Quản Lý Chi Ngân Sách Nhà Nước Huyện Ứng Hòa, Thành Phố Hà Nội.doc

Nhận viết đề tài trọn gói – ZL: 0973.287.149 – Luanvanmaster.com
TẢI TÀI LIỆU KẾT BẠN ZALO 0973.287.149
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ
.............../.................. ....../......
HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA
LÊ THỊ KHÁNH CHI
QUẢN LÝ CHI NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC HUYỆN ỨNG HÒA,
THÀNH PHỐ HÀ NỘI
LUẬN VĂN THẠC SỸ TÀI CHÍNH - NGÂN HÀNG
HÀ NỘI, NĂM 2018

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ
.............../.................. ....../......
HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA
LÊ THỊ KHÁNH CHI
QUẢN LÝ CHI NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC HUYỆN ỨNG HÒA,
THÀNH PHỐ HÀ NỘI
LUẬN VĂN THẠC SỸ
Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng
Mã số: 8 34 02 01
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
PGS.TS. NGUYỄN VĂN TẠO
HÀ NỘI, NĂM 2018

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan, bản luận văn với đề tài “Quản lý chi ngân sách nhà
nước huyện Ứng Hòa, thành phố Hà Nội” là công trình nghiên cứu độc lập do
chính tôi thực hiện. Các số liệu sử dụng trong luận văn là trung thực và chính
xác, các tài liệu tham khảo và trích dẫn được sử dụng trong luận văn đều có xuất
xứ, nguồn gốc, tác giả cụ thể.
Tôi xin chịu trách nhiệm trước pháp luật về lời cam đoan trên.
Hà Nội, ngày tháng năm 2018
Học viên
Lê Thị Khánh Chi

LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành luận văn “Quản lý chi ngân sách nhà nước huyện Ứng
Hòa, thành phố Hà Nội” tác giả luận văn xin gửi lời cảm ơn sâu sắc tới
PGS.TS. Nguyễn Văn Tạo đã tận tâm giúp đỡ, hướng dẫn trong suốt quá trình
thực hiện luận văn.
Tôi xin gửi lời cảm ơn tới gia đình, đồng nghiệp và bạn bè đã động viên,
tạo điều kiện thuận lợi để tôi hoàn thành luận văn, đồng thời tác giả cũng xin
được gửi lời cảm ơn sâu sắc tới Ban Giám đốc Học viện Hành chính Quốc gia,
lãnh đạo Khoa sau đại học, lãnh đạo Tài chính ngân hàng, các thầy, các cô giáo,
đã tận tình giúp đỡ tác giả trong suốt quá trình thực hiện luận văn này.
Với kiến thức còn hạn chế, chắc chắn luận văn còn nhiều thiếu sót, tác giả
luận văn rất mong nhận được ý kiến đóng góp từ phía quý Thầy Cô trong Hội
đồng đánh giá để bản luận văn được hoàn thiện hơn.
Tôi xin trân trọng cảm ơn!
Hà nội, ngày tháng năm 2018
Tác giả luận văn
Lê Thị Khánh Chi

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
NSNN
HĐND
UBND
KBNN
KT-XH
QLNN
QLHC
SXKD
ANQP
ĐVSDNS
SNKT
SNGD
XDCB
CTMTQG
: Ngân sách nhà nước
: Hội đồng nhân dân
: Ủy ban nhân dân
: Kho bạc nhà nước
: Kinh tế - xã hội
: Quản lý nhà nước
: Quản lý hành chính
: Sản xuất kinh doanh
: An ninh quốc phòng
: Đơn vị sử dụng ngân sách
: Sự nghiệp kinh tế
: Sự nghiệp giáo dục
: Xây dựng cơ bản
: Chương trình mục tiêu quốc gia

MỤC LỤC
MỞ ĐẦU 1
Chương 1. CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ QUẢN LÝ CHI NGÂN SÁCH
NHÀ NƯỚC CẤP HUYỆN 5
1.1. Tổng quan chi NSNN cấp huyện ................................................................... 5
1.1.1. Khái niệm, đặc điểm, vai trò của chi NSNN cấp huyện ............................. 5
1.1.2. Nội dung chi ngân sách nhà nước cấp huyện .............................................. 8
1.2. Quản lý chi ngân sách nhà nước cấp huyện ................................................. 13
1.2.1. Khái niệm về quản lý chi NSNN cấp huyện ............................................. 13
1.2.2. Nguyên tắc quản lý chi ngân sách nhà nước cấp huyện ........................... 14
1.2.3. Nội dung quản lý chi ngân sách nhà nước cấp huyện ............................... 17
1.2.4. Các nhân tố ảnh hưởng đến quản lý chi ngân sách cấp huyện .................. 30
1.3. Một số bài học kinh nghiệm về quản lý chi ngân sách nhà nước ................ 31
1.3.1. Kinh nghiệm quản lý chi NSNN tại một số quận, huyện trong nước ............. 31
1.3.2. Bài học về quản lý chi ngân sách cấp huyện cho huyện Ứng Hòa ........... 33
1.4. Sự cần thiết phải tăng cường quản lý chi ngân sách nhà nước cấp huyện
trong điều kiện hiện nay. ..................................................................................... 33
1.4.1 Xuất phát từ nền kinh tế nước ta. ............................................................... 33
1.4.2 Xuất phát từ thực trạng quản lý ngân sách huyện thời gian qua. ............... 34
TIỂU KẾT CHƯƠNG 1 35
Chương 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ CHI NGÂN SÁCH NHÀ
NƯỚC HUYỆN ỨNG HÒA - THÀNH PHỐ HÀ NỘI GIAI ĐOẠN
(2014 – 2016) 37
2.1. Tổng quan về đặc điểm tự nhiên, kinh tế xã hội huyện Ứng Hòa, thành phố
Hà Nội ................................................................................................................. 37
2.1.1. Đặc điểm tự nhiên ..................................................................................... 37
2.1.2. Đặc điểm kinh tế xã hội ........................................................................... 38
2.1.3. Khái quát kết quả thu, chi NSNN của huyện Ứng Hòa giai đoạn (2014 –
2016).................................................................................................................... 42

2.2. Thực trạng quản lý chi NSNN huyện Ứng Hòa, thành phố Hà Nội giai đoạn
(2014 – 2016) ...................................................................................................... 46
2.2.1. Tình hình quản lý chi thường xuyên ......................................................... 46
2.2.3. Thực trạng công tác thanh tra, kiểm tra và giám sát chi NSNN ............... 56
2.2.4. Thực trạng việc công khai chi NSNN ....................................................... 59
2.2.5. Tổ chức bộ máy quản lý chi NSSS huyện Ứng Hòa, Thành phố Hà Nội. 60
2.3. Đánh giá chung về quản lý chi NSNN huyện Ứng Hòa, TP Hà Nội giai đoạn
(2014 – 2016) ...................................................................................................... 64
2.3.1. Những kết quả đạt được ............................................................................ 64
2.3.2. Hạn chế, tồn tại và nguyên nhân .............................................................. 67
Chương 3. PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG
QUẢN LÝ CHI NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC HUYỆN ỨNG
HÒA, THÀNH PHỐ HÀ
NỘI 79
3.1. Định hướng phát triển kinh tế - xã hội và tăng cường quản lý chi ngân sách
nhà nước trên địa bàn huyện Ứng Hòa, thành phố Hà Nội ................................. 80
3.1.1. Định hướng phát triển kinh tế - xã hội huyện Ứng Hòa đến năm 2020 ... 80
3.1.2. Quan điểm, mục tiêu hoàn thiện quản lý chi ngân sách nhà nước trên địa
bàn huyện Ứng Hòa, Thành phố Hà Nội ............................................................ 84
3.2. Giải pháp nhằm tăng cường quản lý chi NSNN huyện Ứng Hòa, TP Hà
Nội ....................................................................................................................... 87
3.2.1. Tiếp tục hoàn thiện cơ chế, chính sách về quản lý NSNN cấp huyện. ..... 87
3.2.2. Hoàn thiện quy trình quản lý chi NSNN (lập dự toán, chấp hành dự toán,
kế toán và quyết toán NSNN của huyện). ........................................................... 88
3.2.3. Tăng cường thanh tra, kiểm tra, giám sát và công khai, minh bạch trong
chi tiêu NSNN. .................................................................................................... 94
3.2.4. Đẩy mạnh đào tạo.bồi dưỡng để nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ
và đạo đức nghề nghiệp cho các bộ công chức thực hiện công tác quản lý chi
NSNN. ................................................................................................................. 95

3.2.5. Áp dụng CNTT vào công tác quản lý chi NSNN .....................................96
3.2.6. Tăng cường phối hợp đồng bộ, chặt chẽ giữa các đơn vị tham gia quản lý
chí NSNN (HĐND, UBND,cơ quan tài chính, cơ quan kế hoạch, KBNN, và đơn
vị sử dụng ngân sách. ..........................................................................................97
3.3. Một số kiến nghị với các cấp. ......................................................................98
3.3.1. Kiến nghị với Chính phủ, Bộ Tài chính....................................................98
3.3.2. Kiến nghị với HĐND, UBND, Sở Tài chính Thành phố Hà Nội .............99
KẾT LUẬN 102
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 103

DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU ĐỒ
Bảng 2.1: Cơ cấu thu – chi NSĐP huyện Ứng Hòa,giai đoạn năm 2014 – 2016.
Bảng 2.2: Chi thường xuyên từ NSNN theo lĩnh vực huyện Ứng Hòa 2014 –
2016
Bảng 2.3: Cơ cấu phân bổ chi thường xuyên huyện Ứng Hòa, giai đoạn 2014 – 2016
Bảng 2.4: Cơ cấu phân bổ chi đầu tư XDCB huyện Ứng Hòa, giai đoạn 2014 – 2016
Bảng 2.5: Kết quả công tác kiểm soát chi thường xuyên qua KBNN huyện Ứng
Hòa, giai đoạn 2014 – 2016
Bảng 2.6: Kết quả công tác kiểm soát chi đầu tư XDCB quan KBNN huyện Ứng
Hòa, giai đoạn 2014 – 2016

MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Đất nước ta đang bước vào thời kỳ phát triển mạnh mẽ về mọi mặt. Các
điều kiện kinh tế, xã hội được cải thiện đáng kể, cuộc sống nhân dân ngày một
khởi sắc, diện mạo đất nước ngày một vững bước đi lên. Trong đó ngân sách nhà
nước với ý nghĩa là nội lực tài chính để phát triển, trong những năm qua đã
khẳng định vai trò của mình đối với toàn bộ nền kinh tế quốc dân. Hoạt động
của NSNN được thể hiện qua việc huy động vốn, phân bổ nguồn lực hợp lý, đảm
bảo cân đối thu chi, thực hiện công bằng xã hội, từ đó thúc đẩy nhanh việc phát
triển kinh tế.
Mặt khác ngân sách huyện có vai trò cung cấp phương tiện vật chất cho
sự tồn tại và hoạt động của chính quyền huyện và cấp chính quyền cơ sở đồng
thời là một công cụ để chính quyền huyện thực hiện quản lý toàn diện các hoạt
động kinh tế xã hội trên địa bàn huyện.
Tăng cường quản lý chi NSNN, đổi mới công tác quản lý thu – chi ngân
sách sẽ tạo điều kiện tăng thu ngân sách và sử dụng ngân sách tiết kiệm, có hiệu
quả hơn, nhằm đạt được mục tiêu công nghiệp hóa – hiện đại hóa đất nước, đáp
ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao đời sống nhân dân.
Huyện Ứng Hòa là huyện thuần nông thuộc TP Hà Nội, kinh tế chủ yếu
dựa vào nông nghiệp. Nguồn thu trên địa bàn còn nhiều hạn chế, nhưng công tác
quản lý NSNN của huyện đã đạt được những thành tựu đáng kể, góp quan trọng
vào việc thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ KT – XH của Thành phố Hà Nội. Tuy
nhiên, trong quá trình quản lý của mình, huyện vẫn tồn tại một số hạn chế cần
khắc phục như việc lập dự toán vẫn chưa sát với thực tế, thực hiện công tác thu,
chi chưa đáp ứng được với nhu cầu thực tế gây thất thoát, lãng phí, chưa có quan
điểm xử lý rõ ràng về các khoản chi sai quy định, hoat động thanh tra, kiểm tra
còn mang nặng tính hình thức…
1

Do vậy để chính quyền huyện thực thi được hiệu quả những nhiệm vụ kinh
tế xã hội mà nhà nước giao cho thực hiện chiến lược phát triển kinh tế nhà nước,
kinh tế địa phương trên các lĩnh vực đặc biệt là nông nghiệp nông thôn tại địa
bàn thì cần có một ngân sách huyện đủ mạnh và phù hợp là một đòi hỏi thiết
thực, là một mục tiêu phấn đấu đối với cấp huyện. Vì thế hơn bao giờ hết hoàn
thiện trong đổi mới công tác quản lý chi ngân sách huyện là một nhiệm vụ luôn
được quan tâm.
Xuất phát từ vấn đề trên, em đã nhận thấy rằng trước những đòi hỏi bức
xúc về quản lý điều hành NSNN nói chung và quản lý chi NSNN cấp quận,
huyện nói riêng, em xin mạnh dạn nghiên cứu đề tài luận văn với nội dung:
“Quản lý chi ngân sách nhà nước huyện Ứng Hòa, thành phố Hà Nội”.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn
Việc nghiên cứu quản lý chi NSNN ở nước ta trong những năm qua có rất
nhiều các công trình nghiên cứu của các nhà khoa học, các cơ quan trung ương
và địa phương như sau::
- Luận văn thạc sỹ Tài chính – Ngân hàng “Quản lý chi ngân sách nhà
nước tại huyện Giao thủy, Nam Định” của Phạm Trung Kiên, Học viện Hành
chính Quốc Gia, Hà Nội, năm 2014
- Luận văn thạc sỹ Tài chính – Ngân hàng: “Quản lý chi thường xuyên
NSNN huyện Đông Anh, TP Hà Nội” của tác giả Trần Anh Dũng, Học viện
Hành chính, năm 2016.
- Tài liệu “Quản lý chi tiêu công”, nhà xuất bản chính trị quốc gia – sự
thật, Hà Nội năm 2011 của PGS.TS Lê Chi Mai đã góp phần đáp ứng nhu cầu
nghiên cứu, tìm hiểu trong lĩnh vực chi tiêu công với những nội dung cơ bản
phục vụ cho công tác quản lý.
Đến nay chưa có công trình nào trực tiếp nghiên cứu một cách có hệ
thống quản lý chi NSNN của huyện Ứng Hòa, TP Hà Nội, chỉ có báo cáo của
huyện về tình hình thu, chi NSNN trên địa bàn huyện. Điều đó cho thấy việc
2

nghiên cứu đề tài này là vấn đề mới đang đặt ra, vừa khó khăn, đòi hỏi phải
nghiên cứu những điều kiện đặc thù tại huyện Ứng Hòa, TP Hà Nội để quản lý
thu, chi đạt hiệu quả hơn
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu.
- Mục đích nghiên cứu.
Mục đích của đề tài là thông qua nghiên cứu tình hình quản lý chi ngân sách huyện trên địa bàn huyện nhằm tìm ra
những giải pháp thiết thực góp phần củng cố tăng cường công tác quản lý ngân sách huyện trên địa bàn huyện Ứng Hòa được
tốt hơn.
- Nhiệm vụ nghiên cứu.
+ Hệ thống hóa những cơ sở khoa học về quản lý chi NSNN cấp huyện ở
nước ta hiện nay
+ Phân tích đánh giá thực trạng về quản lý chi NSNN huyện Ứng Hòa,
TP Hà Nội giai đoạn 2014 - 2016 trên cơ sở đó rút ra những kết quả đạt được,
những hạn chế tồn tại và nguyên nhân của những hạn chế tồn tại trong quản lý
chi NSNN của huyện.
+ Đề xuất các giải pháp tăng cường quản lý chi NSNN huyện Ứng Hòa
trong những năm đến.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn
- Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của luận văn là hoạt động quản lý chi NSNN ở
huyện Ứng hòa, TP Hà Nội
- Phạm vi nghiên cứu
+ Hoạt động quản lý chi NSNN cấp huyện
+Thời gian: Từ năm 2014 – 2016 và hướng đến năm 2020
+ Không gian: Huyện Ứng Hòa, TP Hà Nội
5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu của luận văn
- Phương pháp luận
3

Luận văn sử dụng phương pháp luận duy vật biện chứng, duy vật lịch sử
của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh làm phương pháp luận trong
quá trình nghiên cứu.
- Phương pháp nghiên cứu
Luận văn sử dụng sử dụng các phương pháp nghiên cứu truyền thống như:
phương pháp tổng hợp, phân tích tư liệu, tài liệu; phương pháp tổng kết thực
tiễn, các phương pháp của thống kê học (so sánh, chỉ số, đồ thị....)
6. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo luận văn được
chia thành 03 chương:
Chương 1. Cơ sở khoa học về quản lý chi ngân sách nhà nước cấp huyện
Chương 2. Thực trạng quản lý chi ngân sách nhà nước huyện Ứng Hòa,
thành phố Hà Nội giai đoạn 2014-2016.
Chương 3. Phương hướng và giải pháp tăng cường quản lý chi ngân sách
nhà nước huyện Ứng Hòa, thành phố Hà Nội trong những năm đến.
4

Chương 1
CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ QUẢN LÝ CHI
NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC CẤP HUYỆN
1.1. Tổng quan chi ngân sách nhà nước cấp huyện
1.1.1. Khái niệm, đặc điểm, vai trò của chi ngân sách nhà nước cấp huyện
1.1.1.1. hái ni m chi ngân sách nhà nước
NSNN là một phạm trù kinh tế mang tính lịch sử, nó phản ánh những mặt
nhất định các quan hệ kinh tế thuộc lĩnh vực phân phối sản phẩm xã hội trong
điều kiện còn tồn tại quan hệ hàng hóa – tiền tệ và được sử dụng như một công
cụ thực hiện các chức năng của nhà nước. Điều này có nghĩa là sự ra đời và tồn
tại của NSNN gắn liền với sản xuất hàng hóa, sự ra đời, tồn tại của nhà nước.
Thuật ngữ NSNN được sử dụng rộng rãi trong đời sống KTXH ở mọi
quốc gia. Trên thực tế, người ta đưa ra nhiều định nghĩa về NSNN không giống
nhau tùy thuộc vào góc độ xem x t khác nhau.
Theo Điều 1 của Luật NSNN được Quốc hội khóa XI nước Cộng hòa xã
hội chủ nghĩa Việt Nam thông qua tại kỳ họp thứ II năm 2002: “Ngân sách nhà
nước là toàn bộ các khoản thu, chi của Nhà nước đã được cơ quan nhà nước có
thẩm quyền quyết định và được thực hi n trong một năm để bảo đảm thực hi n
các chức năng, nhi m vụ của Nhà nước”.
Tại khoản 14, điều 4 Luật NSNN được Quốc hội nước Cộng hòa xã hội
chủ nghĩa Việt Nam thông qua năm 2015, có hiệu lực từ ngày 01 01 201 thì
NSNN được định nghĩa như sau: “N NN là toàn bộ các khoản thu, chi của Nhà
nước được ự toán và thực hi n trong một khoảng th i gian nh t định o cơ quan
nhà nước có thẩm quyền quyết định để đảm bảo thực hi n các chức năng, nhi m
vụ của Nhà nước”
NSNN của một quốc gia là văn kiện tài chính quan trọng nhất, trong đó
những cơ quan có thẩm quyền tìm cách dự trù, tiên liệu các khoản thu và các
5

