2. • POSTAWA - trwała ocena ludzi obiektów
lub idei – pozytywna lub negatywna.
3. 1. Natura postaw.
•
a) Podejście funkcjonalne – badanie powodów dla których przyjmujemy
daną postawę, oraz tego, co dzięki niej zyskujemy – przyjmowanie postaw
zgodnie z tą naturą pełni trzy psychologiczne funkcje:
- adaptacyjną – polega na wykorzystaniu określonych postaw do osiągnięcia
zamierzonych celów
- poznawczą – polega na tworzeniu określonego wizerunku świata i
przewidywania wydarzeń
- obrony ego – przyjęcie danej postawy w celu uchronienia się przed lub
bolesnymi np. po porażce.
• b) Podejście strukturalne – koncentruje się na analizie czynników
składających się na postawę. Postawy mają trzy różne aspekty: wymiar
poznawczy – obejmujący przekonania; afektywny – uczuciowy i
behawioralny dotyczący zachowań.
• c) Zastosowanie podejścia strukturalnego w sporcie: przekonania są
stereotypowe, czyli bazują na uogólnieniach i generalizacjach. Poprzez
dostarczanie większej liczby informacji można wpłynąć na uczucia wobec
sportu. Im więcej wiemy o dyscyplinie tym bardziej pozytywna jest nasza
postawa wobec niej.
4. 2. Pomiar postaw.
• Postawy można mierzyć na 2 sposoby – pośrednifizjologiczna reakcja na wieloznaczny obraz (tarcze z
plamami); bezpośredni – wybierany przez psychologów,
podzielony na trzy różne sposoby określonymi skalami:
• a) Skala Likerta – charakteryzuje się zadawaniem pytań
w oparciu o wszystkie trzy aspekty podejścia
strukturalnego - poznawczy, afektywny(emocjonalny),
behawioralny – i podanie ich pięciostopniowej ocenie,
gdzie najwyższa i najniższa są ocenami najwyższej
akceptacji i całkowitego odrzucenia. W zadawaniu pytań
należy formułować twierdzenia pozytywne i negatywne.
5. Przykład skali Likerta:
• 1. Boks powoduje uszkodzenia mózgu - na
pewno nie; nie; trudno powiedzieć; tak; na
pewno tak. – aspekt poznawczy – twierdzenie
negatywne.
• 2. Oglądam walki bokserskie w telewizji – na
pewno nie; nie; trudno powiedzieć; tak; na
pewno tak – aspekt behawioralny – twierdzenie
pozytywne.
• 3. Boks jest ekscytujący - na pewno nie; nie;
trudno powiedzieć; tak; na pewno tak – aspekt
afektywny (emocjonalny) – twierdzenie
pozytywne.
6. • b) Skale dyferencjału semantycznego –
wykorzystują pary przeciwstawnych do
siebie słów odwzorowujących postawę.
Pomiędzy parami słów znajduje się skala
od 1 do 7, gdzie liczba 1 stanowi postawę
pozytywną, natomiast liczba 7 najbardziej
negatywną.
7. Przykład skali dyferencjały
semantycznego:
Sport jako doświadczenie społeczne:
-dobre 1 2 3 4 5 6 7 złe
-przyjemne 1 2 3 4 5 6 7 nieprzyjemne
-mądre 1 2 3 4 5 6 7 głupie
• c) Skala Thurstone`a – opiera się na skali
Likerta jednak dodatkowo bierze pod uwagę to w
jakim stopniu dane twierdzenie jest pozytywne
lub negatywne. Po podsumowaniu można
określić siłę pozytywnych i negatywnych
wypowiedzi.
8. 3. Kształtowanie postaw wobec
sportu.
• a) Osobowość, geny i postawy – postawy na
temat sportu mogą wynikać z genów człowieka.
Mogą nas predysponować do konkretnych
dyscyplin sportowych. Nie ma jednak czegoś
takiego jak gen sportu. Potwierdzeniem tej teorii
jest fakt, że bliźnięta jednojajowe rozdzielone,
mają więcej podobnych poglądów na różne
poglądy niż dwujajowe. Skłonność genowa do
postaw może wynikać z dziedziczenia ich od
rodziców. Na pewno w kształtowaniu postaw
dużą role odgrywa teoria społecznego uczenia
się.
9. • b) Społecznie uczenie się postaw – dzieci
naśladują postawy swoich rodziców
wobec sportu, co wpływa na kształtowanie
ich postaw. Ponadto warunkowanie
instrumentalne wpływa na ich postawy.
Syn przejmie zachowania ojca oglądając z
nim mecz piłkarski. Będzie uczył się
reagować tak jak ojciec i przejmie jego
postawę do tej dyscypliny.
