SlideShare a Scribd company logo

Basic02

•
•
Baterdene Batchuluun
Baterdene Batchuluun

Basic02

Education
1 of 60
Х р нгийн олон улсын урсгалө ө 2Б лэгү
A2 - 2 Б лгийн зорилгоү • Олон улсын худалдааны онолууд • Олон улсын валютын системийг авч зэхү • Т лб рийн балансын голө ө б рэлдэх нийг тайлбарлахү үү ; • Х р нгийн олон улсын урсгалд эдийнө ө засгийн х чин з йлс болон бусад х чинү ү ү з йлс хэрхэн н л лдгийг тайлбарлах.ү ө өө
A2 - 3 Түүхэн үе шат.......... А.Смит (1776)Т.Мальтус (1798) А.Маршалл (1890) Ж.М.Кейнс (1936) Ж.Шумпетр (1911/ 1934) Радикал улс төрийн эдийн засаг К.Маркс (1848) Д.Рикардо (ca. 1820) Шинэ сонгодог эдийн засаг Макро микро эдийн засаг, Хөгжлийн эдийн засаг Ж.С.Милл (1848) Меркантилизм (Тюрго, Кантильон XVII-XVIII) Физиократ (Ф.Кенэ 1758)
A2 - 4 4 Олон Улсын Валютын Системийн хувьсал • Тодорхойлолт: Олон улсын валютын тогтолцоо бол улс орнуудын хоорондын худалдаа, хил дамнасан х р нг оруулалтыг х хи лэн дэмжих зорилготойө ө ө ө ү харилцан тохиролцсон д рэм журам баү институциудын олонлог юм. • Биметаллизм: 1875 оноос мнө ө • Сонгодог алтан стандарт: 1875-1914 • Дайны еү : 1915-1944 • Бреттон В дсийн системүү : 1945-1972 • Валютын х в гч ханшийн тогтолцооны дэглэмө ө : 1973- н г х ртэлӨ өө ү
A2 - 5 5 Олон Улсын Валютын Системийн хувьсал Биметаллизм (1875 оноос мнө ө) ¤ Алт болон М нгийг олон улсын т лб рийн аргаө ө ө хэрэгсэл болгон ашигладаг ба валют хоорондын ханш нь тэдгээрийн алт болон м нг нийө ө агуулгаар тодорхойлогддог. ¤ Gresham-ийн хууль – хоёр металл хоорондын солилцооны харьцаа нь албан ёсоор тогтмол байх тул ил элбэг металлыг ашиглаж, илүү үү ховор металлыг эргэлтээс гаргахад х ргэнэ.ү
A2 - 66 Олон Улсын Валютын Системийн хувьсал Сонгодог алтан стандарт (1876 - 1913) • Энэ ед ихэнх гол улс орнуудадү : 1. Ганц алт л хязгаарлалтг й металл м нг гэж х лээнү ө ө ү з вш р гд ж байсанө өө ө ө 2. Алт ба ндэсний валютын хооронд тогтвортой харьцаагаарү х рв х хоёр арга зам байсанө ө 3. Алтыг ч л тэй экспортолж, импортолдогө өө • Хоёр орны валютын хоорондын солилцооны ханш тэдгээрийн харьцангуй алтны агуулгаар тодорхойлогддог байв • Сонгодог алтан стандартын дагуу маш их тогтвортой валютын ханш нь олон улсын худалдаа ба х р нг оруулалтын таатайө ө ө орчноор хангаж байв. • нэҮ -металл зоосны-урсгалын механизм нь валютын ханшийн тохируулгын алдаа болон олон улсын т лб рийн балансынө ө тэнцвэрг й байдлыг засварладаг.ү • Дефляцийн дарамтад х ргэх магадлалтайү
A2 - 7 7 Олон Улсын Валютын Системийн хувьсал Дайны еү (1915 – 1944) • Шинж нь: ¤ Эдийн засгийн ндсэрхэг зэлү ү ¤ Алтан стандартыг сэргээх оролдлого ба б тэлг йтэлү ү ¤ Эдийн засаг, улс т рийн тогтворг й байдалө ү • Эдгээр х чин з йлс нь алтан стандартынү ү зарим сул тал юм  Олон улсын худалдаа болон х р нг оруулалтынө ө ө р д нд маш их хортой е байсан.ү ү ү
A2 - 8 8 Олон Улсын Валютын Системийн хувьсал Бреттон В дсийн системүү (1944 – 1973) • Олон Улсын Валютын Сан (IMF) ба Дэлхийн Банк ссэнүү • Бреттон В дсийн системийн дагуу ам.долларыг нэгүү унци алт $35 байхаар уясан ба бусад валютуудыг ам.доллартай уясан байна. • Улс орон б р шаардлагатай гадаад валютын н цийгү өө худалдан авах эсвэл худалдах замаар рийн валютынөө ханшийг батлагдсан нэрлэсэн нийнү ±1% хэлбэлзэл дотор барих рэгтэй байсан.үү • Ам.доллар алтан солилцооны стандартад суурилсан
A2 - 9 9 Олон Улсын Валютын Системийн хувьсал • Бреттон В дсийн системүү (1944 – 1973) British pound French franc U.S. dollar Gold Pegged at $35/oz. Par Value ParValue Par Value German mark
A2 - 10 10 Олон Улсын Валютын Системийн хувьсал Бреттон В дсийн системүү (1944 – 1973) • Уг тогтолцооны асуудал нь бусад улс орнууд ам.долларын н ц хадгалахыг х сч байх ед АНУөө ү ү байнга худалдааны алдагдалтай байсан явдал байв (Triffin Paradox) • Зээлжих тусгай эрх (SDR) – шинэ н ц х р нгөө ө ө ө, (US$, FF, DM, BP, JY) • Смитсоны гэрээ (1971) – ам.долларын ханш $38/унци болж унасан. • Европ, Японы валютууд – 1973 оны 3 сард х в гшө ө ханшийн дэглэмд шилжсэн
A2 - 11 11 Олон Улсын Валютын Системийн хувьсал Валютын х в гч ханшийн дэглэмө ө (1973– н гө өө х ртэлү ) • Ямайкийн гэрээ (1976) • ОУВС-ийн гиш н орнууд валютын х в гч ханшийгүү ө ө х лээн з вш рсн зарласанү ө өө өө . ¤ Т в банкууд з й бус тогтворг й байдлыг арилгахын тулдө ү ү валютын зах зээлд зохицуулалт хийхийг х лээн з вш рс н.ү ө өө ө • Алт нь олон улсын н ц х р нг биш болсонөө ө ө ө . • Нефть экспортолдогг й орнууд болон х гжил буурайү ө орнуудад ОУВС-аас санх жих ил их боломжүү үү олгосон.
A2 - 12 12 Орчин еийн валютын дэглэмү • Ч л т х в гчө өө ө ө ¤ Ихэнх улс оронд буюу бараг 36 оронд тэдгээрийн валютын ханшийг зах зээлийн х чин з йлс тодорхойлохыг х лээнү ү ү з вш рд гө өө ө . • Удирдлагатай х в гчө ө ¤ 50 орчим улс оронд валютын ханшийг засгийн газрын зохицуулалт болон зах зээлийн х чин з йлстэй хамтү ү тодорхойлж байдаг. • р валюттай уясанӨө (horizontal band around) ¤ Ам.доллар эсвэл евро гэх мэт • ндэсний валютг йҮ ү ¤ 40 орчим улс оронд рсдийн м нг н тэмдэгтийгөө ө ө хэвлэдэгг й з гээр л ам.доллар ашигладаг. Жишээ ньү ү , Эквадор, Панама, Эл-Сальвадор долларжсан.
A2 - 13 13 Тогтмол ба х в гчө ө валютын ханшийн дэглэм • Х в гч ханшийн нэмэлт аргументууд ньө ө : ¤ Гадаад тохируулга хийхэд хялбар. ¤ ндэсний бодлогын хараат бус байдалҮ . • Х в гч ханшийн эсрэг аргументууд ньө ө : ¤ Валютын ханшийн тодорхой бус байдал нь олон улсын худалдаанд саад болох. ¤ Хямралаас урьдчилсан сэргийлэх ямар ч хамгаалалт байхг йү . • Валютын ханшийн уналт ( с лтө ө ) нь х в гч ханшийнө ө тэнцвэрт нийг тусгадагү • Валютын тогтмол ханшийн дэглэмд валютын ханшийг тэнцвэрт нэ р эрг лэн авч ирэхийнү үү үү тулд засгийн газар м нг ний болон сангийнө ө бодлогыг тохируулах ёстой
A2 - 14 14 Тогтмол ба х в гч валютынө ө ханшийн дэглэм S D Q of £ Dollarpriceper£ (exchangerate) $1.40 Trade deficit Demand (D) Supply (S)
A2 - 15 15 Тогтмол ба х в гчө ө валютын ханшийн дэглэм Supply (S) Demand (D) Demand (D*) D = S Dollar depreciates (flexible regime) Q of £ Dollarpriceper£ (exchangerate) $1.60 $1.40
A2 - 16 16 Тогтмол ба х в гчө ө валютын ханшийн дэглэм Supply (S) Demand (D) Demand (D*) D* = S Contractionary policies (fixed regime) Q of £ Dollarpriceper£ (exchangerate) $1.40
A2 - 17 17 Европын валютын систем (EMS) • ЕВС нь 1979 онд ссэн ба Европын холбооны улсүү орнууд тэдгээрийн хоорондын валютын ханшийг маш нарийн хязгаарт барьж, гадаад улс орнуудын валютын эсрэг хамтдаа х в гч байхаар зохицуулсанө ө . • Зорилго: ¤ Валютын тогтвортой б сийг байгуулахү ¤ ЕВС-ийн бус улс орнуудад хамаарах валютын ханшийн бодлогыг зохицуулах ¤ Европын валютын холбооны эцсийн т л вл г г боловсруулахө ө ө өө • Валютын ханшийн удирдлагын арга хэрэгсл дүү : ¤ Европын валютын нэгж (ECU) - Оролцогч валютуудын жинэлсэн дундаж - ЕВС-ийн б ртгэлийн нэгжү ¤ Валютын ханшийн механизм (ERM) - Улс орнууд валютын ханшаа хамтдаа удирдах журмууд
A2 - 18 18 Евро гэж юу вэ (€)? • Евро нь 1999 оны нэг сарын нэгэнд 11 гиш н орны дэмжлэгтэйгээрүү бий болсон Европын валютын холбооны ганц валют юм. • Эдгээр анхны гиш н орнууд ньүү : Belgium, Germany, Spain, France, Ireland, Italy, Luxemburg, Finland, Austria, Portugal болон Netherlands. • Еврогоос татгалзсан улс орнуудад: ¤ Denmark, Greece, Sweden, UK ¤ Greece: нийлэх шалгуурыг хангаж чадааг й байсан ба 2000ү оны 6 сарын 19-нд нэмэхээр баталсан байна (2001 оны 1 сараас идэвхжсэн) 1 Euro is Equal to: 40.3399 BEF Belgian franc 1.95583 DEM German mark 166.386 ESP Spanish peseta 6.55957 FRF French franc .787564 IEP Irish punt 1936.27 ITL Italian lira 40.3399 LUF Luxembourg franc 2.20371 NLG Dutch guilder 13.7603 ATS Austrian schilling 200.482 PTE Portuguese escudo 5.94573 FIM Finnish markka Euro Conversion Rates