khoản chi của quốc gia trong thời hạn nhất định. Vì thế văn kiện tài chính đặc
biệt này bao giờ cũng được cấu trúc bởi hai phần, đó là phần thu và phần chi.
Thu N NN bao gồm các khoản thu từ thuế, phí, l phí, các khoản thu từ
hoạt động kinh tế của Nhà nước, các khoản đóng góp của các tổ chức và cá
nhân, các khoản vi n trợ, các khoản thu khác theo quy định của pháp luật”
Chi N NN là vi c phân phối và sử ụng quỹ N NN theo ự toán ngân sách đã
được cơ quan có thẩm quyền quyết định nhằm uy trì hoạt động của bộ máy Nhà
nước và đảm bảo thực hi n các chức năng của Nhà nước theo những nguyên tắc
luật định
1.1.1.2 Đặc điểm chi ngân sách nhà nước c p huy n
NSNN cấp huyện là cấp trung gian nên chi ngân sách cấp huyện là vừa
chi bằng nguồn ngân sách được phân cấp, chi bằng nguồn từ cấp trên chuyển về.
Chi NSNN cấp huyện có toàn bộ các đặc điểm của chi NSNN như sau:
Thứ nh t, chi ngân sách nhà nước luôn gắn chặt với những nhi m vụ kinh
tế, chính trị, xã hội mà chính phủ phải đảm nhận trước mỗi quốc gia Mức độ,
phạm vi chi tiêu ngân sách nhà nước phụ thuộc vào tính chất nhiệm vụ của
Chính phủ trong mỗi thời kỳ.
Thứ hai, tính hi u quả của các khoản chi ngân sách nhà nước được thể hi
n ở tầm vĩ mô và mang tính toàn i n cả về hi u quả kinh tế trực tiếp, hi u quả về
mặt xã hội và chính trị, ngoại giao. Chính vì vậy, trong công tác quản lý tài
chính một yêu cầu đặt ra là: khi xem x t, đánh giá về các khoản chi ngân sách
nhà nước cần sử dụng tổng hợp các chỉ tiêu định tính và các chỉ tiêu định lượng,
đồng thời phải có quan điểm toàn diện và đánh giá tác dụng, ảnh hưởng của các
khoản chi ở tầm vĩ mô.
Thứ ba, xét về mặt tính ch t, phần lớn các khoản chi ngân sách nhà nước
đều là các khoản c p phát và không hoàn trả trực tiếp. Chính vì vậy các nhà
quản lý tài chính cần phải có sự phân tích, tính toán cẩn thận trên nhiều khía
cạnh trước khi đưa ra các quyết định chi tiêu để tránh được những lãng phí
không cần thiết và nâng cao hiệu quả chi tiêu ngân sách nhà nước.
6

Thứ tư, chi N NN được thực hi n theo luật định. Theo Luật pháp của Việt
Nam, Quốc hội là cơ quan quyền lực cao nhất có quyền quyết định quy mô, nội
dung, cơ cấu và phân bổ chi NSNN cho các mục tiêu quan trọng nhất. Chính phủ
là cơ quan hành pháp có nhiệm vụ quản lý và quyết định các khoản chi NSNN
cụ thể cũng như phê chuẩn hạn mức của ngân sách địa phương.
Thứ năm, chi N NN hướng đến lợi ích chung của quốc gia và địa phương.
Các cơ quan sử dụng NSNN không được vì lợi ích cục bộ của địa phương mình
mà sử dụng NSNN đi ngược lại lợi ích của quốc gia và địa phương. Hơn nữa, do
chi NSNN có mục tiêu duy trì ổn định và phát triển đất nước lâu dài, vì lợi ích
của nhân dân và của toàn xã hội, nên chi NSNN phải được kiểm soát nghiêm
ngặt để tránh sự lạm dụng, tham ô, tham nhũng của những người quản lý và sử
dụng NSNN.
Thứ sáu, các khoản chi N NN gắn liền với sự vận động của các phạm trù
giá trị khác như tiền lương, giá cả, lãi suất, tỷ giá hối đoái, tín dụng … Nhận
thức rõ mối quan hệ này có ý nghĩa rất quan trọng trong việc kết hợp chặt chẽ
giữa chính sách ngân sách với chính sách tiền tệ, thu nhập trong quá trình thực
hiện các mục tiêu kinh tế vĩ mô.
1 1 1 3 Vai trò của chi ngân sách Nhà nước c p huy n
Chi NSNN cấp huyện đóng vai trò quan trọng trong mọi hoạt động liên
quan giữa cấp tỉnh và cấp xã, trong đó nổi bật các nội dung sau:
- Đóng góp một phần nhiệm vụ chi của ngân sách tỉnh các hoạt động của tỉnh.
- Cung cấp ngân sách cho hoạt động chi thường xuyên, chi đầu tư XDCB trên
địa bàn huyện, đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ chính trị được giao. Phục vụ việc phát
triển, từng bước xây dựng đồng bộ, hiện đại hạ tầng đô thị; đảm bảo an ninh, chính trị,
trật tự xã hội; thực hiện tốt nhiệm vụ quân sự; quốc phòng địa phương;
- Hỗ trợ cho ngân sách xã đảm bảo các hoạt động theo mục tiêu, đảm bảo
ổn định cơ cấu thu chi ngân sách các xã từng bước phát triển theo định hướng
của cấp trên đề ra trong từng thời kỳ.
Vai trò của chi ngân sách cấp huyện phụ thuộc nhiều vào việc cấp huyện
7

sử dụng ngân sách như thế nào. Việc duy trì sự tồn tại và hoạt động của bộ máy
cấp huyện cần phải có nguồn tài chính đảm bảo các nhu cầu chi tiêu, muốn vậy
ngân sách cấp huyện phải thể hiện được một số yêu cầu sau:
+ Khai thác, động viên, tập trung các nguồn lực tài chính để đáp ứng đầy
đủ, kịp thời các nhu cầu chi tiêu đã được cấp huyện dự tính cho từng thời kỳ
phát triển.
+ Phân bổ các nguồn tài chính đã tập trung cho các nhu cầu chi tiêu một
các hợp lý nhằm duy trì sự tồn tại và nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của
bộ máy chính quyền cấp huyện, đảm bảo thực hiện các chức năng, nhiệm vụ
quản lý nhà nước đối với các lĩnh vực khác nhau trên địa bàn.
+ Kiểm tra, giám sát để bảo đảm cho các nguồn tài chính đã phân bổ được
sử dụng một cách hợp lý, tiết kiệm và có hiệu quả đáp ứng các yêu cầu quản lý
nhà nước và phát triển kinh tế - xã hội.
Vị trí, vai trò của chi ngân sách cấp huyện trong việc hoạch định cơ chế,
chính sách quản lý và tổ chức thực hiện các cơ chế, chính sách này phải được
thể hiện đầy đủ, đảm bảo cho chính quyền cấp huyện hoạt động có hiệu lực, hỗ
trợ tích cực cho sự phát triển, đảm bảo hài hòa giữa tăng trưởng kinh tế với tiến
bộ xã hội. Hoạt động của ngân sách huyện nói chung, chi ngân sách huyện nói
riêng phải tạo ra tiền đề vật chất và điều kiện thuận lợi cho sự hấp thu các tiến
bộ xã hội, tạo môi trường thuận lợi cho sản xuất kinh doanh, dịch vụ phát triển,
thực hiện tốt quá trình công nghiêp hóa, hiện đại hóa trên địa bàn.
1.1.2. Nội dung chi ngân sách nhà nước cấp huyện
Theo luật NSNN hiện hành, các nội dung chi được phân loại cụ thể như sau:
a. Chi đầu tư phát triển
Chi đầu tư phát triển của NSNN là quá trình sử dụng một phần vốn tiền tệ
đã tập trung vào NSNN để xây dựng cơ sở hạ tầng KT-XH, phát triển sản xuất
và thực hiện dự trữ vật tư hàng hóa nhằm thực hiện mục tiêu ổn định và tăng
trưởng của nền kinh tế.
Chi đầu tư phát triển có các đặc điểm sau:
8

- Chi đầu tư phát triển của ngân sách là khoản chi tích lũy.
- Quy mô và cơ cấu chi đầu tư phát triển của NSNN không cố định và phụ
thuộc vào chiến lược phát triển KT-XH của Nhà nước trong từng thời kỳ và mức
độ phát triển của khu vực kinh tế tư nhân.
- Chi đầu tư phát triển phải gắn chặt với chi thường xuyên nhằm nâng cao
hiệu quả vốn đầu tư
Theo phân cấp, chi đầu tư phát triển của huyện gồm:
* Đầu tư các đường ngõ phố, ngõ xóm và đường nội bộ khu dân
cư. * Đầu tư hè đường phố trên địa bàn
* Đầu tư hệ thống chiếu sáng công cộng tại vườn hoa, công viên do huyện
quản lý và đầu tư chiếu sáng công cộng các ngõ, ngách trong khu dân cư trên địa
bàn huyện.
* Đầu tư công trình thoát nước ngõ, ngách và trong khu vực dân cư không
tiếp giáp đường Thành phố quản lý.
* Đầu tư lĩnh vực Văn hóa - Thể thao:
Đầu tư các nhà văn hóa, các trung tâm văn hóa thể thao, nhà thi đấu thể
thao, nhà văn hóa thanh - thiếu nhi cấp huyện; nhà văn hóa thôn; khu dân cư,
khu vui chơi cộng đồng.
Đầu tư bảo tồn, tôn tạo các di tích trên địa bàn (ngoài các di tích Thành
phố quản lý).
* Đầu tư lĩnh vực Giáo dục - Đào tạo và Y tế
Đầu tư xây dựng các trường mầm non; nhóm trẻ, lớp mẫu giáo độc lập.
Đầu tư các trường tiểu học, trung học cơ sở (trừ các trường Thành phố
quản lý);
Đầu tư xây dựng trung tâm bồi dưỡng chính trị quận, huyện, thị xã; trung
tâm dạy nghề trên địa bàn; trung tâm Tin học, trung tâm Ngoại ngữ, trung tâm
giáo dục cộng đồng và Trung tâm giáo dục thường xuyên do cấp huyện quản lý.
Đầu tư các trung tâm Y tế quận, huyện, thị xã (bao gồm cả phòng khám
đa khoa khu vực, trạm y tế phường, xã, thị trấn); Trung tâm dân số kế hoạch hóa
9

