gnomonpedia.com

2.  Το σπήλαιο πηγών Αγγίτη είναι το
μεγαλύτερο ποτάμιο σπήλαιο του κόσμου
(με μήκος 21 χιλιόμετρα) και βρίσκεται στην
Προσοτσάνη του νομού Δράμας. Η
ιδιαιτερότητα του έγκειται στο γεγονός ότι
στο δάπεδό του κυλάει ο ποταμός Αγγίτης.
Ο πλούσιος διάκοσμός του περιλαμβάνει
τεράστιους σταλακτίτες. Το σπήλαιο είναι
επισκέψιμο σε μήκος 500 μέτρων ενώ
συνολικά εκτείνεται σε μήκος άνω των 21
χιλιομέτρων.

3.  Εντυπωσιακή είναι η έξοδος του ποταμού
μέσα από το βουνό. Στον υπόγειο
ποταμό του σπηλαίου καταλήγουν
μεταξύ άλλων, τα νερά του λεκανοπεδίου
του Κάτω Νευροκοπίου. Το σπήλαιο
ανήκει στο δίκτυο σπηλαίων του
φαραγγιού του ποταμού Αγγίτη μαζί με
άλλα τέσσερα γνωστά σπήλαια, μεταξύ
των οποίων και το φημισμένο
Σπήλαιο Αλιστράτης

4.  Το σπήλαιο ονομάζεται και Μααρά,
ονομασία η ετυμολογία της οποίας είναι
είτε από τα αραβικά και σημαίνει μικρό
σπήλαιο είτε από τα εβραϊκά που σημαίνει
νερό από το βουνό. Ένα πολύ μικρό
κομμάτι του σπηλαίου στην έξοδο του
ποταμού ήταν γνωστό από την
αρχαιότητα. Στην περιοχή έχουν βρεθεί
πολλά αρχαιολογικά ευρήματα καθώς
και ένας χαυλιόδοντας από μαμούθ, που
φυλάσσονται στο αρχαιολογικό μουσείο
Δράμας.

5.  Στο σπήλαιο έχουν βρεθεί επίσης μοναδικά
είδη ψαριών, όπως η μπριάνα και το
τυλινάρι σε βάθη 6.500 μέτρων, καθώς και
ένα μοναδικό είδος ημιδιάφανης
πετροκαραβίδας σε βάθος 7.100 μέτρων
από την επιφάνεια του σπηλαίου. Στο
σπήλαιο έχει αναφερθεί η ύπαρξη διάφανων
ψαριών.
 Το σπήλαιο βρίσκεται στο
Δήμο Προσοτσάνης Δράμας και είναι
προσβάσιμο από τη Δράμα, την Καβάλα και
τη Θεσσαλονίκη. Έχει αξιοποιηθεί και είναι
επισκέψιμο από το 2000

10.  Το σπήλαιο Αλιστράτης είναι ένα από τα
μεγαλύτερα σπήλαια της Ευρώπης. Ο
πλούσιος διάκοσμός του περιλαμβάνει,
εκτός από τεράστιους σταλακτίτες και
σταλαγμίτες σε διάφορους
χρωματισμούς και τους σπάνιους
εκκεντρίτες. Οι εκκεντρίτες ή ελικτίτες είναι
σπάνιοι σχηματισμοί που δημιουργούνται
«αψηφώντας» τους νόμους της
βαρύτητας και ακολουθώντας
ακανόνιστες πορείες.

11.  Κύριο χαρακτηριστικό του εν λόγω σπηλαίου
- που το κάνει και μοναδικό στον ελληνικό
χώρο - η πολύ μεγάλη ποικιλία εκκεντριτών.
 Χαρακτηρίζεται επίσης, από τους
μοναδικούς μικροσκοπικούς οργανισμούς
(3 χιλστ.) που απαντώνται εντός του, όπως η
Alistratia Beroni, ένα μοναδικό είδος
ισοπόδου. Οι επισκέψιμοι διάδρομοι έχουν
μήκος 3 χλμ. περίπου. Το σπήλαιο ανήκει
στο δίκτυο σπηλαίων του φαραγγιού του
ποταμού Αγγίτη μαζί με άλλα τέσσερα
γνωστά σπήλαια, μεταξύ των οποίων και το
φημισμένο σπήλαιο πηγών Αγγίτη (Μααρά)