A2 - 19 19 Валютын холбооны ашиг тус ба зардал • Ажил г йлгээний зардалү буурч, гадаад валютын эрсдэл арилсан • Евро б сийг байгуулсанү – бараа, х м с болонү үү капитал хязгаарлалтг йү шилжинэ • АНУ-тай рс лд нө ө ө ө ¤ Х н ам болон ДНБ-ийү ухагдахуунаар бараг ижил болно • Үнийн ил тод байдал ба рс лд нө ө өө  ндэсний м нг нийҮ ө ө болон валютын ханшийн бие даасан бодлого алдагдана  Улс орны тодорхой тэгш бус шок нь хямралд х ргэж болноү
A2 - 20 20 Еврогийн урт хугацааны н лө өө • Хэрэв евро амжилттай хэрэгжвэл дараагийн дэвшил нь Европын улс т рийн интеграци бий болжө “United States of Europe” болох боломжтой юм. • Ам.доллар дэлхийн зонхилох валютын байр сууриа алдах магадлалтай. • Евро болон Ам.доллар нь хоёр гол валют болно.
A2 - 21 Т лб рийн балансө ө • Т лб рийн балансө ө нь хугацааны тодорхой еийн туршид дотоодын болонү гадаадын оршин суугчдын хооронд хийгдэж буй б х ажил г йлгээг хэмждэгү ү . • Ажил г йлгээ б рийг дебит болон кредитү ү талд бичдэг, жишээ нь, дансны давхар бичилт. • Ажил г йлгээн дийг гурван б лэгү үү ү болгон харуулдаг – урсгал данс, х р нгийн дансө ө , болон санх гийн дансүү .
A2 - 22 • Урсгал данс нь тодорхой нэг улсын бусад б хү улс орнуудтай хийх бараа йлчилгээнийү худалдан авалт, санх гийн х р нгийнүү ө ө орлого, болон нэг талын урсгал шилж лгийг нэгтгэн харуулдагүү (жишээ нь, засгийн газрын буцалтг й тусламж,ү тэтгэвэр, хувийн гуйвуулга). • Урсгал дансны алдагдал нь тодорхой улс орны урсгал г йлгээний хувьд х р нгийнү ө ө ил их гадагш урсгал гарсныг илэрхийлнэ.үү Т лб рийн балансө ө
A2 - 23 • Урсгал данс нь ер нхийдө өө худалдааны тэнцлийг нэлэхэд ашиглагддаг б г дү ө өө энгийнээр бараа йлчилгээний экспортү болон импортын з р юмө үү . Т лб рийн балансө ө
A2 - 24 • Шинэ х р нгийн дансыгө ө (1993 онд тодорхойлсноор ндэстний ТооцооныҮ Систем болон ОУВС-ийн т лб рийн балансынө ө гарын авлагын тав дахь хэвлэл) 1999 онд АНУ-д баталсан байна. • нд урсгал орлого бус х р нг болонҮү ө ө ө хувирдаг нэг талын урсгал шилж лгийгүү оруулдаг. Жишээ нь рийн рш л з лэх,ө ө өө ү үү цагаачдын шилж лэгүү , байгалын н ц болонөө патентийн эрхийн худалдан авалт болон борлуулалт. Т лб рийн балансө ө
A2 - 25 • Санх гийн дансүү ( мн нь х р нгийнө ө ө ө данс гэж нэрлэдэг байсан) нь тодорхой улс орны бусад улс орнуудтай хийсэн х р нгийн борлуулалтын р д нд бийө ө ү ү болсон х р нгийн урсгалыг нэгтгэдэгө ө . • Х р нг д албан н ц, бусад засгийнө ө ө өө газрын х р нг , гадаадын шууд х р нгө ө ө ө ө ө оруулалт, нэт цаасанд оруулсан х р нгү ө ө ө оруулалт гэх мэт орно. Т лб рийн балансө ө
A2 - 26 • Янз б рийн улс орнууд р р хэмжээтэйү өө өө худалдаа хийдэг. • Европын улс орнуудын худалдааны хэмжээ тэдгээрийн холбогдох ДНБ-ий 30 – 40% байхад АНУ болон Японы худалдааны хэмжээ тэдгээрийн холбогдох ДНБ-ий 10 – 20% байна. • Гэсэн хэдий ч, худалдааны хэмжээ хугацааны туршид ихэнх улс орнуудад сс р байнаө өө . Олон улсын худалдааны урсгал
A2 - 27 Олон улсын худалдааны урсгал • 1975 онд АНУ $107.1 тэрбумын бараа экспортолж, $98.2 тэрбумын барааг импортолсон байна. Т нээс хойшүү , олон улсын худалдаа сс рө өө , АНУ-ын барааны экспорт болон импорт 2000 онд харгалзан $773.3 болон $1,222.8 тэрбум болсон байв. • 1976 оноос хойш АНУ-ын импорт экспортоосоо давж худалдааны тэнцэл нь алдагдалтай болсон байна.
A2 - 28 • Хойд Америйн худалдааны с лийн еийнүү ү рчл лт дөө ө үү ¤ 1998 онд АНУ болон Канадын хооронд хийгдсэн 1989 оны ч л т худалдааны хэлэлцээрийг б рэнө өө ү нэвтр лсэн байнаүү . ¤ 1993 онд батлагдсан Хойд Америкийн Ч л тө өө Худалдааны Хэлэлцээр (NAFTA)-ээр Канад, Мексик болон АНУ-ын хоорондох олон тооны гадаад худалдааны хязгаарлалтыг устгасан байна. ¤ 2001 онд Америкийн ч л т худалдааны б сийн хувьдө өө ү худалдааны хэлэлцээр дийг санаачилсан байнаүү . 34 улс орон оролцсон байна. Олон улсын худалдааны урсгал
A2 - 29 • Европын худалдааны с лийн еийнүү ү рчл лт дөө ө үү ¤ 1987 оны Нэг Европын Хууль нь Европын улс орнуудын дунд ил, далд худалдааны саад тотгорыг арилгахын тулд хэрэгжсэн байна. ¤ З н Европ дахь хэрэглэгчид одоо импортынүү бараа худалдан авах нь ил ч л тэй болсонүү ө өө . ¤ 1999 онд хэрэгжсэн нэг валютын систем нь оролцогч орнуудын дунд валют х рв лэхө үү шаардлагыг арилгасан. Олон улсын худалдааны урсгал
A2 - 30 • Дэлхий даяарх худалдааны хэлэлцээр ¤ 1993 онд улс орнуудын хоорондох тарифийг бууруулах зорилгоор Тариф ба Худалдааны Ер нхий Хэлэлцээрө (GATT)-ийг 117 орны хооронд хийсэн. ¤ Бусад худалдааны хэлэлцээр дэдүү : - З н мн д Азийн улсуудын холбооүү Ө ө - Европын хамтын нийгэмлэг - Т в Америкийн нэгдсэн зах зээлө - Хойд Америкийн ч л т худалдааныө өө хэлэлцээр Олон улсын худалдааны урсгал
A2 - 31 • Худалдааны хэлэлцээрийг тойрсон мэтгэлцээн ¤ Ямар нэг улс орон р улс орны йлөө ү ажиллагаанаас болоод хохирох зарим едү худалдааны хэлэлцээр цуцлагддаг. ¤ Демпингийн арилжаа гэж нэг улсын бусад улс орнуудад гаргаж буй б тээгдэх ний экспортү үү нь ртг с доогуур нээр зарагдахыг хэлнэө өө ү . ¤ Худалдааны хэлэлцээрийг цуцалдаг р нэгөө н хц л ньө ө зохиогчийн эрхийн з рчил юмө . Олон улсын худалдааны урсгал
A2 - 32 Олон улсын худалдааны урсгалд н л лж буй х чин з йлсө өө ү ү • Инфляци ¤ Улс орны инфляцийн т вшнийү харьцангуй с лт нь импортыг сг ж,ө ө ө ө экспортыг бууруулснаар урсгал тэнцлийг бууруулна. • ндэсний орлогоҮ ¤ Улс орны орлогын т вшиний харьцангуйү с лт нь импортыг сг сн р урсгалө ө ө ө өө тэнцлийг бууруулдаг.
A2 - 33 • Засгийн газрын хязгаарлалт ¤ Засгийн газар импортын бараанд тариф ногдуулах болон квот тогтоох замаар улс орны импортыг бууруулж болно. Бусад улс орнууд рийн худалдааны хязгаарлалтыг бий болгожөө хариу арга хэмжээ авч болохыг тэмдэглэе. ¤ Заримдаа эр л мэндийн болон аюулг йүү ү байдлын шалтгаанаар тодорхой б тээгдэх ндү үү худалдааны хязгаарлалт тавьж болно. Олон улсын худалдааны урсгалд н л лж буй х чин з йлсө өө ү ү
A2 - 34 • Валютын ханш ¤ Хэрэв улс орны ндэсний валютийн нэү ү цэнэ сч эхэлвэл импорт сч, экспортө ө буурах замаар урсгал тэнцэл буурах болно. • Эдгээр х чин з йлс харилцанү ү йлчилснээр худалдааны тэнцэлд нэгэнү зэрэг н л лж болох нэг цогц з йлө өө ү болохыг тэмдэглэе. Олон улсын худалдааны урсгалд н л лж буй х чин з йлсө өө ү ү
A2 - 35 Худалдааны тэнцлийн алдагдлыг засварлах • Худалдааны тэнцэлд н л лж буй х чинө өө ү з йлсийг хэлэлцсэнээр зарим нийтлэгү засварлах аргуудыг х гж лсэн.ө үү • Жишээ нь, гадаад худалдааны тэнцвэрг й байдал нь оролцсон валютынү эрэлт нийл лэлтэд н л л х тулүү ө өө ө х в гч валютын ханшийн систем ньө ө гадаад худалдааны тэнцвэрг й байдлыгү автоматаар засварладаг байж болох юм.
A2 - 36 • М н т нчлэн сул ндэсний валют нь гадаадө үү ү худалдааны алдагдлыг сайжруулах шаардлагаг й байж болох юм.ү ¤ Гадаад компаниуд рс лд х чадвараа хадгалахынө ө ө тулд нээ бууруулж болно.ү ¤ Зарим бусад валютууд м н суларч болноө . ¤ Олон гадаад худалдааны г йлгээн д урьдчиланү үү тохиролцсон байдаг тул нэн даруй тохируулж чадахг й байж болох юм.ү нийгҮү J-муруйн н лө өө гэдэг. ¤ Дотоодын компаниудын худалдаанд з лэх валютынү үү ханшийн х д лг ний н л хязгаарлагдмал байна.ө ө өө ө өө Худалдааны тэнцлийн алдагдлыг засварлах
A2 - 37 • Х р нгийн урсгал нь ихэвчлэн портфелийнө ө х р нг оруулалт болон гадаадын шуудө ө ө х р нг оруулалтыг илэрхийлнэ.ө ө ө • АНУ-ын дотогш болон гадагш ГШХО-ын байрлал нь хугацааны туршид их хэмжээгээр сс р байгаа нь глобалчлал сч байгаагө өө ө харуулж байна. • Тухайлбал ГШХО-ын байрлалууд хоёул эдийн засгийн х чтэй с лтийн ед нэмэгдсэнү ө ө ү байна. Олон улсын х р нгийн урсгалө ө
A2 - 38 ГШХО-д н л лж буйө өө х чин з йлсү ү • Хязгаарлалтад гарч буй рчл лтөө ө ¤ ЗГ-ын хязгаарлалтуудыг арилгаснаар шинэ боломжууд бий болж байна. • Хувьчлал ¤ ГШХО нь засгийн газрын йл ажиллагаагү худалдахад т лхэц з лж байна.ү ү үү • Эдийн засгийн с лтийн потенциалө ө ¤ Эдийн засгийн с лтийн потенциал нд ртэйө ө ө ө улс орнууд ил их ГШХО-ыг татахүү магадлалтай байна.