gia đình cấp quận, huyện, thị xã.
* Đầu tư lĩnh vực Quản lý nhà nước:
Cải tạo, nâng cấp trụ sở làm việc các cơ quan hành chính, đảng, đoàn thể
quận, huyện, thị xã.
Đầu tư xây dựng mới, cải tạo hạ tầng kỹ thuật và trụ sở làm việc các cơ
quan hành chính, đảng, đoàn thể cấp xã; trụ sở hoặc nơi làm việc của công an và
quân sự xã.
Đầu tư công trình phục vụ tang lễ: Các nghĩa trang nhân dân, nghĩa trang
liệt sỹ, đài tưởng niệm, đài liệt sỹ cấp huyện và xã.
* Đầu tư lĩnh vực Môi trường; Các công trình, dự án khắc phục ô nhiễm
môi trường ảnh hưởng trong phạm vi 1 xã, phường, thị trấn.
* Đầu tư lĩnh vực Thông tin và truyền thông: Các công trình, dự án phục
vụ hoạt động phát thanh, truyền thanh cấp quận, huyện, xã.
* Đầu tư công trình ứng dụng Khoa học công nghệ và công nghệ thông
tin: Các công trình công nghệ thông tin, xử lý dữ liệu và xây dựng cổng thông
tin cấp quận, huyện, xã.
* Đầu tư hạ tầng kỹ thuật khu đất đấu giá quyền sử dụng đất đối với đất
nhỏ lẻ, xen kẹt có diện tích dưới 5000m2
không tiếp giáp với đường phố; hạ tầng
kỹ thuật khu tái định cư phục vụ giải phóng mặt bằng các dự án cấp quận,
huyện.
* Các khoản chi đầu tư phát triển khác thuộc nhiệm vụ chi của ngân sách
cấp quận, huyện, cấp xã theo quy định của pháp luật
b Chi thư ng xuyên
Chi thường xuyên là một bộ phận của chi NSNN, nó phản ảnh quá trình
phân phối và sử dụng quỹ NSNN để thực hiện các nhiệm vụ thường xuyên về
quản lý KT-XH của Nhà nước. Chi thường xuyên của NSNN bao gồm các
khoản chi cho các lĩnh vực: SNKT; SNGD, Y tế, Văn hóa- xã hội; chi bộ máy
QLNN; chi ANQP, chi chuyển giao…Cùng với quá trình phát triển KT-XH các
nhiệm vụ thường xuyên của nhà nước ngày càng tăng lên làm phong phú thêm
10

nội dung chi thường xuyên của ngân sách. Chi thường xuyên có các đặc điểm cơ
bản đó là: đây là những khoản chi có tính chất liên tục; là những khoản chi mang
tính chất tiêu dùng; phạm vi, mức độ chi thường xuyên phụ thuộc vào cơ cấu tổ
chức của bộ máy nhà nước và quy mô cung ứng các hàng hóa công của Nhà
nước. Nếu bộ máy Nhà nước quản lý gọn, nhẹ hoạt động có hiệu quả thì chi
thường xuyên được giảm nhẹ và ngược lại.
Ngoài ra, còn có các nội dung chi khác như chi trả nợ gốc và lãi các khoản tiền
vay, chi việc trợ, chi cho vay theo quy định của pháp luật, chi bổ sung quỹ dự
trữ tài chính, chi bổ sung cho ngân sách cấp dưới… Theo phân cấp, chi thường
xuyên ngân sách huyện gồm:
* Các hoạt động sự nghiệp giáo dục, đào tạo, dạy nghề; y tế; đảm bảo xã
hội; văn hóa thông tin, thể dục thể thao; ứng dụng khoa học, công nghệ do quận,
huyện quản lý:
- Giáo dục mầm non, tiểu học, trung học cơ sở công lập và sự nghiệp giáo
dục khác;
- Dạy nghề, đào tạo nghề; bồi dưỡng kiến thức chính trị do Trung tâm bồi
dưỡng chính trị quận, huyện mở và các hình thức bồi dưỡng, đào tạo khác;
- Các hoạt động về công tác y tế (vệ sinh phòng bệnh dịch, vệ sinh an toàn
thực phẩm); kế hoạch hóa gia đình và trẻ em theo phân cấp;
- Các trại xã hội do quận, huyện quản lý; cứu tế xã hội; phòng chống các
tệ nạn xã hội và các hoạt động xã hội khác theo phân cấp;
- Nhà văn hóa, các cơ sở văn hóa và các hoạt động văn hóa khác do cấp
quận, huyện quản lý theo phân cấp;
- Quản lý, bảo vệ các di tích lịch sử - văn hóa theo phân cấp của Thành phố;
- Đài phát thanh và các hoạt động thông tin, tuyên truyền khác của quận, huyện;
- Bồi dưỡng, huấn luyện vận động viên các đội tuyển cấp quận, huyện,
trong thời gian tập trung thi đấu, hoạt động của các trung tâm thể dục, thể thao
do quận, huyện quản lý;
- Chi ứng dụng tiến bộ khoa học, công nghệ;
11

- Các sự nghiệp văn hóa, xã hội khác.
* Các hoạt động sự nghiệp kinh tế do quận, huyện quản lý
- Sự nghiệp giao thông: Quản lý, duy tu, bảo dưỡng và sửa chữa, nâng cấp
đường giao thông và các công trình giao thông do quận, huyện quản lý theo
phân cấp;
- Sự nghiệp nông nghiệp, lâm nghiệp, ngư nghiệp và thủy lợi do quận,
huyện quản lý; chuyển đổi cơ cấu kinh tế phục vụ phát triển mô hình nông thôn
mới; chi bảo vệ, phòng chống cháy rừng; phòng chống lụt bão và các nhiệm vụ
khác về nông - lâm - ngư nghiệp theo phân cấp của Thành phố;
+ Quản lý đầu tư, nâng cấp, sửa chữa hệ thống chiếu sáng công cộng,
thoát nước ngõ, ngách phố;
- Công tác quy hoạch; đo đạc, lập bản đồ và lưu trữ hồ sơ địa chính theo
phân cấp;
- Hoạt động quản lý hệ thống các chợ, các trung tâm thương mại do cấp
quận, huyện quản lý theo phân cấp;
- Các sự nghiệp kinh tế khác;
* Các hoạt động sự nghiệp về môi trường quận, huyện, thị xã quản lý theo
phân cấp của Thành phố, bao gồm: Thu gom, vận chuyển rác thải; hút bụi, tưới
nước rửa đường theo trên địa bàn và các nhiệm vụ khác về môi trường theo phân
cấp của Thành phố;
* Các nhiệm vụ về quốc phòng, an ninh, bảo đảm trật tự an toàn xã hội
của cấp quận, huyện.
* Hoạt động của các cơ quan Nhà nước, cơ quan Đảng cộng sản Việt
Nam thuộc quận, huyện, thị xã quản lý:
- Hoạt động của Văn phòng quận, huyện ủy, thị ủy và các cơ quan khác
trực thuộc quận, huyện ủy, thị ủy;
- Hoạt động của HĐND quận, huyện, thị xã;
- Hoạt động của Văn phòng Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân quận,
huyện, thị xã; các phòng, ban và các cơ quan quản lý Nhà nước khác thuộc quận,
12

huyện, thị xã quản lý;
* Hoạt động của Mặt trận Tổ quốc; Đoàn thanh niên cộng sản Hồ Chí
Minh; Hội cựu chiến binh; Hội Liên hiệp phụ nữ; Hội Nông dân cấp quận,
huyện;
* Hỗ trợ các tổ chức chính trị xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội và tổ
chức xã hội - nghề nghiệp quận, huyện theo quy định của pháp luật;
* Thực hiện các chính sách xã hội đối với các đối tượng do quận, huyện,
thị xã quản lý;
* Các khoản chi khác theo quy định của pháp luật;
* Chi bổ sung cho ngân sách xã, phường, thị trấn;
* Chi chuyển nguồn từ ngân sách quận, huyện, thị xã năm trước sang
ngân sách năm sau.
c Chi bổ sung cho N NN c p xã
Là khoản bổ sung từ ngân sách cấp huyện cho ngân sách cấp xã nhằm
đảm bảo cho chính quyền cấp xã cân đối nguồn ngân sách để thực hiện nhiệm
vụ kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh được giao.
1.2. Quản lý chi ngân sách nhà nước cấp huyện
1.2.1. Khái niệm về quản lý chi ngân sách nhà nước cấp huyện
Theo quan điểm hệ thống, khái niệm quản lý là sự tác động của chủ thể
quản lý lên đối tượng quản lý nhằm đạt được những mục tiêu nhất định trong
điều kiện biến động của môi trường. Trong đó, chủ thể quản lý là tác nhân (con
người, hoặc bộ máy quản lý) tạo ra các tác động quản lý nhằm dẫn dắt đối tượng
quản lý đi đến mục tiêu. Đối tượng quản lý (giới vô sinh, hữu sinh, con người)
tiếp nhận các tác động của quản lý.
Với cách tiếp cận như trên, có thể hiểu: Quản lý chi NSNN cấp huyện là
quá trình lập kế hoạch, tổ chức, điều hành và kiểm soát mọi hoạt động chi tiêu từ
NSNN theo đúng quy định pháp luật và phân cấp NSNN, nhằm sử dụng ngân
sách đúng mục đích, hiệu quả, góp phần thực hiện mục tiêu phát triển KT-XH
trên địa bàn huyện.
13

