Πώς μπορούμε να τα διδάξουμε στο δημοτικό σχολείο.

1. ΠΕΙΘΩ –ΕΙΔΗ ΕΠΙΚΛΗΣΗΣ ΚΑΙ ΠΩΣ
ΝΑ ΤΑ ΔΙΔΑΞΕΤΕ ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ
ΣΧΟΛΕΙΟ.
Μηρτσέκη Βασιλική
1ο
Δημοτικό σχολείο Αλεξάνδρειας

2. ΤΙ ΕΙΝΑΙ «ΠΕΙΘΩ»?
• Κάθε μέρα στηρίζουμε τον εαυτό μας ,
υποστηρίζουμε τις απόψεις μας,
προσπαθούμε να πείσουμε τον
συνομιλητή μας για την εγκυρότητα των
σκέψεών μας ,να του φανερώσουμε τα
συναισθήματα που νιώθουμε , να τον
αποτρέψουμε από μια άσχημη επιλογή ,να
τον πείσουμε να ακολουθήσει μια
συμπεριφορά και όλα αυτά τα κάνουμε
ασυναίσθητα ή μάλλον νομίζουμε ότι τα
κάνουμε ασυναίσθητα.

3. (Συνέχεια)
Στην πραγματικότητα χρησιμοποιούμε όσα έχουμε
μάθει. Χρησιμοποιούμε την πειθώ για να πείσουμε τον
άλλο. Η πειθώ έχει σημαντική θέση μέσα στο λόγο
(επιστημονικό λόγο,
πολιτικό,άρθρο,δοκίμια,επιφυλλίδες,διαφήμιση κλπ) είτε
είναι γραπτός είτε προφορικός
Η ΧΡΉΣΗ των τρόπων επίκλησης της πειθούς είναι
επιβεβλημένη αλλά μπορεί να γίνει και επικίνδυνη ειδικά
όταν είμαστε ανίδεοι να τους αναγνωρίσουμε με
αποτέλεσμα να οδηγούμαστε στη χειραγώγηση και στην
εκμετάλευση.
Για αυτό πρέπει να μάθουμε στα παιδιά να χρησιμοποιούν
την πειθώ αλλά και να καταλαβαίνουν πότε πάει κάποιος
να τους χειραγωγήσει με τη χρήση της.

4. Αναγκαιότητα της διδασκαλίας της
πειθούς στο Δημοτικό σχολείο
Η διδασκαλία της πειθούς είναι αναγκαία στο σχολείο γιατί:
• Βοηθάει τα παιδιά να γνωρίσουν τρόπους με τους οποίους μπορούν
να υποστηρίξουν μία άποψη αλλά και τον εαυτό τους.
• Θα μάθουν να χρησιμοποιούν τα είδη επίκλησης όπου χρειάζεται
και όσο χρειάζεται.
• Θα μάθουν να αποδέχονται σωστά επιχειρήματα και θα στηρίζουν
τη θέση τους και την άποψή τους χρησιμοποιώντας το λόγο και όχι
τη βία πχ για να λύσουν μια διαφορά ή για να επιβάλλουν την
άποψή τους .
Αλλά και γιατί
• Θα γνωρίσουν με ποιους τρόπο προσπαθεί κάποιος να επηρεάσει
το μυαλό και τη σκέψη τους.
• Θα μάθουν να αντιστέκονται αναπτύσσοντας μηχανισμούς άμυνας
απέναντι σε όποιον προσπαθεί να τους εξαπατήσει.
• Θα τα βοηθήσει να κατανοήσουν πότε κάποιος προσπαθεί να τα
κάνει να πράξουν αντίθετα από τις επιλογές τους.

5. Είδη πειθούς-επικλήσεις
Υπάρχουν για τη χρήση της πειθούς 6
βασικά είδη επικλήσεων
• Επίκληση στη λογική.
• Επίκληση στο συναίσθημα.
• Επίκληση στην αυθεντία.
• Επίκληση στο ήθος του πομπού.
• Επίκληση στο ήθος του δέκτη.
• Επίκληση στο ήθος του αντιπάλου.

6. Ποια είδη χρησιμοποιούν οι
μαθητές στο Δημοτικό σχολείο
• Επίκληση στο συναίσθημα
• Επίκληση στο ήθος του αντιπάλου
• Επίκληση στο ήθος του πομπού
Και λιγότερο επίκληση στο ήθος του δέκτη, στην
επίκληση της λογικής,
Και ελάχιστα στην αυθεντία(αυτό κυρίως γιατί
ακόμα τα παιδιά δεν έχουν προχωρήσει σε
εμβάθυνση της γνώσης και στην κατανόηση πιο
εξειδικευμένων θεμάτων).

