mri cot song nguc va co

1. Cét sèng cæ, cét sèng ngùc
Cét sèng (®èt sèng, ®Üa ®Öm, khèi khíp sau), khoang ngoμi mμng cøng
- BÖnh lý tho¸i hãa vμ/ hoÆc vi dÞ d¹ng micro - malformatives :
- §Üa ®Öm : tho¸t vÞ, ph×nh ®Üa ®Öm... chÌn Ðp ®Üa ®Öm rÔ sèng?
MÆt ®èt sèng : Gê viÒn th©n ®èt, æ khuyÕt x­
¬ng, Modic , má x­
¬ng, hÑp ®Üa ®Öm vμ lç tiÕp hîp
- Cung sau : tho¸i kho¸ khíp liªn mám sau, d©y ch»ng vμng ph× ®¹i, nang bao ho¹t dÞch
HÑp èng sèng bÈm sinh, ®a u mì ngoμi mμng cøng, cong cét sèng camptocormie
bÖnh tuû hay tho¸i ho¸ cét sèng cæ?
- yÕu tè thuËn lîi: dÞ d¹ng: thiÓu s¶n, dÝnh th©n ®èt sèng, chÊn th­
¬ng
- Nguyªn nh©n hoÆc hËu qu¶ rèi lo¹n h×nh th¸i: cøng cét sèng, vÑo, tr­ît
ra tr­íc
hay sau
- U cét sèng, viªm ngoμi mμng cøng t©n s¶n:
- U ¸c tÝnh: di c¨n, u tuû myelome , lymphome
- U ¸c tÝnh t¹i chç: u nguyªn sèng chordome
- U lμnh tÝnh: u m¹ch x­
¬ng angiome, u nang ph×nh m¹ch, chondrome
. U x­
¬ng osteome , u nguyªn bμo x­
¬ng lμnh tÝnh
- Viªm cét sèng ®Üa ®Öm, viªm ngoμi mμng cøng nhiÔm khuÈn:
. NhiÔm khuÈn: c¸c vi khuÈn th«ng th­êng,
lao / bÖnh Pott
. Viªm inflammatoires : viªm ®a khíp d¹ng thÊp, viªm cét sèng dÝnh khíp
- Lo¹n s¶n: . Lo·ng x­
¬ng, nhuyÔn x­
¬ng osteomalacie
. Lo¹n s¶n ®iÓm cèt ho¸ dysplasie spondylo epiphysaire , bÖnh Scheuermann
. BÖnh de Paget , lo¹n s¶n x¬ x­
¬ng, u h¹t tÕ bμo ¸i toan...
(TriÖu chøng: chÈn ®o¸n c¸c xÑp th©n §S)
- Tô m¸u ngoμi mμng cøng
T¹o m¸u ngoμi tuû hematopoiese extramedullaire / bÖnh thalassemie
37
tæn th­
¬ng
ngoμi mμng cøng
dÊu hiÖu chÌn
Ðp
. Tuû sèng
. RÔ sèng

2. Tuû sèng, mμng cøng vμ rÔ thÇn kinh
- Tæn th­
¬ng trong tuû:
- Viªm tuû . X¬ cøng m¶ng SEP, Viªm thÇn kinh tuû Devic , viªm tuû virus
. BÖnh Lyme
. Abces tuû
- ThiÕu vitamin: X¬ kÕt hîp cña tuû sclérose combinèe de la moelle / bÖnh Biermer
- U trong tuû, tuû óng thuû hydromyelie do u, viªm tuû do tia x¹
- BÖnh lý m¹ch m¸u: . Nhåi m¸u tuû
. Tô m¸u, dÞ d¹ng ®éng tÜnh m¹ch, u m¸u thÓ hang cavernome
- DÞ d¹ng: . DÞ d¹ng Chiari et hydromyelie
. Rçng tuû syringomyelie
. diastematomyelie , diplomyelie
- Tæn th­
¬ng ngoμi tuû:
- U d©y thÇn kinh, U ®¸m rèi thÇn kinh nevromes plexiformes
- U mμng n·o
- Di c¨n d­íi
mμng nhÖn
- Lan trμn trong èng sèng cña c¸c u trung thÊt sau
- Tho¸t vÞ mμng n·o tñy ®o¹n ngùc
BÖnh lý tuû néi khoa
Tæn th­
¬ng
trong mμng cøng
trong tuû
chÌn Ðp tuû
vμ / hoÆc rÕ sèng
Tæn th­
¬ng
trong mμng cøng
Ngoμi tuû
chÌn Ðp tuû
vμ / hoÆc rÕ sèng

