Mario van Rijn, beleidsadviseur aan Avans Hogeschool en auteur van Handboek Scenarioplanning (Kluwer), heeft op 12 oktober een presentatie gegeven over de werkwijze om tot praktisch bruikbare toekomstscenario’s te komen. Avans Academielezing Avans Hogeschool, Hogeschoollaan 1, Breda Tijdstip: 12 oktober van 19.30 tot 21.00 uur (collegezaal HF003) Toegang is gratis. Avans brengt met de lezingen actuele en interessante onderwerpen vanuit de hogeschool naar buiten. Met de maandelijkse Avans Academielezing wil de hogeschool iedereen die hier belangstelling voor heeft, deelgenoot maken van ontwikkelingen in het onderwijs en de diverse onderzoeken waar zij dagelijks met de studenten aan werkt. De lezingen zijn vrij toegankelijk en voor alle geïnteresseerden in Breda en omgeving.

1. Academielezing Avans Hogeschool
Blijven bewegen in een onzekere wereld
De ontwikkeling en het gebruik van toekomstscenario’s
12 oktober 2011
Mario van Rijn

2. Inhoud
© Mario van Rijn / 2011 / IVTO.org
‐ Wereld vol met onzekerheid
‐ Wat is scenarioplanning
‐ Voor wie?
‐ Bouwstenen toekomst
‐ Scenario s: ontwikkelen –
Scenario’s: ontwikkelen gebruiken
‐ Vragen
| Wereld nu | Definitie | Wie? | Bouwstenen | Ontwikkelen – Gebruiken | Vragen |

3. De wereld nu: waarom is lange termijn denken NU belangrijk?
© Mario van Rijn / 2011 / IVTO.org
Demografie Klimaat Voedsel Economie Technologie Rampen
Wereld waarin wij leven:
- Veranderingen volgen elkaar in rap tempo op;
g g p p p
- Kent meer onzekerheid: we weten niet wanneer en hoe
sommige zaken zich zullen voltrekken.
| Wereld nu | Definitie | Wie? | Bouwstenen | Ontwikkelen – Gebruiken | Vragen |

4. Vereenvoudigde definitie
© Mario van Rijn / 2011 / IVTO.org
Scenarioplanning
S i l i
Het proces om tot toekomstscenario’s te komen en te gebruiken
Toekomstscenario’s
Beelden van de toekomst
Scenariodenken
Manieren om over de toekomst na te denken
M i d t k t t d k
Voorbeeld verkenningen (toekomstscenario’s) van Defensie – 2030
‐ eerste 2 minuten ‐
| Wereld nu | Definitie | Wie? | Bouwstenen | Ontwikkelen – Gebruiken | Vragen |

5. Voor wie?
© Mario van Rijn / 2011 / IVTO.org
Overheid / politiek Bedrijfsleven Persoonlijk
Toekomstscenario’s
T k t i ’
| Wereld nu | Definitie | Wie? | Bouwstenen | Ontwikkelen – Gebruiken | Vragen |

6. Bouwstenen verandering: van trends naar verandering
© Mario van Rijn / 2011 / IVTO.org
Trends Geleidelijke Abrupte
discontinuïteit discontinuïteit
| Wereld nu | Definitie | Wie? | Bouwstenen | Ontwikkelen – Gebruiken | Vragen |

7. Bouwstenen onzekerheid: van zeker naar onzeker
© Mario van Rijn / 2011 / IVTO.org
Zeker
Z k Onzeker
Pre-determined Controversie
| Wereld nu | Definitie | Wie? | Bouwstenen | Ontwikkelen – Gebruiken | Vragen |

8. Ontwikkelen van scenario’s
1) Focus aanbrengen
2) Toekomstige omgeving analyseren
3) Kernonzekerheden bepalen
4) Raamwerk maken
5) Scenario’s verder uitwerken / verbeelden
| Wereld nu | Definitie | Wie? | Bouwstenen | Ontwikkelen – Gebruiken | Vragen |