Như vậy, chủ thể quản lý chi ngân sách cấp huyện: Chính quyền huyện
Đối tượng: NSNN cấp huyện
Phương thức: Quản lý chi ngân sách nhà nước cấp huyện theo luật định,
theo chiến lược, Kế hoạch, chính sách phát triển kinh tế- xã hội của cả nước,
Thành phố Hà Nội và của huyện.
1.2.2. Nguyên tắc quản lý chi ngân sách nhà nước cấp huyện
Chi NSNN cấp huyện có vai trò quan trọng trong sự nghiệp phát triển kinh
tế - xã hội, ổn định chính trị, an ninh quốc phòng tại quận. Việc bố trí các khoản
chi NSNN một cách tuỳ tiện, thiếu sự phân tích hoàn cảnh cụ thể sẽ có ảnh
hưởng lớn đến quá trình phát triển kinh tế- xã hội của huyện cũng như toàn
Thành phố. Do vậy việc tổ chức các khoản chi NSNN phải được tổ chức theo
những nguyên tắc nhất định.
- Đảm bảo yêu cầu tiết kiệm và hiệu quả trong việc bố trí các khoản chi tiêu
của NSNN: Tiết kiệm và hiệu quả là nguyên tắc chỉ đạo của mọi hoạt động kinh
tế, tài chính. Các nguyên tắc tiết kiệm và hiệu quả trong chi ngân sách nhà nước
đặt ra như một tất yếu của hoạt động ngân sách. Tính tất yếu đó được bắt nguồn
từ thực tế nhu cầu chi ngân sách của nhà nước ngày càng tăng, khả năng sinh lợi
các khoản chi thường ở thời gian dài và khó xác định bằng tiêu thức cụ thể. Các
khoản chi NSNN nói chung có đặc điểm là bao cấp với khối lượng chi tiêu lớn.
Trong thực tế, trải qua một thời gian dài với quan điểm chi với bất cứ giá nào đã
gây ra tình trạng lãng phí, k m hiệu quả trong việc sử dụng các khoản chi
NSNN, đặc biệt là các khoản chi xây dựng cơ bản. Mặt khác, trong xu hướng
hiện nay tỷ trọng các khoản chi của ngân sách nhà nước cho tiêu dùng ngày càng
lớn, cho nên x t ở góc độ thuần tuý về mặt kinh tế thì đó là các khoản chi không
sinh lợi chính vì vậy nguyên tắc tiết kiệm, hiệu quả trong chi ngân sách càng
phải được quan tâm. Do vậy cần phải quán triệt nguyên tắc tiết kiệm và hiệu quả
trong các khoản chi NSNN.
- Cấp phát ngân sách và sử dụng nguồn vốn ngân sách nhà nước phải có dự
toán: Tuân thủ nguyên tắc này nhằm tạo tiền đề cần thiết cho việc bảo đảm tính
14

cân đối trong quá trình phát triển kinh tế, xã hội và là cơ sở để thực hiện nguyên
tắc tiết kiệm trong chi ngân sách nhà nước. Nguyên tắc này đòi hỏi mọi khoản
chi tiêu của ngân sách nhà nước phải được thực hiện trên cơ sở những dự toán
có cơ sở và thực tiễn. Trên thực tế việc lập dự toán chi ngân sách nhà nước vừa
phải đảm bảo tính chính xác nhất định vừa phải có tính thực tế thích ứng với sự
biến động của tình hình kinh tế tài chính hiện tại. Điều đó có thể thực hiện được
bằng cách nắm chắc những diễn biến của các nhân tố ảnh hưởng đến dự toán chi
ngân sách từ đó kịp thời điều chỉnh dự toán theo những quy định chặt chẽ của
Luật ngân sách nhà nước.
- Chi ngân sách nhà nước theo những mục tiêu quy định: tuân thủ nguyên
tắc này vừa đảm bảo phương tiện tài chính cho việc thực hiện các chương trình
kinh tế, xã hội đã được nhà nước hoạch định, tránh sử dụng ngân sách nhà nước
một cách tuỳ tiện, lãng phí, không hiệu quả. Tính mục tiêu của việc cấp phát, sử
dụng nguồn vốn ngân sách được xem x t dưới hai dạng: Mục tiêu theo ngành và
mục tiêu theo loại chi. Việc sử dụng nguyên tắc này là kết hợp giữa việc quản lý
tập trung và phát huy tính độc lập, vận dụng linh hoạt đạt hiệu quả cao trong
việc sử dụng nguồn vốn ngân sách đối với từng đơn vị dự toán.
- Đảm bảo yêu cầu cân đối giữa khả năng và nhu cầu trong quản lý và điều
hành ngân sách: việc đảm bảo nguyên tắc cấp phát ngân sách và sử dụng nguồn
vốn ngân sách nhà nước phù hợp với khả năng là một đòi hỏi khách quan không
chỉ xuất phát từ tình hình thu ngân sách mà đó là đòi hỏi của việc sử dụng ngân
sách nhà nước làm công cụ quản lý vĩ mô của nhà nước. Muốn thực hiện được
nguyên tắc này tất yếu phải khai thác đầy đủ kịp thời, đúng chế độ, chính sách
các nguồn thu của ngân sách đồng thời định ra chế độ chi của ngân sách nhà
nước hợp lý.
- Nguyên tắc quản lý theo dự toán: lập dự toán là khâu đầu tiên và cũng là
khâu quan trọng nhất của toàn bộ chu trình ngân sách, nó quyết định chất lượng
phân bổ và sử dụng nguồn lực tài chính. Lập dự toán là căn cứ quan trọng cho
việc quản lý và kiểm soát chi. Hay nói các khác quản lý theo dự toán là cơ sở để
15

đảm bảo cân đối NSNN, tạo điều kiện chấp hành NSNN, hạn chế tính tùy tiện
của các đơn vị sử dụng NSNN. Do đó vấn đề là cần phải nâng cao chất lượng
lập và x t duyệt dự toán trên cơ sở bố trí NSNN sát đúng với nhiệm vụ của từng
đối tượng và các loại hình hoạt động. Dự toán chi sau khi được cấp có thẩm
quyền phê duyệt có giá trị như chỉ tiêu pháp lệnh. Các ngành, các cấp, các đơn
vị phải có trách nhiệm chấp hành dự toán chi được duyệt trong quá trình hoạt
động của mình, phải phân bổ và sử dụng cho các khoản, các mục chi theo đúng
mục lục ngân sách quy định.
- Nguyên tắc hiệu quả. Đây là một trong những nguyên tắc quan trọng hàng
đầu trong quản lý NSNN. Đối với một nền kinh tế, nguồn lực tài chính là có giới
hạn nhất định, cho nên trong quá trình phân bổ và sử dụng nguồn lực cần phải
tính toán sao cho đạt được những mục tiêu đề ra. Tính hiệu quả đòi hỏi các đơn
vị sử dụng NSNN phải cung cấp hàng hóa và dịch vụ công cho xã hội với mức
chi phí hợp lý nhất vì vậy các đơn vị phải sử dụng nguồn lực một cách tiết kiệm.
Quán triệt nguyên tắc này đòi hỏi phải xây dựng các định mức tiêu chuẩn chi
tiêu phù hợp với từng đối tượng, từng tính chất công việc và phù hợp với thực
tế, hình thành các phương thức cấp phát phù hợp với đặc thù của nhóm các đơn
vị thụ hưởng ngân sách. Khi đánh giá hiệu quả cần xem x t một cách toàn diện
về các mặt: kinh tế, xã hội, môi trường …
- Nguyên tắc đảm bảo sự tự chủ về tài chính của các đơn vị sử dụng ngân
sách. Nguyên tắc này bắt nguồn từ nguyên tắc hiệu quả ở trên. Nội dung cơ bản của
nguyên tắc này là: các đơn vị chủ động xây dựng dự toán chi phù hợp với nhu cầu
chi và nhiệm vụ hoạt động của mình; trên cơ sở dự toán được duyệt, các đơn vị chủ
động phân bổ và sử dụng kinh phí theo nhu cầu thực tế của đơn vị mình.
- Nguyên tắc chi trả trực tiếp qua KBNN. KBNN là cơ quan tài chính được
Nhà nước giao nhiệm vụ quản lý quỹ NSNN, do vậy có nhiệm vụ trực tiếp thanh
toán mọi khoản chi ngân sách. KBNN có nhiệm vụ kiểm soát mọi khoản chi
ngân sách và có quyền từ chối đối với các khoản chi sai chế độ và chịu trách
nhiệm về quyết định của mình. Các khoản chi ngân sách phải được thanh toán
16

trực tiếp đến các đối tượng thụ hưởng, hạn chế tối đa thanh toán qua trung gian.
Để thực hiện tốt nguyên tắc này yêu cầu các đơn vị dự toán phải mở tài khoản
tại KBNN để thực hiện các giao dịch của mình, chịu sự kiểm tra của KBNN
trong quá trình sử dụng kinh phí do ngân sách cấp phát, sử dụng nguồn thu sự
nghiệp của đơn vị, kể cả quá trình lập dự toán và quyết toán của đơn vị.
- Phân biệt rõ nhiệm vụ kinh tế- xã hội của các cấp chính quyền theo luật
định để bố trí các khoản chi chồng ch o, khó kiểm tra, giám sát, nâng cao trách
nhiệm và tính chủ động của các cấp.
1.2.3. Nội dung quản lý chi ngân sách nhà nước cấp huyện
Việc quản lý và điều hành đối với tất cả các cấp NSNN được thực hiện
theo Luật Ngân sách. Chu trình ngân sách bao gồm ba khâu nối tiếp nhau là: Lập
dự toán, chấp hành dự toán và quyết toán NSNN. Theo đó cơ chế quản lý chi là
một quy trình thống nhất bao gồm từ khâu lập dự toán đến khâu thẩm định, chấp
hành dự toán và quyết toán ngân sách. Hoạt động quản lý chi ngân sách nói
chung và địa phương nói riêng cũng không nằm ngoài phương thức quản lý
thông qua chu trình ngân sách đó. Quản lý chi NSNN cấp huyện bao gồm nhiều
nội dung, tuy nhiên, để đi sâu phân tích, luận văn chỉ tập trung trình bày hai nội
dung chủ yếu là quản lý chi thường xuyên và quản lý chi đầu tư XDCB.
1 2 3 1 Nội ung quản lý chi thư ng xuyên
Một là, quản lý lập ự toán
* Căn cứ lập dự toán: Dự toán chi thường xuyên là một bộ phận rất quan
trọng của dự toán chi NSNN. Do vậy, khi lập dự toán chi thường xuyên phải
dựa trên các căn cứ sau:
- Các chỉ tiêu phát triển KTXH, đảm bảo ANQP … đặc biệt là các chỉ tiêu
liên quan trực tiếp đến việc cấp phát kinh phí chi thường xuyên
- Các chủ trương, chính sách của Nhà nước về hoạt động của bộ máy quản
lý Nhà nước, các hoạt động sự nghiệp, hoạt động an ninh – quốc phòng và các
hoạt động khác trong từng giai đoạn nhất định.
17

