Al andalus bizimodua

1. EGILEAK
 MIREN LARRAÑAGA CUARTERO
 LUNA ITZIAR ARIZMENDI GARCIA
 XABIER YARZA RECONDO
 JULEN ETXEZARRETA MARTIN

2. AL ANDALUS

3. GIZARTEA
 EGILEA: XABIER YARZA RECONDO

4. KONKISTA MUSULMANA
 Iberiar penintsula konkistatu ondoren , musulmanek kritauei eta juduei
beraien erlijioa praktikatzen utzi zieten . Horregatik asko gelditu ziren Al
Andalusen , eta gutxi batzuek baino ez zuten alde egin Penintsulako
iparraldeko lurraldeetara .

5. AL ANDALUS
 Al Andalusko gizartea askotarikoa zen . Hura osatzen zuten pertsona
guztiek ez zuten erlijio bera .

6. KONKISTATZAILE MUSULMANAK
 Konkistatzaile musulmanek osatzen zuten talderik boteretsuena .
Gobernuko karguak zituzten , eta lur onenek jabeak ziren .

7. MULADIAK
 Muladiak erlijio musulmana bereganatutako kristauak ziren . Hori eginez
gero , ez zuten zergatik ordaindu behar , eta hori arrazoi garrantzitsua zen
, askorentzat , erlijioz aldatzeko .

8. MOZARABIARRAK
 Mozarabiarrak beren ver erlijioari beti eutsi zioten kristauak deitzen ziren
pertsona horiek .

9. JUDUAK
 Juduak gutxiengoa ziren . Gainerazko biztanleengatik banandutako
auzoetan bizi ziren .

10. FEUDALISMOA
 Lehenengo erdi-aroko mendeetan, nekazariak berezko lurreen artean
antolatzen ziren beraien artean. Talde txikietan beraien legeak ezartzen
zituzten. Haiek lantzen zituzten barazkiak antolatzen zituzten. Poliki-poliki
nobleen eta kleroen erruez desagertzen joan ziren. Horrela hasten da gaur
egun guk deitzen dugun feudo edo feudalismo.

11. ERREGEA
 Gizarte piramide feudalan gehien agintzen zuena zen. Erregea gaztelu
batean bizi zen eta bere kortea zeukan.

12. NOBLEAK ETA GOI ELIZ
GIZONAK
 Elizaren edo katedralaren aloban bizi ziren. Goi eliz gizonak ezin ziren
ezkondu. Nobleak bere feudoa zituzten eta feudoan zegoen dena.

13. MERKATARIAK
 Bidaiak egiten zituzten bere produktuak saltzeko edo beste herriekin
tratuak egiteko.

14. NEKAZARIAK
 Bere etxe propioetan bizi ziren eta bere produktuak haiek dastatzeko ziren
baina ateratzen zuten dirua erregearentzat zen. Erregen nekazariak lurretik
ateratzen zuten janaria eta dirua erregearentzat zen. Nekazariak ere
zergak ordaindu behar zituzten eta zergak erregearentzat ziren.

15. ESKLABUAK ETA JUTUAK
 Erregearentzat bakarrik lan egiten zuten. Erregearen haginetara zeuden.

16. PRIBILEGIATUAK
Pribilegiodunak gutxi batzuk ziren, lur gehienen jabe ziren eta ez zuten
zergarik ordaintzen. Era berean, ez zuten eskulanik egiten eta erabateko
boterea zuten hainbat arlotan: militarrean, politikoan, ekonomikoan eta
erlijioan. Bi estamentuk osatua zegoen: nobleziak eta kleroak.

17. ORAIN
HIRIEKIN
UZTEN DIZUET

18. HIRIAK
EGILEAK: MIREN LARRAÑAGA

19. INFORMAZIOA
● Hiriek garrantzi haundia zuten Al Andalusen;
adibidez, Kordobak eta Sevilla. Hesituta
zeuden, eta kale estuak eta irregularrak
zituzten. Zati nagusiari medina esaten
zitzaion, eta bertan zeuden eraikin
garrantzitsuenak; adibidez, meskitanagusia.

20. ● Hirietan, artisau eta merkatari ugari bizi
ziren. Artisauak adituak ziren zeta, metalak,
larrua edo zeramika lantzen.

21. ● Lantegietan lantzen zituzten produktuak, eta
zoco izeneko azoketan saltzen zituzten.
Bestalde, andalustar produktuak munduko
hainbat eskualdetan saltzen ziren, eta
kontrako noranzkoan, berriz, urre eta
esklaboak ekartzen zituzten.

22. ● Hiriak soroz inguratuta zeuden.
Biztanleriaren zati handi bat nekazaritzan
aritzen zen, eta jarduera horrek garapen
handia izan zuen.

23. ● Musulmanek beste labore batzuk ekarri
zituzten; adibidez, orburuak, alberjiniak eta
arroza. Horrez gain, labore ureztatuak hedatu
zituzten.

