1. ความร่วมมือในการพัฒนาทุนมนุษย์ในอนุภูมิภาคลุ่มน้าโขง
้
เชิญ ไกรนรา
กลุ่มงานยุทธศาสตร์เศรษฐกิจระหว่างประเทศ
ส้านักงานคณะกรรมการพัฒนาการพัฒนาการเศรษฐกิจ
และสังคมแห่งชาติ
ณ
การสัมมนาความร่วมมือในการพัฒนาทุนมนุษย์ในอนุภมภาคลุ่มน้้าโขง
ู ิ
วันศุกร์ ที่ 23 มีนาคม 2550
โรงแรมโซฟิเทล ราชา ออคิด จังหวัดขอนแก่น

2. หัวข้อการน้าเสนอ
1. ความร่วมมือการพัฒนาทุนมนุษย์ของ GMS ในอดีต
2. การด้าเนินความร่วมมือพัฒนาทุนมนุษย์ในปัจจุบนและความก้าวหน้า
ั
3. แนวทางการด้าเนินงานด้านการพัฒนาทุนมนุษย์ในอนาคต
4. ประโยชน์ที่ไทยได้รับ

3. 1.ความร่วมมือการพัฒนาทุนมนุษย์ของ GMS ในอดีต
ภาพรวมระยะ 10 ปีที่ผ่านมา
1.1 ด้านสาธารณสุข
 เน้นการด้าเนินงานเป็นพิเศษโดยเฉพาะโรคเอดส์ และส่วนใหญ่เป็น
โครงการศึกษา เช่น การป้องกันและควบคุมโรคเอดส์ใน GMS การป้องกัน
โรคเอดส์ในกลุ่มประชากรผู้เคลื่อนย้าย การมีส่วนร่วมของชุมชนเพื่อ
ป้องกันโรคเอดส์ ความต้องการบริการสาธารณสุขและการศึกษาของชน
กลุ่มน้อยใน GMS
 การควบคุมโรคมาลาเรีย การก้าจัดยาเสพติดโดยเฉพาะฝิ่น การใช้
เทคโนโลยีสารสนเทศเพื่อให้ความรู้ในโรงเรียนชุมชนชายแดน ความ
ร่วมมือระดับภูมิภาคเพื่อการการพัฒนาระบบสาธารณสุข ระบบการ
ติดตามและตอบสนองของ GMS เป็นต้น

4. 1.2 ด้านการศึกษา
 ให้การฝึกอบรมประเทศสมาชิก GMS หลักสูตรเกี่ยวกับ การจัดการ
ศึกษาปฐมวัย การพัฒนาการศึกษาระดับมัธยมศึกษา การศึกษาพิเศษ
และการบริหารการศึกษาส้าหรับครูและบุคลากรทางการศึกษา และการ
จัดค่ายเยาวชนไทย ลาว กัมพูชา เวียดนาม
1.3 ด้านแรงงาน
 จัดสัมมนาระดับภูมิภาคเกี่ยวกับการพัฒนามาตรฐานแรงงานและการ
ปรับปรุงคุณภาพและประสิทธิผลการฝึกอบรม จัดฝึกอบรมระบบ
ประกันสังคม และมีแนวคิดจัดท้าบริการตลาดข้อมูลแรงงานของ GMS

5. 1.4 การฝึกอบรมระยะสั้นภายใต้แผนงานพนมเปญ
(Phnom Penh Plan :PPP)
 ADB เป็นผู้บริหารโครงการ สนับสนุนงบประมาณรวมทั้งพันธมิตรการ
พัฒนา โดยให้การฝึกระบบข้าราชการระดับกลางและระดับสูงของประเทศ
GMS ตั้งแต่ปี 2546
 โดยเน้นหลักสูตรด้านการจัดการการพัฒนา ภาวะผู้น้า กลยุทธ์การจัดการ
นโยบายสาธารณะ และทุนฝึกอบรมระยะสั้น ณ สถาบันการศึกษาชั้นน้าของ
โลก เป็นต้น
 มีศิษย์เก่าจนถึงปัจจุบันประมาณ 900 คน ข้าราชการไทยประมาณ 160 คน