3. - DÊu hiÖu l©m sμng
Cét sèng cæ CS ngùc CS th¾t l­ng
Héi chøng cét sèng: . ®au cæ . ®au l­ng
. ®au th¾t
l­ng
.. RÔ sèng : . ®au thÇn kinh cæ c¸nh tay . §au thÇn kinh liªn s­ên
. §au thÇn
kinh ®ïi, TK to¹
.. Tuû sèng : . LiÖt tø chi, b¸n liÖt tø chi . B¸n liÖt cøng . B¸n liÖt
mÒm
mÊt c¶m gi¸c tø chi mÊt c¶m gi¸c chi d­íi
mÊt c¶m gi¸c
chi d­íi
Rèi lo¹n c¬ th¾t Rèi lo¹n c¬ th¾t Rèi lo¹n
c¬ th¾t
(ø n­íc
tiÓu) ( ø n­íc
tiÓu ) ( t¸o bãn)
+ ®i tËp tÖnh kh«ng
liªn tôc

4. - Th¨m kh¸m cËn l©m sμng:
- H×nh ¶nh : Xq th­êng
quy, IRM , scanner
- y häc h¹t nh©n : scintigraphie , PET scan ..
- nghiÖm ph¸p chøc n¨ng : ®iÖn c¬ ®å emg , ®o møc vËn ®éng potentiels èvoquès moteurs ,
somesthesiques
- xÐt nghiÖm sinh ho¸ : m¸u, dÞch n·o tuû : bilan viªm,
gi¶i phÉu bÖnh

5. CS cæ
L©m sμng
1 / héi chøng cét sèng
. ®au cæ
2 / héi chøng rÔ
. ®au ®¸m rèi TK c¸nh
tay-cæ
3 / héi chøng tuû
. MÊt c¶m gi¸c
. LiÖt tø chi
b¸n liÖt
. Rèi lo¹n c¬ th¾t
4 / héi chøng m¹ch m¸u
§M sèng nÒn:
. Chãng mÆt?
. drop attacks
. locked in syndrome
... C¸c phèi hîp kh¸c
1/ ®au cæ
- võa ph¶i? Kh«ng cÇn C§HA
- §au nhiÒu, kh«ng ®ì khi ®iÒu trÞ, t¸i ph¸t?
. H×nh ¶nh
chØ lμm sau thíi h¹n 7 tuÇn
. Trõ : - chÊn th­
¬ng cæ
- cã ung th­nguy
ªn ph¸t
- héi chøng nhiÔm trïng , SIDA ...
2/ Héi chøng rÔ: . §au thÇn kinh c¸nh tay-cæ C5 , C6 , C7 , C8
. Rèi lo¹n c¶m gi¸c
. Gi¶m vËn ®éng, teo c¬
F Netter
39

6. . ®au thÇn kinh c¸nh tay cæ
do chÌn Ðp
- ®au b¶o vÖ
Tho¸t vÞ ‘’ tuû ‘’ tho¸i ho¸ khíp liªn mám
. Th«ng tin gîi ý tæn th­
¬ng tõ tho¸i khíp liªn mám, ®Üa ®Öm, tho¸i
khíp vay m­în
tõ mét hay nhiÒu rÔ sèng l©n cËn nhÊt.
. ®äc sä n·o khi:
®au trong vai vμ / hoÆc chi trªn
Jinkins