7. BRUNNER: «Όλα μπορούν να διδαχτούν
στα παιδιά αρκεί να έχουν γίνει οι
απαραίτητες διεργασίες ώστε να δοθούν
στη γλώσσα που αυτά καταλαβαίνουν».

8. ΤΑ ΕΙΔΗ ΤΗΣ ΕΠΙΚΛΗΣΗΣ
(ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ)
Επίκληση στη λογική
• Όταν ο ομιλητής θέλει να παρουσιάσει μια
άποψη και να την αποδείξει επιστρατεύει
νοητικούς συλλογισμούς βάση των
κανόνων της λογικής και τους παρουσιάζει
..Το επιχείρημα είναι μέσο της λογικής
όπως και οι αποδείξεις ή αλλιώς
«τεκμήρια».

9. Επίκληση στο συναίσθημα
• Όταν ο πομπός (ομιλητής)θέλει να πείσει
κάποιον και για να το κάνει χρησιμοποιεί
το λόγο με τέτοιο τρόπο ώστε ο δέκτης να
νιώσει θυμό, οργή, χαρά,ενοχή ,αισιοδοξία
κλπ .Συνήθως συμπληρώνει την επίκληση
στη λογική όταν αυτή δεν φτάνει από μόνη
της να πείσει τον άλλο να κάνει κάτι.

10. Επίκληση στο ήθος του πομπού
• Ο ίδιος ο πομπός χρησιμοποιεί το
«ίδιον»του χαρακτήρα του
παρουσιάζοντας τον εαυτό του σαν
καλοπροαίρετο, θαρραλέο, γενναίο ,λογικό
,σωτήρα κλπ ενισχύοντας έτσι το σκοπό
που θέλει να πετύχει.

11. Επίκληση στο ήθος του δέκτη
• Με αυτή την επίκληση ο πομπός προσπαθεί να τονίσει
την ιδιαιτερότητα του δέκτη ώστε να δεχτεί ο δέκτης την
άποψη του πομπού..Μοιάζει με την επίκληση στο
συναίσθημα αλλά η διαφορά είναι ότι δεν χτυπάει στο
συναίσθημα αλλά κάνει τον πομπό να αισθανθεί
ξεχωριστός, διαφορετικός και καλύτερος από τους
άλλους και να προχωρήσει στην υλοποίηση μιας ιδέας.

12. Επίκληση στην αυθεντία
• Η πομπός χρησιμοποιεί φράσεις επιφανών ανθρώπων
αλλά και φράσεις που είναι παραδεκτές και γνωστές
οικουμενικά . Αυτό δηλώνει το πόσο καταρτισμένος είναι
και οδηγεί στην αμφισβήτηση τον δέκτη με αποτέλεσμα
να αποδεχτεί πιο εύκολα την άποψη του πομπού.Αυτό
συμβαίνει γιατί ο πομπός δεν τολμά μόνος του να
αμφισβητήσει κάποιον ανώτερο σε σκέψη από αυτόν ή
ακόμα και την ίδια την επιστήμη.
• Συνήθως χρησιμοποιούνται για να ενδυναμώσουν ένα
επιχείρημα αλλά και μερικές φορές γίνονται και οι ίδιες
επιχείρημα με την ανάλυση που ακολουθεί από τον
πομπό.

13. Επίκληση στο ήθος του
αντιπάλου
• Όταν κάποιος δεν μπορεί να υποστηρίξει τις θέσεις του
απέναντι σε μια άλλη άποψη ,ένας τρόπος πειθούς για
να καταφέρει να υποβιβάσει την άποψη του αντιπάλου
του είναι η προσπάθεια να μειώσει το ήθος του
συνομιλητή του παρουσιάζοντάς τον
κακόβουλο,
κακοπροαίρετο.
αλαζόνα
ασυνεπή κλπ
πλήττοντας έτσι τον ίδιο αλλά και την αξιοπιστία των
λόγων του..

14. Τρόποι διδασκαλίας της πειθούς
στο Δ.ΣΧΟΛΕΙΟ
Τα μαθήματα :
ΓΛΩΣΣΑ
ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ
ΦΥΣΙΚΗ
ΙΣΤΟΡΙΑ
ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ
Είναι κατάλληλα για τη διδασκαλία της πειθούς
*Υποσημείωση: Καλό θα ήταν να διδάξουμε στα παιδιά να
αποφεύγουν την επίκληση στο ήθος του αντίπαλου,
επίκληση που χρησιμοποιείται κυρίως στον πολιτικό
λόγο χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν μπορούμε με
παιγνιώδη τρόπο να τον παρουσιάσουμε.

