Een lokaal handelsvestigingenbeleid. Wat, wanneer en waarom?

1. Geel, 2 december 2016
Leandra Decuyper
Een lokaal handelsvestigingsbeleid.
Wat, wanneer en waarom?

2. / 2Leandra Decuyper/ 2 december 2016 / Een lokaal handelsvestigingsbeleid. Wat, wanneer en waarom?
Regionalisering vergunningsbeleid inzake
handelsvestigingen

3. / 3Leandra Decuyper/ 2 december 2016 / Een lokaal handelsvestigingsbeleid. Wat, wanneer en waarom?
Institutioneel Akkoord voor de Zesde
Staatshervorming (Vlinderakkoord 2011)
Wordt overgedragen aan de gewesten…
‘Vergunningenbeleid inzake handelsvestigingen/Nationaal Sociaal Economische Comité
voor de Distributie.
Bij de overdracht zal in een verplicht overleg voorzien worden, volgens nog te bepalen
modaliteiten, voor projecten in zones die aan een ander Gewest grenzen én door hun
omvang en aantrekkingskracht een impact kunnen hebben op één of meerdere andere
Gewesten.’
…met ingang van 1 juli 2014

4. / 4Leandra Decuyper/ 2 december 2016 / Een lokaal handelsvestigingsbeleid. Wat, wanneer en waarom?
Brussel en Wallonië zijn reeds langer klaar
Brussel
 Ordonnantie van 8 mei 2014 tot wijziging van het Brussels Wetboek van
Ruimtelijke Ordening
 Inwerkingtreding: 1 juli 2014
 Integratie in het Brussels Wetboek van Ruimtelijke Ordening
 Artikel 98, §1, 13°BWRO:
‘Niemand mag zonder voorafgaande schriftelijke en uitdrukkelijke [stedenbouwkundige]
vergunning van het college van burgemeester en schepenen:
13°op aanzienlijke wijze de handelsactiviteit wijzigen in een gebouw dat reeds voor
handelsdoeleinden bestemd is, met uitzondering van groothandel, met een netto
handelsoppervlakte (zoals gedefinieerd in artikel 4/2) van meer dan 400 vierkante meter.’

5. / 5Leandra Decuyper/ 2 december 2016 / Een lokaal handelsvestigingsbeleid. Wat, wanneer en waarom?
Brussel en Wallonië zijn reeds lang klaar
Brussel
 ‘Criteria’ waarmee rekening moet gehouden worden
(artikel 4/2, 1ste lid BWRO):
 de bescherming van de consument
 de veiligheid, de gezondheidsrisico's op de plaatsen en in de omgeving
 de omstandigheden voor het verkeer, de bereikbaarheid en het parkeren
 de integratie van dergelijke projecten in hun stedelijke omgeving.
 Handelsvestiging >1.000 m² NHO: effectenrapportage
 Handelsvestiging > 4.000 m² NHO: effectenstudie

6. / 6Leandra Decuyper/ 2 december 2016 / Een lokaal handelsvestigingsbeleid. Wat, wanneer en waarom?
Brussel en Wallonië zijn reeds lang klaar
Wallonië
 Décret relatif aux implantations commerciales de 4 février 2015
 Inwerkingtreding: 1 juni 2015
 Geen integratie, maar ‘eigen’ handelsvestigingendecreet
 Article 1, 4°DIC: ‘permis d’implantation commerciale’
 4 beoordelingscriteria (cfr. HVW 2004)
 Bescherming van de consument
 Bescherming van het stedelijk milieu
 Doelstellingen inzake sociaal beleid
 Bijdrage tot een duurzamere mobiliteit

7. / 7Leandra Decuyper/ 2 december 2016 / Een lokaal handelsvestigingsbeleid. Wat, wanneer en waarom?
Quid in Vlaanderen?
2 vooropgestelde opties:
 Eigen Vlaamse handelsvestigingenmachtiging?
Maar waar mogelijk verbonden met ruimtelijke instrumenten
 Of volledige integratie sociaal-economische vergunning in
omgevingsvergunning
- Apart vergunningsstelsel verdwijnt!
- Assortiment en netto handelsoppervlakte als vergunningsplichtige functie?
- Kernwinkelgebieden en winkelarme gebieden in RUP?

8. / 8Leandra Decuyper/ 2 december 2016 / Een lokaal handelsvestigingsbeleid. Wat, wanneer en waarom?
Quid in Vlaanderen?
Decreet Integraal Handelsvestigingsbeleid heeft een lang traject afgelegd
 Voorontwerp Decreet Integraal Handelsvestigingsbeleid van 14 februari
2014: inbedding Boek 6/1 ‘Integraal Handelsvestigingsbeleid’ in Grond- en
Pandendecreet
 Vlaams Regeerakkoord 2014-2019:
‘Met het oog op omgevingsplanning moderniseren we het planologisch instrumentarium.
Volgend jaar implementeren we de omgevingsvergunning, die de milieuvergunning en
de stedenbouwkundige vergunning integreert. We verminderen de administratieve
lasten en verhogen de efficiëntie door ook de socio-economische vergunning te
integreren. In dit kader onderzoeken we ook de mogelijke toepasbaarheid van een ‘lex
silentio’. En we brengen de bevoegdheden ruimtelijke ordening en milieu samen bij één
beleidsdomein.’

