1. PH¢ N TÝ CHÝ S¸ CH
CH NH
N«ng nghiÖ & Ph¸ t triÓ n«ng th«n
p n
TS. Ng u y Ôn V¨ n s ¸ n h

2. Giới thiệu môn học (tài liệu đính kèm)
Mô tả môn học
Mục tiêu môn học
Nội dung môn học
Phương pháp học
Thang điểm
Trang thiết bị & tài liệu học

3. Phần 1: Các Khái Niệm Cơ Bản
1. Khái niệm cơ bản về chính sách nông
nghiệp & phát triển nông thôn
2. Khung phân tích chính sách
3. Khía cạnh kinh tế trong phân tích chính
sách

4. I. Khái niệm cơ bản chính sách NN & NT
1. Chính sách là gì và tác động đến ai?
2. Mục tiêu chính sách ra sao?
3. Ai sẽ phát triển và thực thi chính sách?
4. Phát triển chính sách dựa vào các đặc
điểm gì?
5. Như thế nào gọi là thiên lệch trong hình
thành và thực thi chính sách

5. Chính Sách là gì?
- Chính sách đuợc định nghĩa như là kế hoạch hành
động đuợc chính phủ lựa chọn để đeo đuổi vì mục
đích chính trị, kinh tế hoặc xã hội.
- Chính phủ đuợc định nghĩa là nhóm người chịu
trách nhiệm quản lý đất nuớc, và họ có trách
nhiệm thực hiện các quyết định về chính sách.
- Chính quyền địa phương ( tỉnh, huyện) có
nhiệm vụ đưa ra các định chế và tổ chức để
quản lý và thực thi các quyết định của chính sách.

6. ChÝnh s¸ch liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi t­îng
Tác nhân thị truờng café năm 2002
0,01%
Cung QT
99,3%
100% 99,9%
Doanh nghiệp
80% chế biến
Đại lý thu gom Cung TP. HCM
Nguời SX
20%
80% Đại lý thu mua 0,7%
20%
100%
Doanh nghiÖp Tiêu thụ trong
Nguời thu gôm
chế biến nuớc
Nguồn: í
:V vụ SX & tiêu thụ café Daclak, 6/2003

7. Mục tiêu chính sách
1 . Khắc phục sai lệch về thị truờng:
– “Public goods”: sản phẩm cụng khắc phục t×nh
trạng phục vụ cho nguời này lại loại trừ nguời kia
– Khắc phục tỡnh trạng “ngoại ứng” externality”:
phỏt sinh chi phớ và lợi ớch ngoài mong dợi của
hoạt dộng sản xuất & dời sống
– “Economic to scale: quy mụ kinh tế”: khắc phục
lợi thế của cỏc DN di truớc dạt qui mụ lớn.
– “Monopoly”: ngan chặn ỏp dặt giỏ dộc quyền
– “Transaction costs”: loại bỏ chi phớ giao dịch cao
vỡ những phớ tổn khụng dỏng cỳ
– Sửa chữa thụng tin & quỏn lý khụng thụng
thoỏng
– “Moral hazard” diều chỉnh sai lệch dạo dức trong

8. ChÝnh s¸ ch nh»mm tiªu chuyên đề cụ thể:
ôc
– §¶m b¶o c«ng b»ng, gi¶m nghÌo vµ t¸i ph©n
phèi
– Ph¸t triÓn v÷ng bÒn, b¶o vÖ quyÒn lîi t­¬ng lai
– §¶m b¶o æn ®Þnh xã héi, an ninh.
– B¶o vÖ vµ ph¸t triÓn c¸c gi¸ trÞ tinh thÇn cña
xã héi
– Phôc vô cho c¸c môc tiªu ­u tiªn, c¸c nhãm ­u
tiªn

9. Mụ c tiEu ChÝnh s¸ch VN trong thêi kú míi
• NN VN bướ c vao giai đ oạ n mớ i, chuyể n đổ i cÇn chÝnh s¸ch
míi:
– Từ khai thác nguồ n thông tin nguyên sang phátt triể n vữ ng bề n,
– Từ mở rộ ng sả n lượ ng sang chấ t lượ ng sang g ía trị gia tă ng,
– Từ thúc đẩ y sả n xuấ t sang phat triể n thị trườ ng,
– Từ tự cân đố i sang hộ i nhậ p quố c tế sau rộ ng
• Møc ®é ph©n cÊp ph©n quyÒn cao
• Yªu c ầ u lả nh đạ o cao & thuờ ng xuyên nâng cao nă ng lự c.
• Møc ®é ph¸t triÓn kinh tÕ-x· hộ i cao h¬n

10. Ai chịu trách nhiệm hình thành và
thực thi chính sách ?
Có 3 khối chính:
• Khối lập pháp (quốc hội)
• Khối tư pháp (luật pháp)
• Khối hành pháp ( vai trò chính phủ các cấp)

11. 5. Thien lệch chinh sach
1. Thien lệ ch về cach nghien cứ u
- Thien về mo tả tinh hinh, khong phan tach vấn đề.
- Xac định khung phan tich không phù hợp tên và yêu
cầu đề tài
- Không sử dụng khung phân tích dỏng tin cậy.
- Lựa chọn phương pháp nghiên cứu máy móc và hình
thức
- Các đề nghị chính sách không xuất phát từ kết quả
nghiên cứu
- Các kiến nghị chung chung không có giá trị áp dụng.
- Không có kênh chuyển tải kết quả cho người làm chính
sách

12. 2. Thất bại nhà nuớc can thiệp thị trường
- Thất bại trong cạnh tranh để phát triển
- Thị trường không hoàn hảo
- Thất bại về thông tin: hầu hết viên chức chính quyền cho
rằng hiểu biết thị trường hơn ai cả và sẳn sàng can thiệp
nhiều hơn là sự vận hành theo quy luật thị trường.
 Lý thuyết tốt nhất thứ hai (second – best theory): khi có
nhiều rũi ro về thất bại thị trường ( market failures), hoạt
động của nhà nuớc chỉnh sữa bất kỳ một nhân tố thất bại
về thị trường thì kết quả mong đợi sẽ xấu nhất cho xã
hội so với không nên làm gì cả.
-

13. 3. Thất bại về quản lý thực thi chính sách
1. Ảnh hưởng quyền lợi kinh tế: nhà nuớc không
thể tiên đoán hết một cách chính xác về nguồn
thu phụ của CB nhà nuớc trong hoạt động liên
quan đến kinh tế khi thực thi chính sách.
2. Triển khai lỏng lẽo: ngay cả một chính sách thiết
kế chính xác để tăng thịnh vuợng cho xã hội),
nhưng có thể thất bại do thực thi một cách nghèo
nàng và lỏng lẻo.

