2. ЗОРИЛГО Дэлхийн I дайны талаар мэдлэг эзэмшүүлэн дайн гарах болсон шалтгаан үйл ажиллагаатай танилцах

3. Дэлхийн I дайн Дэлхийн I дайн 1914-1918оныхооронд4 жил үргэлжилсэн тухайн үедээ “Ихдайн” гэжнэрлэгдсэнуг дайн ньголдуу Европтөрнөсөндэлхийндайнюм. Дайныголшалтгаануудадvндсэрхэгvзлийнхvчирхэгжил, vндэстнийбахархлынтуйлшрал, Европынцэргийнхvчнийнvсэрєсєлт, колониудынтєлєєхєрсєлдєєнболонцэргийнэвсэл, холбоодгарчирсэнзэргийгдурьддаг. Дайтажэхлэхvед "Холбоотнууд" нэрийндорнэгдсэнФранц, ОросулсСербийнталдорж, тэднийэсрэгзогссонАвстри-УнгарбаГерман "Тєвхvч" хэмээхцэргийнхолбоогбvрдvvлжбайв.Дэлхийннэгдvгээрдайндоролцсональ ч орныурьдчилантаамаглаагvйуртхугацаандvргэлжилж, хэний ч бодожтооцоолоогvйиххэмжээнийгарзхохиролvлдээжээ. Энэдайннь 4 эзэнтгүрэнболох: Германы, Оросын, Австри-Унгарынэзэнтгүрнүүдийнбутралыгбийболгожээ. Германньколониудааалдаж, Чехословак, Эстон, Финланд, Латви, Литви, Польш, Югославзэрэгорнуудтусгаартогтножээ.

5. Их гүрнүүдийн хоорондын тэмцэл ба колониудаа алдахгүйн тулд цэргийн хүчнүүдээ улам бүр бэхжүүлж эхлэсэн

6. Европынорнууднь "Төвийнхүчнүүд" (Герман, Австри-Унгар, Итали) ба "холбоотонорнууд" (Британи, Франц, Орос) гэж 2 хэсэгболжхуваагдсан. Эдгээр өрсөлдөж буй эвслүүд хоорондоо зөрчилдсөний улмаас I дайн гарах шалтаг болсон. Дайн гарах болсон шалтгаанууд:

7. Дайн эхэлсэн нь Энэихөрсөлдөөнүүдмашширүүсчбайхүед1914оны6 сарын 28-нд СараевохотодАвстри-УнгарынхаанширээгзалгамжлагчФрансуФердинандыгСербыноюутанГаврилоПринсипбууданхороосон нь шалтагболжАвстри Унгар Сербид 7-р сарын 28-нд дайн зарласан байна. Франсу хєнєєгдсєнєєсхойшхэдэндолоохоногийндоторевропынголхvчнvvддэлхийннэгдvгээрдайндтатагданоржээ. Дайныгтойрохгэжхэдхэдэнудааугньоролдоцгоосонаж, тухайлбал: АнглихямралыгзогсоохолонулсынконференцхийхээрзvтгэсэнболовчГерманэнэсанаагшуудэсэргvvцэнугмаргаангагцхvvАвстри-УнгарбаСербидхамаатайхэрэггэжээ.

8. 1914 ондОросСербэд туслахаа амлаж, мєнФранцулсОросыгдэмжихтухайтохиролцоохийгджээ. Оросынцэргийн жанжнуудАвстри-УнгартайхиллэдэгОросынхилийг, Германтайхиллэдэгхэсгийгцэрэгжvvлэхээрхааныгятгажчаджээ. Оросын холбоотон Франц баруун талаас нь Германыг цохих боломжтой байсан тул Германы эрх баригчид үүнд санаа зовж 1914 оны 8 сарын 1-нд Орост, 2 хоногийндарааФранцулсадмєндайнзарлажээ. ГерманыармиФранцорохзамдаагарчБелгийг богино хугацаанд дайрч өнгөрмөгц тєвийгсахисанэнэорондхалдсанучир/1830-онд Бельги-Британий байгуулсан гэрээний дагуу/ 8 сарын 4-нд АнглиулсГерманддайнзарлав. Ийнхvvулсорнууддайндээлждараалан, альнэгталдтатагданорсоорхожим 1918 оны 11 дvгээрсарддайндуусахvеддэлхийнцєєхєнгазар л аль ч талдхамрагдалгvйvлдсэнбайна.

