6. Η ίδρυση, η εξέλιξη και ο εκχριστιανισμός του ρωσικού κράτους. Ιστορία Β΄ Γυμνασίου, (σελ. 43-44)

1. ▪ Μεσαιωνική και Νεότερη Ιστορία,
Β΄ Γυμνασίου, σελ. 43- 44

2. Παρακολούθηση της
διαδικασίας
των
Ρώσων –
συγκρότησης
κρατικής οντότητας.
Κατανόηση της
διαδικασίας
των Ρως.
Κατανόηση της
σημασίας της
σύναψης
μεταξύ
Βυζαντίου-Ρωσίας.

3. Η διαμόρφωση
του έθνους των
Ρώσων
ηγεμονία του
Κιέβου
Εκστρατείες
εμπορικές
συνθήκες
εκχριστιανισμός
των Ρώσων
Τσατσούρης Χρήστος, Φιλόλογος Γυμνασίου Μαγούλας
xtsat.blogspot.gr

4. Σελ.
43

5. 9ος αι.:
(Ρως ή Βίκινγκς ή
Νορμανδοί)
Συνδύαζαν εμπορικές
+ πειρατικές
δραστηριότητες
Ανάμειξη με
ανατολικούς Σλάβους
 νέος λαός

6. Οι Ρως συνδύαζαν εμπορικές + πειρατικές δραστηριότητες

7. Οι Βάραγγοι ή Ρως αναμείχθηκαν
με τους ανατολικούς Σλάβους και
δημιούργησαν βαθμιαία ένα νέο
λαό.
Στο λαό αυτό οι Ρως
έδωσαν
και την
, που δεν
είχαν τα σλαβικά
φύλα
και οι Σλάβοι
έδωσαν
και τη
εθνογένεση
Ρώσων

8. Ο σχηματισμός
του Ρωσικού
Κράτους.
Τότε οι Τσουντ, οι
Σλάβοι, οι Κριτίβιοι και
οι Βες είπαν στο λαό
των Ρως: «Η γη μας
είναι μεγάλη και
πλούσια αλλά δεν
υπάρχει τάξη σε αυτήν.
Ελάτε να κυβερνήσετε
και να βασιλέψετε σε
μας»
(Πρώτο Ρωσικό
Χρονικό, 1113).
Οι Ρώσοι.
Ουδέποτε είδα
τελειότερη φυσιογνωμία,
όλοι ψηλοί σαν
φοινικόδεντρα, ξανθοί και
ροδομάγουλοι. Κάθε
άντρας έχει έναν πέλεκυ,
ένα σπαθί και ένα μαχαίρι
και τα κρατά κοντά του
διαρκώς.
(Ιμπν Φαντλάν, Για τους
Ρως επιδρομείς στο Ιτίλ,
922) Άτλας της
Παγκόσμιας Ιστορίας,
εκδ. Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ,
2000, τεύχος 3, σελ. 28
Ερώτηση:
Ποια χαρακτηριστικά
των Ρως
αναδεικνύονται από τις
δύο παραπάνω πηγές;

10. Εθνογένεση ονομάζεται η διαμόρφωση ενός έθνους. Σε τι μοιάζει η
εθνογένεση των Ρώσων με αυτή των Βουλγάρων;
Και στις δύο περιπτώσεις, μία ξένη
κυρίαρχη ομάδα με ισχυρή
στρατιωτική οργάνωση που
έρχεται από έξω, συγχωνεύεται με
τον ιθαγενή σλαβικό πληθυσμό.
Οι Ρώσοι, σκανδιναβικά
φύλα, βρέθηκαν στο
γεωγραφικό χώρο που
ονομάστηκε Ρωσία.
Οι Βούλγαροι, ασιατικό
φύλο, εγκαταστάθηκαν
στα Βαλκάνια.
Αλληλοεπίδρασαν με τους
ντόπιους σλάβικους πληθυσμούς
και τελικά οδηγήθηκαν σε
συγχώνευση πληθυσμιακά,
γλωσσικά και πολιτιστικά.
Οι κυρίαρχες ομάδες – Ρώσοι και Βούλγαροι –
έδωσαν το όνομα στο λαό και την κρατική
οργάνωση, αλλά οι Σλάβοι κράτησαν τη
γλώσσα και αποτέλεσαν τη λαϊκή βάση.