14. Thất bại thực thi chính sách (tt)
3. Thất bại về kích thích: Quan chức nhà nuớc
thuờng lương thấp, thậm chi không đủ trang
trãi cho cuộc sống hàng ngày. Do vậy,
nguồn thu phụ thường từ tạo ra sai lệch
thực thi chính sách.
4. Thủ tục ruờng rà và hiệu quả xã hội thấp.
thí dụ thủ tục cấp giấp phép kinh doanh,
hành nghề…

15. Nghiªn cøu chÝnh s¸ch lµm nh÷ng g×?
• Nghiªn cøu vÊn ®Ò cÇn lµm chÝnh s¸ch
• Nghiªn cøu c¨n cø khoa häc ®Ó lËp chÝnh s¸ch
• Nghiªn cøu h×nh thøc vµ qui m« CS thÝch hîp
• Dù b¸o ¶nh h­ëng cña chÝnh s¸ch sÏ ban hµnh
• Nghiªn cøu hiÖu qu¶ cña chÝnh s¸ch ¸p dông

16. Chưong 2: Khung phân tích chính sách
Mục tiêu:
1. Mô tả khung công việc mà các nhà kinh tế
thuờng sử dụng về chính sách nông
nghiệp của nhà nuớc
2. Tiến trình hình thành & thực thi chính
sách liên quan đến khung công việc về
chính sách NN của nhà nuớc
3. Các cách tiếp cận phân tích chính sách

17. 1. Khung chính sách: Mục tiêu, Ràng Buột &
Công Cụ Chính sách
Khung phân tích chính sách còn duợc gọi “Lý thuyết
về chính sách kinh tế”. Theo khung này.
- Mục đích nhà nuớc tối đa hoá về phúc lợi xã hộI
( biến mục tiêu” cần đạt như: Thu nhập /đầu
nguời, số bac si/bệnh nhân, sản lượng cây trồng,
vật nuôi cho vùng SX.
- Do vậy, nhà nuớc phải chọn công cụ ( phươngthức
đầu tư) để đạt mục tiêu, trong bồi cảnh ràn buột:
(1) nguồn lực nhà nuớc, khả năng quản lý, (2) yếu
tố chính sách không thể kiểm soát (khí hậu), (3)
khía cạnh ảnh hưởng bất lợi cần phải giảm thiểu
tối đa: (Hình: Tinbergen )

18. Hình: Khung phân tích chính sách Tinbergen (tiếp cận mục tiêu-yếu tố
ràng buộc-công cụ”. Nguồn: Thorbecke & Hall (1982: 9).
Mối Liên hệ
Mục đích cuối
Biến ngoại sinh giũa các biến Biến nội sinh
cùng
“Mô hình ”
w
Công Cụ Chính Mục đích
Sách hoặc
“ biến mục tiêu”
Cho phúc lợI
Xã hộI
Ràng buộc
Khía cạnh ảnh
Những yếu tô hưởng
ngoài vòng
kiểm soát

19. Mục tiêu Chính Sách nông nghiệp
Can thiệp chính sách NN có nhiều mục tiêu khác
nhau:
1. Ổn định chính trị & xã hộI
2. Lòng ghép phát triển kinh tế quốc gia
3. An ninh lương thực
4. Thu ngoại tệ qua xuất khẩu
5. Chống suy dinh dưỡng
6. Tăng thu nhập & tạo việc làm nông thôn
7. Phát triển kinh tế và giảm nghèo

20. Các ràng buộc để đạt mục tiêu
1. Phát triển kinh tế ( hiệu quả)
2. Phân bổ thu nhập khi kinh tế phát triển (tính
công bằng): yếu tố xã hội.
3. Phát triển là khái niệm động, trong khi hiệu quả
(efficiency) là khái niệm tỉnh
4. Kinh tế chuẩn tắc:
- Hiệu quả là tối ưu hoá nguồn tài nguyên quốc gia
- Tính công bằng: đo lường tổng thu nhập phân bố
cho cá nhân hoặc nhóm xã hội khác nhau

21. Các ràng buộc (tt)
5. Trong thực tế, tăng trưởng và phân phối thu
nhập mâu thuẩn nhau. Do vậy công cụ
chính sách nhằm cân bằng hai yếu tố này
trong điều kiện có thể có đuợc.

22. Ràng buột (tt)
6. Yếu tố ràng buột bao gồm đặt ra mục tiêu, nhung
mục tiêu đó sẽ bị thay đổi tính tự nhiên về các vấn
đề chính sách. Thí dụ, nếu giá không ổn định sẽ
ảnh hưởng đầu ra của nông hộ nhỏ. Vì vậy, chính
sách bình ổn giá sẽ đuợc đưa ra để phân tích
7. Yếu tố ràng buộc ảnh huởng cung: như khí hậu,
luợng mưa sẽ ảnh huởng sản luợng nông nghiệp.
8. Kinh tế vĩ mô: tỉ giá hối đoái, nguồn lực tài chính
nhà nuớc, giá quốc tế về đầu vào và đầu ra đều bị
ảnh hưởng. Thí vụ giá dầu thế giới tăng & chính
sách bình ổn giá việt nam?.

