7. Nguyeân nhaân
1. Do thöïc hieän böôùc laøm saïch khoâng toát
2. Do tuyeán baõ ñieàu tieát ra quaù nhieàu
3. Do aûnh höôûng cuûa stress
4. AÛnh höôûng cuûa tuyeán noäi tieát
7
8. Nguyeân nhaân
5. Ngoaøi ra coøn 1 soá yeáu toá khaùc:
° Gen di truyền: ảnh hưởng mạnh đến vai troø trao đổi chất của hoocmon giới
tính nam testosteron - lieân quan đến chức năng tuyến nhờn.
°Stress: cơ thể căng thẳng laøm giảm khả năng thải độc vaø chống đỡ vieâm
nhiễm.
° Thuốc: coù chứa quaù liều lượng corticoid, iod, clo, brom, caùc chất khaùng
lao, caùc vitamin B1, B2, B6, B12, D2... đều gaây rối loạn chöùc naêng
tuyeán baõ.
°Bệnh tật: caùc bệnh vieâm buồng trứng, rối loạn nội tiết laøm tăng hoocmon
nam, từ ñoù phaùt sinh mụn trứng caù.
8
9. Nguyeân nhaân
° Thời kỳ kinh nguyệt: hoocmon thay đổi trước mỗi chu kỳ kinh nguyệt neân
người phụ nữ naøo cũng coù thể bị mọc một vaøi mụn trứng caùtrong thời
gian naøy.
° Mỹ phẩm: việc trang điểm phấn vaø nền cần thực hiện song song với việc
taåy trang sạch. Caùc lỗ chaân loâng bít taéc nhanh choùng gaây muïn vaø
vieâm da.
° Moâi trường: trời nắng, khoâng khí noùng ẩm laø điều kiện rất thuận lợi cho
vi khuẩn sinh soáng ở chỗ chất nhờn ứ đọng. Trứng caù bọc (mủ) coù đieàu
kiện phaùt trieån. Lí do naøy coù theå giải thích luoân thaéc maéc: vì sao
sau mỗi kỳ đi nghỉ bieån, da mặt khoâng chỉ raùm naéng maø coøn bị saàn
suøi hôn.
° Thức ăn: Thịt maøu đỏ như boø, lợn, deâ...vaø socola laø những thứ kích
thích mụn hữu hiệu.
9
16. Ñieàu trò
4. Thuoác coù taùc duïng toaøn thaân
Tetracycline
- 1.5 g (3 vieân)/ ngaøy x 8 ngaøy
- Sau ñoù laø 0.5 g/ ngaøy x 1 thaùng
- Giaûm xuoáng 0.25 g/ ngaøy x nhieàu thaùng
Coù theå duøng: Doxycline, Minocycline
16
17. Phoái hôïp thuoác trong
ñieàu trò
Tuyø theo möùcñoä toån thöông maø ngöôøi ta thöôøng phoái hôïp
caùc thuoác sau
a. Möùc ñoä nheï:
- Retinoid boâi 1 laàn/ngaøy (toái)
- Keát hôïïp boâi Benzol Peroxide hoaëc Dalacin T, Stiemycine...
Thoa 2 laàn/ ngaøy (saùng/ chieàu)
b. Möùc ñoä trung bình:
- Retinoid boâi (Differin) 1 laàn/ngaøy (toái)
- Keát hôïp boâi Benzol Peroxide hoaëc Dalacin T, Stiemycine... Thoa
2 laàn/ ngaøy (saùng/ chieàu)
- Phoái hôïp khaùng sinh uoáng (Tetracycline hoaëc Doxycycline…)
- Hoaëc noäi tieát toá uoáng (Dian – 35, khoâng duøng cho nam giôùi)
17
18. Phoái hôïp thuoác trong
ñieàu trò
c. Möùc ñoä naëng:
- Isotretinoin uoáng
- Lieàu taán coâng laø 0.5 – 1 mg/kg/ngaøy x 4 thaùng
- Sau ñoù duy trì 0.2 – 0.3 mg/kg/ngaøy x thôøi gian
keùo daøi hôn
- Hoaëc duøng cheá ñoä ñieàu trò caùch quaõng 0.5
mg/kg/ngaøy x 1 tuaàn nghæ 3 tuaàn roài sau ñoù laïi
uoáng nhö treân x 6 thaùng
d. Ñieàu trò duy trì:
- Retinoid boâi (Differin)
- Hoaëc Benzoyl Peroxide
- Hoaëc khaùng sinh boâi
18
19. Thoâng tin môùi veà ñieàu
trò
1. Các thuốc chống viêm nhiễm:
● Nhóm kháng sinh cyclin như Doxicyclin, minocyclin, limecyclin. Phụ
nữ có thai, cho con bú và trẻ em không được dùng nhóm kháng
sinh này vì có thể dẫn đến quái thai, gây trầm cảm. Nhưng có thể
dùng kháng sinh thuộc nhóm macrolid như erythromycin, josamycin,
rocythromycin. Chỉ dùng khi bị viêm vừa và nặng, thời gian sử dụng
không dưới 3 tháng.