11. Καφέ - οι κοιτίδες τους
Εξάπλωση
Κόκκινο (9ος αιώνας)
Πορτοκαλί (10ος αιώνας)
Κίτρινο (11ος αιώνας)
Πράσινο -επιδρομές

12. 12
Τι εμπορεύονταν
οι Ρώσοι έμποροι;
Εντοπίστε στο
χάρτη τις περιοχές
από όπου
περνούσαν. Ποια
μεταφορικά μέσα
χρησιμοποιούσαν;
Σελ.43
Δρομολόγια των ρώσων εμπόρων
Οι Ρως, που είναι Σλάβοι, μεταβαίνουν από τις
απώτερες σλαβικές περιοχές στη Ρωμαϊκή (=Μαύρη)
Θάλασσα και πουλούν δέρματα κάστορα και μαύρης
αλεπούς όπως και ξίφη. Ο ρωμαίος ηγεμόνας
επιβάλλει τη δεκάτη στα εμπορεύματά τους. Άλλοτε
οι Ρως καταπλέουν το σλαβικό ποτάμι Ντον και
περνούν από την πρωτεύουσα των Χαζάρων (λαού
της στέππας) Khamlig, όπου ο ηγεμόνας της χώρας
τους επιβάλλει το φόρο της δεκάτης. Ακολούθως
επιβιβάζονται για την Κασπία [...]. Από την πόλη της
Κασπίας μεταφέρουν εμπορεύματα με καμήλες ως τη
Βαγδάτη. Εδώ υπάρχουν σλάβοι ευνούχοι που τους
εξυπηρετούν ως διερμηνείς.
Ibn Khorddhbeh, Το βιβλίο των δρόμων και των βασιλείων, έκδ.
M. J. De Goeje, BGA 6 (Λυών 1967) 115-116.

15. O χάρτης δείχνει τους κυριότερους εμπορικούς δρόμους των Βίκινγκς: Με το κόκκινο ο εμπορικός δρόμος του Βόλγα
ποταμού και με το μωβ το λεγόμενος «Εμπορικός δρόμος από τους Βίκινγκς στους Έλληνες. Με το πορτοκαλί οι
άλλοι εμπορικοί δρόμοι από τον 8ο- 11ο αιώνα.

17. Σελ.
43

18. Σελ.
43

19. Μέσα 9ου
αιώνα
Σχηματίστηκε η
ηγεμονία του Κιέβου
(πρώτο ρωσικό κράτος
– έλεγχε δρόμο
ποταμού Ντον)
Εμπόριο με
Βυζάντιο και
Άραβες
Δύο
αποτυχημένες
εκστρατείες
κατά Βυζαντίου
10ος
αιώνας
Δύο εμπορικές
συνθήκες με Βυζάντιο
(911/ 944)
ταξίδια και
εμπόριο με
Κων/λη 
προετοιμασία
εκχριστιανισμού
Ρώσων

21. Oι Ρως στα τείχη του “Tsargrad” , της Κωνσταντινούπολης. Πόλεμος
του 860. Λεπτομέρειες μεσαιωνικής ρώσικης εικόνας
Η Παναγία η Βλαχερνιώτισσα. Σ’ αυτή την εικόνα ο Μιχαήλ ο Γ΄
παρακάλεσε την Παναγία να γλιτώσει την Κωνσταντινούπολη
από τους Ρώσους. Galerie Tetryakov, Moscou

22. Σύγκρουση μεταξύ Βυζαντινών και Ρως το 941 μ.Χ.Τα βυζαντινά σκάφη ήταν εξοπλισμένα με σιφώνια που εκτόξευαν
υγρό πυρ. Εικονογράφηση από τον Daniel Cabrera Peña.

24. 24
Ποια αγαθά εξήγαγαν οι Βυζαντινοί
στους Ρώσους και σε ποιο
αγοραστικό κοινό απευθύνονταν;
Απαριθμήστε τα προϊόντα που
εισήγαγαν οι Βυζαντινοί από τη
Ρωσία.
Φύση του ρωσοβυζαντινού εμπορίου
Σχετικά με τη φύση του ρωσοβυζαντινού εμπορίου
της εποχής, το Ρωσικό Χρονικό περιορίζεται στη
δήλωση ότι ο Ολέγκ έφερε στην πατρίδα από την
Κωνσταντινούπολη «χρυσό, μεταξωτά, φρούτα, κρασί
και όλων των ειδών τα στολίδια». Εκτός από το χρυσό,
τα άλλα προϊόντα ήταν πράγματι τα βασικά
εμπορεύματα που εξήγε το Βυζάντιο στην Ανατολική
Ευρώπη. Όλα τους είδη πολυτελείας προορίζονταν για
τις ανώτερες τάξεις αυτών των χωρών που είχαν
μάθει να εκτιμούν τις ραπτικές και μαγειρικές
απολαύσεις του βυζαντινού πολιτισμού. Τα αγαθά που
μεταφέρονταν από τη Ρωσία στην Κωνσταντινούπολη
είναι γνωστά από άλλες πηγές. Σ' αυτά
περιλαμβάνονταν, δούλοι, γούνες (κάστορα, ζιμπελίν,
ερμίνας, μαύρης αλεπούς και σκίουρου), κερί και μέλι.
D. Obolensky, Η Βυζαντινή Κοινοπολιτεία, Θεσσαλονίκη 1991,
307-308.
Σελ.
43