A2 - 39 • Татварын хувь ¤ Корпорацийн ашигт харьцангуй бага татвар ногдуулж буй улс орнууд ГШХО-ыг татах магадлал ил нд р юм.үү ө ө • Валютын ханш ¤ Компаниуд ихэвчлэн валютын ханш нь тогтвортой байх улс оронд х р нгө ө ө оруулалт хийх сонирхолтой байна. ГШХО-д н л лж буйө өө х чин з йлсү ү
A2 - 40 Олон улсын портфелийн х р нгө ө ө оруулалтад н л лж буй х чинө өө ү з йлсү • Х болон ногдол ашигт ногдуулж буй татварүү ¤ Х р нг оруулагчид ихэвчлэн татварын хувьө ө ө харьцангуй багатай улс орнуудыг ил д здэг.үү ү • Х ний т вшинүү ү ¤ Х ний т вшин нд ртэй улс орнууд руу м нгүү ү ө ө ө ө урсах хандлагатай байна. • Валютын ханш ¤ Орон нутгийн валют тогтвортой байхаар х лээгдэж байгаа бол гадаадын х р нгү ө ө ө оруулагчид татагдах болно.
A2 - 41 Олон Улсын Валютын Сан (IMF) • ОУВС нь 183 гиш н орнууд б хийүү ү байгууллага юм. 1946 онд дараах зорилгоор байгуулагдсан ¤ Олон улсын м нг ний хамтын ажиллагаа болонө ө валютын тогтвортой байдлыг дэмжих; ¤ Эдийн засгийн с лт болон ажил эрхлэлтийн нд рө ө ө ө т вшнийг дэмжихү ; ¤ Т лб рийн балансын тэнцвэрг й байдлыг багасгахадө ө ү туслахын тулд т р зуур санх гийн дэмжлэг з лэх.ү үү ү үү Олон улсын урсгалд дэмжлэг з лэхү үү байгууллагууд
A2 - 42 • Тухайлбал н х н санх жилтийн тусламжө ө үү нь улс орны эдийн засагт экспортын тогтворг йү байдлын р н л г бууруулахыг оролддог.ү ө өө • ОУВС нь квотын системийг ашигладаг ба т ний дансны нэгж ньүү SDR (зээлжих тусгай эрх) юм. Олон улсын урсгалд дэмжлэг з лэхү үү байгууллагууд Олон Улсын Валютын Сан (IMF) • Т ний йл ажиллагаанд хяналт, санх гийнүү ү үү болон техникийн туслалцаа орно.
A2 - 43 • SDR-ийн сагсанд валютын оноосон жин нь дараах байдалтай байна: Currency 2001 Revision 1996 Revision U.S. dollar 45 39 Euro 29 Deutsche mark 21 French franc 11 Japanese yen 15 18 Pound sterling 11 11 Олон Улсын Валютын Сан (IMF) Олон улсын урсгалд дэмжлэг з лэхү үү байгууллагууд
A2 - 44 Дэлхийн банкны групп • 1944 онд байгуулагдсан ба уг групп нь ядуу х м с болон ядуу улс орнуудадү үү туслахад юун т р нд анхаарлааү үү хандуулсан. • Энэ нь 183 гиш н орнуудтай ба таванүү байгууллагаас б рддэгү - IBRD, IDA, IFC, MIGA болон ICSID. Олон улсын урсгалд дэмжлэг з лэхү үү байгууллагууд
A2 - 45 IBRD: International Bank for Reconstruction and Development • Дэлхийн банк гэдгээр нь сайн мэдэх ба ОУСБХБ нь дундаж орлоготой болон т лб рийн чадвар муутай улс орнуудыгө ө х гжлийн туслалцаа болон зээлээр хангадаг.ө • Тухайлбал т ний б тцийн рчл лтийнүү ү өө ө зээл нь улс орны урт хугацааны эдийн засгийн с лтийг хангах зорилготой.ө ө Олон улсын урсгалд дэмжлэг з лэхү үү байгууллагууд
A2 - 46 • Энэ нь албан ёсны тусламжийн агентлагууд, экспортын зээлийн агентлагууд, т нчлэнүү арилжааны банкуудтай хамтран санх ж лэх хэлэлцээрт орох замаарүү үү х р нг тархаадаг.ө ө өө Олон улсын урсгалд дэмжлэг з лэхү үү байгууллагууд IBRD: International Bank for Reconstruction and Development • ОУСБХБ нь ашгийг максимумчилдаг байгууллага биш юм. Гэсэн хэдий ч, 1948 оноос хойш жил б р цэвэр ашиг олж байна.ү
A2 - 47 IDA: International Development Association • ОУХА нь 1960 онд байгуулагдсан ба нэн ядуу орнуудад маш х нг л лттэй н хцл р зээлө ө ө ө өө олгодог агентлаг юм. • ОУХА нь ОУСБХБ-аас зээл авах чадвар дутмаг улс орнуудад л зээл олгодог. • ОУСБХБ болон ОУХА нь нэг шугаман дээр ажиллаж, ижил ажилтан, т в байр болонө т слийн нэлгээний стандартыг хуваалцдаг.ө ү Олон улсын урсгалд дэмжлэг з лэхү үү байгууллагууд
A2 - 48 IFC: International Finance Corporation • ОУСК нь дараах аргуудаар х гжиж буйө орнуудад хувийн хэвшлийн тогтвортой х р нг оруулалтыг дэмжихийн тулд 1956ө ө ө онд байгуулагдсан: ¤ Хувийн хэвшлийн т слийг санх ж лэхө үү үү ; ¤ Олон улсын санх гийн зах зээлд санх жилтүү үү дайчлахад нь туслах; ¤ Бизнесийн байгууллага болон засгийн газрыг техникийн туслалцаа болон з вл г г р хангах.ө ө өө өө Олон улсын урсгалд дэмжлэг з лэхү үү байгууллагууд
A2 - 49 MIGA: Multilateral Investment Guarantee Agency • ОТХОБА нь дараах замаар шинэ тутам х гжиж буй улс орнууд дахь ГШХО-ыгө дэмжих зорилгоор 1988 онд байгуулагдсан: ¤ Х р нг оруулагчид болон зээлд лэгчдэдө ө ө үү улс т рийн эрсдлийн даатгалыг санал болгохө ; ¤ Хувийн х р нг оруулалтыг татаж,ө ө ө хадгалахад нь х гжиж буй орнуудад туслах.ө Олон улсын урсгалд дэмжлэг з лэхү үү байгууллагууд
A2 - 50 ICSID: International Centre for Settlement of Investment Disputes • ХОМШОУТ нь засгийн газар болон гадаадын х р нг оруулагчидө ө ө хоорондын х р нг оруулалтынө ө ө маргааныг хянан шийдвэрлэх явцыг х нг вчл х, м н т нчлэн олон улсынө ө ө ө үү х р нг оруулалтын нэмэгдэж буйө ө ө урсгалыг дэмжихэд туслах зорилгоор 1966 онд байгуулагдсан. Олон улсын урсгалд дэмжлэг з лэхү үү байгууллагууд
A2 - 51 World Trade Organization (WTO) • ДХБ нь Тариф ба Худалдааны Ер нхийө Хэлэлцээрийг (GATT) залгамжлан 1995 онд байгуулагдсан. • Энэ нь худалдааны урсгалын саадг й,ү урьдчилан таамаглахуйц, ч л тэй байдлыгө өө хангахын тулд ндэстэн хоорондынү худалдааны глобал д рмийг шийдвэрлэдэг.ү • ДХБ-ын олон талт худалдааны системийн з рхэнд худалдааны гэрээн д байдаг.ү үү Олон улсын урсгалд дэмжлэг з лэхү үү байгууллагууд
A2 - 52 • Т ний йл ажиллагаандүү ү : ¤ ДХБ-ын худалдааны хэлэлцээр дийг удирдахүү ; ¤ Худалдааны хэлэлцээр дийн хувьд форум болжүү йлчлэхү ; ¤ Худалдааны маргааныг шийдвэрлэх; ¤ ндэсний худалдааны бодлогыг хянахҮ ; ¤ Х гжиж буй орнуудыг техник туслалцаа болонө сургалтаар хангах; ¤ Бусад олон улсын б лг дтэй хамтран ажиллахү үү . Олон улсын урсгалд дэмжлэг з лэхү үү байгууллагууд World Trade Organization (WTO)
A2 - 53 Bank for International Settlements (BIS) • 1930 онд байгуулагдсан ба ОУТТБ нь м нг ний болон санх гийн тогтвортойө ө үү байдлын тал дээр т в банк болон бусадө агентлагуудын хоорондын хамтын ажиллагааг х хи лэн дэмждэг олонө ү улсын байгууллага юм. • Энэ нь “т в банкуудын т в банкө ө ” буюу “эцсийн зээлд лэгчүү ” юм. Олон улсын урсгалд дэмжлэг з лэхү үү байгууллагууд
A2 - 54 • ОУТТБ-ны йл ажиллагаандү : ¤ Олон улсын м нг санх гийн хамтынө ө үү ажиллагааны форум; ¤ Т в банкуудын банкө ; ¤ М нг ний болон эдийн засгийн судалгааныө ө т вө ; ¤ Олон улсын санх гийн йл ажиллагаануудыгүү ү холбогч агент буюу байгууллага Олон улсын урсгалд дэмжлэг з лэхү үү байгууллагууд Bank for International Settlements (BIS)
A2 - 55 Regional Development Agencies • Эдийн засгийн х гжилтэй холбогдохө ил б с нутгийн зорилготойүү ү агентлагуудад ¤ Inter-American Development Bank; ¤ Asian Development Bank; ¤ African Development Bank; ¤ European Bank for Reconstruction and Development. Олон улсын урсгалд дэмжлэг з лэхү үү байгууллагууд
A2 - 56 Олон улсын худалдааны ДК-ийнҮ нэ цэнэд з лэх н лү ү үү ө өө ( ) ( )[ ] ( )∑ ∑               + × = n t t m j tjtj k1= 1 ,, 1 ERECFE =Value E (CFj,t ) = t хугацааны эцэст АНУ-ын толгой компаний х лээн авахү j валютаарх х лээгдэж буйү м нг н урсгалө ө E (ERj,t ) = t еийн эцэст доллар руу х рв хү ө ө j валютын х лээгдэж буй ханшү Валютын ханшийн хэлбэлзэл Гадаад улсууд дахь инфляциГадаад улсууд дахь ндэсний орлогоү Худалдааны хэлэлцээр дүү
A2 - 57 • Balance of Payments ¤ Current, Capital, and Financial Accounts • International Trade Flows ¤ Recent Changes in North American and European Trade ¤ Trade Agreements Around the World Chapter Review
A2 - 58 Chapter Review • Factors Affecting International Trade Flows ¤ Inflation ¤ National Income ¤ Government Restrictions ¤ Exchange Rates ¤ Interaction of Factors
A2 - 59 Chapter Review • Correcting a Balance of Trade Deficit ¤ Why a Weak Home Currency is Not A Perfect Solution • International Capital Flows ¤ Factors Affecting DFI ¤ Factors Affecting International Portfolio Investment
A2 - 60 Chapter Review • Agencies that Facilitate International Flows ¤ International Monetary Fund (IMF) ¤ World Bank Group ¤ World Trade Organization (WTO) ¤ Bank for International Settlements (BIS) ¤ Regional Development Agencies • How International Trade Affects an MNC’s Value