9. / 9Leandra Decuyper/ 2 december 2016 / Een lokaal handelsvestigingsbeleid. Wat, wanneer en waarom?
Quid in Vlaanderen?
 Beslissing van de Vlaamse regering van 18 december 2015
‘Op voorstel van minister Philippe Muyters en minister Joke Schauvliege
Een van de prioriteiten van de Vlaamse Regering in de vorige legislatuur was het
detailhandelsbeleid. Bedoeling is in te zetten op kernversterking, samen met een
aanbodbeleid dat voldoet aan de vraag uit de sector. Ook in de legislatuur 2014-2019
wordt er voor gekozen om de ingeslagen weg te volgen en het Integraal
Handelsvestigingsbeleid verder uit te werken. Na advies van de SARO en van de SERV
hecht de Vlaamse Regering opnieuw haar principiële goedkeuring aan het voorontwerp
van decreet over het Integraal Handelsvestigingsbeleid. Aangezien de
stedenbouwkundige vergunning nu de ‘omgevingsvergunning voor stedenbouwkundige
handelingen’ is, werd het voorontwerp van decreet over het Integraal Handelsvestigings-
beleid herwerkt om een optimale afstemming te bekomen met het decreet over de
omgevingsvergunning. Over dit voorontwerp van decreet wordt het advies ingewonnen
van de Raad van State.'

10. / 10Leandra Decuyper/ 2 december 2016 / Een lokaal handelsvestigingsbeleid. Wat, wanneer en waarom?
Anno 2016 is de regionalisering (eindelijk) een feit
 Goedkeuring voorontwerp: 18 december 2015
 Definitieve goedkeuring ontwerpdecreet door Vl. Regering: 22 april 2016
 Decreet betreffende het integraal handelsvestigingsbeleid aangenomen
door plenaire vergadering Vlaams Parlement: 6 juli 2016
 Publicatie in Belgisch Staatsblad: 29 juli 2016

11. / 11Leandra Decuyper/ 2 december 2016 / Een lokaal handelsvestigingsbeleid. Wat, wanneer en waarom?
Complexe inwerkingtreding van het DIH
 Hoofdstukken m.b.t. (ruimtelijke) planning (m.u.v. art. 10, §1) en
visievorming: 29 juli 2016
 Artikel 10, §1 (o.a. stedenbouwkundige verordeningen): uitgesteld
 Hoofdstukken m.b.t. vergunningen- en handhavingsbeleid: 1 januari 2018
 Hoofdstukken 7 en 8 (vnl. wijzigingsbepalingen): uitgesteld
 Artikel 52 (vervalregeling ‘oude’ handelsvestigingsvergunning): retroactief
vanaf 1 juli 2014

12. / 12Leandra Decuyper/ 2 december 2016 / Een lokaal handelsvestigingsbeleid. Wat, wanneer en waarom?
Decreet Integraal Handelsvestigingsbeleid

13. / 13Leandra Decuyper/ 2 december 2016 / Een lokaal handelsvestigingsbeleid. Wat, wanneer en waarom?
Integratie in Omgevingsvergunningsdecreet
…en dus in de (complexe) procedure van de omgevingsvergunning
stedenbouw milieu handelsvestigingen

14. / 14Leandra Decuyper/ 2 december 2016 / Een lokaal handelsvestigingsbeleid. Wat, wanneer en waarom?
Algemeen
 Oude terminologie maximaal behouden
o.a. handelsgeheel, kleinhandelsbedrijf, netto handelsoppervlakte…
maar ‘omgevingsvergunning voor kleinhandelsactiviteiten’
 4 categorieën kleinhandelsactiviteiten
 verkoop van voeding
 verkoop van goederen voor persoonsuitrusting
 verkoop van planten, bloemen en goederen voor land- en tuinbouw
 verkoop van andere producten
 Algemene doelstellingen (= criteria)
 duurzame vestigingsmogelijkheden
 toegankelijk aanbod
 leefbaarheid stedelijk milieu
 duurzame mobiliteit

15. / 15Leandra Decuyper/ 2 december 2016 / Een lokaal handelsvestigingsbeleid. Wat, wanneer en waarom?
Visievorming
 Beleidskader op Vlaams niveau
 is er nog niet!
 na advies Comité voor Kleinhandel vereist
 richtinggevend document voor lokale besturen
 kan betrekking hebben op visie inzake kleinhandelszones, kernwinkelgebieden, winkelarme
gebieden, (bestaande) handelslinten,…
 interpretatie doelstellingen DIH
 Beleidsvisies op provinciaal en gemeentelijk niveau
 vgl. structuurplanning  lager niveau richt zich naar visie hoger niveau
 kan geïntegreerd worden in structuurplannen
 geen verplicht advies Comité voor Kleinhandel
 Geen rechtstreekse beoordelingsgrond bij de beoordeling van
vergunningsaanvragen
 kunnen wel meegenomen worden in opportuniteitsbeoordeling