9. 1/5 Ontwikkelen: breng focus aan!
Praktijkvoorbeeld
: ik
Doelgroep | voor wie?
: 2020
Tijdshorizon | 5, 10 , 20 jaar?
Vraag | : wil ik een huis kopen of huren?
p
welke antwoorden zoek je?
Doel | : bewustwording
Doel | : bewustwording
bewustwording / evaluatie / ontwikkeling
bewustwording / evaluatie / ontwikkeling
Sleutelfactoren | : aanbod/prijs huizenmarkt, economie,
l lf | inhoud / branche / mensen k
h b /d/ ijh h i
d b / i
vergrijzing, banken, overheid
| Wereld nu | Definitie | Wie? | Bouwstenen | Ontwikkelen – Gebruiken | Vragen |

10. 2/5 Ontwikkelen: analyseer omgeving toekomstgericht
Praktijkvoorbeeld
Politiek| veiligheid, onderwijs, zorg, subsidies etc.
: afbouw hypotheekrente, stimulerings-
maatregelen,
maatregelen gesloten/open grenzen/immigranten
Economisch| valuta, handel, belasting, consument etc.
E i h| : leconomie k li b /l ii? d i i van water,
h i dkrimp/groei?, dreiging t
financiële crisis (waarde geld)
Sociaal| cultuur, generatieverschil, demografie etc.
: vergrijzing, bevolkingskrimp NL
Technologisch| energiebronnen, innovaties, logistiek etc.
: beschikbaarheid grondstoffen
| Wereld nu | Definitie | Wie? | Bouwstenen | Ontwikkelen – Gebruiken | Vragen |

11. 3/5 Ontwikkelen: zoek kernonzekerheden
© Mario van Rijn / 2011 / IVTO.org
Praktijkvoorbeeld
vant
Zeer relev
vergrijzing bevolkings
-krimp immigranten economie
beleid groei/krimp
belasting-
afbouw druk hoger
renteaftrek voor
 Impa 
consument
act
dreiging van
water
Nauwelijks relevant
Laagg  Onzekerheid  Hoog
g
Pre-determined Controversioneel
| Wereld nu | Definitie | Wie? | Bouwstenen | Ontwikkelen – Gebruiken | Vragen |

12. 4/5 Ontwikkelen: bouw een raamwerk
© Mario van Rijn / 2011 / IVTO.org
Praktijkvoorbeeld
| Wereld nu | Definitie | Wie? | Bouwstenen | Ontwikkelen – Gebruiken | Vragen |

13. 5/5 Ontwikkelen: schrijf en verbeeld scenario’s
© Mario van Rijn / 2011 / IVTO.org
Praktijkvoorbeeld
P ktijk b ld
Scenario uitwerken
- Spelers Scenario: ruimer wonen
- Onderwerpen
- Verbindingen tijd
- gebeurtenissen
Economie
Verbeeldingsvormen Groei……….
- Krant
- Dagboek
- Moodboard Consumenten
- Positionering Grenzen dicht……….
- Storyboard
- Rapportage
- Film Banken
- Experience ……….
- Serious game
Woningenaanbod
g
……….
| Wereld nu | Definitie | Wie? | Bouwstenen | Ontwikkelen – Gebruiken | Vragen |

14. Gebruik van scenario’s
© Mario van Rijn / 2011 / IVTO.org
Makelaar:
Ik: Garantieregelingen Projectontwikkelaar:
Ga ik kopen of huren? (risico spreiden) “Anders” bouwen
Bewustwording Evalueren Ontwikkelen
Toekomstscenario’s
| Wereld nu | Definitie | Wie? | Bouwstenen | Ontwikkelen – Gebruiken | Vragen |

15. Tot slot - Vragen
© Mario van Rijn / 2011 / IVTO.org
Handboek scenarioplanning
Handboek scenarioplanning
Mario van Rijn & René van der Burgt
Kluwer B.V.
Vragen?
ISBN: 978‐90‐13‐07697‐4
www.handboek‐scenarioplanning.nl
p g
www.ivto.org
mcah.vanrijn@avans.nl
| Wereld nu | Definitie | Wie? | Bouwstenen | Ontwikkelen – Gebruiken | Vragen |