2. HONELA BIZI ZIREN
GAZTELUEN GARAIAN
• Orain dela 1.000 urte, gizaki gehienak
nekazariak ziren eta herrixka txikietan
bizi ziren.
• Nekazariak oso pobre bizi ziren, gela
bakarra zuten zurezko eta buztinezko
etxeetan, eta etxe-abereekin batera.
• Herrixken ondoan, gazteluak zeuden;
haietan, errege-erreginak eta nobleak
bizi ziren.
3. HONELA BIZI ZIREN
GAZTELUEN GARAIAN
• Nobleak gerran ibiltzen ziren.Zaldi
gainean egiten zuten borroka;
horregatik esaten zieten zaldun.
• Monastegiak ere izaten ziren
landan. Fraideak eta mojak bizi
izaten ziren horietan.
5. BIZITZA HIRIETAN
• Hiriak txikiak ziren eta harresiz inguratuta
zeuden.
• Kaleak estu-estuak ziren eta oso zikinak.
• Erdian plaza bat zegoen eta hor zeuden
hiriko eraikin garrantzitsuenak:katedrala
eta udaletxea.
• Hirietan merkatariak eta eskulangileak
zeuden.
6. NOLA BIDAIATZEN ZUTEN
• Lurretik oinez, zaldi eta mando gainean edo
gurdietan bidaiatzen zuten.
• Itsasoz belaontzietan eta arrauneanbidaiatzen
zuten.
8. MONASTERIOAK
• Orain dela mila urte,monastegietan
fraideak eta monjak bizi ziren. Gela asko
izaten ziren.
Garrantzitsuenak:eliza,klaustroa edo
patioa,logelak,liburutegia,kapitulu-gela,…
Bilera gela bat zen kapitulu-gela.
9. ELIZAK ETA KATEDRALAK
• Harrizko eliza eta katedral asko eraiki
zituzten.Eraikuntzak gangekin estaltzen
zituzten;kurba formako sabaiekin.
• Hasierako elizak estilo erromanikoa
zuten.Eliza erromanikoek leiho gutxi zituzten.
Gero,katedralak egin zituzten,estilo gotikoan.
Katedral horiek garaiak ziren,eta koloretako
leiho handi-handiak zituzten, beirazkoak.
Horregatik oso argitsuak ziren.
11. NABIGAZIOAN IZANDAKO
ALDAKETAK
• Beste ontzi mota batzun sortu ziren
;adibidez,NAOAK eta KARABELAK.
• Mapak hobetu zituzuzten .
• Beste tresna batzuk sortu zituzten ;besteak
beste, IPARRORRATZA- PUNTU
KARDINALAK eta ASTROLABIOA.
•
12. Bizitza hirietan
• Orain dela 500 urte hiriak asko zabaldu ziren.
• ERREGE ERREGINEK eta NOBLEAK
gazteluak utzi zituzten eta hirietan , luxuzko
jauregietara joan ziren bizitzera.Eskulangileak
lantegietan aritzen ziren. Merkatariek gauzak
trukatzen zituzten. Orga-karabanetan iristen
ziren produktuak hirietara.
13. .
• Bestela , espedioetatik;
itsasontzietan.
• Horregaitikm, itsasaldeko hiri
handietan portu eta ontzi handiak
izaten ziren.
14. LANDAKO BIZITZA
• Garai honetan, nekazariak herrixketan biziziren
horaindik.
• Garai hartan, Ameriketatik ekarritako landareak
landatzen hasi ziren;besteak- beste,
TOMATEA, PATATAK,PIPERRAK,KUWIA eta
ARTOA.
16. GURE PLANETAREN
EZAGUERA
• Orain dela 500 urte,nabigatzaileak sortu ziren, eta bidaiak
egin zituzten.
• KRISTOBAL KOLON (italia) iritsi zen Amerikara. Kolonen
asmoa, Asiara iristeko bide berri bat bilatzea zen.
• JUAN SEBASTIAN ELKARNO euskal nabigatzailea izan
zen.Fernando Magallanes portugaldar marinelarekin, eman
zion bira munduari, lurra borobila dela erakutsiaz.
• VASCO DE GAMA (Portugal) Afrika inguratu eta Indiara
iritsi zen.
17. INPRENTA
• Garai hartako asmakizunik
garrantzitsuenetako bat inprenta, Johannes
Gutenbergena.Ordura arte,liburuak eskuz
kopiatzen ziren,banan-banan; horregatik oso
garestiak ziren.Gutenber makinari esker,
liburuen kopia gehiago egin ahal zuten.
• Ordura arte , liburuak ez zeuden bakarrik
aberatsentzako, eta handik aurrera,
inprentakin gehien eskutara iritsi ziren.
18. ARTEAK
• Duela 500 urte
• ARKITEKTOEK
jauregiak,elizak,kaperak,hospitalak,… egin
zituzten.
• MARGOLARIEK eta ESKULTOREEK jende
ospetsuen erretratuak,erlijio-eszenak eta
egunerako kontuak irudikatzen zituzten
20. BIZITZA LANDAN
• Orain dela 200 urte,tresnak eta makinak
asmatu zituzten.Adibidez:burdinazko
goldea eta lurrun-traktorea.
• Tresna eta makina gehiago asmatu ziren.
• Horregatik,nekazari askok herrixka utzi eta
hirietara alde egin zuten,fabriketan lana
egiteko.
21. BIZITZA HIRIETAN
• Fabrikek eskulangileen lantegi txikien tokia hartu
zuten.
• Haietan langileek egiten zuten lan.
• Fabriketan lurrun-makinak erabili zituzten.
• Makinak horiek ur-lurrunaren energiarekin
funtzionatzen zuten.
• Fabriken ondoan-hau da,kutsadurarik
handieneko alderdietan-auzoak eratu ziren.
• Auzo horietako etxeak oso apalak ziren.
26. BIZITZA LANDAN ETA HIRIETAN
• Nekazaritza –teknika modernoak direla
eta,ez da jende asko behar landako lanak
egiteko.
• Herrietan bizi den jende askok bestelako
jarduerak ditu,esaterako,turismoa.
27. BIZITZA HIRIETAN
• Hiriak asko handitu dira.
• Etorbide zabalak eta parkeak eraiki
dituzte,kaleak asfaltatu dira,eta estolderia
eta argiztate-sistema ipini dira.
• Jende asko solairu askoko eraikinetan bizi
da,edo familia bakarreko etxez osatutako
bizitegi auzoetan.
• Hirietako biztanle gehienek 3.sektorean
egiten dute lan.
28. GARRAIOAK
• Autobideak eta autobiak eraiki diua.
• Abiadura handiko trenak eta hegazkinak
eraiki dituzte.
• Garraiobide berriak asmatu dituzte
esaterako espazio-ontziak.
29. AURRERAPEN TEKNIKOAK ETA
ZIENTIFIKOAK
• Gaur egun,jendeak
telefonoak,automobilak eta ordenagailua
erabiltzen dituzte.
• Medikuntza asko garatu da, eta teknika
berriak atera dituzte;ekografia,organo-
transplanteak,eskanerrak,…
• Komunikazioak ere asko aldatu dira
satelite bidezko telebistari,internetari eta
sakeleko telefonoari esker.