● Riêng nhóm cyclin gây một số tác dụng phụ: doxicyclin làm tăng
nhạy cảm với nắng, gây nám da, không nên ra nắng trong thời kỳ
dùng thuốc, mynocyclin có thể gây viêm gan.
19
20. Thoâng tin môùi veà ñieàu
trò
2.Thuốc làm giảm chất nhờn:
● Isotretinoin (biệt dược: roacutane) dùng trong trường hợp mụn nặng
hoặc khi dùng kháng sinh không khỏi. Chú ý: khi tái phát có thể
dùng lại nhưng phải cách lần điều trị trước 8 tuần. Không được
dùng cùng một lúc với doxyciclin, mynocyclin vì có nguy cơ gây
tăng áp lực trong sọ não.
● Các hoocmon:
+ Nam giới: có thể dùng kích thích tố progesteron (biệt dược:
delipoderme, progesteron).
+ Nữ giới: thường dùng các thuốc như thuốc ngừa thai, điều kinh -
thành phần gồm ethinylestradiol kết hợp với progestatif. Chỉ có biệt
dược diane (gồm 35 mcg ethinylestradiol + 2mg cyproteron) là có
hiệu quả.
20
21. Thoâng tin môùi veà ñieàu
trò
3.Thuốc làm tan mụn
● Dùng thuốc bôi ngoài da như isotretionin (dung dịch hay gel) cho
kết quả tốt và ít phản ứng phụ.
● Không được lạm dụng các corticoid uống và bôi lâu dài, sẽ có tác
dụng phụ như giảm khả năng đề kháng của da và làm suy thận.
21
22. Chöõa muïn tröùng caù
theo Ñoâng Y
1/ Tỳ bà thanh phế ẩm gia giảm
● Thành phần: Tỳ bà diệp 12g, sinh địa 15g, xích thược 10g, tang
bạch bì 12g, địa cốt bì 10g, đan bì 10g, hoàng cầm 10g, sinh sơn
chi 10g, sinh thạch cao 30g, bạch hoa xà thiệt thảo 30g. sinh sơn
tra 10g, sinh cam thảo 6g. Sắc nước uống mỗi ngày 1 thang.
● Tác dụng: Tả phế thanh nhiệt, lương huyết giải độc.
● Ứng dụng: Thích ứng với trường hợp mụn trứng cá do "phế nhiệt"
(tạng phế bị nhiệt) gây nên, biểu hiện bởi các triệu chứng: Mụn
thường xuất hiện trên trán và trên má. Đầu tiên là những nốt sần,
rồi viêm tấy, đỏ, đau, có cảm giác nóng rát. Đồng thời kèm theo
những triệu chứng toàn thân, như mặt đỏ bừng bừng từng cơn, đầu
lưỡi đỏ tía, rêu lưỡi vàng mỏng, mạch sác (đập rất nhanh - trên 80-
90 lần/1phút).
22
23. Chöõa muïn tröùng caù
theo Ñoâng Y
2/ Nhân trần cao thang gia giảm
● Thành phần: Sinh địa 15g, xích thược 10g. Nhân trần cao 30g, sinh sơn chi
10g, hoàng cầm 10g, hoàng bá 10g, đại hoàng 10g (cho vào sau), bồ công
anh 20g, sinh ý dĩ 30g, sa tiền thảo 15g, sinh cam thảo 6g. Sắc nước uống
mỗi ngày 1 thang.
● Tác dụng: thanh nhiệt hoá thấp thông phủ.
