιδί της ιστορίας και γιατί;
………………………………………………………………
………………………………………………………………
2. Πώς κατάλαβε ότι κάποιο άνθρωποι δε μιλούν την ίδια
γλώσσα με αυτόν;
………………………………………………………………
………………………………………………………………
3. Ποια ήταν τα καινούρια «παιχνίδια» που έφερε ο
δάσκαλος στο παιδί;
...................................................................................................
...................................................................................................
4. Τι εννοεί το παιδί της ιστορίας με την τελευταία του
φράση «Άρχισα να γίνομαι σοφός»;
………………………………………………………………
………………………………………………………………
Λεξιλόγιο: Λέξεις που έχουν αρχαία ελληνική ρίζα.
Άσκηση : Βρες λέξεις που να προέρχονται από τις λέξεις
 οφθαλμός (μάτι):……………………………………..
 παις (παιδί) :…..............................................................
 χειρ (χέρι) :……………………………………………
 ώτα (αυτιά):……………………………………………
Γράψε τι μέρος του λόγου είναι οι παρακάτω λέξεις (ρήμα, άρθρο, ουσιαστικό, επίθετο,
επίρρημα, αντωνυμία).
ελληνική =…………………, ο= …………………….., τώρα = ……………………,
ταιριάζει = ………………..., ο εαυτός τους = ………., ποια = ……………………,
θερμόμετρο = …………….., τους = …………………, πιο = ……………………,
θα φύγουν = ………………, κόκκινος = ……………., κείμενο = …………………,
εφημερίδα = ………………, πριν = …………………., τι = ………………………..,
πονόλαιμος = …………….., της = ………………….., μπορούν = ………………..,
ρίμα = ……………………., διπλανό = ……………..., προσέξτε = ……………….,
είναι = ……………………., πόσος = …………………, τις = ………………………
Την Παρασκευή θα κάνουμε
Επαναληπτικό στη Γλώσσα. Κάνε
επανάληψη στους χρόνους, στα
μέρη του λόγου, ευθύς – πλάγιος
λόγος, ποιο – πιο, κυριολεξία –
μεταφορά.
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.12
Μαριάνθη Χαλκίτη

13. 1. Να συµπληρώσεις τα κενά µε την κατάλληλα αόριστη αντωνυµία.
Έσκυψε και µου είπε ______________ στο αυτί.
Φαίνεται πως _______________ παιδιά δεν άκουσαν αυτό που είπαµε.
Δε θα βρεις _______________ εκεί που ψάχνεις.
Οι γονείς µου µού δίνουν _____________ χρήµατα για χαρτζιλίκι.
Ο Πέτρος έφαγε ______________ τυροπιτάκια και χόρτασε.
_______________ από τους γείτονες πρέπει να χτύπησε το κουδούνι.
_________ φορά κι _____________ καιρό ήταν τρία γουρουνάκια.
2. Να γράψεις µε µία σύνθετη λέξη πώς λέγεται αυτός που:
δεν έχει µυαλό άµυαλος
δεν έχει φωνή _________________________
δεν έχει ψυχή _________________________
δεν έχει πίστη _________________________
δεν έχει ταλέντο _________________________
δε συµβιβάζεται _________________________
δε φυλάσσεται _________________________
3. Να γράψεις για κάθε λέξη την αντίθετή της σύνθετη µε πρώτο
συνθετικό το α- ή αν-.
• πιθανός απίθανος • επιθυµητός ______________
• ταιριαστός ______________ • επιθυµητός ______________
• φυσικός ______________ • αξιόπιστος ______________
• επίσηµος ______________ • σεµνός ______________
• ηθικός ______________ • έτοιµος ______________
4. Να υπογραµµίσεις στις προτάσεις τις αόριστες
αντωνυµίες.
Κάθε άνθρωπος έχει τη δική του προσωπικότητα.
Σε ζήτησε ένας ηλικιωµένος κύριος, για να σε ρωτήσει κάτι.
Πέρνα από το σπίτι καµιά µέρα να τα πούµε.
Δεν υπάρχει καµία πιθανότητα να γίνει κάτι τέτοιο.
Πέρασε κάµποση ώρα χωρίς να µας ειδοποιήσει κανένας.
Αντιµετωπίζει µε καχυποψία καθετί που δεν καταλαβαίνει.
Παλάνης Αθανάσιος
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.13