Recommended

Basic06
Basic06Basic06
Basic06
Baterdene Batchuluun
 
Chap010 ch
Chap010 chChap010 ch
Chap010 ch
Baterdene Batchuluun
 
Basic03
Basic03Basic03
Basic03
Baterdene Batchuluun
 
Chap008 ch
Chap008 chChap008 ch
Chap008 ch
Baterdene Batchuluun
 
Basic04
Basic04Basic04
Basic04
Baterdene Batchuluun
 
Chap009 ch
Chap009 chChap009 ch
Chap009 ch
Baterdene Batchuluun
 
Basic10, 11, 12
Basic10, 11, 12Basic10, 11, 12
Basic10, 11, 12
Baterdene Batchuluun
 
Basic07
Basic07Basic07
Basic07
Baterdene Batchuluun
 

Recommended

Basic06
Basic06Basic06
Basic06
Baterdene Batchuluun
 
Chap010 ch
Chap010 chChap010 ch
Chap010 ch
Baterdene Batchuluun
 
Basic03
Basic03Basic03
Basic03
Baterdene Batchuluun
 
Chap008 ch
Chap008 chChap008 ch
Chap008 ch
Baterdene Batchuluun
 
Basic04
Basic04Basic04
Basic04
Baterdene Batchuluun
 
Chap009 ch
Chap009 chChap009 ch
Chap009 ch
Baterdene Batchuluun
 
Basic10, 11, 12
Basic10, 11, 12Basic10, 11, 12
Basic10, 11, 12
Baterdene Batchuluun
 
Basic07
Basic07Basic07
Basic07
Baterdene Batchuluun
 
Basic19 21
Basic19 21Basic19 21
Basic19 21
Baterdene Batchuluun
 
Basic01
Basic01Basic01
Basic01
Baterdene Batchuluun
 
Basic05
Basic05Basic05
Basic05
Baterdene Batchuluun
 
Basic08
Basic08Basic08
Basic08
Baterdene Batchuluun
 
Basic09
Basic09Basic09
Basic09
Baterdene Batchuluun
 
курсын ажил валютын зах зээл түүнийг сайжруулах арга зам.
курсын ажил валютын зах зээл түүнийг сайжруулах арга зам.курсын ажил валютын зах зээл түүнийг сайжруулах арга зам.
курсын ажил валютын зах зээл түүнийг сайжруулах арга зам.
Prime Rose Snowdrop
 
Basic13 18
Basic13 18Basic13 18
Basic13 18
Baterdene Batchuluun
 
Лекц 12
Лекц 12Лекц 12
Лекц 12
Etugen
 
Chap007 ch
Chap007 chChap007 ch
Chap007 ch
Baterdene Batchuluun
 
Олон улсын санхүүгийн асуудал /төлбөрийн баланс-төлбөрийн тэнцэл/, валютын ханш
Олон улсын санхүүгийн асуудал /төлбөрийн баланс-төлбөрийн тэнцэл/, валютын ханшОлон улсын санхүүгийн асуудал /төлбөрийн баланс-төлбөрийн тэнцэл/, валютын ханш
Олон улсын санхүүгийн асуудал /төлбөрийн баланс-төлбөрийн тэнцэл/, валютын ханш
Adilbishiin Gelegjamts
 
валютийн ханш
валютийн ханшвалютийн ханш
валютийн ханш
Zorigoo Gantumur
 
Олон улсын валют, санхүү
Олон улсын валют, санхүүОлон улсын валют, санхүү
Олон улсын валют, санхүү
Энхтамир Ш
 
Sbeul12.2019 2020 on
Sbeul12.2019 2020 onSbeul12.2019 2020 on
Sbeul12.2019 2020 on
hicheel2020
 
Sanhuugiin undes L12.2019 - 2020
Sanhuugiin undes L12.2019 - 2020Sanhuugiin undes L12.2019 - 2020
Sanhuugiin undes L12.2019 - 2020
hicheel2020
 
Chap001 ch
Chap001 chChap001 ch
Chap001 ch
Baterdene Batchuluun
 
Sbeul12.2019 2020 on
Sbeul12.2019 2020 onSbeul12.2019 2020 on
Sbeul12.2019 2020 on
hicheel2020
 
Ias 21
Ias 21Ias 21
Ias 21
unenbat4411
 
Macro l 16
Macro l 16Macro l 16
Macro l 16
ediinzasagonol
 
валютын ханш ба төлбөрийн тэнцэл
валютын ханш ба төлбөрийн тэнцэлвалютын ханш ба төлбөрийн тэнцэл
валютын ханш ба төлбөрийн тэнцэл
Turu Turuu
 
Олон улсын валютын харилцаа ба валютын системийн тухай ойлголт http://gelegja...
Олон улсын валютын харилцаа ба валютын системийн тухай ойлголт http://gelegja...Олон улсын валютын харилцаа ба валютын системийн тухай ойлголт http://gelegja...
Олон улсын валютын харилцаа ба валютын системийн тухай ойлголт http://gelegja...
Adilbishiin Gelegjamts
 
Econ ch 10
Econ ch 10Econ ch 10
Econ ch 10
Baterdene Batchuluun
 
Business statistics processing
Business statistics processingBusiness statistics processing
Business statistics processing
Baterdene Batchuluun
 

More Related Content

What's hot

курсын ажил валютын зах зээл түүнийг сайжруулах арга зам.
курсын ажил валютын зах зээл түүнийг сайжруулах арга зам.курсын ажил валютын зах зээл түүнийг сайжруулах арга зам.
курсын ажил валютын зах зээл түүнийг сайжруулах арга зам.
Prime Rose Snowdrop
 
Лекц 12
Лекц 12Лекц 12
Лекц 12
Etugen
 
валютын ханш ба төлбөрийн тэнцэл
валютын ханш ба төлбөрийн тэнцэлвалютын ханш ба төлбөрийн тэнцэл
валютын ханш ба төлбөрийн тэнцэл
Turu Turuu
 
Олон улсын валютын харилцаа ба валютын системийн тухай ойлголт http://gelegja...
Олон улсын валютын харилцаа ба валютын системийн тухай ойлголт http://gelegja...Олон улсын валютын харилцаа ба валютын системийн тухай ойлголт http://gelegja...
Олон улсын валютын харилцаа ба валютын системийн тухай ойлголт http://gelegja...
Adilbishiin Gelegjamts
 

What's hot (20)

Basic19 21
Basic19 21Basic19 21
Basic19 21
 
Basic01
Basic01Basic01
Basic01
 
Basic05
Basic05Basic05
Basic05
 
Basic08
Basic08Basic08
Basic08
 
Basic09
Basic09Basic09
Basic09
 
курсын ажил валютын зах зээл түүнийг сайжруулах арга зам.
курсын ажил валютын зах зээл түүнийг сайжруулах арга зам.курсын ажил валютын зах зээл түүнийг сайжруулах арга зам.
курсын ажил валютын зах зээл түүнийг сайжруулах арга зам.
 