● Ứng dụng: thích ứng với trường hợp mụn trứng cá do "thấp nhiệt" gây nên,
biểu hiện bởi các triệu chứng: Mụn thường xuất hiện ở khu vực ở phía dưới
hai má và ở cằm, phần da bị tổn thương đỏ ửng, có những đốm đỏ, nốt
sần, hoặc mưng mủ, ngứa cục bộ. Đồng thời kèm theo những triệu chứng
toàn thân, như bụng đầy trướng, kém ăn, họng khô, miệng háo, đại tiện táo,
tiểu tiện sẻn đỏ, chất lưỡi đỏ, rêu lưỡi vàng nhớt, mạch hoạt sác (nhanh,
chạy lúc nhúc như chuỗi hạt châu).
23
24. Chöõa muïn tröùng caù
theo Ñoâng Y
3/ Tứ quan tử hợp Nhi trần thanh gia giảm
● Thành phần: Đẳng sâm 10g, phục linh 12g, bạch truật 10g, sơn
dược 12g, bán hạ 10g, trần bì 10g, bạch giới tử 10g, đan sâm 15g,
xa tiền tử 10g (gói lại), bạch hoa xà thiết thảo 15g. Sắc nước uống
mỗi ngày một thang.
● Tác dụng: kiện tỳ hoá đàm, lợi thấp thanh nhiệt.
● Ứng dụng: Thích ứng với trường hợp mụn trứng cá do "tỳ hư đàm
thấp" gây nên, biểu hiện bởi các triệu chứng: Mụn trứng cá mưng
mủ nặng, bong vẩy, để lại sẹo, kèm theo kém ăn, đại tiện lỏng, chất
lưỡi nhớt, mạch hoạt.
24
25. Chöõa muïn tröùng caù
theo Ñoâng Y
4/ Đan chi tiêu giao tán gia giảm
● Thành phần: Đan bì 8g, chi tử (sao) 6g, hoàng cầm 8g, sơn tra 8g, tô ngạnh
8g, đương quy 10g, sinh địa 10g, phục linh 10g, bạch truật 10g, bạch hoa
xà thiết thảo 12g, nhân trần 12g, bồ công anh 12g. Sắc nước uống mỗi
ngày một thang.
● Tác dụng: Điều nhiếp xung nhâm, thanh nhiệt giải uất.
● Ứng dụng: thích ứng với trường hợp mụn trứng cá do "xung nhâm thất
điều" (mạch xung và mạch nhâm mất điều hòa) gây nên. Dạng bệnh này
thường gặp ở phụ nữ, bệnh phát theo từng đợt, có tính chất chu kỳ - liên
quan mật thiết với chu kỳ kinh nguyệt - mụn trứng cá xuất hiện nhiều hơn
trước kỳ hành kinh. Những nốt sẩn xuất hiện nhiều ở khu vực dưới má,
thậm chí lan xuống cả cổ, nốt trứng cá thường bị mưng mủ, sưng tấy đỏ.
Kèm theo các chứng trạng như kinh nguyệt không đều, hành kinh đau bụng,
vú căng tức khó chịu, người bực bội dễ cáu giận, chất lưỡi đỏ, rêu lưỡi
vàng mỏng, mạch huyền sác (mạch căng như sợi dây đàn và rất nhanh).
25
26. Chöõa muïn tröùng caù
theo Ñoâng Y
5/ Đào hồng tứ vật hợp lương huyết tiêu sang ẩm gia giảm
● Thành phần: Sinh địa 30g, thục địa 30g, xuyên khung 10g, bạch
thược 10g, đương quy 10g, đào nhân 10g, hồng hoa 10g, tang diệp
10g, hoàng cầm 10g, cúc hoa 10g, sinh thạch cao 30g (sắc trước),
cam thảo 6g. Sắc nước uống mỗi ngày một thang.
● Tác dụng: Hoạt huyết hoá ứ, thanh nhiệt giải độc.
● Ứng dụng: Thích ứng với trường hợp mụn trứng cá do "huyết ứ"
gây nên, biểu hiện bởi các triệu chứng: Mụn trứng cá sắc tối, mưng
mủ, nang lông sưng tấy, ngứa và đau, sau khi vỡ mủ để lại sẹo.
Chất lưỡi đỏ thẫm, rêu lưỡi trắng, mạch huyền
26