- Phân cấp nguồn thu, nhiệm vụ chi của NSNN.
- Các chế độ, tiêu chuẩn, định mức do cơ quan có thẩm quyền quy định;
định mức phân bổ dự toán ngân sách do Thủ tướng chính phủ, HĐND cấp Tỉnh
ban hành.
- Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ về xây dựng kế hoạch phát triển KTXH
và dự toán NSNN; thông tư hướng dẫn lập dự toán ngân sách của Bộ Tài chính
và văn bản hướng dẫn của cơ quan chủ quản các cấp.
- Số kiểm tra về dự toán ngân sách được cơ quan có thẩm quyền thông báo
tình hình thực hiện dự toán năm báo cáo và các năm liền kề.
- Khả năng cân đối nguồn kinh phí để đáp ứng cho nhu cầu chi thường
xuyên kỳ kế hoạch. Khả năng này được dự báo trên cơ sở cơ cấu thu NSNN kỳ
báo cáo và mức tăng trưởng của các nguồn thu.
Vậy, muốn tăng tính chính xác của các chỉ tiêu dự toán cần phải có sự kết
hợp nhiều yếu tố. Chính vì thế, việc sử dụng và tôn trọng tất cả các căn cứ là yêu
cầu không thể lơ là khi xây dựng dự toán chi thường xuyên. Đặc biệt là chú
trọng xây dựng hệ thống định mức chi thường xuyên, đây là một vấn đề rất quan
trọng để lập dự toán chi thường xuyên cho địa phương, là công cụ rất quan trọng
giúp cơ quan tài chính các cấp có căn cứ lập phương án phân bổ ngân sách, đồng
thời là cơ sở để kiểm tra quá trình chấp hành ngân sách, thẩm tra x t duyệt quyết
toán của các đơn vị sử dụng ngân sách. Định mức chi cũng là cơ sở pháp lý để
các ĐVSDNS triển khai thực hiện dự toán ngân sách được giao tại đơn vị theo
đúng chế độ quy định.
* Xây dựng hệ thống định mức chi thường xuyên:
Định mức chi gồm hai loại: định mức phân bổ và định mức sử dụng ngân sách.
- Định mức phân bổ ngân sách: Đây là định mức mang tính chất tổng hợp.
Loại định mức này có các hình thức biểu hiện như: định mức chi hành chính trên
một biên chế; định mức chi tổng hợp cho một học sinh thuộc các cấp; định mức
chi cho một giường bệnh; định mức chi cho sự nghiệp văn hóa thông tin, phát
thanh truyền hình, thể dục thể thao tính trên một người dân…
18

Định mức này có thể ban hành hàng năm hoặc tính cho cả một thời kỳ ổn
định ngân sách, có tính đến yếu tố điều chỉnh tăng hàng năm do trượt giá. Trên
cơ sở tổng cho NSĐP được Trung ương giao và định mức phân bổ ngân sách do
Thủ tướng Chính phủ ban hành, địa phương phải xây dựng và ban hành các định
mức phân bổ cho các ngành, các cấp, các đơn vị thụ hưởng ngân sách, phù hợp
với khả năng tài chính – ngân sách và đặc thù của địa phương. Định mức phân
bổ ngân sách là căn cứ để phân bổ chính thức tổng mức kinh phí trong hệ thống
các đơn vị dự toán.
- Định mức sử ụng ngân sách: Biểu hiện của loại định mức này là chế độ
tiền lương, phụ cấp lương, chế độ công tác phí, chế độ hội nghị … Loại định
mức này khá đa dạng do chi thường xuyên bao gồm nhiều lĩnh vực khác nhau.
Theo quy định hiện hành, phần lớn các định mức sử dụng ngân sách do Bộ Tài
chính và cơ quan Nhà nước có thẩm quyền phối hợp với Bộ Tài chính ban hành.
Đỗi với địa phương thì HĐND tỉnh được phân cấp ban hành một số định mức,
chế độ chi tiêu phù hợp với đặc thù địa phương. Đây là cơ sở pháp lý để các
ĐVSDNS chấp hành khi chi tiêu ngân sách được cấp và cũng là căn cứ pháp lý
để KBNN thực hiện kiểm soát chi.
* Trình tự lập dự toán chi thường xuyên: Công tác chuẩn bị dự toán chi
ngân sách hàng năm thường được tiến hành vào cuối quý II và đầu quý III của
năm báo cáo. Trình tự lập dự toán được tiến hành theo các bước cơ bản sau đây:
- Các đơn vị dự toán và các đơn vị được NSNN hỗ trợ kinh phí các cấp ở
địa phương, lập dự toán thu chi phải kèm theo bản thuyết minh chi tiết căn cứ
tính toán từng khoản thu, chi, lập theo đúng mẫu biểu, nội dung và thời gian đã
quy định.
- Cơ quan cấp trên khi xem x t, tổng hợp dự toán của các cấp dưới trực
thuộc có thể yêu cầu các đơn vị trực thuộc sửa đổi lại dự toán trong các trường
hợp như: Dự toán vượt quá khả năng cân đối ngân sách, không phù hợp với các
chế độ, tiêu chuẩn định mức, với khối lượng công tác, không đúng biểu mẫu quy
định.
19

- Cơ quan cấp trên khi xem x t tổng, hợp dự toán của đơn vị cấp dưới trực
thuộc, gửi dự toán đơn vị cấp I ở trung ương và địa phương lập dự toán thu chi
Ngân sách thuộc phạm vi trực tiếp quản lý, xem x t dự toán của các đơn vị trực
thuộc, tổng hợp và lập dự toán thi chi thuộc phạm vi quản lý, gửi dự toán cho cơ
quan tài chính, cơ quan Kế hoạch đầu tư, cơ quan quản lý chương trình mục tiêu
cùng cấp.
- Căn cứ Nghị quyết của Quốc hội về dự toán NSNN, Chính phủ và Bộ
Tài chính chịu trách nhiệm phân bổ và giao dự toán cho cơ quan trung ương, các
tỉnh thành phố trực thuộc trung ương. UBND các cấp, trên cơ sở dự toán được
giao, trình HĐND quyết định dự toán thu – chi, phương án phân bổ Ngân sách
cho các đơn vị trực thuộc và UBND cấp dưới để tiếp tục phân bổ.
Với trình tự tiến hành như trên, quá trình lập dự toán chi thường xuyên
vừa đảm bảo được tính khoa học, vừa đảm bảo được tính thực tiễn, đồng thời nó
thể hiện rõ sự tôn trọng nguyên tắc thống nhất, tập trung và dân chủ trong quản
lý NSNN thuộc về phạm vi của quản lý khoản chi này.
Hai là, ch p hành ự toán chi thư ng xuyên: Đây là nội dung rất quan trọng
trong chi ngân sách, là khâu thứ hai trong chu trình quản lý ngân sách. Mục tiêu
chính của việc tổ chức chấp hành dự toán chi thường xuyên là đảm bảo phân
phối, cấp phát, sử dụng kinh phí được phân bổ một các hợp lý, hiệu quả, tiết
kiệm.
Để đạt được các mục tiêu đó, trong quá trình tổ chức chấp hành dự toán
chi thường xuyên cần chú trọng các yêu cầu sau: phân phối nguồn vốn một cách
hợp lý, có trọng tâm, trọng điểm trên cơ sở dự toán chi đã xác định; đảm bảo cấp
phát vốn kịp thời; tuân thủ đúng nguyên tắc tiết kiệm; hiệu quả trong sử dụng
vốn NSNN.
Trong khâu này cần tăng cường công tác kiểm tra giám sát của cơ quan tài
chính các cấp, công khai kiểm soát chi của KBNN và hơn hết là nâng cao ý thức
chấp hành dự toán, sử dụng cớ hiệu quả; tiết kieemh nguồn kinh phí được cấp
của các đơn vị sử dụng ngân sách.
20