Basic13 18
Basic13 18Basic13 18
Basic13 18
 
Лекц 12
Лекц 12Лекц 12
Лекц 12
 
Chap007 ch
Chap007 chChap007 ch
Chap007 ch
 
Олон улсын санхүүгийн асуудал /төлбөрийн баланс-төлбөрийн тэнцэл/, валютын ханш
Олон улсын санхүүгийн асуудал /төлбөрийн баланс-төлбөрийн тэнцэл/, валютын ханшОлон улсын санхүүгийн асуудал /төлбөрийн баланс-төлбөрийн тэнцэл/, валютын ханш
Олон улсын санхүүгийн асуудал /төлбөрийн баланс-төлбөрийн тэнцэл/, валютын ханш
 
валютийн ханш
валютийн ханшвалютийн ханш
валютийн ханш
 
Олон улсын валют, санхүү
Олон улсын валют, санхүүОлон улсын валют, санхүү
Олон улсын валют, санхүү
 
Sbeul12.2019 2020 on
Sbeul12.2019 2020 onSbeul12.2019 2020 on
Sbeul12.2019 2020 on
 
Sanhuugiin undes L12.2019 - 2020
Sanhuugiin undes L12.2019 - 2020Sanhuugiin undes L12.2019 - 2020
Sanhuugiin undes L12.2019 - 2020
 
Chap001 ch
Chap001 chChap001 ch
Chap001 ch
 
Sbeul12.2019 2020 on
Sbeul12.2019 2020 onSbeul12.2019 2020 on
Sbeul12.2019 2020 on
 
Ias 21
Ias 21Ias 21
Ias 21
 
Macro l 16
Macro l 16Macro l 16
Macro l 16
 
валютын ханш ба төлбөрийн тэнцэл
валютын ханш ба төлбөрийн тэнцэлвалютын ханш ба төлбөрийн тэнцэл
валютын ханш ба төлбөрийн тэнцэл
 
Олон улсын валютын харилцаа ба валютын системийн тухай ойлголт http://gelegja...
Олон улсын валютын харилцаа ба валютын системийн тухай ойлголт http://gelegja...Олон улсын валютын харилцаа ба валютын системийн тухай ойлголт http://gelegja...
Олон улсын валютын харилцаа ба валютын системийн тухай ойлголт http://gelegja...
 

Viewers also liked

Viewers also liked (13)

Econ ch 10
Econ ch 10Econ ch 10
Econ ch 10
 
Business statistics processing
Business statistics processingBusiness statistics processing
Business statistics processing
 
Econ ch 6
Econ ch 6Econ ch 6
Econ ch 6
 
Econ ch 8
Econ ch 8Econ ch 8
Econ ch 8
 
International financial management standard
International financial management standardInternational financial management standard
International financial management standard
 
Econ ch 7
Econ ch 7Econ ch 7
Econ ch 7
 
Price relationships
Price relationshipsPrice relationships
Price relationships
 
Soril 1
Soril 1Soril 1
Soril 1
 
Econ ch 11
Econ ch 11Econ ch 11
Econ ch 11
 
Econ ch 9
Econ ch 9Econ ch 9
Econ ch 9
 
Biy daaltiin tsag
Biy daaltiin tsagBiy daaltiin tsag
Biy daaltiin tsag
 
Residual method
Residual methodResidual method
Residual method
 
Shadow economy
Shadow economyShadow economy
Shadow economy
 

Similar to Basic02

Lecture 15
Lecture 15Lecture 15
Lecture 15
Tj Crew
 
Lecture.14
Lecture.14Lecture.14
Lecture.14
Tj Crew
 
валютын зах зээл
валютын зах зээлвалютын зах зээл
валютын зах зээл
lkhmaa
 
Г. Мөнххуяг - Монгол улс дах ам.долларын ханшийг шинжлэхүй нь
Г. Мөнххуяг - Монгол улс дах ам.долларын ханшийг шинжлэхүй ньГ. Мөнххуяг - Монгол улс дах ам.долларын ханшийг шинжлэхүй нь
Г. Мөнххуяг - Монгол улс дах ам.долларын ханшийг шинжлэхүй нь
batnasanb
 
Б.Болормаа Б.Чинбаяр - Валютын ханшийг тогтвортой байлгах арга замууд
Б.Болормаа Б.Чинбаяр - Валютын ханшийг тогтвортой байлгах арга замуудБ.Болормаа Б.Чинбаяр - Валютын ханшийг тогтвортой байлгах арга замууд
Б.Болормаа Б.Чинбаяр - Валютын ханшийг тогтвортой байлгах арга замууд
batnasanb
 

Similar to Basic02 (20)

Macro.L16 2019 2020
Macro.L16 2019 2020Macro.L16 2019 2020
Macro.L16 2019 2020
 
Basic04
Basic04Basic04
Basic04
 
Econl16 1.2020- 2021on
Econl16 1.2020- 2021onEconl16 1.2020- 2021on
Econl16 1.2020- 2021on
 
Macrol16..2020 2021
Macrol16..2020 2021Macrol16..2020 2021
Macrol16..2020 2021
 
15
15 15
15
 
Macro l 16
Macro l 16Macro l 16
Macro l 16
 
Lecture 15
Lecture 15Lecture 15
Lecture 15
 
Sbeul10.2019 2020 on
Sbeul10.2019 2020 onSbeul10.2019 2020 on
Sbeul10.2019 2020 on
 
ОУТТ-2
ОУТТ-2ОУТТ-2
ОУТТ-2
 
Macro lL15
Macro lL15Macro lL15
Macro lL15
 
Lecture.14
Lecture.14Lecture.14
Lecture.14
 
Macrol16. 2019 2020
Macrol16. 2019 2020Macrol16. 2019 2020
Macrol16. 2019 2020
 
валютийн ханш
валютийн ханшвалютийн ханш
валютийн ханш
 
валютийн ханш
валютийн ханшвалютийн ханш
валютийн ханш
 
валютын зах зээл
валютын зах зээлвалютын зах зээл
валютын зах зээл
 
валютын зах зээл
валютын зах зээлвалютын зах зээл
валютын зах зээл
 
Landlocked countries
Landlocked countriesLandlocked countries
Landlocked countries
 
Ch 9 integration slide
Ch 9 integration slideCh 9 integration slide
Ch 9 integration slide
 
Г. Мөнххуяг - Монгол улс дах ам.долларын ханшийг шинжлэхүй нь
Г. Мөнххуяг - Монгол улс дах ам.долларын ханшийг шинжлэхүй ньГ. Мөнххуяг - Монгол улс дах ам.долларын ханшийг шинжлэхүй нь
Г. Мөнххуяг - Монгол улс дах ам.долларын ханшийг шинжлэхүй нь
 
Б.Болормаа Б.Чинбаяр - Валютын ханшийг тогтвортой байлгах арга замууд
Б.Болормаа Б.Чинбаяр - Валютын ханшийг тогтвортой байлгах арга замуудБ.Болормаа Б.Чинбаяр - Валютын ханшийг тогтвортой байлгах арга замууд
Б.Болормаа Б.Чинбаяр - Валютын ханшийг тогтвортой байлгах арга замууд
 