25. Ποιοι ήταν οι όροι της βυζαντινορωσικής εμπορικής συνθήκης του 911;

27. 27
Πώς επηρέασαν οι εμπορικές σχέσεις Βυζαντινών και Ρώσων την ανάπτυξη
πολιτιστικών και πολιτικών σχέσεων ανάμεσα στις δύο χώρες;

28. Διαβάστε με προσοχή τους όρους
της συνθήκης του 944. Σε ποιους
περιορισμούς υπόκειτο η παραμονή
των ρώσων εμπόρων στην
Κωνσταντινούπολη;
Από τη δεύτερη βυζαντινορωσική συνθήκη
(944)
Όταν οι ρώσοι πρεσβευτές και οι έμποροι
φτάσουν στη Βασιλεύουσα, οφείλουν να
καταλύσουν κοντά στο ναό του Αγίου Μάμαντα.
Εκεί θα στείλουμε ένα υπάλληλο, που θα
καταγράψει τα ονόματά τους, και θα λάβουν
μηνιαίο βοήθημα. Οι Ρώσοι πρέπει να μπαίνουν
στην Πόλη από ορισμένη πύλη, συνοδευόμενοι από
υπαλλήλους, άοπλοι και σε ομάδες 50 ανδρών
κάθε φορά. Επιτρέπεται να εμπορεύονται ανά-
λογα με τις ανάγκες τους και να επιστρέφουν πάλι
στη χώρα τους. Οι αποχωρούντες Ρως λαμβάνουν
από εμάς εφόδια και ό,τι χρειάζονται για τον
εξοπλισμό των πλοίων τους. [...] Δεν επιτρέπεται
όμως να ξεχειμωνιάζουν κοντά στο ναό του Αγίου
Μάμαντα.
Παλαιορωσικό Χρονικό του Νέστορος, γερμ. έκδ. R.
Trautmann, Λειψία 1931, 30-31.

29. Τρόπος εισόδου των εμπόρων στην Πόλη: οι Ρώσοι έμποροι ήταν
υποχρεωμένοι να μπαίνουν στην Πόλη από ορισμένη πύλη ανά
ομάδες. Κάθε ομάδα μπορούσε να αποτελείται από 50 άοπλους
άνδρες που συνοδεύονταν από κρατικούς υπαλλήλους.
Τόπος διαμονής: ήταν υποχρεωμένοι να
καταλύουν στο προάστιο του Αγίου Μάμαντος.
Διάρκεια παραμονής: 3 μήνες το μέγιστο,
χωρίς να μπορούν να ξεχειμωνιάσουν.
Συμπερασματικά: οι Βυζαντινοί, ενώ
επιθυμούσαν τις εμπορικές συναλλαγές με
τους Ρώσους, ήθελαν να τους έχουν υπό
πλήρη έλεγχο και επίβλεψη.
Διαβάστε με προσοχή
τους όρους της συνθήκης
του 944. Σε ποιους
περιορισμούς υπόκειτο η
παραμονή των Ρώσων
εμπόρων στην
Κωνσταντινούπολη;

31. Σελ.
43

32. Νίκη Βασιλείου Β΄
εναντίον βυζαντινών
γαιοκτημόνων
(Δυνατών) μετά από
εξέγερσή τους
Βοήθεια ρώσου ηγεμόνα
Βλαδιμήρου
Υπόσχεση
γάμου με την
αδελφή του
Άννα
Αθέτηση
υπόσχεσης
Βλαδίμηρος σε αντίποινα
καταλαμβάνει τη
Χερσώνα
Βασίλειος συναινεί για
γάμο: όρος η βάπτιση
του Βλαδίμηρου
γάμος στη
Χερσώνα
ομαδική
βάπτιση Ρώσων
(Δνείπερος,
989)
Μικρογραφία που εικονίζει ομαδική
βάφτιση στον ποταμό Δνείπερο. 14ος
αιώνας, Αποστολική Βιβλιοθήκη
Βατικανού.
Η βάπτιση του Βλαδίμηρου, πίνακας
του Βίκτορ Βασνέτσοβ (1890).
Εικόνα του Αγίου Βλαδιμήρου,
Νοvgorod,16oς αιώνας.