Ba là, quyết toán chi thư ng xuyên: Đây là khâu kết thúc của chu trình
quản lý các khoản chi thường xuyên của ngân sách. Quyết toán chi thường
xuyên cũng được lập từ cơ sở và tổng hợp từ dưới lên theo hệ thống các cấp dự
toán và các cấp ngân sách. Qúa trình quyết toán chi thường xuyên phải chú ý các
nội dung sau:
- Phải lập đầy đủ các loại quyết toán và gửi kịp thời các loại báo cáo đó
cho các cơ quan có thẩm quyền thẩm định, x t duyệt hoặc phê chuẩn theo quy
định của Luật NSNN.
- Số liệu trong báo cáo quyết toán phải đảm bảo chính xác, trung thực và
theo đúng mục lục NSNN quy định.
- Báo cáo quyết toán năm của các đơn vị dự toán và của ngân sách các cấp
phải được KBNN đồng cấp xác nhận về tổng số và chi tiết trước khi trình cấp có
thẩm quyền xem x t phê duyệt.
Qua công tác quyết toán chi thường xuyên sẽ giúp các cơ quan quản lý
phân tích, đánh giá quá trình chấp hành ngân sách, chấp hành các định mức Nhà
nước đã quy định của các đơn vị thụ hưởng ngân sách cũng như của các cấp
ngân sách một cách chính xác, trung thực và khách quan; đồng thời nâng cao
trách nhiệm các đơn vị trong quá trình sử dụng ngân sách; làm cơ sở cho việc
xây dựng cũng như điều chỉnh các định mức phân bổ ngân sách, xây dựng dự
toán ngân sách cho năm sau.
1 2 3 2 Nội ung quản lý chi đầu tư phát triển
Quản lý chi đầu tư phát triển là một nội dung rất rộng lớn, trong luận văn này
tác giả tập trung trình bày về quản lý chi đầu tư XDCB, đây là khoản chi chiếm tỷ
trọng lớn nhất trong chi đầu tư phát triển, bao gồm các nội dung cơ bản sau:
Một là, lập kế hoạch, bố trí và thông báo vốn đầu tư XDCB hàng năm:
Các dự án đầu tư bằng vốn NSNN chỉ được ghi kế hoạch vốn khi đủ các
điều kiện theo quy định hiện hành của Nhà nước về quản lý đầu tư và xây dựng.
Trong thời gian lập dự toán ngân sách hàng năm, căn cứ vào tiến độ và mục tiêu
của dự án, chủ đầu tư lập kế hoạch vốn đầu tư gửi cơ quan quản lý cấp trên để
21

tổng hợp vào dự toán ngân sách theo quy định của Luật NSNN.
Sau khi dự toán NSNN được Quốc hội thông qua, trên cơ sở đề nghị của Bộ
Kế hoạch – Đầu tư, Bộ Tài chính, Thủ tướng Chính phủ giao UBND Tỉnh, Thành
phố trực thuộc trung ương lập phương án phân bổ vốn đầu tư thuộc địa phương
quản lý trình thường trực HĐND cùng cấp quyết định. Thực hiện Nghị quyết của
HĐND, UBND phân bổ và quyết định giao kế hoạch vốn đầu tư cho từng dự án đã
đử điều kiện thủ tục đầu tư thuộc phạm vi quản lý đảm bảo khớp đúng với chỉ tiêu
được giao về tổng mức đầu tư, cơ cấu vốn, cơ cấu ngành kinh tế … Sở Tài chính có
trách nhiệm phối hợp với Sở Kế hoạch – Đầu tư về dự kiến phân bổ vốn đầu tư cho
dự án do Tỉnh quản lý trước khi báo cáo UBND Tỉnh quyết định. Đối với cấp
huyện, thị xã, thành phố thuộc Tỉnh thì phòng Tài chính Kế hoạch chủ trì phối hợp
với các cơ quan chức năng của huyện tham mưu cho UBND huyện phân bổ vốn
đầu tư cho từng dự án do huyện quản lý. Sau khi phân bổ UBND huyện gửi kế
hoạch vốn đầu tư cho Sở Tài chính. Đối với các dự án do Tỉnh, Thành phố, huyện
quản lý, Sở Tài chính hoặc Phòng Tài chính kế hoạch thông báo kế hoạch thanh
toán vốn đầu tư cho KBNN cùng cấp cũng như các ngành để làm căn cứ thanh toán
vốn cho các dự án và theo dõi quản lý.
Chủ đầu tư phải gửi cho cơ quan Tài chính các cấp các tài liệu cơ sở của
dự án để kiểm tra, thông báo kế hoạch thanh toán vốn đầu tư cho dự án, cụ thể:
+ Văn bản phê duyệt đề cương hoặc nhiệm vụ dự án quy hoạch; văn bản
cho ph p tiến hành chuẩn bị đầu tư.
+ Dự toán chi phí công tác quy hoạch, chuẩn bị đầu tư hoặc thực hiện dự án.
+ Quyết định đầu tư dự án của cấp có thẩm quyền, quyết định phê duyệt
thiết kế kỹ thuật và tổng dự toán.
Hai là, c p phát vốn đầu tư XDCB: Để được cấp phát vốn đầu tư XDCB,
dự án đầu tư phải đảm bảo các điều kiện sau:
Thứ nh t, dự án đầu tư phải được ghi vào trong kế hoạch đầu tư hàng năm
của Nhà nước. Các dự án đầu tư chỉ được ghi kế hoạch đầu tư hàng năm của
Nhà nước khi có đủ các điều kiện sau:
22

+ Dự án quy hoạch có đề cương hoặc nhiệm vụ dự án và dự toán chi phí
công tác quy hoạch được phê duyệt. Dự án chuẩn bị đầu tư phải phù hợp với quy
hoạch phát triển ngành và lãnh thổ được phê duyệt, có văn bản cho ph p tiến
hành chuẩn bị đầu tư của cấp có thẩm quyền và dự toán chi phí công tác chuẩn
bị thực hiện dự án được phê duyệt;
+ Dự án chuẩn bị thực hiện đầu tư có quyết định đầu tư của cấp có thẩm
quyền từ thời điểm tháng 10 của năm trước năm kế hoạch và dự toán chi phí
công tác chuẩn bị thực hiện dự án được duyệt;
+ Dự án thực hiện đầu tư phải có quyết định đầu tư của cấp có thẩm quyền
từ thời điểm trước tháng 10 của năm trước năm kế hoạch, có thiết kế kỹ thuật và
tổng dự toán được phê duyệt; trường hợp dự án nhóm A và B chưa có thiết kế kỹ
thuật và tổng dự toán được duyệt thì quyết định đầu tư phải quy định mức vốn
từng hạng mục công trình, có thiết kế và dự toán hạng mục công trình thi công
trong năm kế hoạch được duyệt; các dự án nhóm C phải bố trí đủ vốn để thực
hiện không quá 3 năm.
Thứ hai, dự án đầu tư phải được thông báo kế hoạch vốn đầu tư năm bằng
nguồn vốn NSNN. Việc cấp phát thanh toán vốn đầu tư XDCB chỉ có thể thực
hiện được khi các dự án đầu tư có nguồn vốn đầu tư thích hợp đảm bảo. Khi các
dự án đầu tư đã được thông báo kế hoạch thanh toán vốn đầu tư, nó minh chứng
dự án đã có nguồn vốn đảm bảo điều kiện vật chất cần thiết để tiến hành cấp
phát thanh toán cho dự án trong năm kế hoạch.
Các dự án đầu tư từ NSNN chỉ được cấp phát thanh toán vốn khi KBNN
nhận được kế hoạch thanh toán vốn đầu tư năm của cơ quan tài chính. Chỉ tiêu
kế hoạch thanh toán vốn đầu tư năm của từng dự án đầu tư được cơ quan tài
chính thông báo là mức vốn tối đa được cấp phát thanh toán cho dự án trong
năm kế hoạch.
Thứ ba, dự án đầu tư phải có đầy đủ tài liệu cần thiết làm căn cứ cấp phát
thanh toán vốn đầu tư gửi tới KBNN: Các tài liệu cần thiết làm căn cứ cấp phát
thanh toán vốn đầu tư là căn cứ pháp lý để minh chứng dự án đã đủ điều kiện
23

được cấp phát thanh toán vốn, để xác minh các khối lượng và mức vốn được cấp
phát thanh toán cho từng khối lượng của dự án, xác định trách nhiệm của tổ
chức và cá nhân chịu trách nhiệm về việc quản lý sử dụng vốn đầu tư đã được
cấp phát thanh toán … Vì vậy, chủ đầu tư phải chuẩn bị và gửi đầy đủ các tài
liệu cần thiết làm căn cứ cấp phát thanh toán vốn phù hợp với từng dự án đầu tư,
từng giai đoạn của trình tự đầu tư với KBNN nơi chủ đầu tư mở tài khoản thanh
toán của dự án.
Các tài liệu làm căn cứ cấp phát vốn đầu tư phải đảm bảo tính hợp pháp
và hợp lệ theo đúng quy định của pháp luật về hình thức, nội dung, thẩm quyền
quyết định … Bao gồm các tài liệu cơ sở của dự án chỉ gửi một lần đến KBNN
cho đến khi dự án kết thúc và hồ sơ đề nghị cấp phát thanh toán gửi từng lần đến
KBNN mỗi khi phát sinh nhu cầu cấp phát thanh toán vốn đầu tư cho dự án.
Phương pháp c p phát vốn đầu tư:
+ Cấp phát tạm ứng: Cấp phát tạm ứng vốn đầu tư là việc KBNN cấp phát
vốn cho công trình của chủ đầu tư khi chưa có khối lượng xây dựng cơ bản hoàn
thành nhằm tạo điều kiện về vốn cho các nhà thầu thực hiện đúng kế hoạch đầu
tư XDCB theo đúng hợp đồng kinh tế (Hợp đồng xây lắp, hợp đồng mua sắm
thiết bị, hợp đồng tư vấn … ) đã ký kết với chủ đầu tư trang trải những chi phí
(chi phí cho ban quản lý công trình, chi phí đền bù …) trong quá trình đầu tư
xây dựng công trình do Chính phủ đầu tư thực hiện.
Vốn tạm ứng các hợp đồng xây lắp được thu hồi dần vào từng thời kỳ
thanh toán khối lượng xây lắp hoàn thành, phải giải trình với KBNN về tình
hình sử dụng số vốn tạm ứng chưa được thu hồi, đồng thời báo cáo cấp có thẩm
quyền xử lý. Trường hợp đã được cấp phát vốn tạm ứng mà gói thầu không triển
khai thi công theo đúng thời hạn quy định trong hợp đồng, chủ đầu tư phải giải
trình với KBNN và có trách nhiệm hoàn trả số vốn đã tạm ứng.
+ Cấp phát khối lượng hoàn thành: đây là nội dung chính của cấp phát
vốn đầu tư XDCB và là khâu quyết định nhằm đảm bảo cấp phát đúng thiết kế,
đúng kế hoạch và dự toán được phê duyệt. Nội dung cấp phát theo đúng khối
24