Basic02

  • 1. Х р нгийн олон улсын урсгалө ө 2Б лэгү
  • 2. A2 - 2 Б лгийн зорилгоү • Олон улсын худалдааны онолууд • Олон улсын валютын системийг авч зэхү • Т лб рийн балансын голө ө б рэлдэх нийг тайлбарлахү үү ; • Х р нгийн олон улсын урсгалд эдийнө ө засгийн х чин з йлс болон бусад х чинү ү ү з йлс хэрхэн н л лдгийг тайлбарлах.ү ө өө
  • 3. A2 - 3 Түүхэн үе шат.......... А.Смит (1776)Т.Мальтус (1798) А.Маршалл (1890) Ж.М.Кейнс (1936) Ж.Шумпетр (1911/ 1934) Радикал улс төрийн эдийн засаг К.Маркс (1848) Д.Рикардо (ca. 1820) Шинэ сонгодог эдийн засаг Макро микро эдийн засаг, Хөгжлийн эдийн засаг Ж.С.Милл (1848) Меркантилизм (Тюрго, Кантильон XVII-XVIII) Физиократ (Ф.Кенэ 1758)
  • 4. A2 - 4 4 Олон Улсын Валютын Системийн хувьсал • Тодорхойлолт: Олон улсын валютын тогтолцоо бол улс орнуудын хоорондын худалдаа, хил дамнасан х р нг оруулалтыг х хи лэн дэмжих зорилготойө ө ө ө ү харилцан тохиролцсон д рэм журам баү институциудын олонлог юм. • Биметаллизм: 1875 оноос мнө ө • Сонгодог алтан стандарт: 1875-1914 • Дайны еү : 1915-1944 • Бреттон В дсийн системүү : 1945-1972 • Валютын х в гч ханшийн тогтолцооны дэглэмө ө : 1973- н г х ртэлӨ өө ү
  • 5. A2 - 5 5 Олон Улсын Валютын Системийн хувьсал Биметаллизм (1875 оноос мнө ө) ¤ Алт болон М нгийг олон улсын т лб рийн аргаө ө ө хэрэгсэл болгон ашигладаг ба валют хоорондын ханш нь тэдгээрийн алт болон м нг нийө ө агуулгаар тодорхойлогддог. ¤ Gresham-ийн хууль – хоёр металл хоорондын солилцооны харьцаа нь албан ёсоор тогтмол байх тул ил элбэг металлыг ашиглаж, илүү үү ховор металлыг эргэлтээс гаргахад х ргэнэ.ү
  • 6. A2 - 66 Олон Улсын Валютын Системийн хувьсал Сонгодог алтан стандарт (1876 - 1913) • Энэ ед ихэнх гол улс орнуудадү : 1. Ганц алт л хязгаарлалтг й металл м нг гэж х лээнү ө ө ү з вш р гд ж байсанө өө ө ө 2. Алт ба ндэсний валютын хооронд тогтвортой харьцаагаарү х рв х хоёр арга зам байсанө ө 3. Алтыг ч л тэй экспортолж, импортолдогө өө • Хоёр орны валютын хоорондын солилцооны ханш тэдгээрийн харьцангуй алтны агуулгаар тодорхойлогддог байв • Сонгодог алтан стандартын дагуу маш их тогтвортой валютын ханш нь олон улсын худалдаа ба х р нг оруулалтын таатайө ө ө орчноор хангаж байв. • нэҮ -металл зоосны-урсгалын механизм нь валютын ханшийн тохируулгын алдаа болон олон улсын т лб рийн балансынө ө тэнцвэрг й байдлыг засварладаг.ү • Дефляцийн дарамтад х ргэх магадлалтайү
  • 7. A2 - 7 7 Олон Улсын Валютын Системийн хувьсал Дайны еү (1915 – 1944) • Шинж нь: ¤ Эдийн засгийн ндсэрхэг зэлү ү ¤ Алтан стандартыг сэргээх оролдлого ба б тэлг йтэлү ү ¤ Эдийн засаг, улс т рийн тогтворг й байдалө ү • Эдгээр х чин з йлс нь алтан стандартынү ү зарим сул тал юм  Олон улсын худалдаа болон х р нг оруулалтынө ө ө р д нд маш их хортой е байсан.ү ү ү
  • 8. A2 - 8 8 Олон Улсын Валютын Системийн хувьсал Бреттон В дсийн системүү (1944 – 1973) • Олон Улсын Валютын Сан (IMF) ба Дэлхийн Банк ссэнүү • Бреттон В дсийн системийн дагуу ам.долларыг нэгүү унци алт $35 байхаар уясан ба бусад валютуудыг ам.доллартай уясан байна. • Улс орон б р шаардлагатай гадаад валютын н цийгү өө худалдан авах эсвэл худалдах замаар рийн валютынөө ханшийг батлагдсан нэрлэсэн нийнү ±1% хэлбэлзэл дотор барих рэгтэй байсан.үү • Ам.доллар алтан солилцооны стандартад суурилсан
  • 9. A2 - 9 9 Олон Улсын Валютын Системийн хувьсал • Бреттон В дсийн системүү (1944 – 1973) British pound French franc U.S. dollar Gold Pegged at $35/oz. Par Value ParValue Par Value German mark
  • 10. A2 - 10 10 Олон Улсын Валютын Системийн хувьсал Бреттон В дсийн системүү (1944 – 1973) • Уг тогтолцооны асуудал нь бусад улс орнууд ам.долларын н ц хадгалахыг х сч байх ед АНУөө ү ү байнга худалдааны алдагдалтай байсан явдал байв (Triffin Paradox) • Зээлжих тусгай эрх (SDR) – шинэ н ц х р нгөө ө ө ө, (US$, FF, DM, BP, JY) • Смитсоны гэрээ (1971) – ам.долларын ханш $38/унци болж унасан. • Европ, Японы валютууд – 1973 оны 3 сард х в гшө ө ханшийн дэглэмд шилжсэн
  • 11. A2 - 11 11 Олон Улсын Валютын Системийн хувьсал Валютын х в гч ханшийн дэглэмө ө (1973– н гө өө х ртэлү ) • Ямайкийн гэрээ (1976) • ОУВС-ийн гиш н орнууд валютын х в гч ханшийгүү ө ө х лээн з вш рсн зарласанү ө өө өө . ¤ Т в банкууд з й бус тогтворг й байдлыг арилгахын тулдө ү ү валютын зах зээлд зохицуулалт хийхийг х лээн з вш рс н.ү ө өө ө • Алт нь олон улсын н ц х р нг биш болсонөө ө ө ө . • Нефть экспортолдогг й орнууд болон х гжил буурайү ө орнуудад ОУВС-аас санх жих ил их боломжүү үү олгосон.
  • 12. A2 - 12 12 Орчин еийн валютын дэглэмү • Ч л т х в гчө өө ө ө ¤ Ихэнх улс оронд буюу бараг 36 оронд тэдгээрийн валютын ханшийг зах зээлийн х чин з йлс тодорхойлохыг х лээнү ү ү з вш рд гө өө ө . • Удирдлагатай х в гчө ө ¤ 50 орчим улс оронд валютын ханшийг засгийн газрын зохицуулалт болон зах зээлийн х чин з йлстэй хамтү ү тодорхойлж байдаг. • р валюттай уясанӨө (horizontal band around) ¤ Ам.доллар эсвэл евро гэх мэт • ндэсний валютг йҮ ү ¤ 40 орчим улс оронд рсдийн м нг н тэмдэгтийгөө ө ө хэвлэдэгг й з гээр л ам.доллар ашигладаг. Жишээ ньү ү , Эквадор, Панама, Эл-Сальвадор долларжсан.
  • 13. A2 - 13 13 Тогтмол ба х в гчө ө валютын ханшийн дэглэм • Х в гч ханшийн нэмэлт аргументууд ньө ө : ¤ Гадаад тохируулга хийхэд хялбар. ¤ ндэсний бодлогын хараат бус байдалҮ . • Х в гч ханшийн эсрэг аргументууд ньө ө : ¤ Валютын ханшийн тодорхой бус байдал нь олон улсын худалдаанд саад болох. ¤ Хямралаас урьдчилсан сэргийлэх ямар ч хамгаалалт байхг йү . • Валютын ханшийн уналт ( с лтө ө ) нь х в гч ханшийнө ө тэнцвэрт нийг тусгадагү • Валютын тогтмол ханшийн дэглэмд валютын ханшийг тэнцвэрт нэ р эрг лэн авч ирэхийнү үү үү тулд засгийн газар м нг ний болон сангийнө ө бодлогыг тохируулах ёстой
  • 14. A2 - 14 14 Тогтмол ба х в гч валютынө ө ханшийн дэглэм S D Q of £ Dollarpriceper£ (exchangerate) $1.40 Trade deficit Demand (D) Supply (S)
  • 15. A2 - 15 15 Тогтмол ба х в гчө ө валютын ханшийн дэглэм Supply (S) Demand (D) Demand (D*) D = S Dollar depreciates (flexible regime) Q of £ Dollarpriceper£ (exchangerate) $1.60 $1.40
  • 16. A2 - 16 16 Тогтмол ба х в гчө ө валютын ханшийн дэглэм Supply (S) Demand (D) Demand (D*) D* = S Contractionary policies (fixed regime) Q of £ Dollarpriceper£ (exchangerate) $1.40
  • 17. A2 - 17 17 Европын валютын систем (EMS) • ЕВС нь 1979 онд ссэн ба Европын холбооны улсүү орнууд тэдгээрийн хоорондын валютын ханшийг маш нарийн хязгаарт барьж, гадаад улс орнуудын валютын эсрэг хамтдаа х в гч байхаар зохицуулсанө ө . • Зорилго: ¤ Валютын тогтвортой б сийг байгуулахү ¤ ЕВС-ийн бус улс орнуудад хамаарах валютын ханшийн бодлогыг зохицуулах ¤ Европын валютын холбооны эцсийн т л вл г г боловсруулахө ө ө өө • Валютын ханшийн удирдлагын арга хэрэгсл дүү : ¤ Европын валютын нэгж (ECU) - Оролцогч валютуудын жинэлсэн дундаж - ЕВС-ийн б ртгэлийн нэгжү ¤ Валютын ханшийн механизм (ERM) - Улс орнууд валютын ханшаа хамтдаа удирдах журмууд
  • 18. A2 - 18 18 Евро гэж юу вэ (€)? • Евро нь 1999 оны нэг сарын нэгэнд 11 гиш н орны дэмжлэгтэйгээрүү бий болсон Европын валютын холбооны ганц валют юм. • Эдгээр анхны гиш н орнууд ньүү : Belgium, Germany, Spain, France, Ireland, Italy, Luxemburg, Finland, Austria, Portugal болон Netherlands. • Еврогоос татгалзсан улс орнуудад: ¤ Denmark, Greece, Sweden, UK ¤ Greece: нийлэх шалгуурыг хангаж чадааг й байсан ба 2000ү оны 6 сарын 19-нд нэмэхээр баталсан байна (2001 оны 1 сараас идэвхжсэн) 1 Euro is Equal to: 40.3399 BEF Belgian franc 1.95583 DEM German mark 166.386 ESP Spanish peseta 6.55957 FRF French franc .787564 IEP Irish punt 1936.27 ITL Italian lira 40.3399 LUF Luxembourg franc 2.20371 NLG Dutch guilder 13.7603 ATS Austrian schilling 200.482 PTE Portuguese escudo 5.94573 FIM Finnish markka Euro Conversion Rates
  • 19. A2 - 19 19 Валютын холбооны ашиг тус ба зардал • Ажил г йлгээний зардалү буурч, гадаад валютын эрсдэл арилсан • Евро б сийг байгуулсанү – бараа, х м с болонү үү капитал хязгаарлалтг йү шилжинэ • АНУ-тай рс лд нө ө ө ө ¤ Х н ам болон ДНБ-ийү ухагдахуунаар бараг ижил болно • Үнийн ил тод байдал ба рс лд нө ө өө  ндэсний м нг нийҮ ө ө болон валютын ханшийн бие даасан бодлого алдагдана  Улс орны тодорхой тэгш бус шок нь хямралд х ргэж болноү