23. Công cụ chính sách
1. Là phương pháp can thiệp của nhà nuớc để đạt
mục tiêu trong điều kiện bị ràng buộc.
2. Một chính sách có thể tác động kép. Thí vụ nếu
gạo là thức ăn hàng ngày, và nông dân sản xuất
lúa còn nghèo. Do vậy, đưa ra chính sách tăng
giá lúa sẽ giải quyết kép là: tăng trưởng ( tăng sản
lượng lúa) và đạt mục tiêu công bằng (tăng phân
bổ thu nhập huớng về nông dân nghèo)

24. Ứng dụng công cụ
3. Công cụ kỹ thuật:
- Khả thi về nguồn lực & giải pháp kỹ thuật là ràng buộc
quan trọng về tính khả thi phát triển kinh tế.
- Yếu tố kỹ thuật ảnh hưởng rất lớn về sử dụng nguồn lực.
Tại vì kỹ thuật mớI có thể tăng khả năng sản xuất và cải
tiến phương thức sử dụng nguồn lực. Do vậy, chính sách
về nghiên cứu & về huấn luyện và về giáo dục sẽ tác
động rất lớn đến tăng khả năng SX nông nghiệp

25. Tiến trình hình thành & thực
thi chính sách
Đuợc chia ra làm công đoạn:
1. Hình thành chính sách
- Đuợc diễn đạt bởi những nhà làm chính
sách liên quan đến mục tiêu nhà nuớc cần
phải đạt đuợc. Thí vụ Bộ trưởng NN tuyên
bố năm 2007 SX bắp ĐBSCL sẽ tăng
10%.

26. 2. Thực thi chính sách
- Thực thi chính sách sẽ có nhiều giải pháp: giảI
pháp kỹ thuật, giảI pháp kinh tế ( tăng giá bắp,
giảm giá phân, đầu tư thuỷ lợI).
- Tât cả phải đuợc phân tích phí và lợi của từng giải
pháp và cuối cùng Bộ trưởng sẽ chọn lựa & quyết
định “ tốt nhất” liên quan đến lới ích xã hội, khả
thi quản lý và dự đoán các trở ngại phát sinh, và
cách khắc phục khi thực thi chính sách.
-

27. Hình 2. Mô hình dòng chính sách tuyến tính odel.
Source: Clay and Schaffer (1984:4)
Phase 1: Hình thành chính sách
Dưa ra chính sách
Phân tích kinh tế/kỹ thuật
Phân tích các giảI pháp
Chọ n lưựa giả I phá p tôố t nhâấ t
Phase 2: Thực thi chính sách
Giả I phá p tôố t nhâấ t sẽ thưự c hiêệ n
Kết quả mong đợI chính sách CY
Đánh giá chính sách
Những bài học rút ra
Bắt đầu chu trình chính sách sắp tợI

28. 3. Cách tiếp cận phân tích chính sách
Hai khía cạnh phân tích chính sách: Vật lý (thự nhiên,
thật) và giá trị ( tiền tệ)
1. Khía cạnh tự nhiên (khía cạnh thật): bao gồm uớc
luợng nguồn lực và thay đổi khối luợng khi tác
động chính sách, như đầu ra, cung ứng, tiêu thụ,
hoặc thay đổI đầu vào. Thí dụ tăng giá bắp sẽ tác
động tăng sản lượng bắp, vật tư đầu vào và nhu
cầu nhà tiêu dùng.
2. Khía cạnh giá trị liên quan đến thay đổi phúc lợi
xã hộI. Thí dụ, tăng giá bắp sẽ tác động tống giá
trị và nhập lượng phải mua vào khác. Thay đổi
này sẽ tác động thay đổi phúc lợi xã hội, một số
tác nhân đạt đuợc và số khác bị thiệt thòi.

29. ThÕ nµo lµ ph©n tÝch chÝnh s¸ch ?
Lµ viÖc xem xÐt t¸c ®éng cña c¸c ph­¬ng ¸n chÝnh
s¸ch kh¸c nhau ®èi víi c¸c nhãm ®èi t­îng kh¸c
nhau.
C¸c ph­¬ng ¸n chÝnh s¸ch §èi t­îng A T¸c ®éng
Ph­¬ng ¸n 1
§èi t­îng B
T¸c ®éng
Ph­¬ng ¸n 2 §èi t­îng C
T¸c ®éng
Ph­¬ng ¸n 3 §èi t­îng D
Ph­¬ng ¸n 4 §èi t­îng E T¸c ®éng

30. Ph©n tÝch chÝnh s¸ch ®­îc tiÕn hµnh
khi:
• B¾t ®Çu x©y dùng chÝnh s¸ch míi, ®Ó dù
b¸o ¶nh h­ëng cña chÝnh s¸ch nh»m ®Ò xuÊt
ph­¬ng ¸n chÝnh s¸ch tèt nhÊt.
• §¸nh gi¸ ¶nh h­ëng cña chÝnh s¸ch ®ang thùc
hiÖn nh»m ®iÒu chØnh, hoÆc c¶i thiÖn viÖc
triÓn khai, tæ chøc thùc hiÖn chÝnh s¸ch.
• §¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña chÝnh s¸ch ®ã ban
hµnh nh»m rót kinh nghiÖm, ®æi míi chÝnh
s¸ch.

31. T¹i sao ph¶i ph©n tÝch chÝnh s¸ch ?
• §Ó so s¸nh lîi h¹i, hiÖu qu¶ cña chÝnh s¸ch
• §Ó x¸c ®Þnh møc ®é kh¶ thi cña chÝnh s¸ch
Phan tich chÝnh s¸ch cần tÝnh to¸n g× ?
• ­íc tÝnh chi phÝ thùc hiÖn
• ­íc tÝnh qui m« ¶nh h­ëng
• Dù b¸o ®èi t­îng ¶nh h­ëng
• X¸c ®Þnh ®iÒu kiÖn thùc hiÖn
• So s¸nh c¸c ph­¬ng ¸n chÝnh s¸ch

32. Ph©n tÝch ®Þnh tÝnh: Sö dông c«ng cô
nghiªn cøu khoa häc xa héi (xa héi häc, nh©n
chñng häc, nghiªn cøu céng ®ång...) ®Ó thu
thËp vµ sö lý th«ng tin ®Þnh tÝnh.
Ph©n tÝch ®Þnh l­îng: Sö dông c¸c ph­¬ng
ph¸p thu thËp sè liÖu, ph©n tÝch thèng kª,
to¸n häc ®Ó rót ra kÕt luËn tõ th«ng tin ®Þnh
l­îng.

