Ho bieu chanh no tinh

tình 1 www.hobieuchanh.com

TÌNH
Bi u Chánh

Ch ng m t: SAO L I T HÔN

Con ng i có khi bu n mà c ng có khi vui, ch ng khác nào Tr i có b a m a mà c ng có
a n ng. Cây c nh có m a r i có n ng m i s n s t i t t mà k t qu m hoa. Con ng i
có bu n r i có vui thay i m i n nh n mà s ng lâu, ch b t bu n luôn luôn hoài, Tr i l i s
ng i ta say mê dâm d t mà ch t y u, r i thành ma thành qu càng h i h n n a.
Có l vì nh lu t nh v y nên m t lúc n b u Tr i ng thanh b ch tình c mây en
gi ng mù m t, m t bi n ng l ng trang thình lình n i sóng gió ào.
Con ng i d u bu n d u vui mà th y quang c nh i thay b t ng thì ai c ng gi t mình,
ng ng n, r i ph n nhi u ch n r n l ng x ng, u n y tìm ch ng n thân, u n v ch ng
cho ti n b c. H ng thanh niên tân ti n kh p trên a c u u b hoàn c nh lôi cu n, nên tinh
th n r n r c, tâm chí lung lay, b i v y nhi u ng i chung trong m t nhà mà c ng h t ng ý
ng tình, hu ng chi s ng kh p n i ngoài b n bi n làm sao mà c nh t tâm nh t c.
Gi a lúc xôn xao chen l n, d u hay d u d nào ai có ch u nh n ch u thua. M i ng i u
lo v ch ng v ch l i mà i cho h p v i chí h ng c a mình, t ông qua Tây âu ó u
ch m nom b i móc sách x a truy n m i mà d xem ý t c a ti n nh n ng noi theo, b i v y
nhi u h c thuy t l lùng, nhi u ch ngh a k quái m i phát hi n ra l x nh n m m c trong
ng, nh m gieo ngoài ru ng.
c ti u thuy t HÔN (vi t và xu t b n n m 1937, nhà xu t b n L A H NG tái b n
m 1952) nhi u b n ã th y lúc ó Sàigòn g n ch Thái Bình, có ba c u thanh niên h c th c
chung m t nhà, mà m t c u thì th ch ngh a "Vô vi vô t ", m t c u l i bày ch ngh a "T
tr ng t cao", còn m t c u gi n d nên theo ch ngh a "Vô kh vô b t kh ". ch khác còn có
nhi u ch ngh a khác n a, nào là "Xã h i nh n sanh", nào là "Gia ình dân t c", nào là "Túng
c t t ", nào là "An m ng l c thiên ", nào là "Bác ái t bi", nào là "Xá sanh th ngh a"có
th h t, không th k cho xi t.
Hôm nay chúng tôi t c m ch gi i thi u v i các b n m t c u thanh niên trí th c khác. C u
y c ng s ng ng th i v i ba c u trong quy n ti u thuy t T HÔN. C u n y c ng g n ó,
bên phía V nh H i, ngang ch C u Kho. Vì b n tánh l c quan nh ng khiêm nh ng nên c u l y
hai ch "Th Tiên" mà t bút hi u.
u Th Tiên nghe ng i ta tuyên b ch ngh a n y ch ngh a n l ng x ng, c u tr môi
mà nói thiên h khéo bày t cho r n ràng, h c i tr i, h vong b n, nên h m i i sái ng l c
i. Theo ý c u thì trên i ch ng có ch ngh a nào cao quí, áng ph ng th cho b ng ch ngh a
"Ái Tình". Ch ngh a Ái tình là m t ch ngh a thiên nhiên k c u, ch ngh a c a t o hóa t ra
khi m i có loài ng i phát hi n trong th gian. S d t o hóa t ra ch ngh a y là vì t o hóa
phân nh có âm có d ng, có àn bà có àn ông, có cái có c, có mái có tr ng, trên m t a
u t c th ph i có ái tình cho muôn loài th ng yêu nhau ng s ng chung cho êm m, ng
sanh s n thêm cho ông o mà giúp c y nh nhau. C u c m th y cái ch ngh a thiêng liêng
a t o hóa ó là ch ngh a c n thi t c a loài ng i h n các ch ngh a khác h t th y.
i con ng i có tánh h ng h , th gì mà c th ng th c h ng ngày thì hay khinh
th ng, r i l i thêm nhàm chán. H n n a cái p mà tr i qua nhi u i, l p thì b nh n tâm bi n
chuy n, l p thì t n hoá y a, v p l n l n ph i l t phai. B i v y Ái tình là cây tr c t thiên
nhiên c a xã h i loài ng i, là c ng l c m nh m c a nh n sanh ch ng t c mà b ng i ta
quên l ng, không c ng i ph ng th quí tr ng n a, nó m i l c m t chánh ngh a thiêng liêng
a nó. Mãi n th k hai m i n y ng i ta l i còn khinh th Ái tình n n i xem Ái tình là


t th tình t i t là m t ch ng b nh hi m nguy. Ng i ta d n tích vua Ki t, vua Tr , vua U, vua
, mà d y con em ph i xa lánh Ái tình, nói r ng nó s làm cho ng i ta m t n c, s p nhà, nh
danh, táng m ng. Bây gi còn có m y ng i nh m nhí ho c tham lam h c y Ái tình mà l a g t
h th a mãn nh c d c hay là h m u l i c u danh mà thôi.
i nh v y mà Ái tình là m t m i tình cao c , áng tôn sùng, b ng i i làm l c ngh a
nó hóa ra th p hèn, r i ch u khinh b . ã bi t con ng i n tu i nào và thu c b c nào c ng có
mang Ái tình ng m ng m trong thâm tâm, nh ng vì thiên h cho Ái tình là t t x u xa, ho c b nh
nguy hi m, b i v y ai c ng gi u di m, nhi u khi l a Ái tình h ng h c trong lòng mà c ng không
dám h môi hay m mi ng.
u Th Tiên không ph i có óc th c u hay là ý mu n l p d , nên trái v i thiên h , c u
ng lên làm tông cho ch ngh a Ái tình không úng ngh a, làm cho tình cao th ng hoá ra
tình th p hèn nên c u c ng quy t ph i nh ngh a Ái tình l i cho chánh áng cho h p v i ý c a
o hóa. C u h ng hái hi n thân phá tan thành ki n t i t làm cho Ái tình lem lu c th p hèn
và nâng Ái tình mà t lên l i a v t i cao, d u ph i th t công t n c a bao nhiêu c u c ng
không n .
Mu n i theo ch ngh a ph ng s Ái tình cho c l c, c u Th Tiên lãnh vi t bài
phóng s cho m t t nh t báo l n Sài gòn ng th a ch c v y c u u tra ch hi u l m, c u
gi ng gi i chánh ngh a cao quí cho già tr hay gái trai u sáng su t mà nh n nh Ái tình, n u
bi t nuôi cho thành thi t ch n chánh v i ý trí thanh tao thì nó giúp cho con ng i qu ng i tâm
chí, vuông tròn ngh a v giúp cho th gi i an l c hòa bình, giúp cho gia ình êm m mà h ng
mùi h nh ph c n c n ng, n m tình thân yêu lai láng không h n gi n oán thù, không hi m nguy
au kh .
Thi t trót m y tháng c u Th Tiên ho t ng r t m nh m . C u vi t bài mà ng báo
tán d ng c tánh cao th ng c a Ái tình. C u i t ng xóm mà tuyên b ch ngh a Ái tình là
ch ngh a c n ích cho nh n sanh. ã m y l n r i c u có lên di n àn mà gi ng gi i tâm lý c a Ái
tình, c u khuyên nam n ng bào ch ng nên khinh th ng Ái tình, ph i dùng nó mà xây d ng
gia ình tr m n m, ch ng c y nó mà giúp vui trong m t lúc. Nghe c p tình duyên nào yêu
nhau r i l i l ng l mu n r i rã, ho c h ng hái toan ph i hi p mà b thân t c c n ng n, thì c u
ch u khó giúp k giúp l i phá tan tr ng i. Hay nhà nào s p ng l i cáo phó lên m t báo cho
thân t c xa g n hay bi t r i c u còn thí công n d ti c c i ng tán t ng Ái tình là n n t ng
thiên nhiên c a gia ình và chúc m ng cho hai h tr m n m v ng b n t tóc.
Tuy c u t n tâm n l c ph ng s và p b i Ái tình không k m t m i, song m t tay khó
cho kêu, l i nói hay mà nói ra gi a bãi sa m c mênh mông làm sao mà có ti ng d i. B i v y
c d u ho t ng ráo ri t mà b i p Ái tình, l n sóng phá ho i c tràn t i nh n c b b ,
u ch n c n u n y, nó tràn vào u n , c u ch y ch t l ng x ng mà coi l i không có hi u qu
gì h t. Trong kho ng vài ba b a, có khi m i ngày, các t báo c ng v n còn ng tin c p v
ch ng n y ã n p n xin phân ly, c p v ch ng kia ã c án phá ôn thú. Ch àn bà n y vì
ghen t ng nên t t , ho c ch d u mà t ch ng ho c tra thu c c mà gi t ch ng. Anh àn ông
kia vì y m c u nghinh tân nên b v con b v nghèo kh . C u trai n y g t gái gieo tình, làm
cho lem lu c ti t trinh, r i ng nh m t i tìm ch khác mà gây tai h i n a. Cô gái n ã n ng l i
nguy n c v i chung tình r i th y ng i khác giàu sang h n thì ph tình c mà g y duyên m i.
u Th Tiên ng tr c nh ng tình c nh trái ng c v i ch ngh a c a c u nh v y thì c u b c
c h t s c, b c t c nh ng không chán n n. Trái l i c u càng h ng hái mà i t i, c u c ng
quy t làm hoài, làm cho thiên h th u hi u chánh ngh a c a Ái tình ng tôn sùng Ái tình mà
em l i m t c thu n phong cho an nhà l i n c.
u h ng hái i theo ch ngh a n n i ngày thiên h ngh ng i mà c u c ng không n m nhà.
Sáng chúa nh t c u Th Tiên thay t t r i xu ng ghe ò i qua ch C u Kho ki m xe
xích lô ra B n Thành ng chung ch v i n tú nam thanh mà gi i bày ch ngh a. i ngang qua
tr ng " L u h c hi u" c u th y cô C m H ng là Hi u tr ng ng ng ngoài c a tr ng
mà ngó thiên h l i qua, c u chào cô và h i:
- Cô m nh kh e h cô c?


- Cám n. M nh luôn, m nh nên m i ra ng ây mà ch i c ch .
- Th y cô ng ó t nhiên tôi bi t cô m nh. Nh ng theo u xã giao l ch s h g p
nhau ph i h i th m s c kh e v y mà. Th cô ã ch n ch ngh a "tr trêu" mà th hay
sao nên cô tr l i tr c tr o nh v y h ?
- Còn nói ch ngh a n a! Thi t m y ông n y sanh ch ng bày t nhi u chuy n quá !
- Không ph i sanh ch ng. i n y ph i ch n m t ch ngh a có d n ng l i mà i
cho h p v i tâm chí c a mình. Tôi ph i làm theo ng i ta, tôi ch n ch ngh a ph ng
Ái tình, là ch ngh a thiên nhiên, k c u, h u ích cho i h n các ch ngh a khác.
Tôi t ng cô c ng ph i có ch ngh a r i ch .
- Tôi do l ng tâm, do l ph i mà làm, không c n ch ngh a gì h t.
- y ch không ph i cô th chung m t ch ngh a v i tôi hay sao?
- Ch ngh a gì mà th chung?
- Ch ngh a Ái tình.
- Cha ch ! Bây gi ông th dê n t i sân c a tôi n a hay sao?
- Không. Tôi nói thi t ch âu ph i ch c gh o. Tôi có v mà. L i cô tu i l n áng ch
tôi. Tôi th ch ngh a Ái tình. Tôi là tông c a ch ngh a ó. Có l nào tôi gây Ái
tình b y b nh h hay sao mà cô nghi. Tôi t ng cô th chung m t ch ngh a v i tôi,
là vì hôm tr c cô g p tôi, cô cho tôi hay s p có ám c i và cô h a cô s g i h ng
thi p m i tôi. Ch ng nào m i c i? H m nay tôi có ý trông, sao ch a th y thi p?
Còn ch gì n a? H gây Ái tình thì c i ph t cho r i? Ngày nào c ng là ngày tr i,
có ngày nào t t h n ngày nào âu mà ch n l a.
- ! ám c i tôi nói v i ông hôm tr c ó h r i.
- Sao v y?
- t hôn r i.
- Ai t hôn? Cô t hay là àng trai t ?
- Không ph i ám c i c a tôi. ám c i tôi nói ó là ám c i cô b n h c trò c a tôi.
Tôi ng làm mai mà thôi.
- Làm mai gì d v y? Sao l i h ng i? Mà àng gái t hôn hay là àng trai?
- àng trai.
- a! Trai gì mà kh v y? Gái không ch y sao trai l i ch y i? Th khi chàng không
yêu nàng mà t i cô d d nên chàng ch u, r i chàng nghe l i ho c tánh h nh nàng
không t t ho c cha m nàng không x ng áng, nên chàng tháo trúc ch gì.
- Không ph i v y. Nàng có s c p, l i con bà Huy n giàu có n a. Nàng yêu chàng
m i. Chàng c ng yêu nàng h t s c n a. Nh ng chàng vi t th mà nói t i hai
àng thành thi t yêu nhau ó nên chàng h th n mà t hôn.
- Cái gì k v y? Yêu nhau thì c i, có ch nào qu y âu mà h th n nên t hôn?
- i ông vô nhà ch i, vô ng i ng tôi nói h t công vi c cho ông nghe. Tôi s cho
ông c b c th t hôn n a.
u Th Tiên theo cô C m H ng vô phòng khách. Cô C m H ng m i khách ng i, kêu
ng i nhà bi u rót b ng ra hai tách trà r i cô ng i ngang m t th Tiên mà nói:
- Vi c n y làm cho tôi b c t c ba b n b a r i n ng không c.
- Tôi ch a hi u duyên c , mà v a nghe s qua tôi c ng gi n. Yêu nhau sao l i không
ch u c i?
- y m i trái i. Ng c ng o quá ! Tôi làm mai tôi th t công g n c tháng, mà tôi l i
còn ph i xu t ti n nhà mà cho m n ng may áo qu n, s m giày v , mua l v t, tr
ti n xe, t n hao tôi g n b c ngàn ch ít sao. Ch ng àng gái ng i ta bi u ch n ngày
i thì vi t th lén g i mà t hôn r i tr n i m t, không cho tôi hay bi t gì h t! Ông
ngh coi áng t c hay không?


