Morfoloxía, tipos, importancia... das árbores

1. AS PLANTAS
as árbores

2. Unha árbore é un ser
vivo, vexetal,
terrestre, formado por
raíz, talo e follas, no
que destaca o toro
elevado, leñoso e
ramificado.
As árbores son os máis grandes e os
máis lonxevos dos seres vivos.

3. AS IDADES DAS ÁRBORES
Maceira: 30 anos
Cerdeira: 60 anos
Bidueiro: 100 anos
Chopo: 200 anos
Noceira e faia: 300 anos
Falso plátano: 400 anos
Abetos e piñeiros: máis de 1000 anos
Carballo: ata 2.000 anos
Teixo e castiñeiro: ata 3.000 anos
Secuoia: máis de 3.000 anos
Pinus aristata: máis de 4.900 anos
 O conxunto de árbores máis
vellas que se coñecen son
piñeiros de Tasmania, ou
piñeiro de Huon
(Lagarostrobus franklinni), con
10.500 anos.
A árbore individual
máis vella que se
coñece é unha pícea
(Dalarna, en Suecia) de
9.550 años.

4. Árbore máis pequena:
salgueiro ártico.
AS ALTURAS DAS ÁRBORES
Árbore máis alta: secuoia vermella
Stratosphere Giant, con 112,34 m. California.

5. Árbore máis grosa:
alcipreste mexicano
(Taxodium mucronatum) de
Tule-Oaxaca (México)

6. FOLLA
Estrutura laminar de formas e
tamaños moi variados,
encargada da respiración e da
fotosíntese (nutrición) da planta.
TALO (TORO)
É a parte aérea, endurecida,
xeralmente cónica, que
serve de soporte a todas as
demais. Realiza diferentes
funcións: sostén,
transporte, depósito e
secreción de substancias.
RAÍZ:
Asegura a súa fixación ao
solo e, polos pelos
absorbentes, o
abastecemento de auga e
sales minerais.
FLOR:
Órgano produtor e portador
das células reprodutoras
FROITO:
Elemento que protexe o embrión
mentres non está formado.
SEMENTE:
Acolle o embrión para formar
unha nova planta,

7. A RAÍZ
O sistema radicular das árbores pode ocupar
un amplo espazo ou acadar unha gran
profundidade dependendo das características
do terreo ou da especie.

8. RAÍZ TÍPICA
Unha raíz principal da que
saen outras máis
pequenas. É a que teñen a
maioría das árbores
Raíces secundarias:
aumentan a superficie de
apoio e a capacidade de
captación de auga e sales
minerais.
Raíz principal

9. RAÍZ FASCICULADA
Varias raíces iguais.
palmeira

10. Pelos absorbentes
Aumentan a superficie das membranas
celulares para facilitar e activar a ósmose
(movemento de líquidos a través de
membranas situadas entre disolucións
con distinto grao de concentración).
Floema
Xilema
Punto de crecemento
Parte final da raíz onde as
células se reproducen moi
activamente.
Zona de alargamento
Nesta zona as células en contacto
coa auga alónganse e fan que a
raíz medre cara abaixo.
Cofia
Parte engrosada da punta das raíces
formada por unhas células endurecidas
que protexen a zona de crecemento.

11. Os neumatóforos son formacións que teñen
algunhas árbores de lugares asulagados para
facilitarlles a respiraración das raíces.
As raíces fúlcreas amplían a base
de sustentación e a suxección da
árbore. Son propias de especies
que viven en substratos anegados e
móbiles.
mangle
alcipreste dos pantanos

12. As raíces aéreas ou adventicias
serven para capturar a
humidade do aire.
As árbores que acadan grandes
dimensións amplian a súa base de
sustentación emitindo reforzos tabulares
entre as raíces e o toro.
metrosideiro
ficus

13. As raíces das leguminosas conteñen bacterias
que lles axudan a fixar nitróxeno.
Unha forma de relación
simbiótica típica entre os
fungos e as árbores é a
formación de micorrizas.
O micelio dos fungos
únese ás raíces das
plantas, que aumentan
deste xeito a súa superficie
de absorción. O fungo
recibe a cambio materia
orgánica.