14. Ενότητα 10β Γλωσσική αυτοβιογραφία
Ευνίκη ΤοκατλήΕπιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.14

15. Ενότητα 10γ Γλωσσική αυτοβιογραφία
Ευνίκη ΤοκατλήΕπιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.15

16. 60
Γλωσσική αυτοβιογραφία
1. Να συμπληρώσεις τις παρακάτω προτάσεις γράφοντας την κατάλληλη
αόριστη αντωνυμία από την παρένθεση.
(κάποια, κάμποση, κάποιος, κάτι, κανένα, καθένας, καμία, κάμποση, άλλος,
κάμποσα, κάποιος, κανένας, καθετί, τάδε, τίποτα, κάθε, μερικοί,
μερικές, μερικά)
α) ∆εν απαντώ σε κανένα σας.
β) Ο ..................................... να δώσει ό,τι μπορεί.
γ) Ήρθε και μου είπε ..................................... .
δ) ∆ε θα απαντήσω σε ..................................... ερώτηση σας.
ε) ∆εν βρήκε ..................................... .
στ) Μαζεύει το ..................................... που θα βρει.
ζ) Πήρε ..................................... χρήματα.
η) ∆εν ήταν αυτός ήταν ο ..................................... .
θ) ∆εν ήρθε ..................................... όση ώρα περίμενα.
ι) Περίμενα ..................................... ώρα.
ια) Να έρθεις ..................................... ώρα.
Αόριστες αντωνυμίες
Αόριστες λέγονται οι αντωνυμίες που δεν ορίζουν για ποιον άνθρωπο, ποιο ζώο
ή ποιο πράγμα μιλάμε.
Οι αόριστες αντωνυμίες είναι:
• ένας – μία – ένα
• κάποιος – κάποια – κάποιο
• κάθε, καθένας – καθεμία (καθεμιά) – καθένα
• ο τάδε
• ο δείνα
• κανένας (κανείς) – καμία (καμιά) – κανένα
• καθετί
• τίποτα (τίποτε)
• μερικοί – μερικές – μερικά
• άλλος – άλλη - άλλο
΄Εκδοση των Εκπαιδευτηρίων «Ο ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΠΑΥΛΟΣ»
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.16

17. 61
ιβ) Μου είπε ότι ήρθε ο .....................................
ιγ) Ήρθε ..................................... και μου είπε τα νέα.
ιδ) Θα τα πούμε ..................................... στιγμή.
ιε) Είχε ..................................... δύναμη.
ιστ) ..................................... πράγμα στο καιρό του κι ο κολιός τον Αύγουστο.
ιζ) Ο Γιάννης πήρε ..................................... μέρες άδεια.
ιη) Θα φάτε ..................................... τυροπιτάκια.
2. Να συμπληρώσεις τα κενά των παρακάτω προτάσεων χρησιμοποιώντας μια από
τις αόριστες αντωνυμίες που βρίσκονται στις παρενθέσεις.
α) ..................................... μερικά, τίποτα) πράγματα δεν πρέπει να λέγονται.
β) Πήρε ..................................... (μια, κάποια) μεγάλη απόφαση , να φύγει από το χωριό.
γ) ..................................... (κάτι, καθετί) που λες θα χρησιμοποιηθεί εναντίον σου.
δ) ∆εν υπάρχει ..................................... (κάμποση, καμία) περίπτωση να μην πάω στο
χωριό.
ε) Το καλοκαίρι νιώθεις ..................................... (καθένας, άλλος) άνθρωπος.
στ) ..................................... (κάποια, κάθε) ηλικία έχει την ομορφιά της.
ζ) Ντυθήκαμε τόσο καλά που ..................................... (κάποιος, κανένας) δεν μας γνώρισε.
η) Να σταματήσουν τις ειρωνείες ..................................... ( κάμποσοι, μερικοί).
θ) ..................................... (κανείς, καθένας) δεν μπορεί να προβλέψει τους σεισμούς.
ι) Μας πήρε ..................................... (μερική, κάμποση) ώρα να καταλάβουμε το πρόβλημα.
3. Φτιάξε τις αντίθετες λέξεις χρησιμοποιώντας το αχώριστο μόριο –α– ή το -
αν-, όπως στο παράδειγμα.
γνωστός άγνωστος δυνατός .....................................
εκφραστικός ..................................... βραστός .....................................
φυσικός ..................................... τρωτός .....................................
ηθικός ..................................... ταιριαστός .....................................
φιλόξενος ..................................... νοητός .....................................
άξιος ..................................... ήσυχος .....................................
ισχυρός ..................................... ευθύνη .....................................
εγκέφαλος ..................................... έντιμος .....................................
΄Εκδοση των Εκπαιδευτηρίων «Ο ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΠΑΥΛΟΣ»
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.17