-
Cô b m g t cô ng s m vi ki n1 r i nó dông ch gì.
-
Có ph i m âu. m gì mà kh quá v y. Thi t ban u m i hay tin tôi c ng ngh
nh v y. Nh ng tôi xét k l i, v yêu mà m v c ng c ng quá, n u m thì làm
ám c i ri t ng v ó n m ch ng c ng mà n, s ng nh tiên, d i gì l i t hôn b
mà tr n.
- Mà ai âu k c c v y. Cô nói thi t cho tôi bi t ng tôi ki m mà u tra coi t i
duyên c nào mà tr n. Tôi em ch ngh a c a tôi ra tôi gi ng cho c u ta nghe, r i tôi
t c u ta v ng làm ám c i.
- Cha ch ! Ông làm c nh v y con B ch Y n nó mang n ông l m. T i nghi p
m nay nó th ng nh , nó khóc không ráo n c m t. Mà tôi ây c ng cám n ông
a. Ch tôi t n b c ngàn mà vô l i thi t tôi t c tôi quá.
- Mà ai âu xin cô nói cho rành r ng tôi biên r i tôi i ki m dùm cho.
u Th Tiên l y cu n s tay v i cây vi t máy ra mà ch nghe ng biên.
Cô C m H ng m i nói: "Tôi có quen v i c u Châu T t c là con c a ông Ph ào h i tr c
i Long Xuyên! H i nh c u h c t i Sài gòn ây c m y n m cha m g i nhà tôi, vì v y
nên tôi coi c u c ng nh em cháu". Lúc ó ông Ph có ti n m i cho c u qua Tây mà h c cho
mau. C u i c n m sáu n m gì ó thì ông Ph m t, bà Ph ánh giây thép kêu c u v . C u có
ng Tú Tài k nh t qua k nhì c u thi r t nên ph i ti p h c l i ng có thi n a. Té ra ch a k p
thi mà cha m kêu v , nên c u ph i b mà v . Vì không có anh em, l i lúc y gia o khi m
khuy t không th h c thêm n a c. V nhà ch ng vài n m thì bà già c u m t n a. Còn tr
tr i m t mình, c u bu n, nên bán h t c mà tr n cho m , còn d chút nh c u b túi i lên
Sài gòn. Tuy ch a có b ng Tú Tài toàn ph n, song theo h c l c c a c u thì c u i làm vi c
mà nuôi s ng có l không khó. Ng t tâm trí v i u óc c a c u không gi ng ng i ta. V i b ng
Tú Tài ph n th nh t t nhiên làm vi c l ng b ng ít h n ng i có b ng toàn ph n. C u b t
bình, c u nói c u có h c toán g n hai n m, c u không ch u n l ng thua m y ng i may mà thi
u. Câ không thèm làm vi c s nào h t. C u làm quen v i hai th y g n ch Thái Bình r i hai
th y m i c u chung trong m t c n ph ch t h p, thi u v sinh, thi u ti n nghi, v t gì c ng thi u
. Hai th y ó m t th y làm giáo s trong m t tr ng t th c, còn m t th y làm vi c cho m t
hãng buôn mà l i ham t p vi t v n. Ông Giáo s thì ki m m y h c sanh giàu mà mu n h c riêng
toán pháp cho c u T t c d y. Còn th y làm vi c hãng buôn thì xúi c u vi t bài r i th y em
cho m y nhà báo ng, h tr ti n bút phí cho c u xài. C ba ng i không có v con, không có
i b p, mà chung s ng v i nhau nh v y coi b c ng vui. Lúc có ti n nhi u thì d t nhau l i ti m
i quán mà n c m. B a nào thi u ti n mua bánh mì l p x ng v nhà n v i nhau r i u ng
c l nh c ng c, c thì không có gì l m ã ành, mà áo qu n thì c ng lôi thôi ch có
tb n, trong ba ng i mà ng i nào c n ph i i ám ti c thì l y mà b n. ó ba ng i
chung s ng c nh i k c c nh v y ó, mà ai c ng vui, ch không bi t bu n. Tuy h ng tâm
chí v i nhau, song u óc h l i khác h n. M i ng i có m t ch ngh a riêng, ai th ch ngh a
y, không ai ch u ph c ai".
u Th Tiên bèn ch n cô C m H ng l i mà nói: " ! Có ch ngh a riêng! Xin cô ch m
ch m mà nói tên h v i ch ngh a c a m i ng i cho tôi biên ng tôi nh ."
Cô C m H ng nói:
- u Châu T t c quen v i tôi, c u th ch ngh a "Vô vi " b i v y c u không ch u
c xác, không a m t trí.
- Cha ch . Nhi m h c thuy t c a Lão T , Trang T ch gì. Còn hai c u kia?
- Có vi c làm mai cho c u T t c c i v tôi t i lui tôi m i quen v i hai c u kia. C u
Giáo s tên Võ L , c u th ch ngh a "Vô kh vô b t kh ".
- Mu n làm "Thánh chi hoà", nên b t ch c c Liêu H Hu h i i x a.

1
vi cánh


- Còn c u làm vi c hãng buôn tên Nguy n T Cao c u theo ch ngh a " cao t
tr ng".
- Ch n ch ngh a nh v y cho h p v i tên c a cha m t, mà có l ý c ng mu n làm
"Thánh chi thanh" nh Bá Di Thúc T không thèm n thóc c a nhà Châu. N u ba c u
u thành th t mà ch t s ng v i ch ngh a thì tôi không dám chê m c d u c ba ch
ngh a ó th p h n ch ngh a Ái tình c a tôi, th p h n nhi u. Mà thôi, cô nói ti p cho
tôi nghe coi t i sao có vi c làm mai r i l i có vi c t hôn n a.
Cô C m H ng nói:
- Hôm Sài gòn t ch c cu c h i ch , tôi có d n m t gian hàng trong ó mà ch ng bánh
t. M t bu i t i tôi g p c u T t c vô xem h i ch . Tôi m i c u t i gian hàng c a
tôi mà u ng trà. Bà Huy n H n, là m t góa ph giàu sang trên Tân nh, có bi t
th , có ph xá, có ru ng t, mà ch có m t a con gái tên là B ch Y n, v n h c trò
c a tôi. Cô B ch Y n m i h n hai m i tu i, có n t na, có s c p, mà ch a có
ch ng; hai m con m c qu n áo thi t p. B ch Y n eo xoàn thi t l n, m con c ng
t nhau i xem h i ch , r i c ng ghé gian hàng tôi mà ch i. Tôi gi i thi u c u T t
cb a ób nb n xám coi c ng thi t sang tr ng. Tôi ch ng c u là Bác V t,
ch ng nh u cho c u oai. Hai àng làm quen v i nhau r i ng i n bánh u ng trà mà
lu n th t c. C u T t c x ra nh ng lý lu n nghiêng tr i ng t theo ch ngh a
vô vi, vô t l c a c u, làm cho m con cô B ch Y n c i ng t nga ng t ngh o, vui
i khen c u nói nh m lý, ch không ph i khinh ng o chê c u nói iên nói khùng.
ch Y n c eo theo ch c cho c u nói r i bi u tôi d t i xem cho các gian hàng
ng có d p mà nghe c u nói chuy n thêm n a. i ch i v i nhau kh p h t, th y ã
khuya nên bà Huy n m i tính t bi t mà v , nh ng b m con còn ti c nên m i tôi
i c u T t c b a nào có d p i lên phía Tân nh thì ghé mà u ng trà nói chuy n
ch i n a. Tôi hi u bi t m con bà Huy n có thi n c m v i c u T t c r i, b i v y
ch ng m con bà i xa, tôi m i u m th b ng c u, tôi h i c u nh mu n c i B ch
n thì tôi làm mai giùm cho. C u tr môi l c u mà nói c i v r i có con lòng
thòng ph i làm m t nh c mà nuôi. Vi c ó trái v i ch ngh a c a c u nên không bao
gi c u có ngh t i vi c c i v . C u nói r i c u t tôi mà i li n. Sáng b a sau B ch
n xu ng tr ng th m tôi mà nói bà Huy n bi u h i coi c u T t c h i hôm ó là
con c a ai âu, c u có bà con v i tôi hay không. Tình thi t tôi nói c u là con c a
ông Ph ào h i tr c Long xuyên. Lúc c u còn nh cha m g i nhà tôi mà i
c nên tôi th ng c ng nh em cháu ch không có bà con. Sau c u có qua Pháo mà
c n m sáu n m, vì cha m l n l t ch t h t nên c u ph i tr v x . "
u Th Tiên nghe nói t i ó thì c u c i mà nói:
- u T t c tuyên truy n ch ngh a ã có hi u qu r i. Nh ch ngh a mà c u s ng
kh i c nh c, bây gi s p có v p và giàu n a, hèn chi c u th ch ngh a c a c u là
ph i l m.
- y mà c u không ch u m i k ch ! M con bà Huy n có c m tình v i c u ã th y rõ
ràng. V quan ph h i tr c thanh liêm nên ông qua i không có s s n gì cho v
con h t. Th y c u T t c v t v tôi th ng, b i v y b a sau tôi qua ch Thái Bình
ki m c u tôi h i g t l i nh c u b ng lòng c i cô B ch Y n thì tôi làm mai giùm cho
u có ch n ng d a kh i c c kh t m thân. Tôi g p ba c u nhà h t. Nghe tôi
nói chuy n làm mai thì c u T t c li n ch ng ch ngh a mà b t b , không ch u có
mà ph i làm c c kh ng nuôi v con. Tôi nói ng i ta giàu có, ng i ta s nuôi
u, ch ai c u c u nuôi. C u T cao m i bài ch ngh a c u mà cãi v i tôi, c u nói
làm trai ph i gi nh n ph m, ai ành mong àn bà nuôi mà nói chuy n v giàu. N u
húng hính ra vô cho v nuôi, nh nó nuôi mèo nuôi chó trong nhà thì còn m t m i
nào mà ngó thiên h . May có c u Võ L em ch ngh a "Vô kh vô b t kh " c a c u
mà ti p tôi. C u c t ngh a ch u c i v hay là không ch u hai l y, mu n l nào t ý,
nào c ng có cái hay l n v i cái d . Ch còn mình ph i nuôi v hay là v s n lòng


