More Related Content
Similar to ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง (20)
ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง
- 2. ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง
จัดทำโดย
สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการ
เศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ
ISBN ๙๗๘-๙๗๔-๙๗๖๙-๗๗-๕
พิมพ์ครั้งที่ ๑ : ธันวาคม ๒๕๕๐
จำนวน : ๓๐,๐๐๐ เล่ม
ภาพประกอบ
ชัย ราชวัตร
ศักดา แซ่เอียว (เซีย ไทยรัฐ)
ศักดา วิมลจันทร์ (สี่ตา)
โอม รัชเวทย์
ณรงค์ จรุงธรรมโชติ
บริษัท ณัฐเฟม จำกัด
พิมพ์ที่ โรงพิมพ์ ๒๑ เซ็นจูรี่ เลขที่ ๑, ๓ ซอย ๔๘ ถ.จรัลสนิทวงศ์ แขวงบางยี่ขัน เขตบางพลัด กทม.
โทรศัพท์ ๐-๒๘๘๓-๐๔๑๗-๘ โทรสาร ๐-๒๘๘๓-๐๔๑๙ e-mail : stsumitra_century@yahoo.com
- 3. “...เศรษฐกิจพอเพียง
เป็นเสมือนรากฐานของชีวิต
รากฐานความมั่นคงของแผ่นดิน
เปรียบเสมือนเสาเข็ม
ที่ถูกตอกรองรับบ้านเรือนตัวอาคารไว้นนเอง
ั่
สิงก่อสร้างจะมันคงได้กอยูทเี่ สาเข็ม
่ ่ ็ ่
แต่คนส่วนมากมองไม่เห็นเสาเข็ม
และลืมเสาเข็มเสียด้วยซ้ำไป...”
พระราชดำรัสพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
จากวารสารชัยพัฒนา
ฉบับประจำเดือนสิงหาคม ๒๕๔๒
- 4. คำนำ
สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจ
และสังคมแห่งชาติ (สศช.) โดยคณะอนุกรรมการ
ขับเคลื่อนเศรษฐกิจพอเพียง ได้ริเริ่มการสร้าง
ขบวนการขั บ เคลื่ อ นเศรษฐกิ จ พอเพี ย ง เพื่ อ
ส่ ง เสริ ม ให้ ป ระชาชนทุ ก ระดั บ มี ค วามเข้ า ใจ
ในหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ตลอดจน
น้อมนำไปใช้เป็นพื้นฐาน และแนวทางในการ
ดำเนินชีวิต
“ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง” ฉบับนี ้
จัดทำขึ้ น เพื่ อ เผยแพร่ ส าระสำคั ญ ของแนวคิ ด
และการประยุ ก ต์ ใ ช้ ป รั ช ญาของเศรษฐกิ จ
พอเพียงในระดับต่างๆ ด้วยภาษาที่เข้าใจได้ง่าย
โดยจัดทำเป็นฉบับพกพา เพื่อให้สะดวกต่อการ
นำไปใช้ประโยชน์ในโอกาสต่างๆ
- 6. สารบัญ
หน้า
คำนำ ๓
ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงคืออะไร? ๖
องค์ประกอบปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ๑๓
การน้อมนำหลักปรัชญาฯ มาปฏิบัติ ๑๘
การประยุกต์ใช้เศรษฐกิจพอเพียงในด้านต่างๆ ๒๒
ผลที่คาดว่าจะได้รับ ๒๔
- 7. ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง
§◊ออ–‰ร?
ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง
เป็นแนวทาง
การดำเนิ น ชี วิ ต และวิ ถี ป ฏิ บั ติ ที่ พ ระบาทสมเด็ จ
พระเจ้าอยู่หัวมี พ ระราชดำรั ส ชี้ แ นะแก่ พ สกนิ ก ร
ชาวไทยมาโดยตลอดนานกว่า
๓๐
ป
และได้ทรงเน้นย้ำ
แนวทางพัฒนาที่ตั้งอยู่บนพืนฐานของทางสายกลาง
้
และความไม่ประมาท
โดยคำนึงถึงความพอประมาณ
ความมีเหตุผล
การสร้างภูมคมกันในตัวทีด
ี ตลอดจน
ิ ุ้ ่
ใช้ความรู
และคุณธรรมเป็นพืนฐานในการดำรงชีวต
้ ้ ิ
การป้องกันให้รอดพ้นจากวิกฤต
และให้สามารถ
ดำรงอยู่ ไ ด้ อ ย่ า งมั่ น คงและยั่ ง ยื น ภายใต้ ก ระแส
โลกาภิวัตน์และความเปลี่ยนแปลงต่างๆ
6
- 8. ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง
“เศรษฐกิ จ พอเพี ย ง” เป็ น ปรั ช ญา
ชี้ ถึ ง แนวการดำรงอยู่ แ ละปฏิ บั ติ ต นของ
ประชาชนในทุกระดับตั้งแต่ระดับครอบครัว
ระดับชุมชน จนถึงระดับรัฐ ทั้งในการพัฒนา
และบริหารประเทศให้ดำเนินไปใน ทางสายกลาง
โดยเฉพาะการพั ฒ นาเศรษฐกิ จ เพื่ อ ให้
ก้ า วทั น ต่ อ ยุ ค โลกาภิ วั ต น์ ความพอเพี ย ง
หมายถึง ความพอประมาณ ความมีเหตุผล
รวมถึ ง ความจำเป็ น ที่ จ ะต้ อ งมี ร ะบบ
ภู มิ คุ้ ม กั น ในตั ว ที่ ดี พ อสมควรต่ อ การมี ผ ล
- 9. กระทบใดๆ อั น เกิ ด จากการเปลี่ ย นแปลง
ทั้งภายนอกและภายใน ทั้งนี้จะต้องอาศัย
ความรอบรู้ ความรอบคอบ และความ
ระมัดระวังอย่างยิ่งในการนำวิชาการต่างๆ
มาใช้ ใ นการวางแผนและการดำเนิ น การ
ทุกขันตอน และขณะเดียวกันจะต้องเสริมสร้าง
้
พื้ น ฐานจิ ต ใจของคนในชาติ โ ดยเฉพาะ
เจ้าหน้าที่ของรัฐ นักทฤษฏีและนักธุรกิจใน
ทุกระดับ ให้มสำนึกในคุณธรรม ความซือสัตย์
ี ่
สุ จ ริ ต และให้ มี ค วามรอบรู้ ที่ เ หมาะสม
ดำเนิ น ชี วิ ต ด้ ว ยความอดทน ความเพี ย ร
มีสติ ปัญญา และความรอบคอบ เพื่อให้
- 11. สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจ
และสังคมแห่ ง ชาติ (สศช.) ในฐานะหน่วยงาน
หลักในการวางแผนของประเทศตระหนักถึงความ
สำคัญของแนวคิดดังกล่าว จึงได้เชิญผู้ทรงคุณวุฒิ
จากสาขาต่ า งๆ มาร่ ว มกั น พิ จ ารณากลั่ น กรอง
พระราชดำรัสของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
ในโอกาสต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับเศรษฐกิจพอเพียง
สรุปออกมาเป็นนิยามความหมาย “ปรัชญาของ
เศรษฐกิจพอเพียง”
จากนั้ น สศช. ได้ น ำขึ้ น ทู ล เกล้ า ฯ ขอ
พระราชทานพระบรมราชานุ ญ าตนำบทความ
ดั ง กล่ า วไปเผยแพร่ เพื่ อ ส่ ง เสริ ม ให้ ป ระชาชน
ทุกระดับมีความเข้าใจในหลักปรัชญาฯ และใช้เป็น
พื้ น ฐานและแนวทางในการดำเนิ น ชี วิ ต ซึ่ ง ทรง
พระกรุ ณ าปรั บ ปรุ ง แก้ ไข และโปรดเกล้ า ฯ
10
- 12. พระราชทานพระบรมราชานุ ญ าต ตามที่ ข อ
พระมหากรุณา เมื่อวันที่ ๒๙ พฤศจิกายน ๒๕๔๒
สศช. ได้ อั ญ เชิ ญ “ปรั ช ญาของเศรษฐกิ จ
พอเพียง” มาเป็นปรัชญานำทางในการจัดทำแผน
พั ฒ นาเศรษฐกิ จ และสั ง คมแห่ ง ชาติ ฉ บั บ ที่ ๙
(พ.ศ. ๒๕๔๕-๒๕๔๙) และฉบั บ ที่ ๑๐ (พ.ศ.