18. 1
ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣ
 Κτητικές αντωνυμίες
φανερώνουν σε ποιόν ανήκει κάτι .
μοσ , ζοσ , ηοσ , ηης , ηοσ , μας , ζας , ηοσς
Για ένα κηήηορα : δικός μοσ-δική μοσ-δικό μοσ
Για πολλούς κηήηορες : δικός μας-δική μας-δικό μας
 Δεικτικές αντωνυμίες
Τις χρησιμοποιούμε όταν δείχνουμε
ασηός , ασηή , ασηό
ηούηος , ηούηη , ηούηο
εκείνος , εκείνη , εκείνο
ηέηοιος , ηέηοια , ηέηοιο
ηόζος , ηόζη , ηόζο
 Οριστικές Αντωνυμίες
Ορίζουν και ξεχωρίζουν κάτι από άλλα του ίδιου είδους
ηο επίθεηο : ίδιος , ίδια , ίδιο
ηο επίθεηο : μόνος , μόνη , μόνο + ηη γενική ηων αδύναηων ηύπων ηων
προζωπικών ανηωνσμιών
μόνος μοσ
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΠΑΛΙΟΥΡΑΣ
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.18

19. 2
 Αναφορικές Αντωνυμίες
με αυτές μια ολόκληρη πρόταση αναφέρεται σε μια λέξη
Το άκλιηο ποσ
ο οποίος , η οποία , ηο οποίο
όποιος , όποια , όποιο
όζος , όζη , όζο
 Ερωτηματικές Αντωνυμίες
Τις χρησιμοποιούμε όταν ρωτάμε
Το άκλιηο ηι
ποιος , ποια , ποιο
πόζος , πόζη , πόζη
 Αόριστες Αντωνυμίες
φανερώνουν αόριστα χωρίς να ονομάζουν ένα πρόσωπο ή
πράγμα
κάθε
ένας , μια , ένα
καθένας , καθεμιά , καθένα
καθεηί
κάμποζος κ.α.
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΠΑΛΙΟΥΡΑΣ
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.19

20. Αυτές είναι :
1. ένας , µια , ένα 7. µερικοί, µερικές, µερικά
2. καθένας , καθεµιά , καθένα 8. κάτι , κατιτί
3. κανένας , καµιά , κανένα 9. κάθε , καθετί
4. κάποιος , κάποια , κάποιο 10. τίποτα
5. άλλος , άλλη , άλλο 11. ο τάδε
6. κάµποσος , κάµποση , κάµποσο 12. ο δείνα
1. Χρησιµοποίησε τις αόριστες αντωνυµίες, που είναι µέσα στο κουτί και συµπλήρωσε
τις προτάσεις :
α) Ας πάει να τον βοηθήσει ένας ..................... .
β) Σε πήρε .................... στο τηλέφωνο ,
αλλά δεν άφησε όνοµα.
γ) Να µην µιλάει ................ , όταν µιλάω εγώ.
δ) Θα έρθω ............... µέρα να σε δω να τα
πούµε .
ε) Να κοιτάζει .................... τη δουλειά του
να µην ασχολείται µε τους ................... .
2. Να συµπληρώσεις τα κενά µε τις αόριστες αντωνυµίες που λείπουν :
( καθετί, καµιά, τίποτε, καθένας, µερικοί, µια, κάµποσους, άλλος, άλλος )
Με ενοχλούσε το ......................... . Ήρθαν στο σχολείο ......................... γονείς. Δεν έχω
......................... αντίρρηση. Στο φούρνο συνάντησα ......................... µαθήτρια. Δε βλέπω
......................... το άσχηµο. Το µαγαζί έχει ......................... πελάτες. Ο .........................
από σας µπορεί να γίνει άριστος. Σκορπίστηκαν ......................... από δω κι .........................
από κει.
Α ό ρ ι σ τ ε ς είναι οι αντωνυµίες που φανερώνουν
αόριστα, χωρίς να ονοµάζουν , ένα πρόσωπο ή ένα πράγµα.
κανένας
κάποιος
καµιά
καθένας
άλλους
άλλος
xaroumeno dhmotiko
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.20

21. Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.21

22. Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.22

23. Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.23

24. Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.24

25. Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.25

26. Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.26

27. chrysantor
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.27

28. Α΄ ΠΡΟΣΩΠΟ
ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ
Ονομαστική εγώ εμείς
Γενική εμένα ( μου ) εμάς ( μας )
Αιτιατική εμένα ( με ) εμάς ( μας )
Β΄ ΠΡΟΣΩΠΟ
ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ
Ονομαστική εσύ εσείς
Γενική εσένα ( σου ) εσάς ( σας )
Αιτιατική εσένα ( σε ) εσάς ( σας )
Γ΄ ΠΡΟΣΩΠΟ - ΑΡΣΕΝΙΚΟ
ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ
Ονομαστική αυτός ( τος ) αυτοί ( τοι )
Γενική αυτού ( του ) αυτών ( τους )
Αιτιατική αυτόν ( τον ) αυτούς ( τους )
ΠΡΟΣΩΠΙΚΕΣ
ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣ
chrysantor
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.28

29. Γ΄ ΠΡΟΣΩΠΟ - ΘΗΛΥΚΟ
ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ
Ονομαστική αυτή ( τη ) αυτές ( τες )
Γενική αυτής ( της ) αυτών ( τους )
Αιτιατική αυτήν ( την ) αυτές ( τις / τες )
Γ΄ ΠΡΟΣΩΠΟ - ΟΥΔΕΤΕΡΟ
ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ
Ονομαστική αυτό ( το ) αυτά ( τα )
Γενική αυτού ( του ) αυτών ( τους )
Αιτιατική αυτό ( το ) αυτά ( τα )
Ας διαβάσουμε με προσοχή τους δυνατούς και
αδύνατους τύπους των προσωπικών αντωνυμιών…
chrysantor
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.29

30. chrysantor
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.30

31. ΑΥΤΟΠΑΘΕΙΣ ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣ
chrysantor
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.31

32. chrysantor
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.32

33. Οριστικές αντωνυμίες
chrysantor
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.33

34. chrysantor
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.34

35. chrysantor
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.35

36. chrysantor
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.36

37. chrysantor
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.37

38. http://blogs.sch.gr/chrysantor/
Περισσότερα στο βιβλίο της
γραμματικής σας…
( Γραμματική Ε΄ και Στ΄ τάξης ) chrysantor
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.38

39. Αντωνυμίες
Συνοπτικός οδηγός
Γ.Φ.Γιάννης Φερεντίνος
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.39

40. Ποιες λέξεις λέγονται αντωνυμίες;
 Οι λέξεις που χρησιμοποιούμε αντί για ονόματα
(ουσιαστικά και επίθετα) λέγονται αντωνυμίες.
Παράδειγμα
Λοιπόν, ο Στέλιος απέκτησε ποδήλατο. Το ποδήλατο
έφερε στο Στέλιο ο νονός του Στέλιου στη γιορτή
του Στέλιου.
Αντικαθιστώντας με αντωνυμίες θα γίνει:
Λοιπόν, ο Στέλιος απέκτησε ποδήλατο. Του το ‘φερε
δώρο στη γιορτή του ο νονός του.
Γιάννης Φερεντίνος
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.40