14. O TALO
TALO LEÑOSO - TORO
Endurecido, con aneis de
crecemento. castiñeiro

15. PARTES DO TALO
Zona de medra ou
alargamento: comprende as
partes máis novas situadas
entre os últimos nós.
Toro: eixo, parte principal do talo.
Leñoso, macizo e duro, con aneis
de crecemento e ramificado.
Ponlas: talos laterais
que xorden do principal,
serven para aumentar a
superficie de soporte e
para distribuír e
dispoñer de maneira
axeitada as follas.
Punto de crecemento: con
reprodución celular moi
activa.
Nó: punto no que
agroman as follas e as
xemas.
Entrenó:
distancia entre
dous nós
próximos.
Médula
Xemas: estruturas que
protexen os puntos de
crecemento en lonxitude.
Están dispostas ao longo
das ponlas. Desenvolvense
principalmente as das
partes máis novas.
Xilema
Cambium
Tona

17. TALO
Tona ou casca: estrutura de
protección e illamento.
Durame: parte central do toro formada
por madeira vella. As células están
mortas e só realiza función de sostén.
Médula: parte central dalgunhas
árbores que almacena susbtancias
de reserva. Xeralmente desaparece
nas árbores vellas.
Aneis anuais: están marcados polo
diferente ritmo de desenvolvemento
do cambium ao longo do ano
Cambium: tecido que
produce as células do
floema e o xilema
(sistemas de
transporte). É o que
provoca o aumento de
grosor.
Xilema: conxunto de vasos que
transportan a auga e as sales
minerais da raíz ás follas.
Albura: parte viva do
talo, entre a tona e o
durame na que
aínda funcionan os
vasos de transporte.
Almacena
substancias de
reserva.
Floema: conxunto de
vasos que transportan
os elementos nutritivos
procedentes das follas.

18. piñeiro
O estudo dos aneis de crecemento permite coñecer a idade da
árbore (número de aneis) e as condicións ambientais nas que
se desenvolveu (distancia que hai entre eles). En condicións
favorables a árbore medra máis e os aneis están máis
separados, en condicións desfavorables están máis xuntos.
sobreira

19. Instrumento para medir o crecemento en grosor das árbores.

20. As árbores poden vivir co
toro oco xa que as capas
externas (xusto debaixo
da tona ou casca) son as
que conteñen os vasos
condutores da saiva e as
células vivas.
no interior deste
castiñeiro hai
unha capela

22. O Baobad de África pode almacenar
no seu toro 136.000 litros de auga.

23. As tonas ou cascas das árbores protexen e
illan o toro e axudan na respiración.
Son moi variables en cor, grosor e textura
e características de cada especie.
Piñeiro rubio

24. carballo
eucalipto
chopo brancobidueiro
araucariasobreira

25. Lenticelos: poros ou furados
polos que o aire penetra ao
interior do talo para facilitar a
respiración das células.

26. Copa esférica
O conxunto do toro e as ponlas dalle ás
árbores o seu porte característico.
metrosidero

27. cilíndrica chopos
Alcipreste
mediterráneo

28. cónica
abeto de Douglas

29. irregular
sobreira
carballo

30. POSICIÓN DAS PONLAS
HORIZONTAIS
Formando ángulo recto.
COLGANTES ou CAÍDAS
Formando ángulo obtuso.
ERGUIDAS
Formando ángulo agudo.

31. Ponlas horizontais araucaria

32. Ponlas colgantes salgueiro chorón

33. Ponlas erguidas
chopos

34. DISTRIBUCIÓN DAS PONLAS
IRREGULAR
ALTERNA
A distinta altura
VERTICILADA
Arredor dun punto.

35. Ponlas irregulares carballo

36. Ponlas alternas

37. Ponlas verticiladas
araucaria
piñeiro

38. TALO FEBROSO (ESTIPE)
Sen aneis de crecemento
(non medra en grosor) e sen
ramificar agás excepcións.
É o talo típico das palmeiras,
que desde o punto de vista
estructural non deben ser
consideradas como
verdadeiras árbores.