6. 2.การวิเคราะห์ความเหมาะสมภาพรวมของร่วมมือพัฒนา
ทุนมนุษย์ในปัจจุบัน และประโยชน์ที่ได้รับ
2.1 การวิเคราะห์ความเหมาะสมโดย SWOT Analysis
 จุดแข็ง
 มีการศึกษาประเด็นส้าคัญต่างๆ เพื่อผลักดันการขับเคลื่อนการพัฒนาทุนมนุษย์
 ไทยมีบทบาทที่โดดเด่นในการให้ความช่วยเหลือทางวิชาการและฝึกอบรมแก่
ประเทศเพื่อนบ้านและเป็นศูนย์กลางการศึกษาและฝึกอบรมระดับนานาชาติใน
อนุภูมิภาค
 แผนงานพนมเปญให้การฝึกอบรมที่สอดคล้องกับความต้องการด้านการจัดการ
การพัฒนาของภาครัฐประเทศสมาชิก GMS และการเพิ่มเครือข่ายฝึกอบรมกับ
ประเทศไทย เช่น สถาบันวิจยด้านการคลัง ม.จุฬาฯ สถาบันระหว่างประเทศ
ั
เพื่อการค้าและการพัฒนา และสถาบันพัฒนาเศรษฐกิจลุ่มน้้าโขง

7.  มีเครือข่ายการวิจัยสนับสนุนการพัฒนา GMS ที่หลากหลาย เช่น Greater
Mekong Sub-region Academic Research Network (GMSARN) ณ AIT
GMS Studies Center ณ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย Center for Research on
Mekong Regional Tourism และ Mekong Institute ณ มหาวิทยาลัยขอนแก่น
 จุดอ่อน
 การแปลงโครงการศึกษาวิจยด้านต่างๆ สู่การปฏิบัติอย่างเป็นรูปธรรมยังมีน้อย
ั
 การแปลงโครงการศึกษาต่างๆ สู่ระดับพื้นที่ และกลุ่มเป้าหมายคนจน
คนด้อยโอกาส และชนกลุ่มน้อยยังมีน้อย
 การประสานและเชื่อมโยงกับคณะท้างานอื่นๆ ยังมีค่อนข้างน้อย

8.  โอกาส
 เครือข่ายความร่วมมือมีความเข้มแข็งและเพิ่มมากขึ้นประกอบด้วย
พันธมิตรการพัฒนา เช่น WHO UNAIDS ILO UNICEF UNESCO JICA
SIDA NZAID ภาคเอกชน ภาคการศึกษา และองค์กรภาคประชาชน
 ความร่วมมือด้านแรงงานเพื่อการจ้างแรงงานจากประเทศเพื่อนบ้านอย่างถูก
กฏหมายในสาขาที่ไทยขาดแคลนแรงงาน และการพิจารณาย้ายฐาน
อุตสาหกรรมบางชนิดไปยังประเทศเพื่อนบ้าน
 เสริมสร้างความสัมพันธ์อย่างใกล้ชิดทั้งด้านการลงทุนและด้านการค้ากับ
ประเทศเพื่อนบ้าน
 ร่วมกันแก้ปัญหาที่คุกคามการพัฒนาอย่างยั่งยืนของอนุภูมิภาค เช่น
ไข้หวัดนก โรคเอดส์ เป็นต้น

9.  ข้อจ้ากัด
 การพัฒนาทุนมนุษย์มความเชื่อมโยงกับหลายสาขา และมีการตัดเชื่อม
ี
กับประเด็นต่างๆ เช่น ความยากจน การค้ามนุษย์
 ระดับการพัฒนาของสมาชิก GMS ยังมีความแตกต่างกันมาก
 ผลกระทบจากการเคลื่อนย้ายแรงงานข้ามพรมแดนมีมากขึ้น
 การพัฒนาทรัพยากรมนุษย์วัดผลความส้าเร็จในเชิงปริมาณได้ แต่การ
วัดผลในเชิงคุณภาพและผลกระทบต้องใช้เวลาค่อนข้างนาน และ
ต้องการความต่อเนื่อง

10. 3.แนวทางการด้าเนินงานด้านการพัฒนาทุนมนุษย์ในอนาคตของ GMS
1. การวิจัยในหัวข้อ“ที่เน้นให้คนเป็นศูนย์กลาง”โดยเน้นการเตรียม
ความพร้อมของคนเพื่อรองรับการพัฒนาและการป้องกัน/บรรเทา
ผลกระทบจาการพัฒนา เช่น
 การเคลื่อนย้ายแรงงาน การจัดทามาตรฐานแรงงานและการยอมรับร่วมกัน
 การวิจัยเกี่ยวกับบทบาทของชนกลุ่มน้อย/คนพื้นที่สูงและการพัฒนาชุมชน
การจัดการเกษตรพื้นที่สูง การพัฒนาชนบทและการพัฒนาชุมชน
บทบาทของเด็กและเยาวชนเพื่อการพัฒนาอย่างยั่งยืน
 โรคติดต่อข้ามแดน การควบคุม และการจัดการ