12.  Το σπήλαιο Αλιστράτης απέχει 6
χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της κωμόπολης
της Αλιστράτης Σερρών, στη θέση
"Πετρωτό" και είναι προσβάσιμο τόσο
από την Δράμα και την Καβάλα, όσο και
από τη Θεσσαλονίκη (μέσω Σερρών ή
Ασπροβάλτας). Έχει αξιοποιηθεί και είναι
επισκέψιμο από το 1997

17.  Το σπήλαιο Πετραλώνων βρίσκεται
περίπου ένα χιλιόμετρο από το χωριό
Πετράλωνα του νομού Χαλκιδικής της
Μακεδονίας. Είναι ανοικτό για το κοινό
από το 1979. Στο σπήλαιο
ανακαλύφθηκαν από τον Άρη Πουλιανό
τα ίχνη κατοίκησης Αρχανθρώπων
700.000 περίπου ετών, κατ' εκτίμηση του
ίδιου των αρχαιότερων Ευρωπαίων
προγόνων που έχουν βρεθεί μέχρι
σήμερα

18.  Αρχαιολογία Το σπήλαιο έγινε γνωστό
για τα παλαιοντολογικά και
παλαιοανθρωπολογικά του ευρήματα
ήδη από το 1960, μετά την τυχαία
ανακάλυψη σε αυτό από τον κάτοικο των
Πετραλώνων Χ. Σαρρηγιανίδη, του
περίφημου απολιθωμένου ανθρώπινου
κρανίου. Η αξία του ευρήματος και η
μοναδικότητά του έδωσαν αφορμή σε
μια σειρά εργασιών μέσα και έξω από το
σπήλαιο.

19.  Το 1968 και την περίοδο 1974-1988
διενεργήθηκαν ανασκαφές στο σπήλαιο
από τον (παλαιο)ανθρωπολόγο
Άρη Πουλιανό. Στις δημοσιεύσεις του
Πουλιανού για το σπήλαιο γίνεται λόγος
για λίθινα και οστέινα εργαλεία, ο
προσωρινός όμως χαρακτήρας των
δημοσιευμάτων δεν μας δίνει μια σαφή
εικόνα τους. Τα ευρήματα οπωσδήποτε
είναι σπουδαιότατα και αποτελούν τις
πρώτες μαρτυρίες κατοίκησης του
ελληνικού γεωγραφικού χώρου

20.  Από ανθρωπολογικής άποψης το
απολιθωμένο κρανίο είναι σπουδαιότατο
εύρημα, όμως δεν υπάρχει ομοφωνία
των ειδικών για την χρονολόγησή του και
για την αξιολόγησή του.
 Το κρανίο petralona 1 Ανακαλύφθηκε
στις 16 Σεπτεμβρίου, 1960 στο Λόφο
Κατσίκα Πετραλώνων, από τον Χρήστο
Σαρηγιαννίδη, μέσα στο ασβεστολιθικό
σπήλαιο και κολλημένο σε ένα
σταλαγμίτη 23 εκ. πάνω από το έδαφος

22.  Αρχικά, το Petralona 1 χρονολογήθηκε στο
βάθος των 70.000 χρόνων, μια ημερομηνία
που αντιστοιχεί στα πιο πρόσφατα
υπολείμματα Νεάντερταλ. Σύγχρονες
χρονολογήσεις απέδωσαν το χρονικό
βάθος των 700.000 χρόνων. Η πιο
πρόσφατη, βασισμένη σε τεχνικές
αντήχησης ηλεκτρονίου σε συνδυασμό με
ραδιοχρονολόγηση και στρωματογραφικά
δεδομένα, αποδίδει το ελάχιστο χρονικό
βάθος των 200,000 χρόνων. Ωστόσο, η
μορφολογία του κρανίου υποδεικνύει με
μεγαλύτερη ακρίβεια στο χρονικό βάθος των
300.000 ή 400.000 χρόνων.