39. palmeiras

40. É unha estrutura, xeralmente laminar e de cor verde, de
formas e tamaños moi variados. É a encargada da respiración,
da fotosíntese (nutrición) e da transpiración.
A FOLLA

41. LIMBO
PECIOLO
xema
cara
envés
nervos
Capa superior: de células
con moitos cloroplastos.
É parte máis activa da folla.
Estomas: orificios da
epiderme (no envés) por
onde a planta realiza o
intercambio de gases e
elimina o exceso de auga..
Zona de abscisión: capa de células que provocan a caída da folla.
Tecido esponxoso: parte
media con espazos ocos
entre as células para
permitir a circulación
dos gases.
Condutos que
transportan
substancias.
Epiderme: capa
exterior de células
mortas que a illan
e protexen.

42. Peciolo e xemas

43. CLASES DE FOLLAS SEGUNDO A ESTRUTURA
SIMPLES
Limbo nunha soa peza
COMPOSTAS
limbo formado por varias pezas
(foliolos)

44. DISTRIBUCIÓN NO TALO
Alternas Opostas Verticiladas

45. CLASES DE FOLLAS SEGUNDO A SÚA DURACIÓN
PERSISTENTES CAEDIZAS (CADUCAS)
Moitas árbores despréndense das follas
ao chegar o inverno como adaptación á
diminución da luz e á baixada das
temperaturas.
Estas especies tamén mudan as follas,
pero fanno sempre despois do
desenvolvemento das follas novas.
ginkgoacivro

46. A folla máis grande:
Raphia farinifera
(Madagascar): 20 m.

47. FLORES
Pétalos
(corola)
pistilo
estames
ANXIOSPERMAS
Teñen flores cos óvulos
pechados en ovarios.
Sépalos
(cálice)
Flor hermafrodita de marmeleiro
ovario

48. cerdeira
Flores completas (hermafroditas)
tulipeiro
laranxeira

49. Flores masculinas de salgueiro
Flores espidas
Flores femininas
de salgueiro
Flores hermafroditas de eucaliptos

50. AS FLORES
acios
umbela
mimosa
arce
robinia
sabugueiro

51. XIMNOSPERMAS
Teñen flores sen ovarios e
non teñen froitos.
As máis coñecidas son as
coníferas nas que os óvulos
aparecen en estruturas
leñosas chamadas conos ou
piñas.
FLORES FEMININAS
FLORES MASCULINAS
teixo

52. AS FLORES
cedro
alcipreste

53. FROITOS
capudre

54. FROITOS CARNOSOS
Drupas: unha
única semente
leñosa Baia ou baga: con
moitas sementes.
Hesperidio: epicarpo
glanduloso, endocarpo
membranoso, dividido
en “chavos”.

55. Aquenio: unha soa
semente sen apegar á
envoltura exterior
FROITOS SECOS INDEHISCENTES
Sámara; aquenio
con prolongacións
membranosas a
xeito de ás
Lomento
con tabiques
separando as
sementes
Glande
cuberto cunha
cúpula; semente
cos cotiledóns
carnosos
arce
avelá
acacia
carballo

56. Cápsula ou caixa: con
varias sementes,
ábrese lateralmente
ou por arriba
Folículo: con moitas
sementes, en xeral
ábrese lateralmente
Legume: con varias
sementes, ábrese
lateralmente
FROITOS SECOS DEHISCENTES
árbore
botella
eucalipto
acacia
castiñeiro
das Indias
camelia

57. Cúpula; varios
froitos protexidos
por envolturas
AGRUPACIÓNS (INFRUTESCENCIAS)
fórmanse a partir de flores agrupadas en inflorescencias
Poliacantocarpo: grupos de
aquenios acompañados de
brácteas
Sicono: aquenios
dentro dun soporte
carnoso pechado.
Acio: froitos con
rabo sobre un eixo
Umbela: rabos
unidos nun punto.
plátano
pradairo
figueira
castiñeiro sabugueiro

58. Pomo
receptáculo coas
sementes rodeado
dunha formación
carnosa
FROITOS FALSOS
A parte carnosa non se desenvolve a partir do ovario
cotonaster
maceira
pereira