๒๕๕๐-๒๕๕๔) รวมทั้งได้เสริมสร้างความเข้าใจ
ไปยังภาคส่วนต่างๆ เพือให้เกิดความเข้าใจ เห็นคุณค่า
่
และน้อมนำไปประยุกต์ใช้ในวิถีชีวิตต่อไป
ภาพจากสื่อการเรียนการสอน
เรื่อง วิถีชีวิตแบบเศรษฐกิจพอเพียง
โดย...บริษัท ณัฐเฟม จำกัด
11
- 13. “...คนเราถ้าพอในความต้องการ ก็มีความโลภน้อย
เมื่อมีความโลภน้อย ก็เบียดเบียนคนอื่นน้อย
ถ้าทุกประเทศมีความคิด อันนี้ไม่ใช่เศรษฐกิจ
มีความคิดว่าทำอะไรต้องพอเพียง
หมายความว่าพอประมาณ
ไม่สุดโต่ง ไม่โลภอย่างมาก
คนเราก็อยู่เป็นสุข...”
พระราชดำรัสเนื่องในโอกาสวันเฉลิมพระชนมพรรษา
๔ ธันวาคม ๒๕๔๑
- 14. อง§åปร–°อ∫ ปรัชญาของ
เศรษฐกิจพอเพียง
ป รัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงนับเป็น
แนวทางปฏิ บั ติ เ พื่ อ ให้ ชี วิ ต ดำเนิ น ไปในทาง
สายกลางที่เหมาะสมสอดคล้องกับวิถีความเป็นอยู
่
อันเรียบง่ายของคนไทย
ซึ่งสามารถนำมาประยุกต์
ใช้ให้เหมาะสมกับประชาชนทุกระดับ
ทั้งระดับ
บุ ค คล
ครอบครั ว
ชุ ม ชน
องค์ ก ร
และระดั บ
ประเทศได้
โดยมีคุณลักษณะที่สำคัญดังนี้
•
ความพอประมาณ
หมายถึง
ความพอดีต่อ
ความจำเป็ น และเหมาะสมกั บ ฐานะของตนเอง
สั ง คม
สิ่ ง แวดล้ อ ม
รวมทั้ ง วั ฒ นธรรมในแต่ ล ะ
ท้ อ งถิ่ น
ไม่ ม ากเกิ น ไป
ไม่ น้ อ ยเกิ น ไป
และต้ อ ง
ไม่เบียดเบียนตนเองและผู้อื่น
13
- 15. •
ความมี เ หตุ ผ ล
หมายถึ ง
การตั ด สิ น ใจ
ดำเนิ น การเรื่ อ งต่ า งๆ
อย่ า งมี เ หตุ ผ ลตามหลั ก
วิชาการ
หลักกฎหมาย
หลักศีลธรรม
จริยธรรม
และวั ฒ นธรรมที่ ดี ง าม
คิ ด ถึ ง ปั จ จั ย ที่ เ กี่ ย วข้ อ ง
อย่างถ้วนถี่
โดยคำนึงถึงผลที่คาดว่าจะเกิดขึ้นจาก
การกระทำนั้นๆ
อย่างรอบคอบ
14
- 16. • ภูมิคุ้มกันในตัวที่ดี หมายถึง การเตรียมตัว
ให้พร้อมรับผลกระทบและการเปลี่ยนแปลงในด้าน
เศรษฐกิ จ สั ง คม สิ่ ง แวดล้ อ ม และวั ฒ นธรรม
เพื่อให้สามารถปรับตัวและรับมือได้อย่างทันท่วงที
เงื่ อ นไขสำคั ญ เพื่ อ ให้ เ กิ ด ความพอเพี ย ง
การตัดสินใจและดำเนินกิจกรรมต่างๆ ต้องอาศัย
ทั้งเงื่อนไขคุณธรรม หลักวิชา และเงื่อนไขชีวิตเป็น
พื้นฐาน
• เงื่อนไขคุณธรรม เสริมสร้างพื้นฐานจิตใจ
ของคนในชาติให้มีความซื่อสัตย์สุจริต รู้ รัก สามัคคี
ไม่โลภ ไม่ตระหนี่ และรู้จักแบ่งปันให้ผู้อื่น
• เงือนไขหลักวิชา อาศัยความรอบรู้ รอบคอบ
่
และระมั ด ระวั ง อย่ า งยิ่ ง ในการนำวิชาการต่างๆ
มาใช้วางแผนและดำเนินการทุกขั้นตอน
15
- 18. “...ให้พอเพียงนี้ก็หมายความว่า
มีกินมีอยู่ ไม่ฟุ่มเฟือย ไม่หรูหราก็ได้ แต่ว่าพอ.