24. ● Soroak ureztatzeko, noriak eta ubideak eraiki
zituzten. Hiribildu eta hiri asko elizen,
gazteluen edo abade-etxeen inguruan
sortutako burgu txikiak ziren, izatez.

25. ● Gazteluko eta inguruetako herrixketako
biztanleen beharrak asetzeko asmoz, azokak
sortu zituzten, nekazariak, artisau eta
kinkilarien produktuak salerosteko.
Denboraren poderioz, azoken inguruan etxe
asko eraiki zituzten, batik bat artisau eta
merkatariek.l

26. ● Era berean, ostatuak eta tabernak ireki
zituzten, azoketara joaten zirenentzat. Toki
askotan, harresia eraiki zuten, buruguko
biztanleak babesteko.

27. ● Hasieran, artisauak eta kinkilariak azokaz
azoka ibiltzen ziren, baina, gerora, zenbait
artisau harresien ondoan finkatu eta beren
lantegietako produktuak gazteluko eta
herrixkako biztanleei saltzen hasi ziren.

30. ETA ORAIN…… ERAIKUNTZAK

42. EGILEA: LUNA ITZIAR ARIZMENDI GARCIA

43. INFORMAZIOA
 KULTURA
 Al Andalusen kultura bikaina garatu zen. Kordobako Kalifaldian, X
mendetik aurrera, izan zuen goren unea. Adibidez, Kordobako
liburutegian garaiko munduko liburutegirik handiena izatera iritsi
zen, 400.000 liburu pilatuz.
Kultur eta teknologia arlo guztiak garatu zituzten, literatura,
musika, medikuntza natur zientziak, matematika, astronomia eta
abr.
Kultur pertsona ospetsuenak AVERROES eta MAIMONIDES izan
ziren.

44.  ARTEA
 Artearen ikuspegitik Islamak konkistatutako lurralde bakoitzeko
eraginak jaso eta bereganatu zituen. Dena dela, koranak islameko
irudi sakratuak irudikatzea debekatzen du. Hori dela eta
musulmanen artea arkitektura eta apainketan garatu zen gehien
bat.

45.  Zenbait berrikuntza.
 Ureztatzeko teknikak sartu ziren. Hori esker ekoizpenak gora egin zuten.
Labore berriak ekarri zituzten: arroza, kotoia, azukre-kanabera...
 Hirietan kalitate handiko eskulangintza garatu zen.
 Al-Andalus merkataritza biziko gunea izan zen.
 Eskulangileen produktuak mundu osoko beste eskualde batzuetan saltzen
zituzten.
 Horien truke, merkatariek urrea eta esklaboak ekartzen zituzten.
 Bi diru mota erabiltzen zen: dinarra eta Dirhema.

46.  AL ANDALUSEKO ARKITEKTURA
 Islameko arkitekturak ezaugarri bereziak ditu:
• MATERIAL POBREAK erabiltzen zituzten eraikuntzak egiteko:
adreilua eta igeltsua batez ere.
• Apaingarri oparoz eta ederrez estaltzen zituzten hormak. Ezin
zutenez pertsona eta animaliak irudikatu motibo GEOMETRIKO
eta BEGETALAK erabiltzen zituzten dekoratzeko. Dekoratzeko
beste motiboa KALIGRAFIA ( idazkera) erabiltzea zen.
• Eraikunetan espazio bitxiak sortzen dituzte URA eta ITURRIAK
erabiliz.
• Eraikuntza eusteko erabiltzen duten elementu bereizgarriena
arkuak dira: FERRA ARKUA eta ARKU POLILOBULATUA.
• Eraikina estaltzeko berriz elemetu adierazgarriena KUPULA da.

47. • AL ANDALUSEKO ERAIKINAK
 Al Andalusen egindako eraikin batzuk islamiar artearen lan
ederrenetakoak dira
• 1- KALIFALDIAN:
Kordobako meskita.
• Medina Azahara, Abd ar Rahman III aren jauregia.
 2- TAIFAK
• Erresuma haietako erregeek jauregi eta gaztelu-alkazaba asko
eraiki zituzten:
• Aljaferia jauregia, Zaragozan.
• Malagako Alkazaba.

48.  3 -ALMORABIDE eta ALMOHADEAK
 Torre del Oro, Sevillan.
 Giralda, Sevillan
 4- NAZARIEN GARAIA.
 Alhambrako jauregia eta Generelifea
Granadan

49. AZKEN INFORMAZIOA
 Zenbait berrikuntza[aldatu | aldatu iturburu kodea]
 Ureztatzeko teknikak sartu ziren. Hori esker ekoizpenak gora egin zuten.
Labore berriak ekarri zituzten: arroza, kotoia, azukre-kanabera...
 Hirietan kalitate handiko eskulangintza garatu zen.
 Al-Andalus merkataritza biziko gunea izan zen.
 Eskulangileen produktuak mundu osoko beste eskualde batzuetan saltzen
zituzten.
 Horien truke, merkatariek urrea eta esklaboak ekartzen zituzten.
 Bi diru mota erabiltzen zen: dinarra eta Dirhema.

53. AGUR