  • 20. A2 - 20 20 Еврогийн урт хугацааны н лө өө • Хэрэв евро амжилттай хэрэгжвэл дараагийн дэвшил нь Европын улс т рийн интеграци бий болжө “United States of Europe” болох боломжтой юм. • Ам.доллар дэлхийн зонхилох валютын байр сууриа алдах магадлалтай. • Евро болон Ам.доллар нь хоёр гол валют болно.
  • 21. A2 - 21 Т лб рийн балансө ө • Т лб рийн балансө ө нь хугацааны тодорхой еийн туршид дотоодын болонү гадаадын оршин суугчдын хооронд хийгдэж буй б х ажил г йлгээг хэмждэгү ү . • Ажил г йлгээ б рийг дебит болон кредитү ү талд бичдэг, жишээ нь, дансны давхар бичилт. • Ажил г йлгээн дийг гурван б лэгү үү ү болгон харуулдаг – урсгал данс, х р нгийн дансө ө , болон санх гийн дансүү .
  • 22. A2 - 22 • Урсгал данс нь тодорхой нэг улсын бусад б хү улс орнуудтай хийх бараа йлчилгээнийү худалдан авалт, санх гийн х р нгийнүү ө ө орлого, болон нэг талын урсгал шилж лгийг нэгтгэн харуулдагүү (жишээ нь, засгийн газрын буцалтг й тусламж,ү тэтгэвэр, хувийн гуйвуулга). • Урсгал дансны алдагдал нь тодорхой улс орны урсгал г йлгээний хувьд х р нгийнү ө ө ил их гадагш урсгал гарсныг илэрхийлнэ.үү Т лб рийн балансө ө
  • 23. A2 - 23 • Урсгал данс нь ер нхийдө өө худалдааны тэнцлийг нэлэхэд ашиглагддаг б г дү ө өө энгийнээр бараа йлчилгээний экспортү болон импортын з р юмө үү . Т лб рийн балансө ө
  • 24. A2 - 24 • Шинэ х р нгийн дансыгө ө (1993 онд тодорхойлсноор ндэстний ТооцооныҮ Систем болон ОУВС-ийн т лб рийн балансынө ө гарын авлагын тав дахь хэвлэл) 1999 онд АНУ-д баталсан байна. • нд урсгал орлого бус х р нг болонҮү ө ө ө хувирдаг нэг талын урсгал шилж лгийгүү оруулдаг. Жишээ нь рийн рш л з лэх,ө ө өө ү үү цагаачдын шилж лэгүү , байгалын н ц болонөө патентийн эрхийн худалдан авалт болон борлуулалт. Т лб рийн балансө ө
  • 25. A2 - 25 • Санх гийн дансүү ( мн нь х р нгийнө ө ө ө данс гэж нэрлэдэг байсан) нь тодорхой улс орны бусад улс орнуудтай хийсэн х р нгийн борлуулалтын р д нд бийө ө ү ү болсон х р нгийн урсгалыг нэгтгэдэгө ө . • Х р нг д албан н ц, бусад засгийнө ө ө өө газрын х р нг , гадаадын шууд х р нгө ө ө ө ө ө оруулалт, нэт цаасанд оруулсан х р нгү ө ө ө оруулалт гэх мэт орно. Т лб рийн балансө ө
  • 26. A2 - 26 • Янз б рийн улс орнууд р р хэмжээтэйү өө өө худалдаа хийдэг. • Европын улс орнуудын худалдааны хэмжээ тэдгээрийн холбогдох ДНБ-ий 30 – 40% байхад АНУ болон Японы худалдааны хэмжээ тэдгээрийн холбогдох ДНБ-ий 10 – 20% байна. • Гэсэн хэдий ч, худалдааны хэмжээ хугацааны туршид ихэнх улс орнуудад сс р байнаө өө . Олон улсын худалдааны урсгал
  • 27. A2 - 27 Олон улсын худалдааны урсгал • 1975 онд АНУ $107.1 тэрбумын бараа экспортолж, $98.2 тэрбумын барааг импортолсон байна. Т нээс хойшүү , олон улсын худалдаа сс рө өө , АНУ-ын барааны экспорт болон импорт 2000 онд харгалзан $773.3 болон $1,222.8 тэрбум болсон байв. • 1976 оноос хойш АНУ-ын импорт экспортоосоо давж худалдааны тэнцэл нь алдагдалтай болсон байна.
  • 28. A2 - 28 • Хойд Америйн худалдааны с лийн еийнүү ү рчл лт дөө ө үү ¤ 1998 онд АНУ болон Канадын хооронд хийгдсэн 1989 оны ч л т худалдааны хэлэлцээрийг б рэнө өө ү нэвтр лсэн байнаүү . ¤ 1993 онд батлагдсан Хойд Америкийн Ч л тө өө Худалдааны Хэлэлцээр (NAFTA)-ээр Канад, Мексик болон АНУ-ын хоорондох олон тооны гадаад худалдааны хязгаарлалтыг устгасан байна. ¤ 2001 онд Америкийн ч л т худалдааны б сийн хувьдө өө ү худалдааны хэлэлцээр дийг санаачилсан байнаүү . 34 улс орон оролцсон байна. Олон улсын худалдааны урсгал
  • 29. A2 - 29 • Европын худалдааны с лийн еийнүү ү рчл лт дөө ө үү ¤ 1987 оны Нэг Европын Хууль нь Европын улс орнуудын дунд ил, далд худалдааны саад тотгорыг арилгахын тулд хэрэгжсэн байна. ¤ З н Европ дахь хэрэглэгчид одоо импортынүү бараа худалдан авах нь ил ч л тэй болсонүү ө өө . ¤ 1999 онд хэрэгжсэн нэг валютын систем нь оролцогч орнуудын дунд валют х рв лэхө үү шаардлагыг арилгасан. Олон улсын худалдааны урсгал
  • 30. A2 - 30 • Дэлхий даяарх худалдааны хэлэлцээр ¤ 1993 онд улс орнуудын хоорондох тарифийг бууруулах зорилгоор Тариф ба Худалдааны Ер нхий Хэлэлцээрө (GATT)-ийг 117 орны хооронд хийсэн. ¤ Бусад худалдааны хэлэлцээр дэдүү : - З н мн д Азийн улсуудын холбооүү Ө ө - Европын хамтын нийгэмлэг - Т в Америкийн нэгдсэн зах зээлө - Хойд Америкийн ч л т худалдааныө өө хэлэлцээр Олон улсын худалдааны урсгал
  • 31. A2 - 31 • Худалдааны хэлэлцээрийг тойрсон мэтгэлцээн ¤ Ямар нэг улс орон р улс орны йлөө ү ажиллагаанаас болоод хохирох зарим едү худалдааны хэлэлцээр цуцлагддаг. ¤ Демпингийн арилжаа гэж нэг улсын бусад улс орнуудад гаргаж буй б тээгдэх ний экспортү үү нь ртг с доогуур нээр зарагдахыг хэлнэө өө ү . ¤ Худалдааны хэлэлцээрийг цуцалдаг р нэгөө н хц л ньө ө зохиогчийн эрхийн з рчил юмө . Олон улсын худалдааны урсгал
  • 32. A2 - 32 Олон улсын худалдааны урсгалд н л лж буй х чин з йлсө өө ү ү • Инфляци ¤ Улс орны инфляцийн т вшнийү харьцангуй с лт нь импортыг сг ж,ө ө ө ө экспортыг бууруулснаар урсгал тэнцлийг бууруулна. • ндэсний орлогоҮ ¤ Улс орны орлогын т вшиний харьцангуйү с лт нь импортыг сг сн р урсгалө ө ө ө өө тэнцлийг бууруулдаг.
  • 33. A2 - 33 • Засгийн газрын хязгаарлалт ¤ Засгийн газар импортын бараанд тариф ногдуулах болон квот тогтоох замаар улс орны импортыг бууруулж болно. Бусад улс орнууд рийн худалдааны хязгаарлалтыг бий болгожөө хариу арга хэмжээ авч болохыг тэмдэглэе. ¤ Заримдаа эр л мэндийн болон аюулг йүү ү байдлын шалтгаанаар тодорхой б тээгдэх ндү үү худалдааны хязгаарлалт тавьж болно. Олон улсын худалдааны урсгалд н л лж буй х чин з йлсө өө ү ү
  • 34. A2 - 34 • Валютын ханш ¤ Хэрэв улс орны ндэсний валютийн нэү ү цэнэ сч эхэлвэл импорт сч, экспортө ө буурах замаар урсгал тэнцэл буурах болно. • Эдгээр х чин з йлс харилцанү ү йлчилснээр худалдааны тэнцэлд нэгэнү зэрэг н л лж болох нэг цогц з йлө өө ү болохыг тэмдэглэе. Олон улсын худалдааны урсгалд н л лж буй х чин з йлсө өө ү ү
  • 35. A2 - 35 Худалдааны тэнцлийн алдагдлыг засварлах • Худалдааны тэнцэлд н л лж буй х чинө өө ү з йлсийг хэлэлцсэнээр зарим нийтлэгү засварлах аргуудыг х гж лсэн.ө үү • Жишээ нь, гадаад худалдааны тэнцвэрг й байдал нь оролцсон валютынү эрэлт нийл лэлтэд н л л х тулүү ө өө ө х в гч валютын ханшийн систем ньө ө гадаад худалдааны тэнцвэрг й байдлыгү автоматаар засварладаг байж болох юм.
  • 36. A2 - 36 • М н т нчлэн сул ндэсний валют нь гадаадө үү ү худалдааны алдагдлыг сайжруулах шаардлагаг й байж болох юм.ү ¤ Гадаад компаниуд рс лд х чадвараа хадгалахынө ө ө тулд нээ бууруулж болно.ү ¤ Зарим бусад валютууд м н суларч болноө . ¤ Олон гадаад худалдааны г йлгээн д урьдчиланү үү тохиролцсон байдаг тул нэн даруй тохируулж чадахг й байж болох юм.ү нийгҮү J-муруйн н лө өө гэдэг. ¤ Дотоодын компаниудын худалдаанд з лэх валютынү үү ханшийн х д лг ний н л хязгаарлагдмал байна.ө ө өө ө өө Худалдааны тэнцлийн алдагдлыг засварлах
  • 37. A2 - 37 • Х р нгийн урсгал нь ихэвчлэн портфелийнө ө х р нг оруулалт болон гадаадын шуудө ө ө х р нг оруулалтыг илэрхийлнэ.ө ө ө • АНУ-ын дотогш болон гадагш ГШХО-ын байрлал нь хугацааны туршид их хэмжээгээр сс р байгаа нь глобалчлал сч байгаагө өө ө харуулж байна. • Тухайлбал ГШХО-ын байрлалууд хоёул эдийн засгийн х чтэй с лтийн ед нэмэгдсэнү ө ө ү байна. Олон улсын х р нгийн урсгалө ө
  • 38. A2 - 38 ГШХО-д н л лж буйө өө х чин з йлсү ү • Хязгаарлалтад гарч буй рчл лтөө ө ¤ ЗГ-ын хязгаарлалтуудыг арилгаснаар шинэ боломжууд бий болж байна. • Хувьчлал ¤ ГШХО нь засгийн газрын йл ажиллагаагү худалдахад т лхэц з лж байна.ү ү үү • Эдийн засгийн с лтийн потенциалө ө ¤ Эдийн засгийн с лтийн потенциал нд ртэйө ө ө ө улс орнууд ил их ГШХО-ыг татахүү магадлалтай байна.
  • 39. A2 - 39 • Татварын хувь ¤ Корпорацийн ашигт харьцангуй бага татвар ногдуулж буй улс орнууд ГШХО-ыг татах магадлал ил нд р юм.үү ө ө • Валютын ханш ¤ Компаниуд ихэвчлэн валютын ханш нь тогтвортой байх улс оронд х р нгө ө ө оруулалт хийх сонирхолтой байна. ГШХО-д н л лж буйө өө х чин з йлсү ү