nuôi mình, vi c ó không thành v n . V ch ng thì nuôi nhau. V có ti n còn mình
không có thì nó nuôi mình. Ch ng mình có ti n còn nó không có thì mình nuôi nó l i.
u v giàu nó có ti n nhi u nó bi u mình ng làm gì h t c n no r i n m ch i
cho nó nuôi có ph i nó d i nó ch u l âu. Nó nuôi c m n c t n hao có bao nhiêu.
Mình út c m cho nó cái ó m i quí giá ch . N u nó không bi t sanh con thì l i v
ph n nó, l nó ph i ch u, nó có trách mình c âu.
- Võ L c t ngh a nh v y thì úng theo ch ngh a c a c u thi t.
- , nh c t ngh a k c c nh v y c u T t c m i ch u c i cô B ch Y n. Nh ng c u
than n u ng i ta h i c u làm s nào, c u không có làm gì h t s ng i ta chê h
không g thì c u m t th di n. Tôi nói tôi b o lãnh vi c ó ng lo h chê. Vì êm
trong h i ch tôi ã gi i thi u c u là Bác V t. V y c u c khoe c u có b ng c p Bác
t thu c v h m m , có h i i tìm m vàng m b c trên Lèo n n n c u giúp s c.
u ã h a l i. Ng i thay m t cho h i ã vi t th v tr s bên Pháp r i ch còn i
ban Qu n tr c a h i tr l i thì c u i lên Lèo tìm m .
- Dùng ch c nh v y mà c i v giàu thì h p lý l m. Sau có b thì thi t là ào m
ch âu ph i d i.
- y ch sao. Có v y m i trúng theo trong kinh nói: "Cái gi ó là thi t, cái thi t l i là
gi ". Nh ng có b âu mà lo. Tôi bi t bà Huy n giàu có, mà bà có m t a con.
bà ch u g thì bà có cho i lên Lèo âu mà s , m i tháng có l ng b c muôn bà
ng không ham. C u T t c l i than không có áo qu n cho t t, mà c ng không có
ti n b c làm sao c i v cho c. Tôi h a tôi bao cho c u h t th y, d u t n m y
ngàn tôi c ng xu t cho. Nh ng tôi giao ch ng c i B ch Y n c r i thì òn v i v
ki m tr l i cho tôi hai ngàn mà thôi. C u ch u, nh ng c u bu c tôi l i, n u c i
không c thì hu , c u kh i tr gì h t. C u vi t t giao k t cho tôi c m. Tôi m i d t
u i may m y b Tây thi t b nh, s m giày nón b v n h t, r i tôi lên nói v i
bà Huy n. Bà s n lòng ch u g , nh ng c ng quy t b t r v i bà, không ch u cho i
Lèo.
- y thì trúng k r i.
- Trúng ngay. Bà Huy n ch n ngày v i tôi r i d t c u lên n c m. Bà có m i khách ít
ng i nh i l c u thân. Ch khách u quí tr ng c u T t c, ai c ng g i c u là
Bác V t ngon lành. Gi a ám ông bà Huy n l i nói công khai bà không cho c u lên
Lèo mà tìm m tìm m ng gì h t. Bà bi u vi t th mà rút l i h a l i. n c m t i r i
khách àn ông v h t, còn m y bà l i ánh bài ch i v i tôi. T t c v i B ch Y n
t nhau ra v n hoa mà trò chuy n coi b mùi l m. Hai ng i h n hò v i nhau r i
i ch nh t hai ng i xu ng nhà tôi mà nói chuy n ng nh ngày c i. Tôi tính
ch c i Sài gòn cho hai ng i nói chuy n thong th c m t bu i s m m i. V y
mà v r i b a sau T t c vi t th g i cho B ch Y n mà t hôn, thi t không bi t sao
mà nói c. B ch Y n ti p c th l t t lên xe em xu ng cho tôi c. Cô khóc
c t i thi t t i nghi p h t s c. Tôi gi n quá, tôi d t B ch Y n lên ch Thái Bình mà
ki m, thì hai c u T Cao v i Võ L nói T t t tom góp áo qu n vô hoa ly mà i h i
khuya, không cho bi t i âu ch nói không thèm t Sài gòn n a, mà n ch t c ng
không tr v ây. B ch Y n nghe nh v y cô t i t m mày m t mu n x u. Tôi ph i
cô lên xe dìu d t cô v tr ng ng an i cô. Cô n m khóc hoài, cô nói n u có ai ch u
i ki m T t c mà em v cho cô thì t n hao bao nhiêu cô c ng ch u. Tôi c ng
phi n quá. Tôi ã t n g n b c ngàn ch ng nói làm chi. C u T t c báo h i cho tôi
t lòng tin c y m con bà Huy n, cái ó m i kh cho tôi lung l m. Tôi an i r i a
ch Y n v ng tôi xin l i v i bà Huy n. Tôi ph i h a tôi ki m. Ng t tôi làm sao
tr ng mà i ki m cho c.
- Trong b c th vi t l i mà i, C u T t c có nói rõ t i c nào mà c u t hôn hay
không?


- Có ch . C u thú thi t c u là th ng m c u dùng ch c gi d i g t tôi mà c y tôi làm
mai ng c i B ch Y n, ch thi t c u không có b ng Bác V t, mà c ng không ai
y lên Lèo mà tìm m gì h t; ch chi m con bà Huy n là ng i háo danh háo l i thì
u g t luôn " ào m " nh thiên h cho có v p mà âu y m, cho có m v giàu
mà c y nh . Ch ng dè c g n g i m y l n, c u nh n th y bà Huy n là ng i úng
n thành th t th ng yêu c u. Còn B ch Y n lãng m n a tình, say mê l i d d mà
yêu c u m t cách mù quáng, t i v y nên c u h i tâm b t nh n, không n mang m t n
mà th c hành ch c gi d i c. T i B ch Y n yêu c u mê m n, mà bây gi c u
ng yêu cô m i n a, nên c u kính tr ng tình yêu r i c u h th n v cách gi
i, c u ph i d t tình mà t hôn ng xa lánh cho kh i th n v i ng i yêu.
- u v y thì c u n y bi t nâng cao Ái tình, c u c ng th m t ch ngh a v i tôi mà. Tôi
ph i tìm cho c c u ng tôi nói chuy n r i l p th bi n tình gi ra tình thi t cho
hai àng sum hi p tr m n m mà vui thú gia ình. Ch chi tôi c xem b c th t
hôn, tôi xem xét ý t châu áo, thì tìm g p tôi nói chuy n m i d .
- Tôi có chép m t b n tôi c t ây. tôi l y cho ông xem. B n chánh cô B ch Y n
gi .
Cô C m H ng m t l y b n sao trao cho Th Tiên. C u xem s qua r i c u xin cho
n em v c u chép m t b n n a, h a b a sau c u s tr b n n y l i cho cô. Cô C m H ng
th y ý Th Tiên s t s ng mu n ki m giùm T t c thì cô tính làm vui lòng khách nên cô nói:
- Ông c t luôn b n ó mà i ki m dùm luôn c ng c, kh i chép th t công. tôi
bi u B ch Y n chép m t b n khác cho tôi. M y b a rày tôi t c quá nên c i c l i
hoài nên g n thu c lòng. Ông ki m c T t c thì tôi cám n ông l m.
- Tôi ph i ki m cho c tôi m i nghe. Ngay bây gi tôi ph i i qua ch Thái Bình
ng làm quen v i hai c u T Cao v i Võ L mà nói chuy n. V i cô thì h gi u, còn
i tôi ch c có l h nói thi t. Mà tôi có cách nói chuy n tôi d h l n l n làm cho h
tin r i vi c gì kín cho m y i n a h c ng nói h t.
- , ông rán nói giùm. Ông mu n g p cô B ch Y n hay không?
- u tôi c nói chuy n v i cô B ch Y n và bà Huy n H n thì càng hay. Tôi d tình
ý hai m con ng tôi u tra cho d .
- a nay chúa nh t tôi r nh. Tôi mu n m i ông chi u nay l i 4 gi , tr i mát ông i
i tôi lên Tân nh ng th m hai m con bà Huy n.
- c, úng 4 gi tôi s qua ây. Bây gi tôi ph i i qua ch Thái Bình.
u Th Tiên cáo t mà i. Cô C m H ng a khách ra c a, trong lòng m ng th m,
ng có ng i s t s ng giúp mình mà tìm T t c.

CH NG HAI: D GÌ TÌM KI M

Ng i i ban êm t m t i, may có tr i ch p hay là g p vài con ôm m c ng kh ít
nhi u.
t c i m t. Cô C m H ng b i r i, không bi t c u i ngã nào mà tìm. Tình c có
ng i vì ch ngh a, vì nhi m v , quy t i ki m T t c ng d d tr v c i B ch Y n, không
i cô c y m n, C m H ng m ng quá, m ng ch c cu c tình duyên c a B ch Y n kh i h
ng, mình kh i h ng i v i m con bà Huy n, mà s ti n mình ã ra r i c ng s òi l i c,
i v y cô hân hoan vô cùng.
Th Tiên i r i thì C m H ng thay áo và lên xe i Tân nh ng thông tin cho m con
bà Huy n H n hay li n, hay có ng i s t s ng lãnh i ki m T t c giùm cho, l i hay chi u nay


ng i y s n nhà nói chuy n cho hi u rõ tình ý ng tìm g p T t c thì d phân tr n v i c u
mà em c u tr v cho loan ph ng ôi, cho s c c m hòa nh p.
con cô B ch Y n ng bu n r u, con th t tình c n m trong phòng mà khóc th m,
khóc vì duyên ph n l làng, mà c ng vì l a tình v a m i cháy ph ng r i l i t t m t. Còn m l i
m chèo queo ngoài ván, phi n vì cái m m ng g con cho ng i t t , khôn ngoan, h c r ng,
ã tan v , l i còn bu n không bi t ph i n nói làm sao v i bà con quy n thu c bây gi .
Thình lình cô C m H ng x ng x m b c vô, th y bà Huy n n m dàu dàu, cô li n nói:
"Th a bà có ng i th ch ngh a Ái Tình, hay chuy n c u T t c t hôn thì b t bình, nên h ng
hái ch u lãnh i ki m mà d t c u v . "
Bà Huy n nghe nh v y thì l m c m ng i d y, cô B ch Y n nghe ti ng cô C m H ng
nghi có tin t c v T t c nên cô c ng l t t b c ra.
Bà Huy n h i cô C m H ng :
- lãnh i ki m T t c h có nh ti n th ng là bao nhiêu hay không v y cô c?
- Không, không. Ông n y là m t nhà v n lãnh m c kh o c u ng vi t bài phóng s
cho nhà báo. Vì ông th ch ngh a "nâng cao Ái tình" c g ng k t tóc xe t cho nam
thanh n tú. Ông hay T t c v i B ch Y n ã yêu nhau mà vì m t chuy n gi u c t
mà ch i không áng k , l i l y ó làm h th n mà rã r i. Ông t c gi n ông quy t hàn
n l i không cho g ng b , ch không ph i là ng i làm m n mà tính ti n công.
Ông vì ch ngh a ch không ph i vì ti n b c.
- Ch ngh a! Ch ngh a! T i sao bây gi ai c ng bày ch ngh a nh v y không bi t.
u T t c c ng vì ch ngh a nên sanh chuy n r c r i ó. Nh ông n y vì ch ngh a
ông không tính ti n công thì tôi c ng ph i ch u ti n xe cho ng i ki m ch . Cô c
nói v i ng rán ki m cho cT t c mà em v ây ng tôi nói ba u b n
chuy n cho c u nghe r i c u s i ch sao l i tr n mà i m t, không kèn không tr ng
chi h t v y.
Cô B ch Y n nói:
- Thôi má à! N u ng i ta tr v thì thôi, ch má còn b t l i b t ph i cho sanh chuy n
a làm chi.
- Bà Huy n nói:
- Con ng có nói d i nh v y. i nay b ch ngh a l n x n làm r i lo n u óc c a
u T t c. C u lính quýnh i b y b nên l m l r i c u h th n. Má làm m má l n
tu i, má có kinh nghi m v ng i. Má ph i làm cho c u nh trí yên lòng ng
u b t h ng i, r i c u m i bình t nh mà s ng theo i c ch . N u má l ng
thinh thì c u c ái ng i trong lòng, s ng mà không vui thì s ng làm sao c.
Cô C m H ng nói:
- i bà Huy n nói r t ph i l m. Em B ch Y n ch ng nên cãi v i bà. Em ph i bình t nh
cho bà v i cô lo cho. Ch ng ki m c c u T t c em v ây em c ng ng nói
gì h t. Bà v i cô l i mà nói chuy n ph i qu y v i c u mà.
ch Y n nói:
- Chuy n s p tr i mà bình t nh sao c cô. Em mu n g p ông nào lãnh i ki m anh
t c ó, ng em nh n ít l i.
Cô C m H ng c i mà h i:
- , em mu n g p ông Th Tiên h ? Chi u nay em s g p. Hi n gi ng ng i th m
hai c u T Cao v i Võ L ng d h i coi c u T t c i ngã nào ng ng theo.
ng t ý c ng mu n i th m bà v i em ng d tình ý mà nói chuy n v i c u T t
c cho d . Cô có h n v i ng 4 gi chi u nay ng l i nhà cô r i cô a ng lên ây
ng ng nói chuy n. Ch ng 4 gi m t kh c thì cô v i ng s lên t i.
Bà Huy n nói:
- c chi u ng lên thì tôi s t ý c a tôi cho ng hi u. Còn con B ch Y n, con nói
con mu n nh n v i ng ít l i, nh n sao ó con?


ch Y n nói:
- Con s d n ng n u ki m g p anh T t c mà nh c n không ch u tr v , thì ng
ph i nói cho nh bi t r ng má ã nh g con cho nh r i thì con ch bi t nh là ch ng
mà thôi. N u nh không v thì con c thân mà ch nh mãn i, con th không l y
ch ng nào khác.
Cô C m H ng ngó bà Huy n mà c i. Bà Huy n nói
- m nay nó c nói nh v y hoài. Ph i làm sao mà ki m cho c ch .
Cô C m H ng nói:
- Tôi s c y ông Th Tiên c g ng tìm cho c. chi u tôi a ng lên ây r i bà
nói thêm n a cho ng vui lòng mà giúp mình.
Cô C m H ng bi u B ch Y n chép b c th c a T t c mà cho cô m t b n khác vì b n
a hôm n cô ã giao cho ông Th Tiên r i. B ch Y n h a chi u cô s a cho. Cô C m
ng cáo t mà v .
i ba gi r i chi u mà cô C m H ng ã s a so n r i h t, ch c u Th Tiên qua t i
thì i li n, k o m con bà Huy n trông. Tuy h i s m m i bà Huy n nói kín áo mà cô hi u, bà
mong cho T t c tr v ng bà nói cho c u bi t bà xoá b chuy n Bác V t gi là chuy n gi u
t không k làm chi, nói rõ cho c u yên lòng mà c i B ch Y n cho cô h t bu n, bà ã giao k t
y b vi c i lên Lèo mà ki m h m m , bao nhiêu ó không th y bà k con ng i ch
không k b ng c p hay sao mà s , h th n nên b i m t.
úng gi h n, c u Th Tiên qua t i. Không i cô C m H ng h i, v a b c vô thì c u
nói h i s m m i c u ki m c ch c a T Cao và Võ L r i, nh ng chúa nh t hai c u khóa
a i m t, nên ch a g p c. V y t i nay ho c t i mai c u s qua Thái Bình mà ki m n a.
Cô C m H ng bèn bi u ng i nhà kêu hai chi c xích lô r i m i khách ra i li n.
Bà Huy n H n hay tr c nên s p t s n sàng, bà sai ng i i ch mua bánh ng t và bi u ch
p n u tr c m t m n c sôi bà d n B ch Y n bình t nh và dè d t cho bà li u mà i ãi
i khách, b i v y cô C m H ng b c vô gi i thi u ông Th Tiên là nhà v n kh o c u phong
c nâng cao Ái tình thì bà Huy n v i cô B ch Y n vui v ti p chào, m i khách ng i t i sa
lông, ông Th Tiên ng i m t bên, cô C m H ng ng i m t bên, bà Huy n ng i gh dài phía
trong, còn B ch Y n thì ra vô thôi thúc và ch bi u cho gia d ch b ng n c b ng bánh.
Cô C m H ng kh i u nói:
- Th a bà Huy n, ông Th Tiên ây là ng i sùng bái Ái tình. Ông hay c u T t c là
con c a m t ông Ph quá c , s p thành hôn em B ch Y n là con c a m t ông Huy n
ng quá c , v y là ng môn h i, v a l a x ng ôi, mà r i ông l i nghe c u T t
c th i thoát t hôn b i m t, ông l y làm b t mãn. Ông m i c y tôi ti n d n ng
ông h u chuy n v i bà Huy n, tìm hi u nguyên do s th i thóat ó ng h u ông theo
uc uT t c mà khuyên gi i cho c u h i tâm tr v tác thành cu c nh n duyên
kh i u ã t t p, ai nghe c ng khen ng i.
u Th Tiên ti p n i li n:
- Cháu xin l i v i bà Huy n vi c nhà c a bà Huy n mà cháu xen vô bàn lu n ho c h i
han thì thi t cháu vô l l m v y. S d cháu b o gan n ây không ph i cháu có ý t c
ch, chánh là vì thu nay c m cây vi t cháu c thành tâm nâng cao Ái tình là m t
i tình thiên nhiên k c u, do T o Hóa t ra t khi m i có loài ng i. T i tr i qua
muôn ngàn i, con ng i h ng h phai l t tình thiêng liêng cao c ó i, tình c n
ph i c ng c muôn loài m i phát tri n. Mãi n m y i sau n y ái tình l c m t chánh
ngh a hóa ra m i tình nh m nhí, nguy hi m, th p hèn. Cháu th y v y, b c t c ch u
không c, nên m y n m nay cháu hi n thân ph ng s ái tình, quy t nâng cao tình
y, quy t làm cho thiên h hi u chánh ngh a cao c c a nó, ng nh nó mà t o an vui
cho gia ình, xây phú c ng cho t n c. Hay bà Huy n ã nh cu c hôn nh n t t
p cho cô em, mà t i c u T t c vì cái liêm s l i th i c u ý hi m nghi hóa ra
tr c tr . V y cháu quy t tìm cho c c u ng cu c tình duyên có th y có chung,
ch không nên b d cho k bu n ng i i. Nh ng tr c khi i ki m, cháu mu n