33. mét sè Ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch chÝnh s¸ch
1. §¸nh gi¸ kÕt qu¶ thùc hiÖn
2. §¸nh gi¸ ý kiÕn ®èi t­îng chÝnh s¸ch
3. M« pháng hµnh ®éng øng xö cña c¸c t¸c
nh©n
4. X¸c ®Þnh quan hÖ nh©n qu¶
5. Ph©n tÝch ¶nh h­ëng tæng hîp
6. M« pháng m« h×nh kinh tÕ tæng quan

34. Chu tr×nh cña chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i ViÖt
Nam
Ban hµnh luËt
Tr× Quèc héi
nh Cam kÕ vµ
t
G iai ® n Ph¸ t triÓ
o¹ n
• Xem xÐ söa ® i vµ
t, æ t¸ c ®éng bªn
• C¸ c c¬ quan, ngµnh, ngoµi: AFTA,
ph­ ¬ng tiÖ th«ng tin, héi
n th«ng qua
WTO, APEC,
®ång vµ uû ban nh© d©
n n
Q u¶n lý:
MOT, MOF, MPI, H¶i quan,
Bé liªn quan
Xem xÐ vµ ® nh gi¸
t ¸
• C¸ c tæchøc trong vµ ngoµi
Xem xÐ chän läc, söa ® i,
t, æ n­ í c
vµ tÝ hiÖ ph¶n håi tõ
n u
thùc tÕ

35. 1. §¸nh gi¸ kÕt qu¶ thùc hiÖn
§¸nh gi¸ cã ®¹t môc tiªu hay kh«ng?
- X¸c ®Þnh môc tiªu muèn ®¹t tíi cña chÝnh s¸ch
- X¸c ®Þnh ®èi t­îng chÞu ¶nh h­ëng cña chÝnh
s¸ch.
- X¸c ®Þnh c¸c chØ tiªu ®o l­êng t¸c ®éng chÝnh
s¸ch.
- Thu thËp sè liÖu kÕt qu¶ kinh tÕ, x· héi, m«i tr­
êng
- Ph©n tÝch so s¸nh chØ tiªu víi môc tiªu
- KÕt luËn vµ ®Ò xuÊt

36. VÝ dô: mét sè chØ tiªu kinh tÕ x· héi tæng hîp:
ChØ sè nghÌo khæ con ng­êi cho c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn (HPI-1):
- Kh«ng cã kh¶ n¨ng sèng l©u: tû lÖ d©n sè kh«ng kú väng sèng qu¸ 40 tuæi
- ThiÕu trÝ thøc: tû lÖ mï ch÷ ng­êi lín
- ThiÕu thèn vËt chÊt: tû lÖ trÎ em d­íi 5 tuæi thiÕu c©n, tû lÖ hé kh«ng cã n­íc s¹ch
dïng, kh«ng tiÕp cËn dÞch vô y tÕ.
ChØ sè ph¸t triÓn giíi:
-Tuæi thä b×nh qu©n cña nam vµ n÷
-Tû lÖ ng­êi lín biÕt ch÷ cho nam vµ n÷
-Tû lÖ nhËp häc ë c¸c cÊp cho tíi ®¹i häc tÝnh cho nam vµ n÷
-Thu nhËp b×nh qu©n/ng­êi tÝnh cho nam vµ n÷
-Tû lÖ n÷ trong tæng d©n sè.
ChØ sè ph¸t triÓn con ng­êi HDI:
-Tuæi thä trung b×nh tõ lóc sinh
-Tû lÖ ng­êi lín biÕt ch÷ (hÖ sè 1/3), tû lÖ nhËp häc tiÓu häc, trung häc, ®¹i häc (hÖ
sè 2/3).
-Tû lÖ nhËp häc c¸c cÊp 1,2,3, ®¹i häc vµ cao ®¼ng
-Thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ng­êi
HDI lµ gi¸ trÞ trung b×nh cña 3 chØ sè thµnh phÇn: tuæi thä trung b×nh, thµnh tùu
gi¸o dôc vµ GDP thùc tÕ ®Çu ng­êi.
(N uå n B¸ o c ¸ o p h¸ t triÓ n c o n ng ­ê i ViÖ t N m , UN 2 0 0 1 )
g a DP,

37. 1. §¸nh gi¸ kÕt qu¶ thùc hiÖn
So s¸nh cã h¬n ®èi chøng hay kh«ng?
- X¸c ®Þnh nhãm ®èi chøng so s¸nh:
- Tr­íc khi ¸p dông vµ sau khi thùc hiÖn chÝnh s¸ch,
- T¹i ®Þa ph­¬ng ¸p dông víi ®Þa ph­¬ng kh«ng ¸p dông
chÝnh s¸ch, hoÆc ¸p dông chÝnh s¸ch kh¸c nhau.
- жm b¶o nguyªn t¾c kh¸c biÖt duy nhÊt, nguyªn t¾c ®¹i
diÖn
- X¸c ®Þnh chØ tiªu ®o l­êng vµ ph­¬ng ph¸p lÊy mÉu
- Thu thËp sè liÖu, tÝnh to¸n vµ so s¸nh c¸c chØ tiªu
- §¸nh gi¸ vµ kÕt luËn, ®Ò xuÊt.