  • 40. A2 - 40 Олон улсын портфелийн х р нгө ө ө оруулалтад н л лж буй х чинө өө ү з йлсү • Х болон ногдол ашигт ногдуулж буй татварүү ¤ Х р нг оруулагчид ихэвчлэн татварын хувьө ө ө харьцангуй багатай улс орнуудыг ил д здэг.үү ү • Х ний т вшинүү ү ¤ Х ний т вшин нд ртэй улс орнууд руу м нгүү ү ө ө ө ө урсах хандлагатай байна. • Валютын ханш ¤ Орон нутгийн валют тогтвортой байхаар х лээгдэж байгаа бол гадаадын х р нгү ө ө ө оруулагчид татагдах болно.
  • 41. A2 - 41 Олон Улсын Валютын Сан (IMF) • ОУВС нь 183 гиш н орнууд б хийүү ү байгууллага юм. 1946 онд дараах зорилгоор байгуулагдсан ¤ Олон улсын м нг ний хамтын ажиллагаа болонө ө валютын тогтвортой байдлыг дэмжих; ¤ Эдийн засгийн с лт болон ажил эрхлэлтийн нд рө ө ө ө т вшнийг дэмжихү ; ¤ Т лб рийн балансын тэнцвэрг й байдлыг багасгахадө ө ү туслахын тулд т р зуур санх гийн дэмжлэг з лэх.ү үү ү үү Олон улсын урсгалд дэмжлэг з лэхү үү байгууллагууд
  • 42. A2 - 42 • Тухайлбал н х н санх жилтийн тусламжө ө үү нь улс орны эдийн засагт экспортын тогтворг йү байдлын р н л г бууруулахыг оролддог.ү ө өө • ОУВС нь квотын системийг ашигладаг ба т ний дансны нэгж ньүү SDR (зээлжих тусгай эрх) юм. Олон улсын урсгалд дэмжлэг з лэхү үү байгууллагууд Олон Улсын Валютын Сан (IMF) • Т ний йл ажиллагаанд хяналт, санх гийнүү ү үү болон техникийн туслалцаа орно.
  • 43. A2 - 43 • SDR-ийн сагсанд валютын оноосон жин нь дараах байдалтай байна: Currency 2001 Revision 1996 Revision U.S. dollar 45 39 Euro 29 Deutsche mark 21 French franc 11 Japanese yen 15 18 Pound sterling 11 11 Олон Улсын Валютын Сан (IMF) Олон улсын урсгалд дэмжлэг з лэхү үү байгууллагууд
  • 44. A2 - 44 Дэлхийн банкны групп • 1944 онд байгуулагдсан ба уг групп нь ядуу х м с болон ядуу улс орнуудадү үү туслахад юун т р нд анхаарлааү үү хандуулсан. • Энэ нь 183 гиш н орнуудтай ба таванүү байгууллагаас б рддэгү - IBRD, IDA, IFC, MIGA болон ICSID. Олон улсын урсгалд дэмжлэг з лэхү үү байгууллагууд
  • 45. A2 - 45 IBRD: International Bank for Reconstruction and Development • Дэлхийн банк гэдгээр нь сайн мэдэх ба ОУСБХБ нь дундаж орлоготой болон т лб рийн чадвар муутай улс орнуудыгө ө х гжлийн туслалцаа болон зээлээр хангадаг.ө • Тухайлбал т ний б тцийн рчл лтийнүү ү өө ө зээл нь улс орны урт хугацааны эдийн засгийн с лтийг хангах зорилготой.ө ө Олон улсын урсгалд дэмжлэг з лэхү үү байгууллагууд
  • 46. A2 - 46 • Энэ нь албан ёсны тусламжийн агентлагууд, экспортын зээлийн агентлагууд, т нчлэнүү арилжааны банкуудтай хамтран санх ж лэх хэлэлцээрт орох замаарүү үү х р нг тархаадаг.ө ө өө Олон улсын урсгалд дэмжлэг з лэхү үү байгууллагууд IBRD: International Bank for Reconstruction and Development • ОУСБХБ нь ашгийг максимумчилдаг байгууллага биш юм. Гэсэн хэдий ч, 1948 оноос хойш жил б р цэвэр ашиг олж байна.ү
  • 47. A2 - 47 IDA: International Development Association • ОУХА нь 1960 онд байгуулагдсан ба нэн ядуу орнуудад маш х нг л лттэй н хцл р зээлө ө ө ө өө олгодог агентлаг юм. • ОУХА нь ОУСБХБ-аас зээл авах чадвар дутмаг улс орнуудад л зээл олгодог. • ОУСБХБ болон ОУХА нь нэг шугаман дээр ажиллаж, ижил ажилтан, т в байр болонө т слийн нэлгээний стандартыг хуваалцдаг.ө ү Олон улсын урсгалд дэмжлэг з лэхү үү байгууллагууд
  • 48. A2 - 48 IFC: International Finance Corporation • ОУСК нь дараах аргуудаар х гжиж буйө орнуудад хувийн хэвшлийн тогтвортой х р нг оруулалтыг дэмжихийн тулд 1956ө ө ө онд байгуулагдсан: ¤ Хувийн хэвшлийн т слийг санх ж лэхө үү үү ; ¤ Олон улсын санх гийн зах зээлд санх жилтүү үү дайчлахад нь туслах; ¤ Бизнесийн байгууллага болон засгийн газрыг техникийн туслалцаа болон з вл г г р хангах.ө ө өө өө Олон улсын урсгалд дэмжлэг з лэхү үү байгууллагууд
  • 49. A2 - 49 MIGA: Multilateral Investment Guarantee Agency • ОТХОБА нь дараах замаар шинэ тутам х гжиж буй улс орнууд дахь ГШХО-ыгө дэмжих зорилгоор 1988 онд байгуулагдсан: ¤ Х р нг оруулагчид болон зээлд лэгчдэдө ө ө үү улс т рийн эрсдлийн даатгалыг санал болгохө ; ¤ Хувийн х р нг оруулалтыг татаж,ө ө ө хадгалахад нь х гжиж буй орнуудад туслах.ө Олон улсын урсгалд дэмжлэг з лэхү үү байгууллагууд
  • 50. A2 - 50 ICSID: International Centre for Settlement of Investment Disputes • ХОМШОУТ нь засгийн газар болон гадаадын х р нг оруулагчидө ө ө хоорондын х р нг оруулалтынө ө ө маргааныг хянан шийдвэрлэх явцыг х нг вчл х, м н т нчлэн олон улсынө ө ө ө үү х р нг оруулалтын нэмэгдэж буйө ө ө урсгалыг дэмжихэд туслах зорилгоор 1966 онд байгуулагдсан. Олон улсын урсгалд дэмжлэг з лэхү үү байгууллагууд
  • 51. A2 - 51 World Trade Organization (WTO) • ДХБ нь Тариф ба Худалдааны Ер нхийө Хэлэлцээрийг (GATT) залгамжлан 1995 онд байгуулагдсан. • Энэ нь худалдааны урсгалын саадг й,ү урьдчилан таамаглахуйц, ч л тэй байдлыгө өө хангахын тулд ндэстэн хоорондынү худалдааны глобал д рмийг шийдвэрлэдэг.ү • ДХБ-ын олон талт худалдааны системийн з рхэнд худалдааны гэрээн д байдаг.ү үү Олон улсын урсгалд дэмжлэг з лэхү үү байгууллагууд
  • 52. A2 - 52 • Т ний йл ажиллагаандүү ү : ¤ ДХБ-ын худалдааны хэлэлцээр дийг удирдахүү ; ¤ Худалдааны хэлэлцээр дийн хувьд форум болжүү йлчлэхү ; ¤ Худалдааны маргааныг шийдвэрлэх; ¤ ндэсний худалдааны бодлогыг хянахҮ ; ¤ Х гжиж буй орнуудыг техник туслалцаа болонө сургалтаар хангах; ¤ Бусад олон улсын б лг дтэй хамтран ажиллахү үү . Олон улсын урсгалд дэмжлэг з лэхү үү байгууллагууд World Trade Organization (WTO)
  • 53. A2 - 53 Bank for International Settlements (BIS) • 1930 онд байгуулагдсан ба ОУТТБ нь м нг ний болон санх гийн тогтвортойө ө үү байдлын тал дээр т в банк болон бусадө агентлагуудын хоорондын хамтын ажиллагааг х хи лэн дэмждэг олонө ү улсын байгууллага юм. • Энэ нь “т в банкуудын т в банкө ө ” буюу “эцсийн зээлд лэгчүү ” юм. Олон улсын урсгалд дэмжлэг з лэхү үү байгууллагууд
  • 54. A2 - 54 • ОУТТБ-ны йл ажиллагаандү : ¤ Олон улсын м нг санх гийн хамтынө ө үү ажиллагааны форум; ¤ Т в банкуудын банкө ; ¤ М нг ний болон эдийн засгийн судалгааныө ө т вө ; ¤ Олон улсын санх гийн йл ажиллагаануудыгүү ү холбогч агент буюу байгууллага Олон улсын урсгалд дэмжлэг з лэхү үү байгууллагууд Bank for International Settlements (BIS)
  • 55. A2 - 55 Regional Development Agencies • Эдийн засгийн х гжилтэй холбогдохө ил б с нутгийн зорилготойүү ү агентлагуудад ¤ Inter-American Development Bank; ¤ Asian Development Bank; ¤ African Development Bank; ¤ European Bank for Reconstruction and Development. Олон улсын урсгалд дэмжлэг з лэхү үү байгууллагууд
  • 56. A2 - 56 Олон улсын худалдааны ДК-ийнҮ нэ цэнэд з лэх н лү ү үү ө өө ( ) ( )[ ] ( )∑ ∑               + × = n t t m j tjtj k1= 1 ,, 1 ERECFE =Value E (CFj,t ) = t хугацааны эцэст АНУ-ын толгой компаний х лээн авахү j валютаарх х лээгдэж буйү м нг н урсгалө ө E (ERj,t ) = t еийн эцэст доллар руу х рв хү ө ө j валютын х лээгдэж буй ханшү Валютын ханшийн хэлбэлзэл Гадаад улсууд дахь инфляциГадаад улсууд дахь ндэсний орлогоү Худалдааны хэлэлцээр дүү
  • 57. A2 - 57 • Balance of Payments ¤ Current, Capital, and Financial Accounts • International Trade Flows ¤ Recent Changes in North American and European Trade ¤ Trade Agreements Around the World Chapter Review
  • 58. A2 - 58 Chapter Review • Factors Affecting International Trade Flows ¤ Inflation ¤ National Income ¤ Government Restrictions ¤ Exchange Rates ¤ Interaction of Factors
  • 59. A2 - 59 Chapter Review • Correcting a Balance of Trade Deficit ¤ Why a Weak Home Currency is Not A Perfect Solution • International Capital Flows ¤ Factors Affecting DFI ¤ Factors Affecting International Portfolio Investment
  • 60. A2 - 60 Chapter Review • Agencies that Facilitate International Flows ¤ International Monetary Fund (IMF) ¤ World Bank Group ¤ World Trade Organization (WTO) ¤ Bank for International Settlements (BIS) ¤ Regional Development Agencies • How International Trade Affects an MNC’s Value