7. XQ th­êng
quy CS cæ
- ®au cæ, ®au d©y TK c¸nh tay-cæ
- kh«ng lμm tr­íc
6 tuÇn tiÕn triÓn
- trõ . chÊn th­
¬ng míi hay cò
. TiÒn sö ®Î bÊt th­êng
. Nghi viªm CS ®Üa ®Öm
. DÊu hiÖu tæn th­
¬ng thÇn kinh khu tró
= 4 phim chôp t­thÕ
®øng: nphiªng, th¼ng, 2 chÐo sau

8. Nghiªng

9. Th¼ng, tia ®i lªn

10. 2 phim chôp chÐo
F Netter

11. TiÕp theo?
b¶n lÒ sä – cæ?
trong tr­êng
hîp ®au khu tró
hoÆc vÑo ®Çu
- th¼ng ‘’miÖng h¸‘’ ?
- nghiªng tËp trung trung t©m?
Nghiªng ‘’®éng‘’ ?
chØ lμm khi ®au
khi ngöa hay ­ìn
HoÆc kiÓm tra sau chÊn th­
¬ng
1 tuÇn

12. - chÊn th­
¬ng míi hay cò = SCANNER
- tho¸t vÞ ®Üa ®Öm? Tho¸i ho¸ khíp? ....
41
- viªm cét sèng ®Üa ®Öm? di c¨n? ... = IRM ( sau ®ã, trong sè Ýt c¸c tr­êng
hîp, bæ xung
- tÊt c¶ c¸c tr­êng
hîp cã héi chøng rÕ hay héi chøng tuû
- tõ dèc nÒn clivus tíi ngùc 1
- kh«ng tiªm thuèc c¶n quang khi cã nghi ngê bëi l©m sμng vμ Xq th­êng,
khi cã tæn
th­
¬ng tho¸i ho¸
-Tiªm nÕu nghi u cét sèng hay viªm cét sèng ®Üa ®Öm
IMAGERIE
. 1 / XQ th­êng
quy
. 2 / SCANNER hay IRM ?
scanner)
Scanner
Cöa sæ hÑp Cöa sæ réng

13. - scanner 1 d·y ®Çu dß : dμy 2 mm , t¸i t¹o
- scanner ®a d·y ®Çu dß : - chôp : 130 l¸t, 1.3 mm , 35 gi©y
- läc x­
¬ng, läc phÇn mÒm
- t¸i t¹o 3 chiÒu
scanner ®a d·y ®Çu dß
uncarthrose

14. IRM
l©m sμng + XQ th­êng
- Tho¸i khíp mám mãc uncarthrose
- hÑp èng sèng bÈm sinh
- hÑp èng sèng m¾c ph¶i
- BÖnh tuû do tho¸i ho¸ CS cæ
- u
viªm CS ®Üa ®Öm
- Tæn th­
¬ng tuû gai
1 - sagittal T1 SE 2 - sagittal T2 SE 3 - axial T2 * 4 - sagittal T2 STIR 5 - frontal T2 STIR

15. - T2 * axial
Nghiªn cøu lç tiÕp hîp: kiÓm tra chÊt l­îng
h×nh ¶nh
... Cã thÓ cã nhiÔu trong tr­êng
hîp
cã tho¸i khíp mám mãc hay khíp liªn mám sau:
lç tiÕp hîp kh«ng ®äc ®­îc
- Nh­vËy
nÕu cÇn, T2 Spin Echo axial phô trî
ngay lËp tøc
¦u ®iÓm:
. Kh«ng cã nhiÔu
. 20 l¸t c¾t
Nh­îc
®iÓm:
. Kh«ng ph©n biÖt ®­îc
chÊt x¸m vμ chÊt trÊng cña tuû gai
. Cã nhiÔu dßng ch¶y dÞch n·o tuû do TR dμi
( meme patient )

16. chuçi c¾t mÆt ph¼ng tr¸n an toμn
= chÈn ®o¸n nh÷ng tæn th­
¬ng ®Æc biÖt ngoμi tr­êng
chôp
cã thÓ thùc hiÖn mét c¸ch hÖ thèng hay
. Khi c¸c chuçi xung tr­íc
b×nh th­êng
. Khi ®au d©y TK cæ c¸nh tay C 8
... Héi chøng Pancoast Tobias ?
. ®au vai ph¶i
. BÖnh lý cña vai ph¶i
. Chó ý: nghiªn cøu tèt ®¸m rèi c¸nh tay
T1 gado Fat Sat
di c¨n x­
¬ng s­ên
1
43