38. 1. §¸nh gi¸ kÕt qu¶ thùc hiÖn
So s¸nh cã h¬n ®èi chøng hay kh«ng?
ChØsè ®Çu t­ n«ng 30%
nghiÖp 25%
20%
0.8 15%
0.6 10%
5%
0.4
0%
0.2 Before 1981- 1986- 1991- 1995-
1980 1985 1990 1994 1997
0
Tû lÖ ®Çu t­ cho n«ng nghiÖp
ViÖ Nam Trung Quèc Th¸i Lan
t In®«nªxia
trong tæng ®Çu t­

39. 1. §¸nh gi¸ kÕt qu¶ thùc hiÖn
Theo dâi xem cã thay ®æi hay kh«ng?
• Dùa trªn chuçi sè liÖu, th«ng tin qu¸ tr×nh biÕn ®æi
thµnh tùu kinh tÕ, x· héi, m«i tr­êng ®¸nh gi¸ vai trß
cña chÝnh s¸ch
• Xem sù kh¸c biÖt ®ã cã ý nghÜa hay kh«ng, ø¬c l­
îng ®é tin cËy.
§iÒu tra møc sèng d©n c­ 1993: 4800 hé, 7 vïng
§iÒu tra møc sèng d©n c­ 1998: 6000 hé, 10 khu vùc
§iÒu tra møc sèng hé 2002: 75 000 hé, 61 tØnh; 2004: 9000
Cho biÕt: ®Æc ®iÓm thµnh viªn, gi¸o dôc, søc kháe, viÖc lµm di
d©n, nhµ ë, tû lÖ sinh, n«ng nghiÖp phi n«ng nghiÖp, chi tiªu,
tµi s¶n, thu nhËp, tÝn dông, tiÕt kiÖm.
§iÒu tra hé n«ng th«n 1994, 2001,

40. N¨ng suÊt lóa (TÊn/ha)
4.00 N¨ng suÊt lóa LT/ng­ê i
1975 2.12 N¨ng suÊt lóa
236.1
1976 2.25 272.0
LT/ng­êi NghÞ
1977 1.94 249.1 quyÕt 5
1978 1.79 237.0
3.50
1979 2.07 264.5
1980 2.08 266.8
NghÞ
1981 2.20 272.1
quyÕt 10
1982 2.52 298.8
3.00 1983 2.63 295.2
1984 2.73 302.8
1985 2.77 303.1
1986 2.81 300.9
1987 2.70ChØ thÞ 282.7
2.50 1988 2.96 100 309.8
1989 3.21 334.6
1990 3.18 328.5
1991 3.11 330.4
1992 3.33 357.7
2.00 1993 3.48 370.3
1994 3.57 374.0
1995 3.69 386.9
1996 3.77 403.0
1.50
1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993

41. 2. §¸nh gi¸ ý kiÕn ®èi t­îng
X¸c ®Þnh møc ®é tho¶ m·n yªu cÇu.
- X¸c ®Þnh c¸c nhãm t¸c nh©n
- X¸c ®Þnh tiªu chÝ t¸c ®éng cña chÝnh s¸ch
- Thu thËp sè liÖu (th¶o luËn, pháng vÊn, tr¾c
nghiÖm,…)
- §¸nh gi¸ hiÖu qu¶ c¸c lo¹i chÝnh s¸ch t¸c ®éng
®Õn ho¹t ®éng
- §Ò xuÊt, kiÕn nghÞ

42. 3. M« pháng hµnh ®éng øng xö
T×m hiÓu c¸ch thøc ph¶n øng cña ®èi t­îng
- X¸c ®Þnh c¸c nhãm ®èi t¸c
- T×m hiÓu c¸ch thøc ho¹t ®éng cña c¸c
nhãm
- X¸c ®Þnh c¸c yÕu tè ®Çu vµo vµ ®Çu ra
- M« pháng ho¹t ®éng ®èi t­îng trong t×nh
huèng chuÈn
- M« pháng vµ ®èi chiÕu víi ho¹t ®éng trong
chÝnh s¸ch
- §¸nh gi¸ ¶nh h­ëng cña chÝnh s¸ch

43. 3. M« pháng hµnh ®éng øng xö
Mét sè ph­¬ng ph¸p M« pháng øng xö
1. Trß ch¬i s¶n xuÊt, kinh doanh (qu¸ tr×nh
ra Q§ tæng hîp)
2. M« h×nh h¹ch to¸n n«ng hé (M« h×nh tµi
chÝnh)
3. M« h×nh hÖ thèng canh t¸c (M« h×nh sö
dông tµi nguyªn)
4. M« h×nh chuçi ngµnh hµng (M« h×nh ra
quyÕt ®Þnh theo ®éng c¬)

44. 3. M« pháng hµnh ®éng øng xö
M« h×nh tèi ­u
Mçi hé cã nguån tµi nguyªn nhÊt ®Þnh
• §Êt ®ai: 1 ha; (nÕu thuª gi¸ 5 triÖu/ha/vô)
• Lao ®éng: 2 ng­êi; nÕu thuª 20 ngµn
®/ngµy
• Vèn: 5 triÖu ®ång; nÕu vay l·i suÊt
10%/n¨m
• M¸y kÐo: 1 chiÕc, nÕu thuª 200 ngµn

45. 3. M« pháng hµnh ®éng øng xö
M« h×nh tèi ­u
Hé kh«ng ®Êt: tèi ®a ho¸ viÖc lµm
- -
Hé tiÓu n«ng: - tèi ®a l­¬ng thùc
- tèi thiÓu rñi ro
Trang tr¹i: tèi ®a ho¸ thu nhËp
Hé kinh doanh: tèi ®a hãa lîi nhuËn

46. 3. M« pháng hµnh ®éng øng xö
M« h×nh tèi ­u
Mçi lo¹i hé cã nhiÒu ph­¬ng ¸n sö dông tµi nguyªn ®¸p øng môc tiªu
Sù ®a d¹ng trong s¶n
xuÊt cã nhiÒu
kiÓu:
• VÒ lo¹i vËt nu«i
c©y trång
• VÒ diÖn tÝch
kh«ng gian
• VÒ sè vô lu©n
canh theo thêi gian
• VÒ qui tr×nh s¶n
xuÊt
Mçi ph­¬ng ¸n cã nhu
cÇu tµi nguyªn vµ
hiÖu qu¶ kh¸c nhau

47. Nguyªn lý tÝnh tèi ­u ho¸
• Mçi ph­¬ng ¸n
s¶n xuÊt cã c¸ch
phèi hîp sö dông
tµi nguyªn riªng
• Mçi lo¹i hé cã
nh÷ng giíi h¹n
kh¸c nhau cña
mçi tµi nguyªn
• Môc tiªu tèi ®a
cña mçi lo¹i hé
ph¶i tho¶ m·n
giíi h¹n tµi
nguyªn cho
phÐp