hi u ý c a bà Huy n v i cô em i v i c u T t c, ng g p c u cháu nói chuy n
i c u m i m nh mi ng. T i nh v y nên cháu m i c y cô c d t cháu n ây,
ch cháu không có ý gì khác.
Bà Huy n chúm chím c i. Bà m i ông Th Tiên n bánh u ng trà. Cô B ch Y n b ng
a bánh mà m i khách r i cô ng i m t bên m mà nghe nói chuy n.
Bà Huy n m i nói:
- Ông lo là lo vi c l n, lo ch n h ng m t c cho xã h i. Nh ng vi c ó nó l i liên h
n vi c nhà c a tôi bây gi . V y m con tôi cám n ông h t s c. tôi t gia o
a tôi cho ông hi u. Tôi góa b a, l i không có con trai, ch có m t chút gái ây mà
thôi. T ngày cha nó qua i thì m con tôi h h v i nhau. Tôi ch m nom cho con
c ch vi t v y thôi, r i t p cho nó bi t n công n h nh ng sau nó hi u ph n
c a ng i n i tr . Tôi không có cái tham v ng tr t v c nh ng i ta. N m nay con
tôi l n r i. Tôi tính ki m ng i côi cút tôi g nó ng v ch ng nó v i tôi, ch g
cho ng i có cha m thì nó ph i v nhà ch ng làm dâu, tôi s ng hiu qu nh ch u sao
c. Cô c h c ây là th y c c a con nh tôi. Cô hi u ý tôi, cô m i làm mai con
nh tôi cho c u T t c. C u úng v i u ki n c a tôi mu n: câ m côi c cha m ,
i không có anh em chi h t. H n n a c u v n là con nhà quan, t nhiên có gia ình
giáo d c. C u có qua Pháp mà h c n m sáu n m, t nhiên ki n th c r ng rãi, h c l c
dùng. Có g p c u c vài l n tôi nh n th y tánh tình vui v b t thi p, tuy a pha
ng gi u c t, song l i nói nho nhã d th ng. Tôi ngh nhà tôi không ph i giàu sang
gì. Tr i cho m con tôi có c m n v y thôi. Con nh tôi không có tài ngh , c ng
không có nhan s c. Nó làm b n nh c u T t c v y thì v a, mong g nó cho Bác
t hay Bác S làm chi. Tôi l y chi mà n p c a h i môn nên mong g cho b c cao
th ng. T i nh v y nên tôi ch u g con B ch Y n cho c u T t c. Ngh vì c u côi
cút mà con tôi c ng v y, tôi mu n tính v i cô c l c i g không nên làm rình
rang. Tôi nh ngày r i m i bà con ít ng i t i n c m ch i cho c u T t c làm l ra
t thân t c, t c g i là l c u thân ho c l S V n, th cho ám h i, r i ch n ngày
tháng t t s làm l c i. Mà l c i tôi c ng tính làm cho gi n ti n. C u chung ch
i anh em b n ch t h p không nên nhóm h r c dâu rình rang. H àng trai t i làm
r i nh p phòng àng gái c ng c. Tôi v i cô c tính d l m. ã th ng nên
i g , còn tính làm khó n i gì. Hôm n con nh tôi i ch , s n d p nó i luôn vô
u Kho, mà th m cô c. Tình c nó g p c u T t c c ng xu ng ó ch i. Hai
àng nói chuy n v i nhau, bàn tính ngày c i. C u có tánh a gi u c t, l i qua ti ng
i có l con nh tôi thi t thà kh kh o, nó nói tr ng tr i sao ó, làm ng ch m lòng
ái c a c u mà nó không dè. C u bu n nên b a sau c u m i g i th t hôn r i b i
t. Tôi xem th r i tôi r y con nh tôi. Tôi h i nó có khinh ng o c u, hay gi u c t
u ào m ào m ng gì hay sao mà c u phi n. Nó nói nó không có nói chuy n k
c nh v y h i nào h t. Tôi c th k l i thì c u không có ý phi n m con tôi. Trái
i, c u nói c u kính tôi, c u yêu con B ch Y n, nh ng vì kính vì yêu ó nên c u h
th n v s gi d i, không có b ng c p mà c u x ng là Bác V t h m m , b i v y c u
c c không mu n cho B ch Y n th y m t c u n a. Cu c hôn nh n s p thành, mà
i vì chút ó, t i hi u l m, nên ph i tan v , ch không có gì h t.
u Th Tiên nói:
- Th a bà, cô c có trao b n sao b c th t hôn ó cho cháu xem. Cháu c i c l i
t k , thì ch có cái m ó mà c u T t c, vì c u gi liêm s thái quá, nên c u ái
ng i, ch không ph i c u phi n bà hay là chê cô em v ch nào h t.
Trái l i, c u t xét ph n c u mà c u t hôn, ch không có trách ai. Th thì c ng d c t
ngh a cho c u hi u. Nh ng tr c khi g p c u, cháu mu n bi t coi ý bà v i cô em có
ch p trách cái vi c mà c u g i là "t i gi d i" và "m u m àng" ó hay không, r i
cháu s i ki m mà gi i hoà cho tóc t kh i phân r .
Bà Huy n b t c i l n và nói:


- Tr i Ph t i! L i nói gi u c t v i nhau nghe ch i cho vui, b a m i g p nhau l n
u trong h i ch , có ai l u ý làm chi mà ch p trách. Vi c ó nh v y tôi thu t l i
cho ông nghe. Lúc h i ch tôi v i con nh tôi vô xem ch i. n gian hàng bánh m t
a cô c ây hai m con tôi g p c u T t c. Cô c gi i thi u ng làm quen r i
cô m i h t n bánh u ng trà nói chuy n ch i. C u T t c có tánh vui v nên c u
ki m chuy n ch c cô c ng c i ch i. Cô c c ng vui mi ng cô nói gi u l i. Cô
kêu ông là Bác V t, Bác V t ào m , nói ch i cho vui ch có gì âu. Tôi c ng nh
con B ch Y n, m con tôi không ý. Cách ít b a cô c lên th m tôi. Cô nói
chuy n làm mai. Tôi h i th m gia ình g c gác c a c u. Tôi h i ý con tôi. Tôi nh n
th y c u có m y u ki n kén r mà tôi mong c theo nh l i tôi nói v i ông h i
nãy ó, vì v y nên tôi ch u g ch nào ph i m con tôi l m t ng c u có b ng Bác
t nên m i ham g ó hay sao mà c u h th n. C u ngh tôi l m té ra c u khinh r
tôi quá, khi tôi mê ch c Bác V t ch không bi t nh n ngh a chi h t. Tuy tôi àn bà
t nát song tôi c ng bi t giá tr con ng i cao hay th p u tùy tâm chí, tùy giáo
c, tùy phong , ch ph i tùy h c nhi u hay ít, tùy b ng c p l n hay nh âu. C u
t c nói c u h th n mà c u không dè nói nh v y là c u khi tôi, c u làm cho tôi
phi n. Thi t h m nay tôi phi n c u lung l m, phi n v ch ó, ch không ph i phi n
u g t g m.
Th Tiên nói:
- Bà nói nh v y cháu m i hi u. L i nói ch i mà c u T t c nh tánh c u d c m d
u quá nên sanh ái ng i r i h th n, cháu ki m ng cháu c t ngh a cho c u hi u.
- , ông có g p c u ông làm n nói giùm cho c u bi t m con tôi không có t ng c u
là Bác V t h i nào âu mà c u nói g t r i c u m c c . Trái l i c th c a c u tôi
phi n nhi u, phi n c u khinh khi tôi, c u ã cho tôi mù quáng, mà t hôn, c u c ng
không thèm n nói tr c m t tôi. C u b i m t làm cho bà con ng i ta t ng con
ch Y n h hèn, ho c h t ng tôi kh c b c, nên g thiên h hay h t, mà g n c i
u chê nên c u b , không thèm c i. C u làm nh v y m con tôi x u h v i bà con
chòm xóm ch , ph i hôn ông?
- Th a ph i, bà nói úng l m. cháu ki m cháu nói h t cho c u bi t, r i cháu ép c u
ph i tr v mà ch u l i v i bà. C u tr tu i nên v t ch c, làm vi c chi c do tình c m
mà làm ùa, không thèm ngó nh h ng vi c mình làm.
- Mà ví d u c u có óc m àng, c y ch c Bác V t mà g t tôi i n a, bây gi c u bi t
n n n h i h n thì tôi c ng h x .
- Bà qu ng i quá! c bà nh c m u nh bà thì quí bi t ch ng nào.
- Làm m g con l y ch ng thì mong cho chàng r bi t th ng con mình ch mu n s
gì n a. C u T t c m t hai nói c u yêu con B ch Y n, yêu nó thì r i. Tôi có òi
i u chi n a âu. Nào ph i ng i có b ng Bác V t m i bi t yêu v còn ng i
không có thì không yêu hay sao. C u không có b ng Bác V t mà c u có b ng liêm s .
c th c u vi t ó là b ng liêm s c a c u, theo tôi thì nó quí giá h n các v n b ng
khác h t.
- Th a bà nói r t úng. N u m àng thì có liêm s âu nên h th n mà vi t th t
hôn.
- y c ng là c u g c con nhà quan, có gia ình giáo d c y , nên c u m i bi t liêm
.
- Ph i l m. Cháu r t cám n bà. Nh c h u chuy n v i bà, cháu m trí thêm nhi u
m. Bây gi cháu có l i l mà thuy t ph c c u T t c d dàng. Thôi cháu xin
phép cháu v ng ki m hai ông b n Võ L và T Cao chung m t nhà v i c u T t
c mà d h i cho bi t c u i ngã nào ng cháu theo mà b t tr l i.
- Th a khoan, xin ông ng i thêm m t chút ng tôi hi n chút nh ti n l phí cho ông
i xe mà ki m.