15. Ο τρόπος που διδάσκω στα παιδιά
τους τρόπους πειθούς κυρίως στις
μεγάλες τάξεις)
• Διαβάστε ένα κείμενο που περιλαμβάνει το κάθε
είδος.
• Ρωτήστε τα παιδιά να σας πουν που ένιωσαν
ότι «χτυπάει» το κείμενο..Στο μυαλό ή στην
καρδιά..
• Ζητήστε να σημειώσουν τις φράσεις –λέξεις που
το δείχνουν
• Πείτε ξεκάθαρα τι είναι επίκληση στη λογική
συναίσθημα κλπ.

16. • Ρωτήστε τα αν έχουν διδαχθεί παρόμοια κείμενα
• Κάθε φορά που υπάρχει αναφορά σε κάποιο πρόσωπο
και στο τι είπε , να εστιάζετε και να συζητάτε το ρόλο της
φράσης στο κείμενο και για ποιο λόγο ο συγγραφέας του
κειμένου έκανε παραπομπή σε αυτόν.
• Δώστε ένα θέμα στα παιδιά και ζητήστε να το χειριστούν
σε ομάδες με κεντρικό άξονα την επίκληση που θα θέσετε
ΣΕ ΚΆΘΕ ΟΜΑΔΑ.( Η δυσκολία της επίκλησης στην
αυθεντία στις τάξεις του Δημοτικού μπορεί να ξεπεραστεί
αν δώσουμε στα παιδιά παροιμίες,αποφθέγματα,ρητά κλπ
τα οποία θα εντάξουν τα παιδιά στα κείμενά τους και τα
οποία θα μπαίνουν σε εισαγωγικά με το όνομα αυτού που
το είπε να εντάσσεται στο κείμενο)..Κατόπιν τα παιδιά θα
ετοιμάσουν τα κείμενά τους , θα τα παρουσιάσουν στην
τάξη και εκεί θα γίνουν οι κατάλληλες διευκρινήσεις και θα
εντοπιστούν οι διαφορές μεταξύ των επικλήσεων.

17. • Διενεργήστε debates στην τάξη με τις ομάδες να
προσπαθούν η μία να πείσει την άλλη..Δώστε
τους την ευκαιρία να χρησιμοποιήσουν τα είδη
των επικλήσεων με σκοπό να πείσουν τους
συμμαθητές/τριες τους να ακολουθήσουν τη
θέση που θα τους πείσει.
• Δώστε διάφορα κείμενα στα παιδιά και πάντα
κατάλληλα για την ηλικία τους και ζητήστε τους
να αναζητήσουν το είδος επίκλησης. Μια
παραλλαγή είναι να τους δώσετε κείμενα που
αναφέρονται στο ίδιο θέμα αλλά η επίκληση είναι
διαφορετική. Έτσι θα κατανοήσουν τη διαφορά
πιο εύκολα.

18. • Άλλο ένα είδος κειμένου το οποίο μπορούμε να
χρησιμοποιήσουμε για τη διδασκαλία της
πειθούς και που είναι αρκετά κατανοητό για τα
παιδιά είναι η διαφήμιση .Ζητήστε από τα παιδιά
να σας ετοιμάσουν μια αφίσα ή να ετοιμάσουν
μια διαφήμιση και να την παρουσιάσουν στην
τάξη..Οι καλύτερες μπορούν να παρουσιαστούν
και να συζητηθεί το είδος της επίκλησης.
• Θεατρικό παιχνίδι..Μέσα στην τάξη δώστε στα
παιδιά να υποκριθούν διάφορους ρόλους
κατ’αντιπαράθεση..Δηλαδή φροντίστε να είναι
τέτοιο το θέμα που το παιδί θα αναγκαστεί να
επιστρατεύσει την πειθώ ..

19. Με λίγα λόγια..
• Η πειθώ καταλαμβάνει σημαντικό μέρος της
επικοινωνίας μας και της ζωής μας καθημερινά.
• Χρησιμοποιείται για να ενδυναμώσει το λόγο μας
και για να δώσει να κατανοήσουν οι άνθρωποι
γύρω μας τις πράξεις μας και τις σκέψεις μας .
• Είναι απαραίτητη αλλά πρέπει να
χρησιμοποιείται όπου πρέπει όταν πρέπει.
• Η πειθώ μπορεί να διδαχθεί στα παιδιά
επιμένοντας στα θετικά που δίνει στο λόγο
• Βοηθάει στην ανάπτυξη της κριτικής σκέψης και
είναι στοιχείο γλωσσικής ανάπτυξης.