5. Εγκλίςεισ του ριματοσ
Οι εγκλίςεισ είναι μορφζσ που παίρνει το ριμα ανάλογα με το τι κζλει να
δθλϊςει το πρόςωπο που ενεργεί: βεβαιότθτα, επικυμία ι προςταγι. Οι
εγκλίςεισ είναι οι εξισ τρεισ:
οριςτική, υποτακτική και προςτακτική
Με τθν οριςτικι εκφράηουμε το βζβαιο, το πραγματικό.
π.χ. Ο Ήλιοσ είναι ζνα αςτζρι.
Με τθν υποτακτικι εκφράηουμε ευχι ι επικυμία.
π.χ. Ασ ζρκει ο Γιάννθσ να παίξουμε το απόγευμα.
Με τθν προςτακτικι εκφράηουμε μια εντολι, μια οδθγία.
π.χ. Διάβαςε τα μακιματά ςου.
Οριςτικι ζχουν όλοι οι χρόνοι, υποτακτικι ο Ενεςτϊτασ, ο Αόριςτοσ και ο
Παρακείμενοσ, ενϊ προςτακτικι μόνο ο Ενεςτϊτασ και ο Αόριςτοσ.
6. Εγκλίςεισ του ριματοσ
Οριςτική Υποτακτική Προςτακτική
Ενεςτϊτασ Παίηω Να παίηω Παίηε- παίηετε
Αόριςτοσ Ζπαιξα Να παίξω Παίξε- παίξτε
Παρακείμενοσ Ζχω παίξει Να ζχω παίξει -
Προςοχή!!
Οι υπόλοιποι χρόνοι ζχουν μόνο
οριςτικι ζγκλιςθ.
7. Οδθγίεσ
Για να δϊςουμε οδθγίεσ χρθςιμοποιοφμε:
Οριςτικι ενεςτϊτα: Γράφω τθν ορκογραφία μου.
υνοπτικι προςτακτικι: Γράψε τθν ορκογραφία.
Εξακολουκθτικι προςτακτικι: Γράφε τθν
ορκογραφία.
υνοπτικι υποτακτικι: Να γράψεισ τθν
ορκογραφία.
Εξακολουκθτικι υποτακτικι: Να γράφεισ τθν
ορκογραφία.
8. Ορκογραφία ρθμάτων
(-είτε, -είται, -ιςτε ι είςτε)
-είτε: ςτο βϋ πλθκυντικό πρόςωπο του ενεςτϊτα τθσ ενεργθτικισ
φωνισ ςε όλεσ τισ εγκλίςεισ (εςείσ κεωρείτε, να κεωρείτε, κεωρείτε)
και ςτον βϋ πλθκυντικό του πακθτικοφ αορίςτου ςτθν υποτακτικι και
προςτακτικι (να κεωρθκείτε)
-είται: ςτο γϋ ενικό πρόςωπο τθσ οριςτικισ του ενεςτϊτα τθσ πακθτικισ
φωνισ (αυτόσ κεωρείται)
-ήςτε: ςτο βϋ πλθκυντικό πρόςωπο τθσ προςτακτικισ του αορίςτου
ςτθν ενεργθτικι φωνι των ρθμάτων τθσ βϋ ςυηυγίασ (όςων τονίηονται
ςτθ λιγουςα). (κεωριςτε)
-είςτε: βϋ πλθκυντικό πρόςωπο τθσ οριςτικισ του ενεςτϊτα τθσ
πακθτικισ φωνισ. (εςείσ κεωρείςτε)
9. Ορκογραφία προςτακτικισ
Η προςτακτική Αορίςτου ςτο βϋ πλθκυντικό πρόςωπο τελειϊνει:
1. ςτθν ενεργητική φωνι ςε:
-ήςτε: τα ριματα τθσ β ςυηυγίασ (όςα τονίηονται ςτθ λιγουςα) π.χ.
νικιςτε, μιλιςτε, κεωριςτε, φιλιςτε, ...
-ίςτε: τα ριματα ςε –ίηω π.χ. ςκουπίςτε, γυρίςτε,
-είςτε: τα ριματα τθσ α ςυηυγίασ (όςα δεν τονίηονται ςτθ λιγουςα)
π.χ. κλείςτε, πείςτε,
-οίςτε: ριματα ςε –οίηω (ακροίςτε)
-φςτε: ριματα ςε –φηω (δακρφςτε, ...)
2. ςτθν παθητική φωνι ςε:
-είτε: όλα τα ριματα (ςυγκεντρωκείτε, μαηευτείτε, ςκεφτείτε, ...)
