Slimme mensen zijn in principe hele goede medewerkers. Een bedrijf mag er blij mee zijn als ze zulke mensen in huis heeft. Ze kunnen veel, zijn vaak bevlogen en innovatief. Helaas komen hun kwaliteiten in dienstverband lang niet altijd tot hun recht. Als ze op een verkeerde plek zitten, niet goed worden begeleid of niet kunnen doen waar ze goed in zijn, komt hun innovatieve vermogen er niet uit, neemt hun bevlogenheid af en komen ze soms zelfs in de problemen door spanningsklachten, burn-out of conflicten. Ze gaan dan weg of worden arbeidsongeschikt. De organisatie is ze dan kwijt. Hoe kan dit en hoe kun je dit voorkómen?

1. 1
Hoogbegaafden
op het werk
Rianne van de Ven voorzitterRianne van de Ven, voorzitter
Noks Nauta, secretaris
IHBV
Dialogues House, 21 augustus 2013
www.ihbv.nl
Programma
• Wat is hoogbegaafdheid?
• Herkenning?
• Het beste eruit halen
• Perfectionistisch gedrag
• Hoe verder?
Hoogbegaafd?
• Wat roept dit woord bij je op?Wat roept dit woord bij je op?
Hoogbegaafd?
Wat roept dit woord bij je op?
Antwoorden uit de groep:
humor, irritant, elitair, kans, intelligent, anders
denkend, onderbenut, onbegrip,, , g p,
ondergewaardeerd, onderbetaald, boeiend,
verwarrend, bedreiging, knap om te zien,
origineel, uitdaging, soorten HB (muzikaal), snel
van begrip, snel geboeid en snel verveeld, niet
te volgen, perfectionistisch, alleen, veelzijdig,
creatief, autoriteitsproblemen, gedreven
Positief en negatief
• Snelle denker
• Gevoelig
• Autonoom
• Veel nieuwe ideeën
• Ongeleid projectiel
• Overgevoelig
• Lastig
• Gaat alle kanten op• Veel nieuwe ideeën
• .....
• Gaat alle kanten op
• .....

2. 2
Zijn:
Autonoom
• Velt eigen oordeel
• Maakt eigen afwegingeng g g
• Blijft daarbij tot iets beters zich aandient
Denken:
Hoogintelligent
• Zeer analytisch van aard
• Matrix-denken (meerdere sporen, niveaus en
tijdstippen tegelijkertijd. Metacognitie: nadenken over de
t i lf)matrix zelf)
• Patroonherkenning
• Gemakkelijk afwisselen divergeren en
convergeren
• Groot associatievermogen
• Goed geheugen
Voelen:
Rijk geschakeerd
• Veel emoties tegelijkertijd
• Soms zo veel dat afsluiten nodig isSoms zo veel dat afsluiten nodig is
• Sterk verweven
• Genuanceerd en kleurrijk
Willen:
Gedreven en nieuwsgierig
• Veel willen
• Het liefst meteen
• Telkens weer iets nieuws
• Leergierig, willen ontdekken
• Vastbijten
• Heel ver doorgaan
• Gemakkelijk in een flow
Doen:
Scheppingsgericht
• Altijd - en met veel plezier - bezig met het
maken van iets:
– model, proces, theorie, plan, techniek,model, proces, theorie, plan, techniek,
methode, analyse, overzicht, uitvinding,
verbetering, spel, idee, product, puzzel,
schilderij, muziekstuk
• Denkwerelden, structuren, verhalen,
beelden

3. 3
Waarnemen:
Hoogsensitief
• Aanwijzingen voor gradueel ander
neurologisch systeem:
– meer, dunnere en snellere zenuwen
– gevoeligere zenuwuiteinden
– meer en snellere synapsen
– brein op meerdere plaatsen tegelijkertijd actief
• Alles komt tegelijkertijd, in volle nuance,
heel precies, met volle lading binnen
Samenspel
Snel Creatief
Intens Complex
Wat herken je bij jezelf?
• In twee- of drietallen:
–Wat herken je zelf uit het Delphimodel?
–Wat herken je uit het Delphimodel bij
iemand die je kent?
Plenair
• Wie heeft iets bijzonders
gehoord?
• Waarom vond je dit bijzonder?