9. Хоруршиг Энэхүүдайнньдэлхийнхоёрдугаардайныөмнөболсонхамгийниххоруршигучруулсандайнюм. Нийтдээ 40 гаруйсаяхүннасбарсанбаүүнээс 20 саяньорчимньцэргийнбаэнгийнардбайжээ.

10. Дайны үр дагавар Эвдрэл сүйрэл хохирол Дэлхийннэгдvгээрдайнхэмжижбаршгvйэвдрэлсvйрэлавчирсан ба Герман, Оросбусадулсуудаасхамгийниххохиролхvлээжтусбvр 1 сая 750000 хvнээдайныталбарталджээ. ДэлхийннэгдvгээрдайныэдматериалынэвдрэлхохирлыгФранцболонБельгихамгийнихамсчээ. Yйлдвэрvvд, замгvvрvvд, тємєрзамуудцємдайнышуурганднуржэвдэрчээ. Эдийнзасгийнvрдагаварууд.Холбоотнуудмєн АНУ-аасvлэмжхэмжээнийзээлавчээ. Ажилчидньцэргийналбандявсантулзаримбизнесхаагдаж, олонvйлдвэр, фирмбайлдааныэд, хэрэгсэлхийхээрєєрчлєгдєжбайв. Европынулсорнуудхамагхєрєнгєхvчээдайндзориулаад, дайндуусахадцємтуйлдажядарцгаасанбайв. Франц л гэхэджишээньажиллаххvчнийхээаравнынэгийгалджээ.

11. Улстєрийнvрдагаварууд.Дэлхийннэгдvгээрдайнхэдхэдэнзасаглалыгорвингоорньэргvvлжээ. Гурван хаантзасагхаринбvрмєcєнэцэсболжээ. Хамгийн эхэнд Оросынцарь II. Николайнхбайв. Тvvнээснэгжилийндараа 1918 ондГерманыкаисер II. Вилгелм, Австри-УнгарынэзэнхаанЧарльзнархаанширээгээорхицгоожээ. Эзэнтгvрнvvдзадранбутарцгаасанньдэлхийннэгдvгээрдайныдараахжилvvдэдшинэулсорнуудтусгаартогтнолоотунхагласан байна. Австри, Унгар, Чехословакынбvгднайрандахулсуудбийболж, Орос, Герман ч дайныємнєхнутгаасааПольшидєгчээ. ФинландболонБалтийнорнууд - Эстони, Латви, ЛитвиОросооссалжтусгаартогтоноцгоов. Нийгэмдэхvрдагаварууд.Дэлхийннэгдvгээрдайннийгэмдасарихєєрчлєлтавчирчээ. БvхорнуудаасФранцулсхамгийнихзалууэрчvvдээдайндалдсанбайв. Тєрєлтийнхувьбагассанаасболж 1920-иод оныvесФранцынхvнамцєєрсєєрбайлаа. Саясаяхvмvvсоронгэргvйболж, ийштийшдvрвэнзайлжээ. Тариачидхєдєєфермдээбуцалгvйхотуудадсууршиж, хотсуурингазруудхvрээгэээрчимтэйтэлжбайв. Нийгэмурьдємнєхєєсилvvардчилсаншинжтэйболсон байна.

12. ДэлхийннэгдvгээрдайндорсонорнуудДооральулс, хэзээнээсХолбоотнуудынбуюуТєвхvчнийталддэлхийннэгдvгээрдайндорсныгхаруулав. Холбоотнуудынталд 20 гаруйулсзогссонболовчэнэньбvгдээрээцэрэгилгээсэнгэсэнvгбишюм. ХОЛБООТНУУД ТЄВ ХYЧ

13. Дайны үйл явц 1915 он 1914 он 1917 он 1916 он 1918 он

14. ДэлхийннэгдүгээрдайныүеийнЕвропынулсгүрнүүдийнхоорондохнарийнтөвөгтэйхэлхээнүүд. Италинь 1915 оны 4 сарднөгөөталдорсон

15. Гуу байлдааны нүх

20. Сурагчдын тоог харгалзан 5-7 гишүүнтэй 6 баг болгон хуваана 1. I дайн яагаад гарах болсон шалтаг, шалтгааныг гаргаж ирэх 2. Дайн яаж эхэлсэн 3. Дайны явц, тулаан болсон газрын нэрийг оролцуулан үгийн сүлжээ зохиох

21. Гэрийн даалгавар 1. Дайны үйл явцаар он цагийн таблиц зохиох 2. Өрнөд ба дорнод фронтод хамрагдсан улсуудын оролцоог үйл явцаар нь тодорхойлох