59. O froito máis grande é o da árbore Artocarpus heterophyllus que
pode pesar ata 50 quilos.

60. É a estrutura a partir da
que se propagan as
plantas fanerógamas ou
espermafitas.
Prodúcese a partir da
fecundación e maduración dun
óvulo.
Contén ao embrión xunto con
substancias de reserva,
protexidos por unha cuberta.
SEMENTE

61. Sementes xerminando
piñeiro claudieira

62. carballopalmeira

63. ESTRUTURAS REPRODUTIVAS DAS XIMNOSPERMAS
Sementes que se desenvolven sen ovario
CONÍFERAS CICADAIS GINGKOAIS

64. Piñeiro silvestre
P. de Monterrei
Piñeiro bravo Piñeiro manso
CONÍFERAS

65. cedro
alerce
abeto
alcipreste
CONÍFERAS

66. Estróbilos femininos
CICADAIS
Flores masculinas
Cica

67. GINKGOAIS
Flores masculinas
Flores femininas
sementes
ginkgo

68. Semente máis grande: coqueiro do mar: ata 27 kg.
Atópase nas illas Seychelles.

69. OS ARBUSTOS medran polas xemas
inferiores, teñen unha estructura redondeada
con abundante ramificación desde a base,
onde non é doado distinguir o talo principal.
AS ÁRBORES medran en lonxitude,
sobre todo polas xemas terminais,
por eso presentan formas alongadas
cun toro ergueito e unha copa na
parte alta.
ÁRBORES E ARBUSTOS

70. CLASES DE ÁRBORES
XIMNOSPERMAS
Teñen flores sen ovarios
e non teñen froitos.
ANXIOSPERMAS
Teñen flores cos óvulos
encerrados en ovarios dos
que se forman os froitos
CONÍFERAS
Follas aciculares,
estreitas,
en xeral de folla
perenne,
plántulas con dous
ou máis cotiledóns.
GINKGOÁCEAS
Follas caedizas,
planas, cos nervos
paralelos
TAXÁCEAS
Semellantes ás
coníferas, coa
semente rodeada
dun arilo carnoso.
PALMÁCEAS
Toro febroso
sen ramificar,
Raíces
fasciculadas.
PLANIFOLIOS
Dicotiledóneas,
follas co limbo
plano e cos nervos
formando redes.
CICADOFITAS
Follas pinnadas
dispostas
en espiral,
flores en conos,
sen froitos.

71. CLASES DE ÁRBORES TENDO EN CONTA A SÚA ORIXE
AUTÓCTONAS
Orixinarias do lugar
no que se atopan.
EXÓTICAS
Procedentes de
ecosistemas alleos.
ALÓCTONAS
Especies alleas
naturalizadas nun lugar.
carballo castiñeiroliquidambar

72. Os BOSQUES NATURAIS son ecosistemas
constituídos por unha estrutura de árbores,
arbustos e outros vexetais na que domina o
estrato arbóreo, cunhas condicións pouco
ou nada influídos pola acción humana.
AGRUPACIÓNS DE ÁRBORES
A formación dun bosque é un proceso lento que
dura máis de cen anos. Empeza coa disgregación
das rochas e o asentamento das primeiras
especies vexetais. Séguelle o asentamento dos
arbustos e entre eles as primeiras árbores que,
cando acadan unha certa altura crean un
microclima axeitado para o desenvolvemento das
especies de sombra; con elas o bosque acada a
súa plenitude (bosque climax).

73. FRAGAS: fragmentos dos bosques
antigos orixinais que chegaron aos
nosos días cun grao de naturalidade
máis ou menos importante. Fraga do Eume

74. ABESEDOS: bosques
situados en zonas sombrizas.
Abesedo de Donís-Os Ancares

75. DEVESAS: bosques
mixtos (carballo, acivro,
teixo, faia, capudre...)
Devesa de Rogueira (O Courel)

76. CARBALLEIRAS: bosques
con dominio de carballos.
Carballeira do Xesta-A
Lama

77. REBOLEIRAS: bosques
con dominio de rebolos
(Quercus pyrenaica)
Parque Natural O Invernadeiro

78. BIDUÍDOS, BIDUEIRAIS:
bosques de bidueiras.
Formacións asociadas ás
zonas húmidas de altitude
media.
Bidueiral de Montederramo