- Th a kh i. Cháu vì ch ngh a, vì công ích mà làm vi c ch không ph i vì ti n b c mà
th ti n c a bà.
- Mà vi c ông làm ó nó liên h n vi c riêng c a tôi, thì tôi ph i góp s c v i ông
ch .
Bà Huy n bi u B ch Y n vô bu ng m t l y cái bóp tay em ra cho bà. Bà l y ba t m
gi y s ng trao cho Th Tiên xin c u thâu nh n m n xe i ki m T t c. Th Tiên c t ch i
không ch u l y. Cô C m H ng c m ph c cách nói chuy n khôn ngoan c a bà Huy n quá,
nh ng mu n bi t ý Th Tiên và tính h i thúc c u b t tay vào vi c li n, nên cô c ng t giã m
con bà Huy n mà v v i Th Tiên.
Cô B ch Y n a khách ra t i c a rào, cô trao m t b n sao b c th t hôn cho C m
ng r i cô nói v i Th Tiên:
- m nay má em bu n l m. Ông rán ki m giùm mà em v cho má em h t phi n. Ông
em c anh T t c tr v ây em mang n ông l m. Em s n n x ng áng.
Th Tiên nói:
- Tôi làm thì ph i c. Cô em c bình an n ng cho kh e. Lâu l m là vài tu n n a s
làm ám c i. Tôi c d l c i thì cho tôi vui lòng r i. Cô kh i n n chi
a.
Nói d t l i r i, hai xe em l i. Th Tiên i v i cô C m H ng.
d c ng cô C m H ng nh t cách àng hoàng c a bà Huy n h i nãy, nh t là nh
i nói khôn khéo, khoan h ng, ôn hoà, gi n d , mà ý ngh a sâu xa, thì cô chúm chím c i hoài.
Còn c u Th Tiên g p bà Huy n khác h n v i ng i c u t ng t ng trong trí t h i s m
i, sau khi nghe câu chuy n t hôn, b i v y h i nãy thì c u ng c nhiên, kính n r i bây gi c u
lo ng i; bâng khuâng, li u coi ph i làm sao mà tìm cho cT t c em v , tr c cho x ng
i lòng tín nhi m c a ng i úng n, sau kh i h v i ch ngh a mình ã khoe khoang cao c
nên mình t n tâm ph c v .
Vì c u quá lo nên v t i C u Kho c u t bi t cô C m H ng xu ng ò mà v luôn bên
nh H i, nói v ngh ng i ng t i i th m Võ L v i T Cao.
n nhà c u Th Tiên n m không yên. Hình dáng c a m con bà Huy n c v n v
tr c m t, l i bà Huy n nói c v ng v ng bên tai, l i thêm m y tr m ng b c xe c u lãnh l y
a ng i ta nó c nh c nh c u ph i s t s ng không c phép dãi ãi, b i v y n c m t i r i
u thay i li n, i qua ch Thái Bình.
n c n ph cô C m H ng ã ch cho c u mà h i s m m i c u th y c a óng bì b t, l i
có ng khóa, khóa ngoài, bây gi c a m bét có t ng n èn d u loe lét trên bàn. M t th y,
ng i trên cái gh ngoài c a kh y cây n guy-ta, còn m t th y ng i g n ng n èn trong nhà mà
c sách.
Th Tiên b c vô chào. Ng i kh y n bèn ng ng n ng d y h i:
- Ông mu n ki m ai?
- Xin ông tha l i cho tôi h i th m m t chút. Ph i ông Châu T t c ây hay không?
- Ph i. Mà nh không còn ây n a. nh ã i ch khác b n n m b a r i.
- Tôi không hay. Mà ng i song hai ông b n c a ng là ông T Cao v i ông Võ L
còn ây ch ?
- Ph i, còn ây. T Cao là tôi, còn anh Võ L ng c sách kia. Ông bi t hai anh
em tôi hay sao?
- Tôi có nghe danh hai ông, nh ng ch a có hân h nh c g p m t. Hôm nay c
nh tôi n xin phép mà h u chuy n v i hai ông, không bi t hai ông có vui lòng mà
ti p tôi ch ng?
- c. Chúng tôi l y làm vinh h nh mà c ông chi u c m i n t xá c a chúng
tôi. V y tôi m i ông vô.
Cao a Th Tiên vô c a, v a i v a kêu Võ L ng i trong mà nói: "Anh Võ L , có
ông khách mu n th m anh em mình ây ".


Võ L b sách ng d y cúi u chào khách.
Th Tiên ng ngó hai c u ch nhà mà nói:
- Tôi xin phép mà gi i thi u tôi v i hai ông. Tôi là Th Tiên, t p vi t phóng s ng
báo. Tôi có nghe danh ba ông chung v i nhau trong c n nhà n y, tuy m i ông th
t ch ngh a riêng song c ng c vui trong c nh thân yêu m m. Tôi xin thú
thi t, tôi c ng có ch ngh a mà c ng chung v i nhau c thì tôi ng c nhiên chút
nh. Vì v y nên tôi n ây kh o c u coi ba ông nuôi trí cao th ng th nào mà chí
ng khác nhau l i không mích nhau nh v y c.
c Cao v i Võ L c i. T Cao vui v kéo gh m i Th Tiên ng i, còn Võ L thì d n
p l n x n trên bàn th , r i hai ng i ch nhà ng i m t bên, i di n v i khách hàng
ng d nói chuy n.
Võ L m i nói:
- Theo th tình thì ông b n nghe ba anh em tôi khác ý mà chung m t nhà c, ông
n ng c nhiên ph i l m. Nh ng n u ông b n c bi t tâm trí c a chúng tôi thì ông
n s nhìn nh n cách c x c a chúng tôi không c y pháp thu t huy n bí nào h t, ch
n c trên hai nguyên t c n y: m t là thành tâm dung th cho nhau, hai là sùng bái
do c a ng i. Ông b n ngh mà coi. T o hóa sanh loài ng i hi n theo nh n s
trên m t a c u k n s t , vì ph i phân tán kh p n i, t p nh m ch l nh, t p
nh m ch nóng, b i v y b phong th nh h ng nên màu da có vàng, có tr ng, có ,
có en. Nh ng ng i màu nào c ng u có m t, có tay, có ch n, c ng i, c ng ng,
ng ng , c ng n, nh nhau c th y. Mà t o hóa l i tr trêu, không cho lòng d
gi ng nhau, b i v y ng i thì ham mu n th n y, k thì a thích cách khác, th m chí
cha con hay anh em trong nhà mà tánh ý c ng không ng nhau. N u ch ng v i lý
thiên nhiên, cha ép con hay anh ép em ph i theo ý mình thì m t ni m hòa khí, d u con
em ngoài m t ph i v ng, song trong lòng c ng bu n c ng t c. V y i ph i nh ng
nh n nhau, ph i dung ch cho nhau, thì m i vui mà s ng, ch khác ý thì c cãi c , r y
rà v i nhau hoài, m t h t ý ngh a c a s s ng. Hu ng chi t u th k hai m i n y
kh p c hoàn c u âu âu c ng th th n T do. Mình ph i làm nh ng i ta ch . Mà
mình th theo ph n mình, thì c ng nên b n mình th theo ph n b n, cãi l y làm
chi. Có m t u c n y u là mình h ng t do c a ph n mình thì ch ng nên ph m t
do n ph n b n. Ví nh tôi v i anh T Cao chung m t nhà tôi bu n ng tôi mu n
c an t nh mà ng , còn anh T Cao c m h ng nh mu n ca hát cho vui, ã bi t nh
có quy n t do ca hát, tôi không c phép c n. Song tôi có quy n t do ng yên, nh
hát om sòm nh ph m quy n t do ng c a tôi, v y ph i nh n nh ng nhau, ho c tôi
ph i b ng gi c ng mà i ch i, ho c anh T Cao ph i i ch khác mà ca hát, êm
cho tôi ng . Nh ba anh em tôi bi t r ng dung nh n nh ng và bi t tôn kính t do
riêng c a m i ng i nên tuy khác ý song c ng thu n hoà mà chung v i nhau m y
m nay, không bi t xích mích.
Th Tiên s ng i ta nghi r i gi u di m nên c u ch a dám h i g p vi c T t c, ã nghe
Võ L àm lu n r i. C u mu n gây cho T Cao nói chuy n nên c u ngó T Cao mà h i:
- Tôi mu n bi t ch ngh a riêng c a hai ông, v y ch hai ông có vui lòng nói cho tôi
hi u hay không?
Võ L ph i áp:
- Ch ngh a c a anh em tôi ch ng có chi cao k mà không dám gi i. Anh T Cao thì
chí quy t n cho h p v i tên c a cha m t cho anh, ng kh i mang h danh; còn
tôi g c gác B c Liêu, tôi quen cách n xính xái2 nên tôi l p ch ngh a "Vô kh vô
t kh " mà i.
Th Tiên c i mà nói:
- Hai ch ngh a d ng nh trái ng c v i nhau quá.

2
n gi n


- Không. Theo tôi thì d u th nào c ng c, b i v y tôi có ngh ch v i ai âu, anh b n
tôi ây mu n t cao thì m c nh. Còn n u ai mu n t th p, thì c ng tùy thích, tôi
không c n. Tôi không cãi v i ai, thì ai l y c gì mà cãi v i tôi c, nên nói trái
ng c.
- Còn ông T t c ây ng th ch ngh a nào?
- ! Anh T t c! Ch ngh a c a nh khác, song c ng không trái v i ch ngh a c a
tôi.
Tôi r t ti c không g p anh T t c nhà ng tôi ph ng v n luôn mà bi t ch ngh a c a
ông n a.
- Anh T t c th ch ngh a "Vô vi, vô t l ". Ba ch ngh a c a ba anh em tôi tuy
hình th c và danh t khác nhau song c ba u c n c theo h c thuy t c a Lão T ,
ch không l p d , không c u k chi h t.
- Tôi xin thú thi t v i hai ông, tôi ch a bi t h c thuy t c a Lão T .
- Ông b n mu n làm phóng s viên cho úng n, ông b n c n ph i bi t Tam Giáo
ng xét tâm lý c a s c a v t hi u vi c n y b i âu mà sanh ra v y, ng i n t i
sao mà làm nh v y. Ông b n ch a bi t h c thuy t c a Lão T thì ch u khó kh o c u
thì t nhiên s bi t.
- Cám n ông, tôi s kh o c u. Nh ng tôi mu n hi u tr c u n y. Ông nói ông T t
c th ch ngh a "Vô vi" ngh a là không thèm làm gì h t. V i ph i làm m i có
mà n. Ông T t c không ch u làm r i ông m i l y chi n mà s ng?
Bây gi T Cao m i c i mà nói:
- i ông ch a kh o c u h c thuy t c a Lão T nên ông hi u l m. Xin ông tha l i, tôi
không dám gi ng gi i h c thuy t Lão T v i ông. Ph i b c th ng trí có h c th c cao
siêu m i gi ng n i. Tôi nói ông hi u l m là vì ngày tôi m i g p anh b n T t c, tôi
nghe nh nói nh th ch ngh a "Vô vi", tôi c ng bát b nh ông m i nói ó v y. Anh
t c c ng nói tôi hi u l m, r i nh c t ngh a cho tôi nghe. Theo l i nh nói thì tr i
t sanh v n v t th gì c ng có nguyên nh n, có l t nhiên c a nó h t. Nó bi n
chuy n t nhiên mà âu ó u hoàn b , không c n ai sai khi n hay giúp . Nó t
làm l y mà m i vi c u hoàn h o công bình. N u mình chen vô mà thúc y hay s a
i, làm m t l t nhiên thì ph i h h i. B i v y hai ch "Vô vi"c a Lão T ngh a là
ng làm sái l t nhiên c a T o Hóa ch không ph i ng làm gì h t. Vi c gì c ng
ph i làm h t ch . Nh ng ph i làm khi vi c còn nh ch ng ch nó l n. Ph i làm
khi vi c còn d ch ng ch nó khó. i nó l n nó khó r i m i làm thì t c nhiên
làm không n i ph i h h ng.
Th Tiên nói:
- Th c m c khó hi u quá. Ch có ông T t c ng tôi c y ng gi ng gi i rành ch
ngh a c a ng cho tôi hi u. Không bi t ông vào gi nào ng m i v ?
Cao li c m t ngó Võ L mà áp:
- nh i nh không nói i âu mà c ng không h n ngày v . Anh ch nói không thèm
t Sài gòn n y n a mà t rày cho n ch t nh c ng không tr v ây.
- Th Tiên ng c nhiên h i:
- a ! Sao l v y. Hai ông có bi t t i sao mà ng quy t nh b bi t t Sài gòn hay
không?
Võ L c i mà áp r ng:
- i nãy tôi có nói v i ông b n r ng, ba anh em tôi k nh quy n t do c a m i ng i,
i v y ai làm vi c chi hay ai mu n i âu, chúng tôi không xúi, không c n, không
i, s xâm ph m t do c a ng i ta.
- chung v i nhau r i m t ng i r t ra mà i, có l mình c ng ph i h i t i duyên c
nào mà i, i âu, i ch ng nào r i v ch .


- Chúng tôi s ng v i ch ngh a, ch không ph i s ng v i th tình. Mà ông b n có vi c
chi nên mu n g p anh T t c hay sao?
- Có. Ng i ta c y nói m t chút chuy n v i ng. Hai ông bi t ng i âu xin làm n
ch giùm cho tôi ng tôi i ki m ng.
- Cái ó thi t chúng tôi không bi t.
Cao ng d y mà ngâm:
"Ngh u tr i th m v c sâu,
"Bóng chim, t m cá, bi t âu mà nhìn"
Th Tiên c i mà nói v i Võ L :
- Tôi có nghe ông T t c g c gác Long Xuyên, không bi t ng có v ó hay không.
Võ L nói:
- i tr c ông thân bà thân nh Long Xuyên. Nh ng hai ông bà khu t h t, nh m i
bán nhà c a lên ây m y n m r i, không hi u nh có bà con d i hay không. N u
có vi c c n thì ông ch u khó xu ng Long Xuyên ki m th coi.
Cao nói:
- Ông nói ông vi t bài phóng s cho m y t báo, t nhiên ông quen v i m y ông ch
nhi m. V y ông vi t ít hàng c y báo ng giùm mà ki m anh T t c. Anh th y t
nhiên nh v , Ông kh i m t công i t i Long Xuyên xa quá.
Võ L l i nói:
- Ông có th c y ài Phát thanh kêu g i anh T t c giùm cho và bi u nh tr v , kêu
hoài m i b a có l th u t i tai nh.
Cao nói:
- Hay là ông xin xâm, ho c c y th y bói ch coi nh i h ng nào m i bi t mà i ki m
ch .
Võ L nói:
- Còn cách n y hay nh t mà l i mau l n a là ông n bót cáo anh T t c v t i gì ó,
i tín, ho c sang t, ho c tr m c p, thì nhà ch c trách s ki m mà gi i v .
- Th Tiên v i vã nói:
- Ý ! làm cách ó không c. Mích lòng l m;
Cao nói:
- Còn m t cách n y n a, ông vi t qu ng cáo mà ng báo, h a ai bi t anh T t c
âu thông tin cho ông bi t, ông s th ng m t s ti n l n.
- Th Tiên nói:
- Cách ó có l làm c.
Th Tiên bi t hai c u n y gi u di m không ch u nói thi t, ng i lâu n a vô ích, nên c u
ng d y cáo t mà v .
c ra ng c u th y k lên ng i xu ng c u l l ng không bi t i t i âu. M t chi c
xe xích lô ch m ch p p r m t bên mà c u không thèm ngó. H i nãy n ây c u th y c n nhà
c a c u mang y m t b ng hy v ng mà b c vào, tin ch c r ng cô C m H ng là àn bà
không quen nói chuy n v i nam nhi lãng m n nên b h pha l ng r i r i trí không tìm ra l i mà
d m, ch c u là trai tân ti n, c u t ng ti p xúc v i các giai c p, t ng lên di n àn mà nói
chuy n tr c n m b y tr m c p m t chong nhìn c u mà c u không khi p s , c u có lanh l i,
khôn ngoan mà tráo tr ng x m i ng i ta mà d t i. C u s bi t ch T t c n trú d
dàng trong vài b a, ho c sáng mai ây, c u s n m tay T t c mà d t v cho cô C m H ng
kinh h n, không bi t ch ng a luôn lên nhà bà Huy n mà òi cô B ch Y n ph i ãi m t b a
m t n Ông T s t s ng. H i nãy b c vào hy v ng bao nhiêu, bây gi tr ra c ng th t v ng
y nhiêu. C u phú cho hai ch n c u mu n a c u i ngã nào t ý, c u không thèm k , c cúi
t xu ng t th ng th ng l n b c mà suy ngh .