33. Χερσών
Δνείπερος

35. 35
Με ποιο τρόπο πέτυχε ο
Βλαδίμηρος την παράδοση της
Χερσώνας;
Ποιο λόγο επικαλέστηκε ο
αυτοκράτορας για την αθέτηση
της υπόσχεσής του να παντρέψει
την αδελφή του με το ρώσο
ηγεμόνα;
Η μεταστροφή των Ρώσων στον
χριστιανισμό ήταν αποτέλεσμα
του όρου που επέβαλε ο
βυζαντινός αυτοκράτορας; Ποιες
σκέψεις κάνετε σχετικά με όσα
αναφέρει το Λαυρεντιανό
Χρονικό;
Σελ. 44
Η κατάληψη της Χερσώνας και ο εκχριστιανισμός των Ρώσων
Μετά παρέλευση ενός έτους, κατά το έτος 6496 (988) ο Βλαδίμηρος
εκστράτευσε με τους στρατιώτες του κατά της Χερσώνας, μιας ελληνικής
πόλης. Οι κάτοικοι της Χερσώνας οχυρώθηκαν μέσα στην πόλη, ενώ ο
Βλαδίμηρος παρατάχθηκε στο λιμάνι, σε απόσταση βολής τόξου από αυτή
[...]. Οι Ρώσοι απέκοψαν τη ροή του νερού και οι Χερσωνίτες δεν άντεξαν
τη δίψα και παραδόθηκαν. Ο Βλαδίμηρος και η συνοδεία (druzina) του
εισήλθαν στην πόλη.
Ο Βλαδίμηρος έστειλε τότε απεσταλμένους στους αυτοκράτορες
Βασίλειο και Κωνσταντίνο με το ακόλουθο μήνυμα: «Κοιτάξτε, πήρα την
περίφημη πόλη σας. Πληροφορούμαι όμως ότι έχετε μια ανύπαντρη
αδελφή. Αν δεν μου τη δώσετε για γυναίκα, θα κάνω στην
Κωνσταντινούπολη ό,τι έκανα και σ' αυτή εδώ την πόλη».
Όταν οι δύο αυτοκράτορες άκουσαν το μήνυμα, κυριεύτηκαν από θλίψη
και έστειλαν πρεσβεία με το ακόλουθο μήνυμα: «Δεν ταιριάζει στους
Χριστιανούς να παντρεύουν τις κόρες τους με εθνικούς. Αν βαπτιστείς, θα
εξασφαλίσεις αυτό το πλεονέκτημα. Θα δεχτείς τη Βασιλεία των Ουρανών
και θα έχεις κοινή με εμάς πίστη.» [...]
Ο Βλαδίμηρος συγκατατέθηκε και αποφάσισε να βαπτιστεί. Ο επίσκοπος
Χερσώνας μαζί με τους ιερείς της αδελφής του αυτοκράτορα βάπτισε τον
Βλαδίμηρο, αφού τον κατήχησε στο Χριστιανισμό
Λαυρεντιανό Χρονικό, γερμ. μετ. Jo. Bujnoch (Slavische
Geschichtsschreiber 1), Γκρατς-Βιέννη- Κολονία 1958, 143-145.

36. Σελ.
44

37. •Μια τεράστια
έκταση εντάχθηκε
στη σφαίρα
επιρροής της
Ορθοδοξίας και
του βυζαντινού
πολιτισμού.
•Η μεταβολή αυτή
επηρέασε καθοριστικά τη
νοοτροπία και τον
πνευματικό και υλικό
πολιτισμό των Ρώσων.
•Οι εμπορικές
ανταλλαγές με το
Βυζάντιο
εντατικοποιήθηκαν
.
•Αυξήθηκε ο αριθμός
των βαράγγων και
ρώσων μισθοφόρων
που υπηρετούσαν
στην αυτοκρατορική
φρουρά και το
βυζαντινό στρατό.
Εικόνα με την Παρθένο του Βλαδιμήρ.
Φιλοτεχνήθηκε στην Κωνσταντινούπολη
περί το 1125 και μεταφέρθηκε στη Ρωσία.
Επέδρασε βαθιά στην τέχνη του Κιέβου

40. Η βαράγγειος φρουρά

42. Η βαράγγειος φρουρά