4. 4
Terugkoppeling
• Geef me ruimte voor uitwerken van ideeën
• Ontdekking via kinderen
• ‘Puntzakdenken’ -> liever analyseren dan direct
l i i htoplossingsgericht
• Feiten belangrijker dan emoties
• Klik met andere intelligente mensen; soort zoekt soort
• Individueel werken met behoefte aan sociale context
• Hoe vind je rust? Wandelen, paardrijden, motorrijden,
mindfulness… Iedereen eigen manier.
Haal het beste uit de HB
• Geef ruimte en erkenning aan ‘eigenheid’
– Eigen aanpak door HB
– Geen controle
– Gebruik talenten
Gelijkwaardigheid– Gelijkwaardigheid
• Biedt structuur
– Duidelijke kaders én HB heeft behoefte aan autonomie
– Resultaatafspraken in belang van organisatie
• Schep veilig klimaat
– Waarin HB tot hun recht komen
– Geef vertrouwen, faciliteer, motiveer, delegeer
– Geef credits voor aandeel van HB in successen
Perfectionistisch gedrag (1)
• ‘-isme’ of gedrag?
• Maximizers en satisfiersMaximizers en satisfiers
• Hoge eisen stellen
• Ontstaan?
Perfectionistisch gedrag (2)
• Ontstaan:
– Van binnenuit: passie,
energie en focusg
– Van buitenaf: aanpassen
aan en zorgen voor ouders
Bron: Lisa Erickson, 2011
Perfectionistisch gedrag (3)
• Situatiegebonden
• Kwaliteit of valkuil?• Kwaliteit of valkuil?
Kernkwadranten (Ofman)
Kern-
kwaliteit
Valkuil
Te veel van het goede
Allergie Uitdaging
Positief
tegenovergestelde
Positief
tegenovergestelde
Te veel van het goede

5. 5
Kern-
kwaliteit
Valkuil
Ik
Dubbelkwadrant
Allergie Uitdaging
Kern-
kwaliteit
Valkuil
Allergie Uitdaging
De ander
Valkuil of kwaliteit?
• Kies concrete situatie, waarin
iemand anders vond dat jij
perfectionistisch was
• Analyseer m.b.v.
kernkwadrantenmodel
• Alleen of met iemand samen
Plenair
• Welke kwaliteiten heb je
ontdekt?
Terugkoppeling
• Secuur en nauwkeurig
• Oog voor details
• Lekker eten maken
• Overzicht
• Meer stappen tegelijk kunnen nemen• Meer stappen tegelijk kunnen nemen
• Creatief
• Doelgericht
• Kwaliteitsbewust
• Vooruit kunnen zien
• Verbinden/associëren
• Goed luisteren
Gezond of ongezond?
Ongezond
• Van buitenaf
• Onrealistische doelen
nastreven
Gezond
• Van binnenuit
• Hoge, realistische
kwaliteit nastreven nastreven
• Geploeter
• Angst en schaamte
• Onbegrip versterkt
laag zelfbeeld
• ….
kwaliteit nastreven
• In flow
• Trots en succes
• Onbegrip kunnen
pareren
• ….
Wat ga je vanaf nu anders
doen in je werk?
• Schrijf voor jezelf op

6. 6
Afronding
G f f d b k• Geef ons feed-back
• Evaluatieformulier
• Vervolg?
Veel succes en werkplezier!
RiannevandeVen@ihbv nlRiannevandeVen@ihbv.nl
NoksNauta@ihbv.nl
www.ihbv.nl