Th Tiên i m t h i lâu r i c u ng c lên, té ra c u i g n t i ng Galliéni, nh n c
nhà c l p nên m i c i tên mà g i là i l Tr n H ng o. Th y ti n ng i xu ng
u kho, c u m i tính ghé nói chuy n v i cô C m H ng.
Nhà cô C m H ng còn m c a, èn n cháy sáng tr ng. Th Tiên b c vô g c a. Cô
m H ng trong i ra. Th Tiên không i m i xông vô kéo gh ng i li n, ng i th m t cái
khì, b nh ng i m t m i nên c n ng i mà ngh .
Cô C m H ng ng c nhiên, không hi u t i sao h i chi u i th m m con bà Huy n v thì
c u l c quan nên h ng hái, mà bây gi c u l i bí s u o i bu n hiu. Cô m i h i c u bên nhà
qua ch i hay là i âu v ghé.
Th Tiên nói:
- Tôi i qua ch Thái Bình r i v ây. Cô bi u ng i nhà i mua cho tôi m t ly cà phê
m ng tôi u ng r i tôi s nói chuy n cho cô nghe.
Cô C m H ng kêu ch b p a ti n mà bi u ch l y ly i mua cà phê d n ch cho thi t
m r i ng i mà h i Th Tiên:
- Ông qua Thái Bình có g p T Cao hay Võ L hay không?
- p hai ng i h t.
- Sao? Ông h i có ra manh m i c u n i âu hay không?
- Không ra kh gì h t. Tôi t ng hai ng i ó àng hoàng t t , tôi ch c h s nói thi t
uT t c i âu ng tôi theo mà gi ng u h s thi t r i tôi em v . Té ra tôi
p t i tr i i t h i gì âu, h bày chuy n nói minh mông mà không ch u ch , h
làm cho tôi th t v ng c c m. Tôi có h a v i bà Huy n và cô B ch Y n trong ít b a
tôi s em c u T t c v . Bây gi công vi c mù m t nh v y tôi làm sao mà gi l i
a cho c, b i v y tôi bu n quá.
- Tôi ã nói v i ông, hai cha ó tr trêu khó ch u l m mà, ch có ph i nh ng i ta
âu.
- Khó ch u thi t. H bày ch ngh a r i gi ng gi i h c thuy t c a Lão T , nói trên tr i
i t minh mông, làm cho tôi r i trí mu n iên, ch không hi u gì h t.
Ch b p b ng ly cà phê v . Cô C m H ng bi u ch b p l y bình ng và m i khách
ng th nh không c ng t thì thêm ng. Cô i khách u ng ít h p cà phê m và nóng
ng nh th n l i r i cô m i h i:
- Ông có than phi n v i hai ng i ó v s T t c báo h i ng i ta c ám hay
không? C y mai m i nói v , ng i ta ch u g , r i l i vi t th t hôn và b tr n m t
làm k quá.
- Không, không, tôi bi t cách nói chuy n l m mà. chung m t nhà, T t c nói v có
nào hai ng i ó không hay, r i b mà tr n, có l nào l i không bi t. Tôi mu n
cho hai ng i em chuy n ó ra mà nói, ch tôi nói tr c h nghi tôi là ng i c a cô
ho c c a bà Huy n c y i ki m, r i h nói d i tôi tìm sao ra. Tôi làm b không hay
bi t chuy n hôn nh n c a T t c. Tôi x ng tôi là phóng viên c a nhà báo chí, tôi
nghe ba c u th ba ch ngh a khác nhau l i chung m t nhà, tôi n ph ng v n. Võ
v i T Cao ch p gi i luôn ch ngh a c a hai c u cho tôi nghe, r i gi i luôn ch
ngh a "Vô vi "c a T t c n a, nói minh mông v o Lão T . Tôi làm b không
hi u tôi mu n g p T t c ng xin c u gi i cho rành. Hai ng i m i nói T t c i
t không tr v Sàigòn n a âu mà trông. Tôi bi t h gi u nên tôi d h i coi i âu
ng tôi theo mà ki m. H c nói không bi t. Tôi li u h i không ra nên tôi v .
- Tôi có h i r i, h không ch u nói mà.
- mu n gi u thì cho h gi u. Tôi v i cô góp s c mà ki m c ng c, ng thèm
u ai h t. Tôi xin h i cô u n y, cô bi t T t c có ti n b c nhi u hay không?
- Không có nhi u. Áo qu n qu n t may thì tôi tr ti n. B a lên nhà B ch Y n n
m, làm nh l c u thân ó, thì tôi có a cho c u 100 mà b túi v y thôi. Tôi ch c


u ra i, trong mình c u không có t i hai tr m ng b c. Hai ng i kia có giúp cho
u b t quá thêm vài tr m n a mà thôi.
- y thì c u không th i xa c. Bây gi tôi tính nh v y, tôi b t u l c ki m vùng
Sàigòn, Ch l n, Gia nh tr c. Nh không có tôi s l n ra m y t nh chung quanh
ây nh Biên hoà, Th D u M t, Gò công, Tân an, M tho. Trong lúc tôi r o i ki m
ó, tôi c y cô ch u khó vô L ng Ông Th ng trong Bà Chi u cô em tên h và tu i
a T t c mà vái ng xin m t cây xâm coi c u coi c u i h ng nào và mình có
th tìm c c u hay không. N u cô nghe th y bói ho c xác ng nào nói gi i thì cô
làm n n coi th cho bi t ng mình trì trí mà ki m. Ví nh xâm v i xác u không
th tìm c, thôi thì mình ch u l i v i bà Huy n mà b , khuyên bà ch n ng i khác
mà g cô B ch Y n, ch tìm ki m làm chi n a cho th t công;
- c. Ông i d ki m i. Tôi lãnh ph n xin xâm và coi bói cho. Tôi mu n làm n mà
báo cho tôi t n c ngàn r i b i m t thi t t c tôi quá.
- Cô có g p bà Huy n hay cô B ch Y n cô nói cách ch em mình s p t nh v y cho
con bà Huy n hay ng kh i trách mình nói dóc r i b qua. Cô làm liên l c giùm
t chút ch ki m ch a c tôi ng ngàng quá, tôi không mu n g p m con bà
Huy n.
Hai ng i th a thu n v i nhau nh v y r i Th Tiên m i i v .
ó vì danh d , vì l i h a, vì ch ngh a mà c ng vì b c ti n n a, nên c u Th Tiên v i
cô C m H ng m i ng i m t ng , h r nh thì lo làm ph n vi c c a mình. Cô C m H ng xin
xâm thì xâm nói v ph n s khi n Ng u Lang ph i lìa Ch c N , k bên Tây bôn ba, ng i bên
ông ch i, nh ng n n m t Mùi m i nghe tin t c, r i qua tháng D u tháng H i s c
hi p hòa m t c a vui v y. C m H ng cho Th Tiên hay tin y. M c d u xâm nói rành r nh
y, Th Tiên cho là chuy n xa v i không th tin c nên c u c ng n l c tìm ki m.
Cách ít b a cô C m H ng lên th m m con bà Huy n, thu t cách s p t tìm ki m cho
con bà nghe r i a lá xâm ra mà c l i l i c a ng i bàn giùm. Cô B ch Y n nói ch b p
có d t cô i coi xác ng trên Phú nhu n, ng i ta n xác nói hay l m. Xác h i tu i r i nói hai
tu i có duyên n v i nhau không th gì b nhau c. Tuy m ng s khi n nh n duyên ban u
ph i tr c tr nh ng trong ít n m r i s sum hi p, trai tài ph chí, gái s c ph tình. B ch Y n
ng vui v l i nghe l i xâm c ng nói nh v y n a thì cô càng thêm h n h , nên cô nói tr c
t bà Huy n v i cô C m H ng r ng d u ph i ch n già r ng r ng tóc b c cô c ng ch , ch
cô không ng ch ng nào khác d u giàu sang n b c nào cô c ng không ham.
Trong m y tháng Th Tiên r o kh p Sài gòn, Ch l n, Bà Chi u và m y t nh chung
quanh n a, mà d h i h t s c c ng không ai bi t T t c âu mà ch . C u c y hai t báo ng
giùm l i rao xin T t c ch nào thì vi t th v toà so n cho c u bi t ng c u n th ng
ng v cu c làm n. L i rao ng m i t báo n a tháng mà không có hi u qu gì h t. C u t
ý mu n xu ng Long xuyên mà ki m.
Cô C m H ng lên thu t công phu c a Th Tiên nh v y cho bà Huy n nghe. Bà Huy n
m n h t s c và bà a thêm cho C m H ng 200 ng b c n a, c y trao cho Th Tiên mà
giúp ti n xe. Th Tiên c ti n thêm c u tính bà Huy n mu n cho c u i Long xuyên, b i v y
u i xu ng hai b a r i c ng vô ích.
Nghe ng i ta n bên ng Hàng Sanh có cô xác coi hay l m, cô C m H ng tìm qua
y coi, tu i T t c v i tu i B ch Y n có th sum hi p c hay không. Cô xác n y c ng nói
hai tu i có duyên n , vì yêu nhau m t cách cao th ng nên xa nhau, ch không ph i chê hay
ghét. Không s m thì mu n th nào c ng c sum hi p.
Th Tiên cùng ng r i c u tr l i th m T Cao v i Võ L n a mà h i T t c có v
hay là có cho bi t bây gi âu hay không. Hai c u n y c ng nói không có tin t c gì h t, r i l i
nói n u ki m T t c không g p thôi thì hai c u gi i s giùm h c thuy t c a Lão T cho mà
nghe , Th Tiên ã chán r i nên l t t ng d y t ch i:


- Tôi r t c m th nh tình c a hai ông. B a nay tôi nh c u l i còn có h n l v i m t
ông b n khác, nên ng i lâu không c. V y xin b a khác r nh r i tôi s h u
chuy n và bày t ch ngh a thiên nhiên c a tôi cho hai ông nghe.
Võ L nói:
- Ch ngh a thiên nhiên ó c ng thu c v h c thuy t c a Lão T a. N u v y chúng ta
u chung m t phái h t mà.
Th Tiên không mu n gây chuy n ra dài, nên c u c i r i cáo bi t mà i li n.
Th Tiên ngh ã cùng ng r i, không còn bi t ngã nào mà i n a, nên m t b a chúa nh t c u
cô C m H ng i th m bà Huy n H n ng c u cáo l i v s c u b t tài nên tìm không ra T t
c.
Bà Huy n ni m n ti p r c. Bà thành thi t t l i cám n Th Tiên ã dày công b n chí
mà lo giùm vi c tr m n m cho con bà. D u tìm c hay không c y là do l tr i, ch bà bi t
công n c a c u thi t là nhi u, không bao gi m con bà quên c.
Cô B ch Y n c ng ti p mà cám n Th Tiên v i cô C m H ng. Và m t l n n a cô
ng quy t mà nói r ng d u Bác v t hay không Bác v t, Châu T t c c ng là ch ng c a cô mà
thôi. V y cô ch T t c cho t i mãn i c ng c.
Ch ng i v d c ng c u Th Tiên m i nói v i cô C m H ng:
- Tình c a cô B ch Y n ó m i g i là Ái tình. S m sét không v , m a n ng không
phai. V y m i áng cho ng i i kính th ch .