79. FAIAIS: bosques de faias.
f Fonteformosa-O Cebreiro

80. ACIBEIRAIS: bosques de acivro Cabana Vella-os Ancares

81. SOBREIRAIS: bosques de sobreiras Arnego-Agolada

82. ACIÑEIRAIS: bosques de aciñeiras
Eciña da Lastra

83. SALGUEIRAL: bosque de salgueiros.

84. BOSQUES DE RIBEIRA: formacións vexetais que
xorden e se manteñen ás beiras das correntes de
auga. Dominan os salgueiros, amieiras, freixos...

85. BOSQUES DE PLANTACIÓN:
Agrupacións arbóreas nas que
predomina o estrato arbóreo de orixe
artificial. As condicións están influídas
polo ser humano.
CARBALLEIRAS: plantacións de
carballos cun aproveitamento silvo-
pastoral. Presentan un grao de
naturalidade inferior ás fragas

86. SOUTOS: bosques ou
plantacións de castiñeiros.

87. PLANTACIÓNS FORESTAIS
Monocultivos de especies que se plantan para
aproveitar a madeira ou os froitos.
Piñeirais: plantacións de piñeiros.

88. EUCALIPTAIS: plantacións de eucaliptos.

89. As SEBES e os BEIRAIS son espazos ocupados por
ringleiras de árbores e arbustos plantados,
naturalizados ou silvestres, nas que perviven
especies que foron desaloxadas do seu medio
natural polos cultivos.

90. PARQUES E XARDÍNS.
Están formados por variedade de especies arbóreas plantadas
con fins ornamentais.
Situados xeralmente no interior das cidades ou en pazos.

91. IMPORTANCIA DAS ÁRBORES
As árbores son as que fan posible a vida na
Terra, contribuíron a crear a atmosfera que
nos rodea e son fonte permanente de vida e
saúde. Forman parte da paisaxe, da nosa vida
e da nosa historia.
Os bosques galegos eliminan ao ano medio
millón de toneladas de dióxido de carbono

92. PRINCIPAIS BENEFICIOS DAS ÁRBORES
-Purifican o aire (achegan osíxeno e humidade e
consumen dióxido de carbono).
-Reguladores hídricos (reteñen a auga da chuvia e
controlan as canles dos ríos e as avenidas).
-Crean e enriquecen o solo.
-Protexen o solo da erosión grazas ao entramado
das súas raíces.
-Crean biodiversidade, son hábitat e refuxio para
multitude de seres vivos.
-Actúan de cortaventos para os cultivos.
-Fan de pantalla para ruídos e radiacións.
-Depuran solos contaminados.
-Dan sombra e refrescan o ambiente.
-Deles obtéñense miles de produtos utites e
principios activos, moitos imprescindibles para a
vida do ser humano.
-Proporcionan información do pasado.
-Adornan e fan os espazos máis agradables.

93. AS ÁRBORES DE GALIZA
A situación e o relevo de
Galiza crean diferentes
microclimas que favorecen
unha gran diversidade vexetal
con mestura de especies
atlánticas e mediterráneas.
Calcúlase que en Galiza hai máis
de 688 millóns de árbores.
Formacións máis abundantes:
Coníferas: 506.026 ha (36%)
Frondosas autóctonas: 375.922 ha (40%)
Mesturas: 349.293 (24%)
Eucalipto: 174.210 ha.