17. IRM sau ®ã hiÕm nh­ng
co thÓ thªm scanner phô trî
T 1 T 2 SE
IRM : cÊu tróc gi¶m tÝn hiÖu:
tho¸t vÞ ®Üa ®Öm? V«i ho¸ d©y ch»ng?
scanner :
v«i ho¸ d©y ch»ng
T 2 *
T 2 SE

18. IRM : l©m sμng + Xq th­êng
- Tho¸i khíp mám mãc uncarthrose
- hÑp èng sèng bÈm sinh
- hÑp èng sèng m¾c ph¶i
- BÖnh tuû do tho¸i ho¸ CS cæ
- U cét sèng/ di c¨n
- Viªm CS ®Üa ®Öm
- Tán th­
¬ng tuû gai cã thÓ
T1 T2 STIR ( T2 SE ) T1 gado T2 * ( T2 STIR )
hoÆc T 1 gado fat sat
axial
- ®o¹n CS TL
T 2 STIR
‘’ xem hªt toμn bé CS gado
Tr­êng
nh×n 400 mm tèi ®a, bÒ dμy l¸t c¾t 3 mm
¾t ®Çu b»ng chuçi xung T2 STIR lªn nãn cïng vμ ®u«i ngùa.
m gado sau chuçi xung T1 vμ 2 chuçi xung T2 : gado cã thÓ g©y gi¶m tÝn hiÖu mét tæn th­
¬ng t¨ng tÝn hiÖu T2 STIR
Thùc hiÖn xung T2 SE sau tiªm gado ®Ó lμm kÐo dμi thêi gian tõ lóc tiªm ®Õn lóc chôp chuçi T1 sau tiªm
Chuçi c¾t frontale th­êng
lμm ë T2 STIR .; chuçi xung nμy cã thÓ thùc hiÖn sau tiªm gado

19. chôp tuû c¶n quang myelographie ? Chôp tuû c¶n quang scanner Th¨m kh¸m cã thÓ ‘’bá‘’ nhê chäc dÞch n·o tuû
chØ ®Þnh ®Æc biÖt khi :
. Kh«ng cã IRM
. Vμ nghi ngê tæn th­
¬ng trªn scanner kh«ng tiªm c¶n
quang
. bilan
cña mét chäc ®¸m rèi
... HoÆc IRM

20. bÖnh lý ngoμi mμng cøng
- bÖnh tho¸i ho¸ vμ dÞ d¹ng:
. 1 / tho¸t vÞ ®Üa ®Öm ‘’mÒm‘’
. 2 / tho¸i ho¸ khíp mám mãc, tho¸i khíp liªn mÊu sau
. 3 / èng tuû hÑp bÈm sinh
. 4 / èng tuû hÑp m¾c ph¶i: . V«i ho¸ d©y ch»ng
. Lo¹n s¶n ®iÓm cèt ho¸ CS
. Tr­ît
th©n §S ra tr­íc,
sau
. 5 / DÝnh §S , v« s¶n cuèng sèng ...
. 6 / tr­êng
hîp ®Æc biÖt: cét sèng ngùc: tho¸t vÞ ®Üa ®Öm, tho¸i ho¸ khíp
- bÖnh lý kh¸c cña cét sèng vμ ®Üa ®Öm:
. 7 / chÊn th­
¬ng cét sèng
. 8 / u cét sèng/ viªm ngoμi mμng cøng: di c¨n, u lμnh tÝnh
. 9 / viªm cét sèng ®Üa ®Öm:
. NhiÔm khuÈn/ viªm ngoμi mμng cøng: bÖnh Pott , vi khuÈn th«ng th­êng
. Viªm v« khuÈn: viªm ®a khíp d¹ng thÊp, viªm cét sèng dÝnh khíp
.10 / tô m¸u ngoμi mμng cøng, t¹o m¸u ngoμi tuû
bÖnh lý trong mμng cøng:
- ngoμi tuû : . 11 / u d©y TK, u mμng n·o...
-trong tuû : . 12 / u cña tuû sèng, SEP...
. 13 / n·o óng tuû hydromyelie ...
myelopathie
par
cervicarthrose
45