10. • c) Postawy wobec rywalizacji – zgodnie z teorią
społecznego uczenia się wywieranie zbyt
dużego nacisku na wygraną może spowodować
brak zainteresowania sportem. Wiąże się to z
tym, że dziecko zamiast czerpać radość z
uprawiania sportu będzie czuło się pod presją
oczekiwań. Presja ta będzie go zniechęcać,
gdyż będzie się czuł, że jego wolność wyboru
jest ograniczona, a sport z przyjemności
przerodzi się w obowiązek.
11. • d) Doświadczenie bezpośrednie, a postawy – w
związku z faktem, iż najtrudniej zmienić jest
postawy ukształtowane na podstawie
doświadczenia, należy dostarczać pozytywnych
doświadczeń poprzez warunkowanie klasyczne wzmacnianie entuzjazmu na przykład, przez
wyjścia na mecze piłkarskie. Przyjemność
uczestnictwa w imprezie, gdzie wszyscy się
dobrze bawią będzie skojarzone zostanie z
przyjemnością oglądania meczu piłki nożnej, a
więc doprowadzi do pozytywnej wobec niej
postawy.
12. •
e) Jakie są dziecięce postawy wobec sportu? – u większości dzieci
postawy wobec sportu są pozytywne, jednak są również dzieci,
które posiadają odmienną postawę poprzez niechęć do
wykonywania ćwiczeń,
• Przykłady pozytywnego wzmocnienia w kształtowaniu pozytywnych
postaw wobec sportu:
- należy poświęcać uwagę wszystkim dzieciom nie tylko najbardziej
uzdolnionym.
- unikać izolowania dzieci mniej uzdolnionych – brak uwagi odbierają
one jako karę.
- chwalić za małe i proste sukcesy
- ganić można za brak uwagi i wysiłku, ale nigdy za brak umiejętności karą może być nawet dodatkowe ćwiczenie dla dziecka ze słabą
kondycją
13. 4. Postawy wobec sportu i
działalności sportowej.
• Między postawą, a zachowaniem wobec sportu
istnieje silny związek. Możemy wnioskować o
postawach na podstawie zachowań wobec jej
obiektu, przy założeniu jednak, że mamy
dodatkową informację w postaci tego, czy
postawa jest postrzegana społecznie pozytywnie
czy negatywnie. Obrazuje to teoria działania
celowego TRA. Mówi ona, że oprócz poczucia
chęci i przekonania podjęte przez nas działania
musza być dodatkowo pozytywnie spostrzegane
społecznie. Do tego pod uwagę należy również
brać takie czynniki jak brak czasu, lub kontuzja.
14. • - Ocena TRA – jeżeli chcemy przewidzieć
skłonności wobec sportu, musimy nie tylko
znać postawy wobec sportu, ale również,
społeczną aprobatę w danej grupie oraz
okoliczności występujące w danej sytuacji.
Natomiast chcąc spotęgować czyjąś chęć
uczestnictwa należy wpłynąć nie tylko na
jego postawę, ale także na poglądy
dotyczące społecznej aprobaty wobec
aktywności sportowej.
15. Zmiana społecznych postaw wobec
sportu
• a) Dysonans poznawczy – jest uczuciem, kiedy dana
postawa jest w niezgodności z sytuacją lub intencją. Aby
uniknąć tego uczucia zmieniamy zachowanie lub
zmieniamy całą postawę. W takim przypadku możemy
wpłynąć na postawę poprzez podanie przykładu
pozytywnego postawy w chwili dysonansu. Zostanie
wtedy wybrana droga pozytywna, czyli droga zmiany
postawy na zgodną z pozytywnym przykładem.
• - Ocena teorii dysonansu poznawczego – teoria ta
pozwala zrozumieć sposoby w jakie usprawiedliwiamy
swoją rezygnację z zachowań sportowych. Poznając je
zmniejszamy prawdopodobieństwo oszukania siebie. Do
zmian postaw wobec dysonansu można zastosować
technikę perswazji, która znacznie na nią wpłynie.
16. • b) Teoria spostrzegania siebie – możemy zmieniać
swoją postawę wobec sportu poprzez większy wkład w
jego trening, oraz możemy zmieniać postawy innych
poprzez nakłanianie ich do tego samego. Jednak wśród
osób silnie zdeterminowanych negatywnie na sport
będzie to bardzo trudne.
• - ocena teorii spostrzegania siebie – po pierwsze, aby
teoria ta miała pozytywny oddźwięk aktywność musi być
regularna. Po drugie musi być przyjemną co wynika z
teorii społecznego uczenia się i warunkowania
klasycznego.