94. As árbores son o soporte
para o asentamento de
moitos seres vivos vexetais
e animais. Proporciónanlles
acobillo e sustento.
Nos bosques establécense
complexas redes
alimentarias onde todo se
aproveita.
A VIDA NAS
ÁRBORES

95. A VIDA NAS ÁRBORES
fungo
Liques, brións, fento e hedra
Herba salgueira

96. A VIDA NAS ÁRBORES
esquío
eiruga
gabeador bacaloura e vésporas

97. FROITOS e
SEMENTES
alimento para persoas e animais,
zumes, licores, marmeladas,
aceites, graxas, extractos,
medicinas, alcohois...
FOLLAS alimento, aceites, extractos,
tecidos, cestos, adornos...
MADEIRA En rolo: táboas, chapas, listóns,
madeiros, manufacturas,
esculturas...
Madeira miúda: combustible,
taninos, carbón vexetal, polpa de
celulosa, cestería, colorantes,
destilados...
RAÍCES infusións, aceites, medicamentos...
TONA cortiza, taninos, medicamentos,
aceites, tintes, condimentos...
SAVIA e
RESINAS
azucres, xabóns, bálsamos, gomas,
trementina...
RESÍDUOS
(BIOMASA)
produción de enerxía por
combustión ou transformándoos en
biogás, por fementación.
USOS DAS ÁRBORES

98. A EXPLOTACIÓN DAS ÁRBORES EN GALIZA
As árbores ocupan un lugar importante na
fisonomía e na economía de Galiza.
O sector forestal, sen incluír a industria de segunda
transformación, constitúe un 6,48 % do PIB (Produto
interior bruto) de Galicia e xera máis de 40.000
empregos.
Madeira: 6.500.000 m3
/ano,
máis de 240 millóns de euros
de madeira en pé.
Castañas. 8.027 tonelasa/ano,
1,29 millóns de euros.
Cogomelos: 45 kg/ha/ano,
uns 12 millóns de euros.
PRINCIPAIS PRODUCIÓNS DO BOSQUE EN GALICIA

99. PRODUCIÓN COLLEITA PRIMEIRA
TRANSFORMACION
SEGUNDA
TRANSFORMACIÓN
OUTROS
Produción de
semente e plantas:
viveiros
Silvicutura:
plantación, cultivo
(podas, limpezas,
tratamentos...)
Proteción contra
incendios
•Froitas
•Cogomelos
•Envasado
•Conservas,
marmeladas,
confituras, licores,
fariñas
•Industria alimentaria e
repostería...
•Administración,
ensino e
investigación,
enxeñería,
asesoramento
técnico...
•Industrias auxiliares:
equipos, maquinaria,
ferramenta...
•Transportes
•Madeira: cortas
•Outros: mato,
follas...
•Serradeiros
•Chapa e taboleiros
contrachapados
•Taboleiros de
partículas e febras
•Pasta de papel
•Estruturas de madeira
•Embalaxe e envases
•Elementos de
construción (solos,
vigas...)
•Carpintería
•Mobiliario
•Papel e cartón
A EXPLOTACIÓN DAS ÁRBORES E DO BOSQUE

100. PRINCIPAIS PROBLEMAS QUE AFECTAN ÁS ÁRBORES
CAUSAS EFECTOS
ELIMINACIÓN DO
BOSQUE
-Cortas indiscriminadas
-Obtención de terreos agrícolas
-Urbanizacións
-Construción de infraestructuras
-Minería
-Deforestación
-Desaparición de especies
-Aumento de contaminación
-Perdas económicas
-Desertificación
INCENDIOS -Vandalismo
-Accidentes
-Deforestación
-Empobrecemento do solo (diminución do humus e da microfauna)
-Arrastre de terras e erosión
-Deterioro da paisaxe
-Aumento da sequedade do solo e desertificación
-Aumento das emisións de CO2
-Perdas de flora, fauna e vidas humanas
-Perdas económicas
REPOBOACIÓNS
POUCO
AXEITADAS
-Deseños en función de intereses
unicamente económicos
-Perda de biodiversidade
-Diminución da vexetación autóctona
-Empobrecemento do solo (diminución do humus e da microfauna)
-Aumento da erosión
CONTAMINACIÓN -Emisións industriais, de vehículos,
calefaccións...
-Alteración das propiedades do solo
-Chuvia ácida
-Envelenamento directo
ENFERMIDADES E
PRAGAS
-Distintos tipos de parásitos: fungos,
insectos...
-Destrucción de bosques e plantacións
-Diminución do rendemento
-Perdas económicas

101. PATRIMONIO PERDIDO
Castiñeiro talado en Viana do Bolo hai
case 50 anos. Medía 14 m de perímetro.
Castiñeiro de Folgueira en Sobrado de
Picato (lugo). Imaxe de 1949.