แม้บางอย่างอาจจะดูฟุ่มเฟือย แต่ถ้าทำให้มีความสุข
ถ้าทำได้ก็สมควรที่จะทำ สมควรที่จะปฏิบัติ.
อันนี้ก็ความหมายอีกอย่างของเศรษฐกิจ
หรือระบบพอเพียง...พอเพียงนี้อาจจะมีมาก
อาจจะมีของหรูหราก็ได้ แต่วาต้องไม่ไปเบียดเบียนคนอืน.
่ ่
ต้องให้พอประมาณตามอัตภาพ
พูดจาก็พอเพียง ทำอะไรก็พอเพียง ปฏิบตตนก็พอเพียง...”
ัิ
พระราชดำรัสเนื่องในโอกาสวันเฉลิมพระชนมพรรษา
๔ ธันวาคม ๒๕๔๑
- 19. การนâอมนำหลักปรัชญาœ
¡าปØ‘∫ัµ‘
ทุกคนสามารถนำหลักปรัชญาฯ
มาเป็นหลัก
ปฏิบัติในการดำเนินชีวิตได้
ไม่ใช่เฉพาะในหมู่คนจน
หรือเกษตรกร
โดยต้อง
“ระเบิดจากข้างใน”
คือการ
เกิดจิตสำนึก
มีความศรัทธาเชื่อมั่น
เห็นคุณค่า
และ
นำไปปฏิบัติด้วยตนเอง
แล้วจึงขยายไปสู่ครอบครัว
ชุมชน
สังคม
และประเทศชาติต่อไป
•
ความพอเพียงระดับบุคคลและครอบครัว
มุ่งเน้นให้บุคคลและครอบครัวอยู่ร่วมกันอย่างมี
ความสุขทังทางกายและทางใจ
พึงพาตนเองอย่างเต็ม
้ ่
ความสามารถ
ไม่ ท ำอะไรเกิ น ตั ว
ดำเนิ น ชี วิ ต โดย
ไม่เบียดเบียนตนเองและผูอน
รวมทังไฝ่รและมีการ
้ ื่ ้ ู้
พัฒนาตนเองอย่ า งต่ อ เนื่ อ ง
เพื่ อ ความมั่ น คงใน
1
- 20. อนาคต และเป็นที่พึ่งให้ผู้อื่นได้ในที่สุด เช่น หา
ปั จ จั ย สี่ ม าเลี้ ย งตนเองและครอบครั ว จากการ
ประกอบสัมมาชีพ รูขอมูลรายรับ-รายจ่าย ประหยัด
้้
แต่ไม่ใช่ตระหนี่ ลด-ละ-เลิก อบายมุข สอนให้เด็ก
รู้จักคุณค่า รู้จักใช้ และรู้จัก ออมเงิน และสิ่งของ
เครื่องใช้ ดูแลรักษาสุขภาพ มีการแบ่งปันภายใน
ครอบครัว ชุมชน และสังคมรอบข้าง รวมถึงการ
รั ก ษาวั ฒ นธรรม ประเพณี และการอยู่ ร่ ว มกั บ
ทรัพยากรธรรมชาติและสิงแวดล้อมได้อย่างเหมาะสม
่
• ความพอเพี ย งระดั บ ชุ ม ชน คนในชุ ม ชน
มีการรวมกลุ่มกันทำประโยชน์เพื่อส่วนรวม ช่วย
เหลือเกือกูลกันภายในชุมชนบนหลักของความรู้ รัก
้
สามัคคี สร้ า งเป็ น เครื อข่ายเชื่อมโยงกันในชุมชน