48. 3. M« pháng hµnh ®éng øng xö
M« h×nh tèi ­u
• X¸c ®Þnh ®èi t­îng nghiªn cøu
• X¸c ®Þnh hµm tèi ­u hîp lý
• X¸c ®Þnh tµi nguyªn, ®Þnh møc sö dông
• Quan hÖ thêi gian, kh«ng gian
• Ch¹y m« h×nh gèc
• §èi chiÕu so s¸nh
• Ch¹y m« pháng
• Th¶o luËn vµ kÕt luËn

49. 3. M« pháng hµnh ®éng øng xö
VÝ dô m« h×nh tèi ­u hé
(tr­íc khi ch¹y)
M« hinh Tèi ­u ho¸ ®¬n gian
Trång rau Trång Tæng Giíi h¹n
bắp sè
DiÖn tÝch (ha) 0.0 0.0 0.0 6
Thu nhËp(US$/
ha) 80 80 0
Chi phÝ ®Çu 200 140 0 1,000
vµo(US$/ha)
Gi¸ (US$/tÊn) 28 11
Nang suÊt (ton/
ha) 10 20 0 100
Thu nhËp (US$/
ha) 280 220
N­íc (m3/ha) 10,000 3,000 0 30,000

50. 3. M« pháng hµnh ®éng øng xö
M« h×nh tèi ­u hé
(sau khi ch¹y)
M« hinh Tèi ­u ho¸ ®¬n gian
Trång rau Trång ng« Tæng sè Giíi h¹n
DiÖn tÝch (ha) 1.7 4.3 6.0 6
Thu nhËp(US$/
ha) 80 80 480
Chi phÝ ®Çu 200 140 943 1,000
vµo(US$/ha)
Gi¸ (US$/
tÊn) 28 11
Nang suÊt (ton/
ha) 10 20 103 100
Thu nhËp (US$/
ha) 280 220
N­íc (m3/
ha) 10,000 3,000 30,000 30,000

51. 4. X¸c ®Þnh quan hÖ nh©n qu¶
vÝ dô Ph©n tÝch kÕt cÊu ®ãng gãp
• S¶n l­îng: n¨ng suÊt, diÖn tÝch, t¨ng vô
• T¨ng tr­ëng KT: n¨ng suÊt, diÖn tÝch, gi¸ c¶,
chuyÓn ®æi DT c¸c c©y trång, c¸c ngµnh phi
NN
• T¨ng tr­ëng: ®Êt, lao ®éng, vèn, …
• §ãng gãp thu nhËp hé: trång trät, ch¨n nu«i,
nghÒ rõng, thñy s¶n, tiÒn göi, ngµnh nghÒ

52. 4. X¸c ®Þnh quan hÖ nh©n qu¶
VÝ dô ph©n tÝch håi qui
BiÕn giai thÝch BiÕn ®­îc giai thÝch
Møc ®é th©m Qui m« san ¸p lùc d©n sè
canh lóa xuÊt lóa n­¬ng
MËt ®é d©n sè 0,14** 0,04
DiÖn tÝch canh t¸c 0,32**
Tû lÖ diÖn tÝch ruéng -0,20** -0,32**
§é dèc ®Êt rÉy -0,12 -0,16
Vèn 0,13**
TiÕp cËn thÞ tr­êng -0,17** -0,01 0,36**
D©n téc H¬m«ng -0,23** 0,13**
D©n téc Dao -0,09** 0,22**
D©n téc Th¸i -0,14** 0,20**
R2 0,29 0,14
F 40,08 40,93
Dé tù do 702 954

53. 5. Ph©n tÝch ¶nh h­ëng tæng hîp
Ph©n tÝch nh¹y c¶m vµ rñi ro
• Dùa trªn tÝnh to¸n ph©n tÝch kÕt qu¶, hoÆc m«
pháng
• X¸c ®Þnh nh÷ng yÕu tè biÕn ®éng cÇn ®¸nh gi¸ (gi¸
c¶, thêi tiÕt,…)
• X¸c ®Þnh møc ®é biÕn thiªn cÇn ®o l­êng
• TiÕn hµnh thay ®æi c¸c th«ng sè gi¶ ®Þnh ®Ó xem
xÐt møc ®é biÕn ®éng kÕt qña kinh tÕ, x· héi
• §¸nh gi¸ ®­îc møc ®é nh¹y c¶m víi rñi ro cña c¸c nhãm
®èi t­îng trong c¸c hoµn c¶nh biÕn ®éng kh¸c nhau
khi ch­a cã chÝnh s¸ch.
• So s¸nh møc nh¹y cam cña c¸c ph­¬ng ¸n chÝnh s¸ch
• KÕt luËn vµ ®Ò xuÊt.

54. 5. Ph©n tÝch ¶nh h­ëng tæng hîp
Ph©n tÝch c«ng b»ng vµ hoµ hîp
• X¸c ®Þnh quan hÖ vµ nguyªn t¾c liªn kÕt chÐo, thay thÕ,
thay ®æi, m©u thuÉn,… gi÷a c¸c ®èi t­îng
• Dùa trªn tÝnh to¸n ph©n tÝch kÕt qu¶, hoÆc m« pháng x¸c
®Þnh tr­êng hîp nÒn
• X¸c ®Þnh ph­¬ng ¸n biÕn thiªn cÇn ®o l­êng vÒ chÝnh s¸ch
hoÆc ®iÒu kiÖn
• Thay ®æi c¸c th«ng sè gi¶ ®Þnh xem xÐt biÕn ®éng liªn kÕt
cña kÕt qña kinh tÕ, x· héi cña c¸c ®èi t­îng
• §¸nh gi¸ møc ®é c©n b»ng lîi Ých cña c¸c nhãm ®èi t­îng
trong c¸c hoµn c¶nh c¸c ph­¬ng ¸n chÝnh s¸ch
• KÕt luËn vµ ®Ò xuÊt.