102. Cada ano elimínanse 15 millóns de hectáreas de
bosque, a un ritmo de 38 Ha por minuto. De
seguir así os grandes bosques tropicais terán
desaparecido dentro de 50 anos.

103. “Cunha árbore pódense facer
un millón de mistos.
Cun misto pódense matar un
millón de árbores”
Cada día de verán quéimanse
en Galiza perto de 30 ha de
monte que tarda un mínimo de
25 anos en recuperarse.

104. Non quero que o lume
destrúa e aniquile
a miña carne
na que, ás veces,
cantou namorada
a cotovía.
Somente son terra.
Só desexo ser terra,
mesturarme coa terra,
perderme, confundirme,
no silencio da terra.
e pídolle,
con todo o meu ser,
á terra miña nai,
que sexa xentil comigo
Manuel María

105. QUE PODEMOS FACER PARA COIDAR AS ÁRBORES E OS BOSQUES
-Respectar á arbore como ser vivo e aos elementos dos que depende
(solo, aire, auga...).
-Evitar condutas que poidan ocasionarlles danos (facer lume...).
-Non deixar pegadas do noso paso polos bosques.
-Non usar madeiras de bosques nin de especies amenazadas.
-Usar moderadamente as leñas, madeiras e carbón vexetal.
-Usar papel reciclado e aproveitalo ao máximo. Reducir o consumo en
embalaxes e envoltorios.
-Aprender a coñecer as nosas árbores e bosques. Valorar as especies
autóctonas.
-Facerlle un espazo ás árbores nas vilas e cidades.
-Colaborar coas persoas e institucións de defensa da natureza.
-Plantar árbores.

106. ESPAZOS PROTEXIDOS:
Fraga de Caaveiro, Devesa de
Rogueira, Aciñeiral de Cruzul,
Sobreiral do Arnego...
ÁRBORES PROTEXIDAS:
Monumentos naturais:
eucaliptos de Chavín (Viveiro),
castiñeiros de Catasós, carballo da
Rocha (A Saínza), castiñeiros de
Rozabales (Manzaneda).
No catálogo de árbores
senlleiras de Galiza están
inscritos 146 exemplares e 31
agrupacións.
A PROTECCIÓN DAS ÁRBORES
E OS BOSQUES EN GALICIA
Carballa da Rocha (Rairiz da Veiga)

107. O 21 de Marzo celébrase (desde 1971) o
DÍA DA ÁRBORE .
Reforestación veciñal
dunha zona queimada

108. O albre é o símbolo do señorío espiritual de Galiza.
O albre é un engado dos ollos, pola súa fermosura; é unha
ledicia dos ouvidos, porque nel cantan os paxaros; é un
arrolador do esprito, porque nas súas ponlas conta contos o
vento.
O albre danos a froita, que é un manxar composto polo mesmo
creador, para regalía do noso paladar: o derradeiro ben que nos
quedou do Paradiso perdido.
O albre pídelle auga ao ceo para que a terra teña sangue, vida
e bonitura.
O albre danos a sombra fresca no verán e quentura garimosa
no inverno.
O albre danos as trabes, o sobrado e as portas da casa. Danos
a cama, o almario das sabáns e a artesa do pan. Danos o
berce, o báculo da vellez e a caixa para baixar á terra.
O albre danos o papel barato que nos trae a decotío as novas
do que pasa no mundo.
Val máis unha terra con albres nos montes que un estado con
ouro nos bancos.
A calvicie dos montes galegos é unha terrible acusación contra
o estado unitario.
O albres son as minas galegas que nós saberemos explotar
cando a nosa terra sexa nosa.
A repoboación forestal será o patrimonio da nación galega e o
mellor aforro da colectividade.
Na nosa terra danse os mellores albres.
O día que seipamos o que val un albre, aquel día non teremos
necesidade de emigrar.
(Castelao, “Sempre en Galiza”, 1937)

109. MONTAXE: Adela Leiro
FOTOS: Adela Leiro
Mon Daporta,
Internet
DEBUXOS: Mon Daporta
Setembro 2015