CH NG BA: TÌNH C MÀ G P

n n m sau.
c Vi t nam c hoàn toàn c l p v i chánh th C ng Hoà.
Ngày 26 tháng 10 n m y là n m 1955, nh m n m t Mùi, ô thành Sài gòn tr n thi t l
tuyên b Vi t nam C ng Hoà c l p t ng b ng. Nhà ph u th ng qu c k r c r t t t i,
ng non n c Vi t nam tr v v i dân t c Vi t nam, sau m t th i gian dài n 96 n m au kh
i ách ngo i bang ô h . Trót ngày y nh n dân nam n tr già h n h kéo nhau i y
ng, chào m ng c l p qu c gia hoan hô T ng Th ng sáng su t.
n 3 gi chi u mà thiên h c ng còn i ch i ch t ng ch t ph , xe ph i i r r ch
không th ch y mau nh ngày th ng.
u Th Tiên làm phóng s viên nên t h i t ng sáng c u r o b c kh p n o ng. n
gi n y c u còn ng l n th n trên l ng Gia long, theo l n sóng ng i a y. D i
lòng tàu l thì xe h i chi c l i chi c qua không ng t.
Tình c m t chi c xe h i ng r r i g n t i Th Tiên, r i m t thi u ph ng i trong xe
mi ng kêu tên c u, tay l i a ra mà ngo c c u. Th Tiên th y thi u ph gi ng B ch Y n, l i có
t c u trai l ng i m t bên không bi t là ai. Chi c xe ng ng sát l ng và c a m ra. Th
Tiên tránh k qua ng i l i mà i l i ó coi ai kêu và mu n nói chuy n chi. Thi t qu cô B ch
n xu ng xe, r i ti p theo cô có m t thanh niên m c b n en, c ng xu ng xe n a. Th
Tiên i t i, c u cúi u chào cô B ch Y n.
ch Y n c ng cúi u áp l r i cô a tay ch ng i i v i cô v a c i v a nói:
- Em xin phép gi i thi u cho ông bi t ng i i v i em ây là v hôn phu c a em, tên là
Châu T t c bên Pháp i máy bay m i v t i h i 11 gi r i tr a n y.
Th Tiên ng c nhiên ng ng ngáo.
ch Y n day l i nói v i T t c:
- Em c ng xin gi i thi u cho anh bi t ông ây là m t phóng s viên c a báo chí, v i
bút hi u Th Tiên. Nh ngòi vi t c ng c i nh ng thanh tao nên ông có tên tu i trong
làng v n tân ti n. Ông th ch ngh a "nâng cao Ái tình" nên ông ra công trót b y tám


tháng và dùng cách mà tìm ki m anh ng khuyên gi i cho anh tr v . Ông là
ng i ân c a mình. Má c ng quí tr ng ông l m.
t c b c t i a tay ra n m tay Th Tiên si t ch t mà nói:
- Tôi ra i tôi t ng bu n cho em B ch Y n và phi n cho ch C m H ng mà
thôi. Tôi không dè tôi còn làm th t công và nh c trí cho ông b n n a. Tôi xin ông b n
tha t i cho tôi, vì ông b n mong c nâng cao Ái tình, v y tôi s g ng s c ti p tay
ông b n cho ông b n kh i th t v ng mà tôi c ng tr n ân c.
Th Tiên h i:
- Té ra ông i qua bên Pháp l n hay sao?
- Ph i. Tôi i qua bên Pháp.
- Hai ông T Cao và Võ L bi t hay không?
- Không. Khi ra i tôi có nói cho hai b n tôi bi t tôi i âu. Mà thi t ngày ó tôi c ng
không bi t tôi ph i i âu mà nói.
u v y thì hai ông ó nói thi t mà, v y mà tôi t ng hai ng mu n phá tôi nên c gi u
mà nói không bi t ông i âu. Ông v ây mà hai ông ó hay r i ch a?
- Ch a. Bây gi i th m hai nh ây.
- Còn cô C m H ng c hay ch a?
- Ch C m H ng hay r i. Tôi v t i thì bà già tôi sai ng i xu ng cho ch hay. Ch lên
li n. Ch g p tôi r i.
- Ch c c m ng d h ?
- Ng i m c n tr n m y n m. Tình c g p l i, t nhiên ch n m ng l m. ó là l
th ng.
Cô B ch Y n nói:
- i g n 2 gi cô C m H ng v tr c d i nhà cô, nói v ng cho ông hay và d n
ti c trà ng ch ng 4 gi chúng tôi i th m anh Võ L v i anh T Cao r i r c h t
xu ng nhà cô C m H ng u ng trà nói chuy n ch i. May g p ông ây em xin m i
ông ây lên xe i gom anh em xu ng C u Kho r i s nói chuy n.
- Th Tiên h ng hái lên xe, không t ch i. Cô B ch Y n d n anh s p ph ch y vô ch
Thái Bình.
Th Tiên nói:
- i ki m mà h i th m chuy n ông T t c, tôi g p ông T Cao v i ông Võ L thi t
tôi ch y ngay. Hai ông nói chuy n gì âu không thèm nói chuy n mình mu n bi t,
gi i ch ngh a thì ph i r i, mà còn b t qua gi ng h c thuy t c a Lão T n a, làm cho
tôi mu n iên u lo n óc. Cách m y tháng sau tôi tr l i h i coi có nghe tin t c ông
t c âu hay không. Hai ông nói không nghe r i b t tôi ng i ng gi ng gi i
o Lão T . Tôi ch y, tôi ki m c cáo t mà i li n.
t c c i mà nói:
- i ông ch a quen nên ông khó ch u. Hai ông ó vui l m. N u ông t i lui th ng,
ông quen tánh ý r i, ông s th y l i ngh lu n c a hai ng có nhi u thú v l lùng. Vì
y nên h i tr c ba anh em tôi m i vui mà chung m t nhà v i nhau ch .
Xe vô t i Thái Bình. T t c ch ch cho anh s p ph ng ng. Trong nhà Võ L v i T
Cao b n àng hoàng d ng nh s a so n i ch i. Hai c u nghe xe ng ng ng ng thì ngó ra,
th y T t c ng m c a xe b c ra thì la l n:
- Ê ! Anh T t c tr v kia kìa !. . . V y mà nói n ch t c ng không tr v Sàigòn
ch !.
t c v a x ng x m i vô v a nói:
- Ph i tôi v ây. Hai anh m nh gi i h ?
Võ L v i T Cao i ra c a mà ti p b n. Võ L th y có hai ng i i theo sau T t c thì
nói:
- a ! Có cô B ch Y n v i ông Th Tiên n a mà. Ki m âu mà gi i v y?


- Hai ông th y ngh c a tôi hay ch a h ? Hai ông c gi u tôi mà tôi c ng tìm c
y.
Cao nói:
- Thi t chúng tôi không bi t i âu mà ch ch gi u làm chi.
Cao l i v vai T t c mà h i:
- Khi ra i anh nói anh không thèm t Sài gòn n a, mà n ch t anh c ng không tr
ây. Sao bây gi anh tr v ? T i anh không th ch ngh a "T cao" nên anh không
bi t t tr ng.
t c c i mà nói:
- Tôi tr v ây là t i n tình, bi t hôn? . . . êm nào c ng v y tôi n m nghe n tình
kêu réo chèo ch o, òi ph i tr cho d t. Tôi ch u không n i nên ph i tr v ch sao;
Tôi nh l i c Nguy n Du nói:
tình ch a tr cho ai,
Kh i tình mang xu ng Tuy n ài ch a tan.
Tôi nh hai câu ó thì tôi gi t mình. M c n tình không lo tr cho d t, ch t ph i mang
theo xu ng âm ph m t túi kè kè. M y cha Qu s gác c a Diêm chúa h xét g p, h s n
ng, r i h ph t n ng ch ph i ch i sao.
- Anh n y nh th chung m t ch ngh a v i tôi mà. V y mà anh Võ L v i anh T Cao
bày chuy n nói nh th ch ngh a "Vô vi". Anh h u vi quá, ch âu ph i vô vi, nh
l quá, ch âu ph i vô t l .
ch Y n v nh vai T t c mà nói:
- úng 4 gi r i, v y m i h t m y anh xu ng nhà cô C m H ng r i s nói chuy n
ti p. Bày cãi ch ngh a r i xu ng tr cô C m H ng trông.
t c bi u Võ L v i T Cao khoá c a ng lên xe i xu ng nhà cô C m H ng n
bánh u ng trà r i s nói chuy n ti p.
Võ L khép c a ng khóa l i.
Cao nói:
- Cô C m H ng không có m i, mà tôi n nhà cô thì trái v i ch ngh a c a tôi quá.
ch Y n nói:
- Em m i ây. Em thay m t cho cô C m H ng em xe m i và r c khách ch ph i
khi không mà anh n hay sao nên ái ng i.
- Cao nói :
- Cô m i thì c. Tôi kh i trái v i ch ngh a.
Võ L khóa c a r i m y ng i lên xe i h t xu ng C u Kho.
Cô C m H ng t ch c ti c trà mà ti p khách ã xong lâu r i. Cô bi t s ch khách c
th y là 6 ng i; hai cô ng i gh canabê trong, còn b n c u thì ng i b n gh phô t i, ch ng c n
ph i ki m thêm gh nh . Trên cái bàn chính gi a thì hai d a bánh m n, hai d a bánh ng t v i 6
cái ly. Còn n c cam, la ve, c nhác, sô a thì trên cái bàn riêng d a vách, ai mu n dùng th
gì nào thì l i ó l y mà rót.
Cô d n ch b p h th y khách ng i thì ch ch t n c á b ng ra, mà ph i n u n c sôi
cho s n ng ai có òi u ng trà thì ch bình trà em ra mà ãi.
Cô r a m t thay c ng r i. Nghe ng h gõ 4 gi mà khách ch a n nên cô ra vô mà
ngó ch ng. H i trên Tân nh m i v cô có sai a nh qua V nh h i m i Th Tiên mà ng i
nhà nói c u i t t ng sáng ch a v , nên cô ch c thi u c u, cô tính t i r i s cho ng i qua
a mà báo tin T t c v cho c u hay.
Cô v a ngh t i kh an ó thì xe ng ng. Th Tiên ng i trên xe kêu cô om sòm mà khoe ã
c c anh T t c v cho cô ây. Cô C m H ng th y có m t h t thì cô vui m ng nên
cô c i ng t.


Khách m c a xe b c ra, r i m nh ai n y nói om sòm, làm cho quang c nh náo nhi t,
ti ng c i pha l n v i l i gi u. Thi t là vui.
ch Y n vui nhi u h n h t, cô vui n n i eo theo m t bên T t c luôn luôn không
ch u r i xa mà l i khi n m tay khi níu áo chàng, d ng nh s chàng vu t i m t n a. Ph n gái
mà i v i ng i trai ch a c i l i t hôn b i bi t m y n m, nh ng v a m i tái ng cô bi u l
cái c ch dan díu g n nh l l i mà cô không th n thùa ái ng i chút nào h t, thi t là k .
Mà cô C m H ng c ng nh b n c u trai ai c ng m c vui m ng, ai c ng lo ki m l i pha
ng, nên không ai ý bình ph m thái c a ai, ai c ng quên c dè d t, quên c hi m nghi,
ng nh B ch Y n quên thói m m c a Võ L và T Cao i v i cô, khi cô hay T t c tr n
i, cô n nhà khóc mà h i ng tìm ki m, bây gi cô l i thân thi n, không phi n không gi n.
Gi a lúc t ng b ng ch n r n ó, may có cô C m H ng l n tu i h n h t, nên cô bình
nh l i mau h n, cô nói l n:
- Thôi ch , tôi m i d ti c trà thì ph i ng i l i n u ng mà nói chuy n ch ng gi u
t hoài bánh nó thiu, r u nó l t h t còn gì.
Ai n y m i rà l i bàn mà ng i. B ch Y n kéo T t c bi u ng i chung cái gh ca na bê
phía trong v i cô ng day m t ra nói chuy n v i m i ng i cho ti n. B ch Y n làm xáo tr n
ch ng trình c a cô C m H ng ã s p tr c, nh ng cô C m H ng li n l trí cô li n s p l i cô
i Võ L v i T Cao ng i m t bên còn bên n y cô ng i v i Th Tiên thành th cô c ng ng i
nT t c c.
Cô C m H ng kêu ch b p bi u em n c á. Cô nói có bánh m n bánh ng t, có c -nhác m nh
có n c cam nh , khách mu n dùng th nào thì t ý mà t li u, cô không dám ép.
Võ L nói:
- Tôi trung thành v i ch ngh a c a tôi, tôi vô kh vô b t kh , nên th nào c ng c
t.
u nói v y r i b ng ly l i bàn d a vách mà rót c nhác và pha sô a;
Th Tiên nói:
- Theo ch ngh a c a tôi thì làm vi c gì c ng ph i gi tr t t , xa r i m i g n, quen r i
i yêu, yêu r i ph i hi p. Ng i ta nói " n u ng " ch không ai nói "u ng n ". V y
tôi n tr c r i u ng sau. Hu ng chi tôi i xem l t h i t ng sáng n gi , h i tr a
ti m nào quán nào ng i ta c ng n u ng ch t n t, ông không có ch tr ng. Tôi ph i
ng i trên l ng nít m t tô h ti u d n bao t v y thôi. Bây gi g p s n uých v i
ba tê ây, tôi ph i lo cho cái bao t êm r i s u ng. C u v a nói v a n s n uých.
Cô C m H ng th y T Cao ng i t nh queo, cô bèn h i:
- u mu n dùng r u nào?
- Cao t ch nh áp:
- Ch nhà mu n ãi r u nào thì tu ý ch nhà, ch tôi mu n sao c. N u tôi mu n
ng sâm banh hay uých ki mà ch nhà không có r i làm sao.
t c c i mà nói:
- Anh T Cao c eo ch t ch ngh a nên nh khó l m. Anh i m i. Thôi tôi m i anh
ng la ve v i tôi.
u c y B ch Y n a giùm m t chai la ve. C m H ng b ng m t d a bánh m i T
Cao, c u m i ch u l y m t cái mà n, ch không ph i nh Võ L n u ng tha h , không i m i
ép.
ch Y n khui m t chai la ve em l i, cô rót m t ly mà m i T Cao r i m i rót cho T t
c.
Th Tiên n hai ba cái s n uých, chêm thêm m t cái ba tê n a, r i vu t b ng mà nói:
- Bao t th a mãn r i, bây gi ph i n c cam vô cho mát ng d tiêu.
u l y m t chai n c cam khui mà u ng.
ch Y n c ng rót n c cam cho C m H ng v i cô.