และนอกชุมชนทังด้านเศรษฐกิจ สังคม ทรัพยากรธรรมชาติ
้
และสิงแวดล้อม เช่น การรวมกลุมอาชีพ องค์กรการเงิน
่ ่
19
- 21. สวั ส ดิ ก ารชุ ม ชน การช่ ว ยดู แ ลรั ก ษาความสงบ
ความสะอาด ความเป็นระเบียบเรียบร้อย รวมทั้ง
การใช้ภูมิปัญญาท้องถิ่นและทรัพยากรธรรมชาติ
และสิ่งแวดล้อมในชุมชนมาสร้างประโยชน์ได้อย่าง
เหมาะสม เพื่อสร้างเสริมชุมชนให้มีความเข้มแข็ง
และมีความเป็นอยู่ที่พอเพียง
• ความพอเพียงในภาคธุรกิจเอกชน เริ่มจาก
ความมุ่งมั่นในการดำเนินธุรกิจที่หวังผลประโยชน์
หรือกำไรในระยะยาวมากกว่าระยะสั้น แสวงหา
ผลตอบแทนบนพืนฐานของการแบ่งปัน มุงให้ทกฝ่าย
้ ่ ุ
ที่ เ กี่ ย วข้ อ งได้ รั บ ประโยชน์ อ ย่ า งเหมาะสม
และเป็นธรรมทั้งลูกค้า คู่ค้า ผู้ถือหุ้น และพนักงาน
ด้านการขยายธุรกิจต้องทำอย่างค่อยเป็นค่อยไป
รวมทั้งต้ อ งมี ค วามรู้ แ ละเข้ า ใจธุ ร กิ จ ของตนเอง
รู้ จั ก ลู ก ค้ า ศึ ก ษาคู่ แข่ ง และเรี ย นรู้ ก ารตลาด
20
- 22. อย่ า งถ่ อ งแท้ ผลิ ต ในสิ่ ง ที่ ถ นั ด และทำตามกำลั ง
สร้ า งเอกลั ก ษณ์ ที่ แ ตกต่ า งและพั ฒ นาคุ ณ ภาพ
ผลิตภัณฑ์อย่างต่อเนื่อง มีการเตรียมความพร้อม
ต่อการเปลี่ยนแปลงที่อาจเกิดขึ้น มีความซื่อสัตย์
รั บ ผิ ด ชอบต่ อ สั ง คมและป้ อ งกั น ผลกระทบ
ต่ อ สิ่ ง แวดล้ อ ม ที่ ส ำคั ญ ต้ อ งสร้ า งเสริ ม ความรู้
และจัดสวัสดิการให้แก่พนักงานอย่างเหมาะสม
• ความพอเพี ย งระดั บ ประเทศ เป็ น การ
บริหารจัดการประเทศ โดยเริมจากการวางรากฐาน
่
ให้ ป ระชาชนส่ ว นใหญ่ อ ยู่ อ ย่ า งพอมี พ อกิ น
และพึ่ ง ตนเองได้ มี ค วามรู้ และคุ ณ ธรรมในการ
ดำเนินชีวิต มีการรวมกลุ่มของชุมชนหลายๆ แห่ง
เพือแลกเปลียนความรู้ สืบทอดภูมปญญา และร่วมกัน
่ ่ ิ ั
พั ฒ นาตามแนวทางเศรฐกิ จ พอเพี ย งอย่ า งรู้ รั ก
สามัคคี เสริมสร้างเครือข่ายเชือมโยงระหว่างชุมชน
่
ให้เกิดเป็นสังคมแห่งความพอเพียงในที่สุด
21