55. 5. Ph©n tÝch ¶nh h­ëng tæng hîp
Ph©n tÝch v÷ng bÒn
• Dùa trªn tÝnh to¸n ph©n tÝch kÕt qu¶, hoÆc m«
pháng
• X¸c ®Þnh nh÷ng th«ng sè ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ dµi h¹n
• Dù b¸o c¸c ph­¬ng ¸n biÕn ®éng tµi nguyªn trong t­
¬ng lai
• TÝnh to¸n kÕt qu¶ b»ng c¸c th«ng sè ®¸nh gi¸ dµi h¹n
so víi c¸c th«ng sè ng¾n h¹n
• TÝnh to¸n kÕt qu¶ dµi h¹n trong c¸c t×nh huèng thay
®æi gi¶ ®Þnh ®Ó xem xÐt møc ®é biÕn ®éng kÕt
qña kinh tÕ, x· héi
• §¸nh gi¸ møc ®é hiÖu qu¶ cña c¸c nhãm ®èi t­îng
trong c¸c hoµn c¶nh biÕn ®éng kh¸c nhau khi ch­a cã
chÝnh s¸ch.

56. §iÒu tra kÕt qu¶ h¹ch to¸n cho tõng nhãm hé
Sè l­îng x ®¬n gi¸ = gi¸ trÞ
Mäi thu nhËp: Mäi chi phÝ SX:
H¹t cµ phª+ cµnh Gièng+Ph©n+
cñi+ c©y n«ng thuèc+t­íi+lao
nghiÖp trång ®éng+m¸y
xen + ch¨n nu«i mãc+...+Thu Lîi nhuËn
xen... ho¹ch

57. 6. m« h×nh kinh tÕ tæng quan
Ma trËn ph©n tÝch chÝnh s¸ch (PAM)
c¸ch tÝnh gi¸ x· héi cµ phª
TÝnh gi¸ vµ chi phÝ tõng b­íc tõ:
V­ên cµ phª -> b¸n cho ng­êi thu gom
Thu gom -> C«ng ty
C«ng ty -> Nhµ m¸y chÕ biÕn
Nhµ m¸y chÕ biÕn -> C«ng ty xuÊt khÈu
C«ng ty xuÊt khÈu -> XuÊt khÈu Gi¸ FOF

58. 6. m« h×nh kinh tÕ tæng quan
Ma trËn ph©n tÝch chÝnh s¸ch (PAM)
C¸ch tÝnh gi¸ Xã hộ i vËt t­ nhËp khÈu
- -
TÝnh gi¸ vµ chi phÝ tõng b­íc tõ:
Gi¸ nhËp khÈu vËt t­ t¹i c¶ng
VËn chuyÓn tõ c¶ng -> C«ng ty b¸n bu«n ë thµnh phè
C«ng ty b¸n bu«n thµnh phè -> Chî b¸n bu«n NT
Chî b¸n bu«n n«ng th«n -> ng­êi b¸n lÎ
Ng­êi b¸n lÎ -> b¸n cho n«ng
d©n

59. 6. m« h×nh kinh tÕ tæng quan
Ma trËn tµi chÝnh xa héi PAM
• Ph©n chia kÕt cÊu ®ãng gãp vµ ph©n chia toµn xã
héi hoÆc vïng, ngµnh.
• X¸c ®Þnh quan hÖ liªn kÕt tµi chÝnh ®Çu vµo - ®Çu
ra, s¶n xuÊt - tiªu dïng cña tõng vµ gi÷a c¸c ph©n
vïng, ph©n ngµnh
• M« t¶ sù lu©n chuyÓn tµi chÝnh trong hoµn c¶nh
b×nh th­êng
• X¸c ®Þnh c¸c ph­¬ng ¸n chÝnh s¸ch vµ ®iÒu kiÖn
• M« pháng t¸c ®éng cña c¸c ph­¬ng ¸n
• NhËn xÐt, ®¸nh gi¸, ®Ò xuÊt

60. 6. m« h×nh kinh tÕ tæng quan VÝ dô m« h×nh c©n
b»ng
D©n sè * søc mua
S¶n xuÊt t¨ng cho
gi¶m v×
nhËp khÈu
xuÊt khÈu
Gia sóc *søc mua
DiÖn tÝch * n¨ng suÊt
(§BSCL) L­îng gièng * diÖn tÝch
DiÖn tÝch * n¨ng Cung
suÊt CÇu sè *søc mua
D©n
DiÖn tÝch * n¨ng suÊt L­u kho
(§BSH)
ThÊt tho¸t
DiÖn tÝch * n¨ng suÊt
(C¸c vïng kh¸c) Gi¸ trong
Gi¸
n­íc gi¶m ChÕ biÕn c«ng nghiÖp
trongGi¸
NÕu gi¸ TG thÊp
NÕu gi¸ TG cao trong
hoặc + NhËpkhÈu
- XuÊt khÈu
tăngn­íc

61. 6. m« h×nh kinh tÕ tæng quan
M« h×nh c©n b»ng
• X¸c ®Þnh quan hÖ c©n b»ng
• Thu thËp th«ng tin (kh«ng gian, thêi gian, lÜnh vùc)
cña c¶ cung vµ cÇu
• ­íc tÝnh c¸c hÖ sè quan hÖ, co dan (gi¸, thu nhËp, chi
tiªu,..) thÓ hiÖn ph¶n øng cña ng­êi s¶n xuÊt, tiªu
dïng
• Ch¹y m« h×nh gèc hiÖn tr¹ng
• Dù b¸o c¸c ph­¬ng ¸n chÝnh s¸ch, ®iÒu kiÖn
• Ch¹y m« h×nh m« pháng t×nh huèng
• Xem xÐt t¸c ®éng vµ biÕn ®éng
• Th¶o luËn vµ ®Ò xuÊt

62. Nh÷ng vÊn ®Ò quyÕt ®Þnh trong nghiªn
cøu chÝnh s¸ch
1. X¸c ®Þnh vÊn ®Ò
2. X¸c ®Þnh ®èi t­îng
3. H×nh thµnh gi¶ thuyÕt khoa häc râ rµng
4. ChuÈn bÞ hµnh trang lý luËn vµ thùc tiÔn
5. H×nh thµnh khung ph©n tÝch
6. Lùa chän ph­¬ng ph¸p thu thËp vµ ph©n
tÝch sè liÖu
7. §µo s©u gi¶i thÝch nguyªn nh©n vµ ®Ò xuÊt
gi¶i ph¸p
8. §èi tho¹i cñng cè lËp luËn
9. Gi¶i thÝch, thuyÕt phôc cho ng­êi lµm
chÝnh s¸ch