41. Γενικά για τις αντωνυμίες
 Οι αντωνυμίες αντικαθιστούν ονοματικές
φράσεις.
 Οι αντωνυμίες δε σχηματίζουν κλητική.
 Οι αντωνυμίες είναι οκτώ ειδών.
Γιάννης Φερεντίνος
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.41

42. Ποια είναι τα είδη αντωνυμιών;
 Προσωπικές
 Κτητικές
 Αυτοπαθείς
 Οριστικές
 Δεικτικές
 Αναφορικές
 Ερωτηματικές
 Αόριστες
Γιάννης Φερεντίνος
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.42

43. Προσωπικές αντωνυμίες
Δηλώνουν τα τρία πρόσωπα του λόγου
Ποιες είναι;
• εγώ, εσύ, αυτός- ή- ό
Γιάννης Φερεντίνος
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.43

44. Προσωπικές αντωνυμίες
Γιάννης Φερεντίνος
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.44

45. Κτητικές αντωνυμίες
Φανερώνουν τον κτήτορα, σε ποιον ανήκει κάτι
Ποιες είναι;
 μου, σου, του, της, του, μας, σας, τους
 δικός- ή- ό μου, κ.τ.λ.
Γιάννης Φερεντίνος
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.45

46. Αυτοπαθείς αντωνυμίες
Δηλώνουν πως το πρόσωπο που ενεργεί, δέχεται
το ίδιο την ενέργεια
Ποιες είναι;
 ο εαυτός μου (και στα τρία πρόσωπα, στους δύο
αριθμούς)
Γιάννης Φερεντίνος
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.46

47. Οριστικές αντωνυμίες
Δείχνουν ότι κάτι (πρόσωπο, ζώο ή πράγμα)
ξεχωρίζει από άλλα (πρόσωπα, ζώα ή πράγματα)
του ίδιου είδους
Ποιες είναι;
 ίδιος- α- 0
 μόνος- η- ο (συνοδεύεται από τη γενική του
αδύνατου τύπου της προσωπικής αντωνυμίας)
Γιάννης Φερεντίνος
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.47

48. Δεικτικές αντωνυμίες
Τις χρησιμοποιούμε όταν δείχνουμε
Ποιες είναι;
 αυτός- ή- ό
 (ε)τούτος- ή –ό
 εκείνος- ή- ό
 τέτοιος- α- ο
 τόσος- ή- ό
Γιάννης Φερεντίνος
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.48

49. Αναφορικές αντωνυμίες
Συνδέουν μια δευτερεύουσα πρόταση με μια
λέξη, στην οποία αναφέρεται η κύρια πρόταση
Ποιες είναι;
 που
 ό,τι
 ο οποίος- η οποία- το οποίο
 όποιος- α- ο
 όσος- η- ο
Η αναφορική αντωνυμία ό,τι
παίρνει πάντα υποδιαστολή και αντικαθίσταται
από το οτιδήποτε
Ο ειδικός σύνδεσμος ότι, δεν παίρνει υποδιαστολήΓιάννης Φερεντίνος
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.49

50. Ερωτηματικές αντωνυμίες
Τις χρησιμοποιούμε όταν ρωτάμε
Ποιες είναι;
 τι
 ποιος- α- ο
 πόσος- η- ο
 Το ποιος- α- ο σχηματίζει και τους τύπους ποιανού-
ποιανής- ποιανού (ενικός), ποιανών (πληθυντικός)
 Μερικές φορές χρησιμοποιείται και για τα τρία γένη η
αντωνυμία τίνος
Γιάννης Φερεντίνος
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.50

51. Αόριστες αντωνυμίες
Τις χρησιμοποιούμε για ένα πρόσωπο, ζώο ή πράγμα
που δε θέλουμε να ονομάσουμε ή δε γνωρίζουμε
το όνομά του
Ποιες είναι;
 ένας- μία- ένα, κανένας- καμία- κανένα
 κάποιος- α-ο, κάμποσος- η- ο
 μερικοί- ές- ά
 κάτι, κατιτί, κάθε, καθετί
 καθένας- καθεμιά- καθένα
 (ο, η, το) τάδε, (ο, η, το) δείνα
 άλλος- η- ο Γιάννης ΦερεντίνοςΓιάννης Φερεντίνος
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.51