11.  การเกษตรพันธะสัญญาหรือ Contract Farming
 การจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม
 และแปลงงานวิจัยและกลุ่มเป้าหมายลงสู่พื้นที่ เช่น ตาม
แนวพื้นที่เศรษฐกิจต่างๆ เมืองชายแดน พื้นที่สูง กลุ่ม
จังหวัด จังหวัด ชุมชน อบต. เป็นต้น

12. แนวทางความร่วมมือเพื่อการพัฒนาพื้นที่ระหว่างประเทศ
ความร่วมมือแนวราบ (Horizontal Co-operation)
ความร่วมมือ ASEAN Community+1 (จีน) ระดับอนุภูมิภาค GMS, ความร่วมมือระหว่างประเทศ
ความร่วมมือแนวดิ่ง(Vertical Co-operation
จากภูมิภาคเอเชียตะวันออก แผนพัฒนาพื้นที่ระหว่างประเทศของ เช่น วาระที่ 21 (Agenda 21),
แนวทางความร่วมมือการพัฒนา ASEAN:ประชาคม อนุภูมิภาค GMS การพัฒนาอย่างยั่งยืน (SD),
เศรษฐกิจอาเซียน (AEC) และ+ จีนจากเอเชียตะวันออก เป้าหมายการพัฒนาแห่งสหัสวรรษ
(MDGs)
ความร่วมมือข้ามพรมแดนภายนอกอนุภูมิภาค GMS
นโยบายรายสาขาของ GMS
(เช่น BIMST-EC, IMT-GT เป็นต้น)
ระดับข้ามประเทศ / ระดับประเทศ นโยบายรายสาขา
แนวคิด / แผนปฏิบัติงานโครงการ ระดับประเทศ
ความร่วมมือข้ามพรมแดนภายในอนุภูมิภาค GMS, นโยบายรายสาขาระดับภาค/
ACMECS ยุทธศาสตร์การพัฒนากลุ่ม
จังหวัด/ แนวพื้นที่พัฒนา
ระดับภูมิภาค / ระดับท้องถิ่น เศรษฐกิจ/ จังหวัด/
แนวคิด / โครงการ เมืองชายแดน//ชนบท/
ที่มา:ประยุกต์จาก European Spatial Development Perspective (ESDP), 1999 พื้นที่สูง

13. 2.สร้างความเชื่อมโยงระหว่างเครือข่ายการวิจัย สถาบันการศึกษาใน GMS
เพื่อเผยแพร่และแลกเปลี่ยนข่าวสารการพัฒนาสู่สาธารณะ และอาจเผยแพร่
ทางวารสาร “GMS Development Studies” ของแผนงานพนมเปญ
3. การฝึกอบรมในสาขาที่เป็นความต้องการของ GMS ภายใต้แผนงาน
พนมเปญ และการฝึกอบรมเกษตรกร ผู้ประกอบการภาคเอกชน และ
ผู้ประกอบการวิสาหกิจชุมชน
4. การศึกษา แลกเปลี่ยนความเชี่ยวชาญทุกระดับและสนับสนุน
ทุนการศึกษาให้ผู้รับทุนจากประเทศเพื่อนบ้านมาเรียนในประเทศไทย

14. 4.ประโยชน์ที่ไทยได้รับ
 ด้านระหว่างประเทศ: ได้รับความไว้วางใจจากประเทศเพื่อนบ้าน
เป็นผู้น้าในอนุภูมิภาคและได้รับการยอมรับในเวทีระหว่างประเทศ
 ด้านสังคมและวัฒธรรม: ส่งเสริมความสัมพันธ์ทดีและแลกเปลี่ยนความ
ี่
เชี่ยวชาญกับประเทศเพื่อนบ้าน
 ด้านเศรษฐกิจ: สนับสนุนความสัมพันธ์ที่ดด้านการค้า การลงทุน และ
ี
การขยายฐานการผลิตของไทยไปยังประเทศเพื่อนบ้าน
 ด้านสิ่งแวดล้อมและทรัพยากรธรรมชาติ:ร่วมมือกันจัดการสิ่งแวดล้อม
และทรัพยากรธรรมชาติเพื่อสนับสนุนการรวมกลุ่มทางเศรษฐกิจ
เพื่อการพัฒนาข้ามพรมแดนอย่างยั่งยืน

15. ขอบคุณครับ
www.nesdb.go.th
www.adb.org/gms/phnom penh
plan