63. Mét sè thuËt ng÷ chuyªn m«n
• C¸c t¸c nh©n (stakeholder): Nh÷ng ®èi t­îng trùc
tiÕp vµ gi¸n tiÕp tham gia vµo qu¸ tr×nh thùc
hiÖn chÝnh s¸ch, th­êng lµ c¸c ®èi t­îng h­ëng lîi
hoÆc chÞu ¶nh h­ëng cña chÝnh s¸ch, c¸c nhãm
nµy th­êng cã quan hÖ tù nhiªn vÒ x· héi, kinh tÕ
víi nhau.
• ¶nh h­ëng cña chÝnh s¸ch (policy impact): lµ c¸c
t¸c ®éng gi¸n tiÕp hoÆc trùc tiÕp mang tÝnh
kh¸ch quan cña chÝnh s¸ch ®Õn ®èi t­îng kh¸c
nhau. C¸c t¸c ®éng nµy gåm c¶ mong muèn vµ
kh«ng mong muèn, bao gåm nhiÒu khÝa c¹nh
(kinh tÕ, x· héi, m«i tr­êng,...)

64. Mét sè thuËt ng÷ chuyªn m«n
• C¸c lùa chän chÝnh s¸ch (policy option): lµ
c¸c ph­¬ng ¸n chÝnh s¸ch ®­îc ®­a ra (trong
nhiÒu tr­êng hîp nh»m h­íng tíi cïng mét môc
tiªu chÝnh s¸ch) ®Ó ph©n tÝch lùa chän
trong qu¸ tr×nh x©y dùng chÝnh s¸ch.
• B¸o c¸o chÝnh s¸ch (policy brief): b¸o c¸o kü
thuËt (th­êng lµ ng¾n gän) so c¸c nhµ nghiªn
cøu tr×nh bµy c¸c th«ng tin, luËn chøng ®Ó
diÔn gi¶i lý do lùa chän c¸c lùa chän chÝnh
s¸ch, trong ®ã ®Ò râ nh÷ng kiÕn nghÞ ®Ó
c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch xem xÐt ra
quyÕt ®Þnh vÒ chÝnh s¸ch.

65. Mét sè thuËt ng÷ chuyªn m«n
• Gi¸ xã héi (scocial prices): kh¸i niÖm "gi¸ xã héi"
nh»m cè g¾ng ®o l­êng lîi thÕ so s¸nh (comparative
advantage) hay hiÖu qu¶ cña mét hÖ thèng s¶n
xuÊt. Theo lý thuyÕt, hiÖu qu¶ sÏ ®¹t ®­îc khi c¸c tµi
nguyªn kinh tÕ ®­îc sö dông trong c¸c ho¹t ®éng ®em
l¹i s¶n l­îng vµ thu nhËp hîp lý. Gi¸ xã héi lµ gi¸ c¬ héi
(opportunity costs), hay gi¸ bãng (shadow prices) cña
c¸c nguån tµi nguyªn ®­îc dïng. Trªn khÝa c¹nh kinh
tÕ, nã ®­îc x¸c ®Þnh b»ng møc ®é khan hiÕm cña
tµi nguyªn. Trªn gãc ®é th­¬ng m¹i, c¸c s¶n phÈm ®­
îc bu«n b¸n trªn thÞ tr­êng quèc tÕ, gi¸ quèc tÕ (FOB
xuÊt hoÆc CIF nhËp) ®­îc coi lµ gi¸ xã héi. Víi c¸c tµi
nguyªn sö dông néi ®Þa gi¸ xã héi ®­îc ­íc l­îng dùa
trªn gi¸ trÞ mÊt ®i khi sö dông c¸c nguån tµi nguyªn
nµy vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt nµy thay v× dïng vµo c¸c

66. Mét sè thuËt ng÷ chuyªn m«n
• Gi¸ tµi chÝnh (financial prices): lµ gi¸ mµ ng­
êi mua vµ ng­êi b¸n trùc tiÕp trao ®æi víi
nhau thÞ tr­êng. Gi¸ tµi chÝnh lµ gi¸ ¸p dông
trªn thÞ tr­êng cho tõng lo¹i vËt t­ ®Çu vµo vµ
s¶n phÈm ®Çu ra liÖt kª trong b¶ng I-O, ®­îc
thu thËp th«ng qua ®iÒu tra thùc tÕ.
• Gi¸ cæng trang tr¹i (farm-gate prices): lµ gi¸
vËt t­ ®Çu vµo (kÓ c¶ mäi chi phÝ vËn
chuyÓn cho ®Õn ®©y) vµ s¶n phÈm ®Çu ra
(ch­a bao gåm c¸c chi phÝ liªn quan ®Ó ®­a
s¶n phÈm ®i) mµ hé gia ®×nh b¸n hoÆc mua
t¹i n¬i s¶n xuÊt,.

67. X¸c ®Þnh møc gi¸ xa héi cho c¸c ®Çu vµo vµ ®Çu ra cã
thÓ bu«n b¸n víi n­íc ngoµi
Chi phÝ b¶o hiÓm vµ vËn
chuyÓn
Gi¸ CIF
(+)
§Çu
ra (hoÆc ®Çu vµo) Gi¸
SP (+) (+) F.O.B
N­íc xuÊt khÈu chÝnh
N¬i SX N¬i b¸n bu«n
(- VT (-)
N­íc nhËp khÈu chÝnh
(-)
N¬i SX N¬i b¸n bu«n
Gi¸ C.I.F
(-)
(-) §Çu ra (hoÆc ®Çu
vµo)
Gi¸ F.O.B
(-)
N­íc chñ nhµ Chi phÝ b¶o hiÓm vµ vËn
chuyÓn
)-)

68. ThÕ khã xö cña ng­êi nghiªn cøu chÝnh s¸ch
Søc Ðp
chÝnh trÞ
Søc hót
Søc hót chuyªn
khoa häc Ng­êi nghiªn cøu
m«n
Søc Ðp
tµi trî