- 23. การประยÿกตå „ชâเศรษฐกิจพอเพียง
„π¥âาπµàางÊ
ด้ านเศรษฐกิจ
ไม่ใช้จ่ายเกินตัว
ไม่ลงทุน
เกินขนาด
คิดและวางแผนอย่างรอบคอบ
มีภมคมกัน
ู ิ ุ้
ไม่เสี่ยงเกินไป
ด้ า นจิ ต ใจ
มี จิ ต ใจเข้ ม แข็ ง
มี จิ ต สำนึ ก ที่ ดี
เอื้ อ อาทร
เห็ น แก่ ป ระโยชน์ ส่ ว นรวมมากกว่ า
ประโยชน์ส่วนตัว
ด้านสังคมและวัฒนธรรม
ช่วยเหลือเกื้อกูลกัน
รู้
รัก
สามั ค คี
สร้ า งความเข้ ม แข็ ง ให้ ค รอบครั ว
และชุ ม ชน
รั ก ษาเอกลั ก ษณ์
ภาษา
ภู มิ ปั ญ ญา
และวัฒนธรรมไทย
- 24. ด้านทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม
รู้จัก
ใช้ แ ละจั ด การอย่ า งฉลาดและรอบคอบ
ฟื น ฟู
ทรั พ ยากรเพื่ อ ให้ เ กิ ด ความยั่ ง ยื น และคงอยู่
ชั่วลูกหลาน
ด้านเทคโนโลยี
รู้จักใช้เทคโนโลยีที่เหมาะสม
สอดคล้ อ งกั บ ความต้ อ งการและสภาพแวดล้ อ ม
พัฒนาเทคโนโลยีจากภูมิปัญญาชาวบ้าน
3
- 25. ºล∑ีËคา¥«่าจะ‰¥âรับ
การน้ อ มนำปรั ช ญาของเศรษฐกิ จ พอเพี ย ง
มาประยุกต์ใช้ในทุกภาคส่วนของสังคมอย่างจริงจัง
จะส่ ง ผลให้ ก ารพั ฒ นาประเทศก้ า วหน้ า ไป
อย่างสมดุล
มั่นคง
และยั่งยืน
พร้อมรับต่อการ
เปลี่ยนแปลงในทุกด้าน
ทั้ ง ด้ า นชี วิ ต
เศรษฐกิ จ
สั ง คม
วั ฒ นธรรม
สิ่ ง แวดล้ อ ม
และเทคโนโลยี
อั น จะนำไปสู่
“ความอยู เ ย็ น เป น สุ ข ร ว มกั น
ในสังคมไทย”
ภาพจากสื่อการเรียนการสอน
เรื่อง
วิถีชีวิตแบบเศรษฐกิจพอเพียง
โดย...บริษัท
ณัฐเฟม
จำกัด
4
- 27. สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ
๙๖๒ ถนนกรุงเกษม เขตป้อมปราบฯ กรุงเทพมหานคร ๑๐๑๐๐
กลุ่มงานประชาสัมพันธ์
โทรศัพท์ ๐ – ๒๒๘๐ - ๔๐๘๕ ต่อ ๑๓๐๓ - ๑๓๐๕
โทรสาร ๐ – ๒๖๒๘ – ๒๘๔๖
กลุ่มงานเศรษฐกิจพอเพียง
โทรศัพท์ ๐ – ๒๒๘๐ - ๔๐๘๕ ต่อ ๕๑๐๓ และ ๒๔๐๗
โทรสาร ๐ – ๒๒๘๒ – ๙๑๕๘ หรือ ๐ – ๒๒๘๑ – ๖๑๒๗
หรือเยี่ยมชมได้ที่
http://www.nesdb.go.th
http://www.sufficiencyeconomy.org
