Op het OR-Congres van Rendement op 11 december heeft Hans van de Hurk een presentatie gehouden over reorganisaties, die door de deelnemers zeer goed werd gewaardeerd

1. Reorganisatie, advies(recht) en OR
Hans van den Hurk

2. Agenda
1. Wat is een reorganisatie
2. Wat is een OR-advies en wat is belangrijkste rol
advies
3. Valkuilen – en hoe die te vermijden
4. Wat als je extern advies zoekt.

3. Reorganisatie
• Letterlijk:
– De onderneming her-organiseren
– De organisatie aanpassen
– Beter toegerust op een (mogelijke) toekomst
• Externe aanleiding
• Interne aanleiding

4. Reorganisatie
• Vormen:
– Deel productie afstoten,
• afdelingen opheffen of inkrimpen
– Afdelingen samenvoegen
– Aansturing wijzigen
– Afslanken
– …….

5. Reorganisatie
• Impact op organisatie
– Mensen raken ongerust
• Gewoontedieren
• Angst of nieuwe functie past
– Grotere rol management (en P&O)
– Schuldgevoelens bij blijvers
– Boosheid, angst voor de toekomst bij vertrekkers

6. Bevoegdheden OR: WOR
• “Reorganisatie” staat niet in WOR
• Wel aantal ondernemersbesluiten:
– Beëindigen (deel) werkzaamheden
– Inkrimping of uitbreiding van werkzaamheden
– Wijziging in organisatie, verdeling bevoegdheden
– Verhuizing

7. Bevoegdheden OR: cao
• Soms staat afspraak in cao
Indien de werkgever overgaat tot een reorganisatie van (een deel
van) de organisatie die een aanmerkelijke wijziging tot gevolg heeft
in de arbeidssituatie van 20 of meer werknemers, dient hij een
voorlopig reorganisatieplan op te stellen. Hij legt dit met een
adviesaanvraag voor aan de ondernemingsraad. In het voorlopig
reorganisatieplan wordt aangegeven:
• welke onderdelen van de organisatie als gevolg van de
reorganisatie kwalitatief en kwantitatief wijzigen;
• op welke wijze (tijdsbestek, fasen) de reorganisatie zal worden
geëffectueerd;
• een indicatie van het aantal formatieplaatsen dat (eventueel)
verloren zal gaan.
Cao VVT (deel van artikel)

8. Wat is een advies
• WOR:
• Besluit blijft ondernemersbesluit
– Wel medezeggenschap, geen industriële democratie
• OR kan iets zeggen over:
1. Besluit zelf
2. Gevolgen voor werknemers
3. Welke maatregelen om gevolgen op te vangen

9. Wat is een advies
• Opvang gevolgen: dubbelloop met vakbond/sociaal
plan
– Geen equivalent “27.3”
• OR heeft zelfstandig adviesrecht
– Geen gedwongen conformeren aan sociaal plan
vakbond

10. Belangrijkste rol advies
• Boodschap van werknemers aan werkgever, vóór
die zijn definitieve besluit neem
• OR is er niet verantwoordelijk voor dat bestuurder
het juiste besluit neemt,
– Wel dat die de mening van de werknemers kent
• “Áls u het voorgenomen besluit definitief neemt, hou
er dan rekening mee dat uw mensen er dít van
vinden”

11. Belangrijkste rol advies
• Kern advies: visie vanuit werknemers op besluit,
gevolgen voor werknemers en de opvang daarvan
• Door extern deskundige gecomponeerd advies mist
essentieel facet
– Ook al is het (juridisch) doeltreffender

12. Beïnvloeding besluit door OR
• Werkgever wil graag positief gekleurd advies van
OR
• Geeft ruimte om besluit bij te sturen
– OR is ongelukkig met besluit opheffing functie X, en
ziet toezegging die te behouden graag terug in
definitief besluit
– Voor OR is behoud functie X een conditio sine qua
non om met besluit te kunnen leven