Προςοχή!
ε –είςτε λιγουν τα ριματα ςτο β’ πλθκυντικό τθσ οριςτικισ και υποτακτικισ του
αορίςτου τθσ πακθτικισ φωνισ ( Θεωρείςτε οι καλφτεροι)
ε –ιςτε το βϋ πλθκυντικό πρόςωπο τθσ προςτακτικισ αορίςτου τθσ ενεργθτικισ φωνισ
(Θεωριςτε πωσ είναι ςωςτό)
11. Επίκετα ςε –θσ, -θσ, -εσ
Σα επίκετα αυτά ζχουν τισ ίδιεσ καταλιξεισ ςτο αρςενικό
και κθλυκό γζνοσ (δικατάλθκτα).
Σα επίκετα ςε –θσ, -θσ, -εσ δεν ζχουν κλθτικι!
Με τον ίδιο τρόπο κλίνονται τα ευτυχισ, διαρκισ,
ςυνεχισ, πολυτελισ, ευγενισ, δθμοφιλισ, κ.ά.
Ενικόσ αριθμόσ
Ονομ. ο ςυνεχισ θ ςυνεχισ το ςυνεχζσ
Γεν. του ςυνεχοφσ τθσ ςυνεχοφσ του ςυνεχοφσ
Αιτ. το ςυνεχι τθ ςυνεχι το ςυνεχζσ
Πλθκυντικόσ αρικμόσ
Ονομ. οι ςυνεχείσ οι ςυνεχείσ τα ςυνεχι
Γεν. των ςυνεχϊν των ςυνεχϊν των ςυνεχϊν
Αιτ. τουσ ςυνεχείσ τισ ςυνεχείσ τα ςυνεχι
16. Αρικμθτικά επίκετα
Αυτά τα επίκετα φανερϊνουν ποςοτικι ςχζςθ του ουςιαςτικοφ ςτο
οποίο αναφζρονται. Τπάρχουν τα εξισ αρικμθτικά επίκετα:
Απόλυτα: φανερϊνουν πλικοσ. Σα χρθςιμοποιοφμε για να
δθλϊςουμε ποςότθτα, χρόνο, απόςταςθ ι μζγεκοσ. Σο δφο, κακϊσ
και όλα από το 5 ζωσ το 100 δεν κλίνονται. Από το 200 και πάνω
ζχουν μόνο πλθκυντικό αρικμό. Επίςθσ από το 13 ζωσ το 19
γράφονται με μία λζξθ, ενϊ από το 21 και πάνω με δφο ι
περιςςότερεσ. (π.χ. δφο μολφβια, πζντε γόμεσ, εννζα χάρακεσ)
Τακτικά: δθλϊνουν κζςθ ι ςειρά. (π.χ. πρϊτθ ςειρά, τρίτο ράφι, )
Πολλαπλαςιαςτικά: δθλϊνουν από πόςα μζρθ αποτελείται κάτι
(π.χ. απλόσ κόμποσ, διπλι προςπάκεια, ...)
Αναλογικά: δθλϊνουν πόςεσ φορζσ κάτι είναι μεγαλφτερο από
κάτι άλλο. (π.χ. διπλάςιοσ ςε φψοσ, τριπλάςιο ςε μζγεκοσ, ...)
17. Αρικμθτικά επίκετα
Απόλυτα Τακτικά Πολλαπλαςιαςτικά Αναλογικά
Δφο Δεφτεροσ Διπλόσ Διπλάςιοσ
Πζντε Πζμπτοσ Πενταπλόσ Πενταπλάςιοσ
Εννζα Ζνατοσ Εννιαπλόσ Εννιαπλάςιοσ
Δζκα Δζκατοσ Δεκαπλόσ Δεκαπλάςιοσ
Δεκαοχτϊ Δζκατοσ
όγδοοσ
δεκαοκταπλάςιοσ
Είκοςι Εικοςτόσ Εικοςαπλόσ Εικοςαπλάςιοσ
Εκατό Εκατοςτόσ Εκατονταπλάςιοσ
Χίλια Χιλιοςτόσ Χιλιαπλάςιοσ
Δφο χιλιάδεσ διςχιλιοςτόσ
Προςοχι!
Σο εννζα γράφεται με δφο –ν-. Σο ίδιο και όλεσ οι λζξεισ που
περιζχουν ολόκλθρθ τθ λζξθ εννζα (δεκαεννζα, εννιακόςια, ...)
Με ζνα –ν- γράφονται το ένατοσ, ενενήντα και ενενηκοςτόσ.