Bây gi C m H ng m i h i Th Tiên g p T t c âu mà lên xe i l i ây.
Th Tiên nói:
- Nh th n Ái tình mách b o cho tôi hay b a nay nh n l c l p anh T t cs v
ng phu thê sum hi p nên tôi m i bi t mà ón ch .
Ai n y u c i.
m H ng nói:
- m tr c tôi xin xâm trong L ng Ông Th ng, xâm nói n m t Mùi s có tin t c,
i trong tháng D u, tháng H i s hi p hoà. N m nay là n m t Mùi tháng 10 ây là
tháng H i, v y thì xâm nói trúng ngay th y hôn các c u?
ch Y n nói:
- m ó em i coi m t cô xác trên Phú nhu n, r i sau có coi m t cô xác khác âu
bên Th Nghè. Mà hai cô xác c ng nói nh nhau, nói em là duyên n c a anh T t
c, tuy ban u phân r , ng i ông ch i, ng i Tây bôn ba, nh ng th nào
ngày sau c ng ph i hòa hi p. Lúc ó em không dám nói ra, nh ng em nghi nh i qua
Pháp mà h c thêm n a. Vì v y nên em c ng quy t ch nh, thi t qu không sai.
t c nói:
- Tôi c ng b n tình ó nên tôi m i i qua Pháp. Hôm tháng 8 tôi thi u r i, tôi mu n
li n. B ông i s Vi t nam c m tôi l i ng bàn tính công vi c ki n thi t qu c
gia, nên t i tháng 10 ây tôi m i v c;
Cô C m H ng nói:
- Tháng 8 là tháng D u còn tháng 10 là tháng H i. H i tháng D u c u ã tính v , rõ
ràng xâm ã nói trúng quá, th y hôn?
Võ L h i T t c:
- i nãy b n nói hôm tháng 8 b n thi u v ngành nào?
t c nói:
- u Bác v t v khoán s n.
Cao h i:
- Thi t hay ch i? N y, anh g t ph n lên ru t m t l n r i, ng có báo h i lên ru t
t l n n a, h t vui a.
t c nói:
- n n y Bác v t thi t ch không ph i Bác v t gi n a âu. Có v n b ng h n hòi. Tôi
trong hoa ly l n. mai tôi ra tr s c a hãng máy bay tôi lãnh hoa ly r i tôi trình
n b ng Bác v t cho mà coi.
ch Y n nói:
- Bác v y hay không Bác v t c ng v y. Em không c n.
Cô C m H ng nói:
- i tr a n c m, bà Huy n c ng nói nh em v y. C u T t c nói vì c u l x ng là
Bác v t, nên c u h th n, c u ph i t hôn mà tr n. Vì n tình lôi kéo; l i c ng vì
ng tr i xui khi n, nên c u ph i tr qua Pháp mà l y cho c b ng c p Bác v t
m m thi t c u m i ch u tr v . C u nói nh v y mà coi b bà Huy n không vui gì
m. Bà ch m ng c u v ng c i em B ch Y n cho em h t trông h t i mà thôi.
Mà có u n y ng quá, là h i c u T t c gi x ng Bác v t l i bày nói h i bên Tây
n i Lèo mà tìm m vàng m b c, thì bà Huy n không b ng lòng, bà c bi u vi t
th mà xin h y l i h a, ng có i Lèo làm chi. Bây gi c u T t c có b ng Bác v t
chánh th c ch không ph i gi d i nh h i tr c. C u nói thi u r i có h i c a
ng i Pháp c y c u giúp i xu ng Phi Châu mà tìm m d u l a, h a ch u cho l ng
ng r t h u, mà c u t ch i, quy t tr v ng n u B ch Y n ch a l y ch ng khác
thì c u xin c i em cho v n th chung. L i thêm i s Vi t nam m i c u n mà bàn
cu c ki n thi t qu c gia, v s khuy ch tr ng kinh t cho n c nhà ã c c
p, vì v y nên c u s t s ng tr v , tr c cho th a tình, sau có giúp n c. C u nói h


i v r i c u ph i i ra mi t Trung ph n Vi t nam nh t là lên vùng Cao nguyên mà
tìm h m m cho nhà n c. C u T t c nói c u s i xa, mà bà Huy n coi b không
bu n r i em B ch Y n nói c u i em s i theo ng bi t t n c thì bà Huy n c ng
không c n. Cái ó m i l k ch .
ch Y n nói:
- Má em không bu n không c n n a, là vì h i tr c d i ch th c dân, mình làm
tay sai cho h , ph i xông pha trong r ng trong núi ch u hi m nguy c c kh cho h h t
ti n b c mà làm tri u phú, nên má em không b ng lòng. Má em nói bây gi Vi t nam
ã c l p r i, con dân nam n tr già u ph i n l c mà ph ng s qu c gia, không
c th i thoát.
Võ L nói:
- Bà Huy n có lòng ái qu c, nhà có c m ti n nó , l i có m t chút gái, mà bà s n sàng
hy sinh s vui s ng riêng giúp cho cu c l i ích chung, l i ích cho n c cho dân.
Tuy tôi mang ch ngh a "Vô kh vô b t kh ", song tôi c ng ph i kính ph c ý chí c a
bà. Có l chúng ta là b n thanh niên tân ti n, chúng ta ph i r a g i u óc l i, ph i b
các ch ngh a m m ng, lãng m n vu v , k quái, mà th m t ch ngh a chung là ch
ngh a "Ph ng s qu c gia, th ng yêu ch ng t c" m i kh i l i th i, m i x ng danh
ph n tu mi nam t .
Cao nói:
- u i ch ngh a c ng ng quên t p tánh t tr ng t cao, ch mu n giúp n c giúp
dân mà c mang cái thói hèn h , b trên, bóc l t d i, nh ch th c dân
i tr c, thì h i ch không ph i giúp.
Th Tiên m i nói:
- Nãy gi tôi ng i lóng nghe nói chuy n, nghe ng i n y nói qua, ng i kia nói l i, tôi
nh n cu c tình duyên c a anh T t c v i cô B ch Y n nó hàm xúc l m vi c ly k ,
nó bi n chuy n m t cách b t ng quá. Vi c qu y hoá ra ph i, vi c h hoá ra nên, vi c
bu n hóa ra vui, vi c gi u c t hóa ra thành thi t. Cu c tình duyên n y nó còn gây
nhi u nh h ng l lùng khác n a. Nó i tâm h n m m ng vu v ra tâm h n th c
h p th i. Mà nó con ch cho chúng ta th y mình làm trai g p i h h ng r i, n u
mình bi t kiên tâm trì chí, mình c ng có th bi n i i s ng m c thúi ra i s ng
thanh cao, i h h ng ra c d ng c. N m tr c tôi nh cô C m H ng than
phi n v i tôi v s anh T t c t hôn mà i m t, anh th t v ng cho cô B ch Y n,
anh gây bu n t c cho bà Huy n v i cô c. Tôi vì ch ngh a "Nâng cao Ái tình" nên
lãnh i tìm anh T t c em v ng tròn ch ngh a thiên nhiên k c u c a T o hoá.
Tôi c c nh c i ki m n b y tám tháng, mà không có hi u qu gì h t.
Hôm nay tình c mà l i g p g , l i sum hi p, g p g ly k , mà hoà hi p c ng ly k .
Tôi h t ti c công tôi tìm ki m kh p n i h i n m tr c mà tôi l i m ng có d p l m l t
c nhi u tài li u quí giá dùng mà vi t thành m t thiên phóng s y c y ,
tôi c n còn ph ng v n anh T t c cho bi t rõ n m tr c thi t t i lý do nào mà anh t
hôn, g i th cho cô B ch Y n mà tr n tình r i anh i âu m t ki m không c, ra i
sao anh không ch u nói cho anh em trong nhà bi t, ã l n h p trong i s ng v t v ,
không có nghi p ngh , không có b c ti n, anh làm th nào mà i qua Pháp c và
làm sao có c m n mà h c ti p ng l y b ng Bác v t khoáng s n cho c, lúc
Pháp mà h c ó anh có cho cô B ch Y n bi t hay không, sao khi h c thành công r i
anh không cho anh Võ L v i anh T Cao hay, nh t là sao không cho cô C m H ng
bi t và d h i coi cô B ch Y n còn th ti t mà ch anh hay không, t i sao anh bi t cô
ch Y n không ch u b anh mà i l y ch ng khác nên v t i Sài gòn anh i ngay vô
nhà bà Huy n? ó là nh ng m tôi c n ph i h i anh T t c.
Tôi vi t t c ký l làng. Anh c nói cho tôi biên ng tôi chép ngay l i l do mi ng
anh th t ra mà ghi vào thiên phóng s . H i anh r i tôi s xin phép mà ph ng v n luôn
cô B ch Y n n a ng tôi bi t coi, t i sao cô v i bà Huy n bi t anh T t c dùng


ch c m àng gi danh Bác v t mà ào m , nh ng bà v i cô c ng v n còn yêu
nh, t i sao nh vi t th nói d t khoát mà t hôn, nh ng cô c ng v n nong nã tìm
ki m, mà tìm không c, cô còn c ng quy t ch i m c d u anh Võ L v i anh
Cao có cho bi t anh T t c nói n ch t anh c ng không tr v Sài gòn n a, t i
sao h i tr c bà Huy n không ch u cho anh lên Lèo, mà bây gi bà l i b ng lòng cho
anh i ra vùng r ng núi Trung ph n Vi t nam và cô B ch Y n òi i theo bà c ng
không c m c n. ó là nh ng m tôi s c y cô B ch Y n nói cho tôi biên n a. Ph i
có hai bài ph ng v n do nh ng ng s nói ngay cho tôi chép thì thiên phóng s c a
tôi m i có giá tr t t p.
t c nói:
- Tôi v t i tôi ghé th m bà gia tôi v i em B ch Y n m t chút r i tôi mu n xin i C u
kho th m ch c h c và tr lên Thái bình th m hai anh b n tôi. Còn b n tôi c n
ph i có ch yên mà làm vi c li n. Tôi tính ho c v Thái Bình mà n a ho c xin
i ch c mà u ít ngày. Bà gia tôi không cho, bà nói i máy bay m y ngày
ã m t tôi c n ó mà ngh ít gi . Bà sai ng i xu ng r c ch c lên ng ch em
ng nhau. n c m tr a r i ch c v tr c mà lo d n ti c trà. Tôi ngh n 3 gi
i hai a tôi kêu xe lô i xu ng ch Thái Bình, r c hai b n tôi xu ng ây h i hi p
i nhau cho vui. i d c ng em B ch Y n may g p anh Th Tiên nên ng ng m i
anh i luôn. Còn b n thì bà gia tôi d y nh v y, n u tôi c n làm vi c li n thì nhà
trên Tân nh r ng rãi l i yên t nh. Tôi nên luôn trên ó mà làm vi c, có ng i lo áo
qu n c m n c cho. Bà riêng cho tôi m t cái phòng êm l m. ã bi t v ch ng
ch a c i mà chung m t nhà thì trái m t thiên h . Nh ng mình s ng cho mình ch
không ph i s ng cho thiên h . Hu ng chi bà gia tôi ã bi t tâm chí tôi nên bà không
ái ng i âu mà lo. R i ây hai a tôi ph i r c bà mai tr lên Tân nh n c m v i
bà gia tôi và vài ng i trong thân t c ng bàn tính l c i cho xong. M i v t i công
vi c c a tôi còn b n r n l m. Sáng mai tôi ph i i lãnh hành lý và gi y t .
Bu i chi u tôi ph i ti p xúc v i nh ng nhà ch c trách có th m quy n v ngành khai
thác h m m ng lãnh h s v nhà mà nghiên c u. V y tôi s n lòng cho anh Th
Tiên ph ng v n tôi, nh ng tôi xin anh ch vài b a cho tôi r nh và anh lên Tân nh
lúc ban êm tôi m i có thì gi mà ti p chuy n v i anh c.
ch Y n nói:
- Em c ng vui lòng cho anh Th Tiên ph ng v n. H anh h i xong anh T t c r i,
anh mu n h i em u chi em s nói ngay cho anh biên, ý em th nào em s nói y cho
anh vi t, em không gi u gi m chi h t.
Th Tiên cám n và h n trong 3 ngày n a bu i t i c u s b t u lên Tân nh mà ph ng
n.
Ti c trà ã mãn. Cu c vui tái h i c ng ã v a r i. Tr i s m t i, èn n ngoài ng u
t cháy. Th Tiên nói ngày nay i m t m i nên cáo t v tr c. T t c m i Võ L v i T Cao
ch cô C m H ng s a so n ng s n có xe h i a hai b n v ch Thái Bình r i xe s r v
Tân nh.
Th Tiên, suy ngh mà vi t tr c m y câu h i s n, r i cách ba êm sau c u m i lên
ph ng v n T t c v i B ch Y n mà biên, h i riêng t ng ng i và biên y theo l i áp, không
a i m t câu ho c m t ch nào h t.

CH NG B N : L I ÁP C A T T C

i: N m tr c vì o nhà b i r i, cha m khu t hét, b c ti n không có, cái m ng h c ng l p
thân c a anh ph i tan v . Anh th t chí không mu n làm vi c chi h t, thà th trôi t m thân v t v
theo phong tr n cho qua ngày, ch không ch u làm tay sai cho nh ng k không x ng áng. May

Ho bieu chanh no tinh

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (17)

Viewers also liked

Viewers also liked (20)

Similar to Ho bieu chanh no tinh

Similar to Ho bieu chanh no tinh (20)

More from Kelsi Luist

More from Kelsi Luist (17)

Ho bieu chanh no tinh