16. / 16Leandra Decuyper/ 2 december 2016 / Een lokaal handelsvestigingsbeleid. Wat, wanneer en waarom?
Planning
 RUP’s en stedenbouwkundige verordeningen instrumenten bij uitstek om
lokaal detailhandelsbeleid te voeren
 afbakenen kernwinkelgebieden en winkelarme gebieden
 oppervlaktebeperkingen categorieën kleinhandelsactiviteiten
 normen bestaande kleinhandelsactiviteiten ≠ normen nieuwe
kleinhandelsactiviteiten
 vergunningplicht pop-up’s
 Integratie van beleidsvisies in RUP’s en stedenbouwkundige verordeningen
 Organisatie openbaar onderzoek bij opmaak SV
 er is nog geen uitvoeringsbesluit dat inwerkingtreding regelt
 Welk instrument wanneer te gebruiken?

17. / 17Leandra Decuyper/ 2 december 2016 / Een lokaal handelsvestigingsbeleid. Wat, wanneer en waarom?
Vergunningenbeleid
 Omgevingsvergunning voor kleinhandelsactiviteiten
 nieuwe kleinhandelsactiviteiten netto handelsoppervlakte > 400 m²
 m.u.v. pop-upregeling (!)
 uitbreiding >20% of >300 m² netto handelsoppervlakte
 samenvoeging > 400m²
 belangrijke wijziging categorieën >400 m²
 Geen meldingsplicht bij beperkte uitbreiding
 LET OP: vereenvoudigde procedure DIH ≠ vereenvoudigde
meldingsprocedure HVW

18. / 18Leandra Decuyper/ 2 december 2016 / Een lokaal handelsvestigingsbeleid. Wat, wanneer en waarom?
Vergunningenbeleid
 Beoordelingsgronden
 stedenbouwkundige voorschriften
 doelstellingen DIH
 de in de omgeving bestaande toestand en beleidsmatig gewenste
ontwikkelingen (cfr. art. 4.3.1, §2, 2° VCRO)
 geen ‘economische’ criteria
 2 procedures: vereenvoudigde en gewone procedure
 mogelijk advies Omgevingsvergunningscommissie in gewone procedure
 uitvoeringsbesluit zal adviesinstanties aanwijzen
(Agentschap Innoveren en Ondernemen/Comité voor Kleinhandel)
 Geen stilzwijgende vergunning meer!

19. / 19Leandra Decuyper/ 2 december 2016 / Een lokaal handelsvestigingsbeleid. Wat, wanneer en waarom?
Vergunningenbeleid
 Bestuurlijke beroepsmogelijkheden voor derden
 Administratief rechtscollege = Raad voor Vergunningsbetwistingen
 Cassatierechter = Raad van State

20. / 20Leandra Decuyper/ 2 december 2016 / Een lokaal handelsvestigingsbeleid. Wat, wanneer en waarom?
Handelsvestigingsconvenanten
 Vrijwillige vereenkomsten (naar burgerlijk recht)
 Tussen één of meerdere gemeenten en één of meerdere ontwikkelaars of
exploitanten van kleinhandelsbedrijven of handelsgehelen
 niet deputaties/GSA
 Afspraken over:
 rationeel aanbod- en locatiebeleid
 gezamenlijke initiatieven en bekostiging ervan
 participatie in kernversterkend beleid van betrokken gemeenten
 inspanningsverbintenissen van de gemeenten op het vlak van facilitering van
de stabiliteit van het lokale handelsvestigingsbeleid

21. / 21Leandra Decuyper/ 2 december 2016 / Een lokaal handelsvestigingsbeleid. Wat, wanneer en waarom?
Handelsvestigingsconvenanten
 Opzet = alle retailpartners (ver)binden
 Conventionele sanctioneringsmechanismes
 bv. schadebedingen
 Comité voor Kleinhandel als bemiddelende instantie

22. / 22Leandra Decuyper/ 2 december 2016 / Een lokaal handelsvestigingsbeleid. Wat, wanneer en waarom?
Tot slot
 Handhaving volledig gedepenaliseerd
 focus op bestuurlijke handhaving
 Verval na 5 jaar
 met overgangsregeling voor vervaltermijn W. 13 augustus 2004

23. / 23Leandra Decuyper/ 2 december 2016 / Een lokaal handelsvestigingsbeleid. Wat, wanneer en waarom?
Vragen?

24. / 24
Leandra Decuyper
Cogels Osylei 61 Beneluxpark 27B
2600 Antwerpen 8500 Kortrijk
t 03 270 33 50 t 056 74 56 09
f 03 270 33 51 t 056 74 56 01
ldecuyper@publius.be
www.publius.be
Leandra Decuyper/ 2 december 2016 / Een lokaal handelsvestigingsbeleid. Wat, wanneer en waarom?