21. Tho¸t vÞ ®Üa ®Öm ‘’mÒm‘’
scanner
hoÆc tèt h¬n lμ
IRM
T 2 , 3 mÆt ph¼ng

22. T1 T2 SE
T2 *
T2 STIR sagittal
= chuçi xung thø 4
gÇn nh­lμm
mét c¸ch hÖ thèng
... tÝn hiÖu ph©n biÖt c¸c tæn th­
¬ng:
Tho¸t vÞ ®i xuèng cña ®Üa ®Öm C5 – C6

23. ®iÒu trÞ phÉu thuËt: can thiÖp Cloward
lÊy ®Üa ®Öm b»ng ®­êng
tr­íc
+ ghÐp tù th©n
+ cã thÓ ®Æt thªm nÑp vis

24. tho¸i ho¸ khíp ®Üa ®Öm, tho¸i ho¸ khíp liªn mám sau:
hÑp khe khíp, ®Æc x­
¬ng, má x­
¬ng
chó ý
. Tho¸i khíp mám mãc g©y tæn th­
¬ng rÔ sèng
. Khíp liªn mám sau cã h­íng
ngang
... Tho¸i khíp g©y bÖnh do ph× ®¹i khèi khíp
47
Rèi lo¹n h×nh th¸i: cøng, gï
= yÕu tè thuËn lîi g©y nÆng thªm tho¸i ho¸ . Toμn bé c¸c ®Üa ®Öm gi¶m tÝn hiÖu trªn T2
. Ph×nh ®Üa ®Öm nhiÒu tÇng
Tho¸i khíp mám mãc

25. Tiªm thÈm ph©n lç tiÕp hîp
infiltration des foramens intervertebraux
. D­íi
scanner
. KÕt qu¶ th­êng
tèt

26. Tæn th­
¬ng viªm mÆt khíp th©n ®èt vμ x­
¬ng xèp
T 1 T 2 SE T 2 STIR T 1 gado
. N÷ trÎ, ®au cæ nhiÒukh«ng ®ì khi dïng thuèc gi¶m ®au th«ng th­êng
. Xquang th­êng
quy: CS cæ qu¸ th¼ng, hÑp ®Üa ®Öm C5 - C6
. scanner : ph×nh nhÑ thÓ trung t©m ®Üa ®Öm C5 - C6 Ýt cã ý nghÜa
. IRM : . Tæn th­
¬ng viªm th©n §S c¹nh ®Üa ®Öm C5 - C6
. Tæn th­
¬ng t­
¬ng tù ‘’ Modic I ‘’ ( CS TL )
. Chñ yÕu lμ ®iÒu trÞ chèng viªm

27. T­
¬ng tù: ®au cæ kh«ng cã gi¸ trÞ / tæn th­
¬ng viªm khíp liªn mám sau
T 2 SE T 2 STIR +++
th­êng
nhÇm lÉn gi÷a
. T¨ng tÝn hiÖu cña phï x­
¬ng
trμn dÞch trong khíp
. Vμ t¨ng tÝn hiÖu cña mì
Xung cã ý nghÜa nhÊt
. Phï vμ trμn dÞch ®Òu t¨ng tÝn hiÖu
. Mì gi¶m tÝn hiÖu

28. hÑp èng sèng bÈm sinh
Vμ v«i ho¸ d©y ch»ng däc sau
H­êng
ngang cña c¸c m¶nh sèng
G. Morvan
49

29. . hÑp èng sèng bÈm sinh ®o¹n cæ:
yÕu tè thuËn lîi chÝnh cña chÌn Ðp tuû hay rÔ sèng
. hÑp èng sèng m¾c ph¶i do tho¸t vÞ ®Üa ®Öm
. T¨ng tÝn hiÖu cña tuû

30. hÑp èng sèng bÈm sinh vμ m¾c ph¶i do v«i ho¸ d©y ch»ng däc sau