13. “Valkuilen”
• Een aantal uit het leven gegrepen manieren om
advies te geven…..
• …..waarbij advies onvoldoende een “boodschap
werknemers aan werkgever” is
• Dubbelloop is niet uit te sluiten

14. Valkuilen bij OR-advies (1)
• Te weinig OR-visie, te veel voetnoten
• Adviesvorm:
– Herhaling vraag werkgever
– Vragen om verduidelijking
– Vragen om onderbouwing
– Vragen om evaluatie

15. Valkuilen bij OR-advies (2-1)
• Te weinig OR-visie, te formeel-juridisch
• Adviesvorm:
– Herhaling vraag werkgever
– Wijzen op formele manco’s, plus vraag die te dichten
• Onderbouwing, onhelder voorgenomen besluit, foute
letter 25.1

16. Valkuilen bij OR-advies (2-2)
• Beducht voor: observaties die geen stand houden
voor OK
• Maar wel belangrijk zijn als boodschap werknemers-
werkgever

17. Valkuilen bij OR-advies (3)
• Te weinig grote lijn, te detaillistisch
• Adviesvorm:
– Uitsluitend de voorgenomen maatregelen op
detailniveau becommentariëren
– Geen (expliciet) oordeel over grote lijn
– VB:
• Bij uur later werken een toeslag
• Bij verhuizing reistijd = werktijd

18. Valkuilen bij OR-advies (4)
• Te veel de mensen zien, te weinig de functies
• Met name druk maken om “mensen die het niet
verdiend hebben” of “zo’n slechte
arbeidsmarktpositie hebben”
• Adviesvorm:
– Sterk maken dat functie X behouden blijft
– Uit loyaliteit met betrokken werknemers

19. Valkuilen bij OR-advies (5)
• Fixatie op één item
– gedwongen ontslagen, ontslagvergoeding, opheffing
van zekere afdeling
• OR wordt erg geraakt door specifiek onderdeel
• Besteedt daar onevenredig veel aandacht aan
• Onevenwichtig advies

20. Valkuilen bij OR-advies (6-1)
• Fixatie op vertrekkers
• OR richt aandacht met name op vertrekkers
– Ontslagvergoeding, outplacement, remplaçanten
• Ook blijvers hebben problemen
– Nieuwe functies, hogere werkdruk, gevoelens van
schuld en onmacht

21. Valkuilen bij OR-advies (6-2)
• OR vergeet de blijvers
• Afdoende
opleiding, vertrouwenspersoon, werkdruk, spreekuur

22. Waarom de valkuilen?
• Grote verantwoordelijkheid voor medewerkers
– OR staat onder druk
– Maakt rustig nadenken lastig
• Lastig om (groeps)mening te vormen
– Gedachte dat je informatie tekort hebt
• Maar wijsheid, mening, ligt niet in detail

23. Waarom de valkuilen?
• Angst om stelling te nemen, “ja” te zeggen
– Je kunt iets over het hoofd zien
• Vragen stellen en kritiek geven: makkelijker dan
mening vormen
• Voorstappen op een zijpad
– Irritatie om non-antwoord

24. Kortom
• Maak je eigen verhaal
• Werknemersvisie op het besluit
• Raak de kern van het besluit
• Ga niet te snel in de adviesvraag bladeren

25. Inroepen deskundigheid
• Materiedeskundige of procesbegeleider?
• Moet verhaal van de OR blijven: “dit is de
boodschap van uw werknemers”
– Pleit voor procesbegeleiding

26. Inroepen deskundigheid
• Maar
– Alternatieven moeten haalbaar zijn
– Beweringen van directie moeten gecheckt kunnen
worden
– OR vraagt soms sturing op wat “gebruikelijk” is
• Ergo
– Procesbegeleiding door iemand die kundig is
– Advies niet laten “overnemen”

27. Bedankt!