lượng công trình hoàn thành bao gồm: khối lượng công tác quy hoạch hoàn
thành, khối lượng công tác chuẩn bị đầu tư hoàn thành, khối lượng thực hiện dự
án đầu tư hoàn thành, các chi phí khác của dự án.
Ba là, quyết toán vốn đầu tư XDCB: Tất cả các dự án đầu tư sử dụng vốn
NSNN đều phải thực hiện quyết toán vốn đầu tư xây dựng công trình ngay sau
khi công trình hoàn thành bàn giao đưa vào khai thác, sử dụng. Vốn đầu tư được
quyết toán là toàn bộ chi phí hợp pháp đã được thực hiện trong quá trình đầu tư
để đưa dự án vào khai thác sử dụng. Chi phí hợp pháp là chi phí thực hiện đúng
với thiết kế, dự toán được duyệt, đảm bảo đúng định mức, đơn giá, chế độ tài
chính kế toán, hợp đồng kinh tế kỹ thuật được ký kết và các quy định của Nhà
nước có liên quan. Báo cáo quyết toán vốn đầu tư phải xác định đầy đủ, chính
xác tổng chi phí đầu tư đã thực hiện; phân định rõ nguồn vốn đầu tư; chi phí đầu
tư được ph p không tính vào giá trị tài sản hình thành qua đầu tư dự án; tài sản
cố định, tài sản lưu động; đồng thời phải đảm bảo đúng nội dung, thời gian lập,
thẩm tra và phê duyệt theo quy định.
- Thời hạn quyết toán vốn đầu tư: Tại Điều 19 Thông tư 19 2011 TT-BTC
ngày 14 02 2011 của Bộ Tài chính quy định thời hạn quyết toán như sau:
Thời gian lập báo cáo quyết toán dự án hoàn thành được tính từ ngày ký
biên bản bàn giao đưa vào sử dụng; Thời gian kiểm toán tính từ ngày nhận đủ hồ
sơ quyết toán theo quy định; Thời gian thẩm tra, phê duyệt quyết toán tính từ
ngày nhận đủ hồ sơ quyết toán theo quy định tại Mục III, Phần II của Thông tư
này. (Th i gian quyết toán tối đa quy định cụ thể theo bảng phụ lục số 1)
- Thẩm tra quyết toán vốn đầu tư: Trước khi phê duyệt quyết toán vốn đầu
tư, tất cả các báo cáo quyết toán phải được thẩm tra. Người có thẩm quyền phê
duyệt quyết toán quyết định tổ chức thẩm tra quyết toán, thuê tổ chức kiểm toán
độc lập hoạt động tại Việt Nam kiểm toán báo cáo quyết toán. Trường hợp
người có thẩm quyền phê duyệt quyết toán tự tổ chức thẩm tra phải có cơ quan
chuyên môn đủ năng lực thực hiện.
- Phê duyệt quyết toán vốn đầu tư: Bộ trưởng Bộ Tài chính phê duyệt quyết
25

toán vốn đầu tư các dự án do Thủ tướng Chính phủ quyết định đầu tư và dự án
thuộc nhóm A sử dụng vốn NSNN. Đối với các dự án còn lại thì người có thẩm
quyền quyết định đầu tư đồng thời cũng là người phê duyệt quyết toán vốn đầu tư.
1.2.3.3. Tổ chức bộ máy quản lý chi ngân sách nhà nước cấp huyện
Tại các huyện, bộ máy quản lý chi ngân sách huyện bao gồm: UBND
huyện, phòng Tài chính – kế hoạch, Kho bạc nhà nước huyện và các đơn vị sử
dụng ngân sách cấp huyện.
- UBND huyện: do HĐND huyện bầu ra, là cơ quan chấp hành của
HĐND, cơ quan hành chính nhà nước ở cấp huyện, chịu trách nhiệm trước
HĐND cùng cấp và cơ quan nhà nước cấp trên. Trong lĩnh vực tài chính – ngân
sách, UBND huyện có nhiệm vụ, quyền hạn sau:
+ Chỉ đạo việc xây dựng và lập dự toán thu ngân sách nhà nước trên địa
bàn; dự toán thu, chi ngân sách địa phương, phương án phân bổ dự toán ngân
sách cấp mình; quyết toán ngân sách địa phương; lập dự toán điều chỉnh ngân
sách địa phương trong trường hợp cần thiết trình HĐND huyện quyết định và
báo cáo UBND, cơ quan tài chính cấp trên trực tiếp.
+ Chỉ đạo việc tổ chức thực hiện ngân sách địa phương, hướng dẫn, kiểm
tra UBND xã xây dựng và thực hiện ngân sách và kiểm tra nghị quyết của
HĐND xã về thực hiện ngân sách địa phương theo quy định của pháp luật
- Phòng Tài chính – Kế hoạch huyện: là đơn vị chuyên môn trực thuộc
UBND huyện, làm nhiệm vụ quản lý chi ngân sách huyện, lập dự toán và tổng
hợp quyết toán ngân sách trên địa bàn huyện.
- Kho bạc Nhà nước huyện: là đơn vị thuộc ngành dọc thuộc Kho bạc Nhà
nước tỉnh, đóng trên địa bàn làm nhiệm vụ quản lý quỹ NSNN trên địa bàn
huyện. Kho bạc Nhà nước có chức năng mở tài khoản và quản lý tài khoản các
các đơn vị dự toán NSNN, đảm nhận hoạt động cung ứng các hoạt động thanh
toán qua Kho bạc Nhà nước. Kho bạc Nhà nước thực hiện quản lý quỹ NSNN,
thực thi các hoạt động thu, chi NSNN, điều hòa vốn trong hoạt động NSNN; hỗ
26

trợ hoạt động thanh tra, kiểm tra trong lĩnh vực tài chính thông qua hoạt động
kiểm soát chi NSNN.
- Các đơn vị sử dụng NSNN cấp huyện: Bao gồm UBND các xã, phường,
thị trấn, các đơn vị trực thuộc UBND huyện và các đơn vị sự nghiệp và các đơn
vị hiệp quản.
* Hội đồng nhân dân huyện có nhiệm vụ và quyền hạn như sau:
Căn cứ vào nhiệm vụ thu, chi ngân sách được cấp trên giao và tình hình
thực tế tại địa phương, quyết định:
+ Dự toán thu ngân sách nhà nước trên địa bàn, bao gồm thu nội địa, thu
từ hoạt động xuất khẩu và nhập khẩu, thu viện trợ không hoàn lại;
Dự toán thu ngân sách địa phương, bao gồm các khoản thu ngân sách địa
phương hưởng 100%, phần ngân sách địa phương được hưởng từ các khoản thu
phân chia theo tỷ lệ phần trăm (%), thu bổ sung từ ngân sách cấp trên
+ Dự toán chi ngân sách địa phương, bao gồm chi ngân sách cấp mình và
chi ngân sách địa phương cấp dưới, chi tiết theo các lĩnh vực chi đầu tư phát
triển, chi thường xuyên, chi trả nợ, chi bổ sung quỹ dự trữ tài chính, dự phòng
ngân sách. Trong chi đầu tư phát triển và chi thường xuyên có mức chi cụ thể
cho các lĩnh vực giáo dục và đào tạo, khoa học và công nghệ;
+ Quyết định các chủ trương, biện pháp để triển khai thực hiện ngân sách
địa phương;
+ Quyết định điều chỉnh dự toán ngân sách địa phương trong trường hợp
cần thiết;
+ Giám sát việc thực hiện ngân sách đã được Hội đồng nhân dân quyết định;
1.2.3.4. Công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát chi ngân sách nhà nước
Công tác kiểm tra, thanh tra, kiểm toán NSNN bảo đảm việc thực hiện
ngân sách đúng pháp luật và được thực hiện bởi nhiều cơ quan. Trong đó chịu
trách nhiệm chính và trước hết là thủ trưởng các đơn vị dự toán phải thường
xuyên tự kiểm tra, đối chiếu với chính sách chế độ về quản lý NSNN để bảo
27

đảm việc thu chi đúng chính sách, chế độ quy định. Cơ quan tài chính, cơ quan
thu ngân sách, có trách nhiệm tổ chức thực hiện chế độ kiểm tra thường xuyên,
định kỳ đối với đơn vị, cá nhân có nghĩa vụ nộp NSNN, đơn vị sử dụng ngân
sách các cấp.
Cơ quan tài chính các cấp gồm: Sở Tài chính và phòng Tài chính huyện,
có trách nhiệm kiểm tra. Kiểm tra trước (ngay từ khi đơn vị lập dự toán thu – chi
ngân sách), trong (trong quá trình các đơn vị sử dụng kinh phí ngân sách, cán bộ
chuyên quản phụ trách đơn vị phải có trách nhiệm thường xuyên kiểm tra tình
hình quản lý và công tác hạch toán kế toán ngân sách của đơn vị) và sau (cơ
quan tài chính có trách nhiệm thẩm tra, x t duyệt quyết toán tài chính năm của
các đơn vị dự toán trực thuộc và ngân sách cấp dưới).
Cơ quan Kho bạc Nhà nước huyện có trách nhiệm kiểm soát các khoản thu
chi ngân sách phát sinh của các đơn vị và ngân sách cùng cấp theo đúng quy định.
Cơ quan Kiểm toán Nhà nước có chức năng kiểm toán quyết toán ngân sách các
cấp. Các tổ chức thanh tra bao gồm: thanh tra Sở Tài chính hàng năm tiến hành
thanh tra toàn diện công tác quản lý ngân sách huyện, ngành và đơn vị dự toán.
Thanh tra thuế chủ yếu kiểm tra, thanh tra nghĩa vụ nộp thuế của các đơn vị, cá
nhân, thanh tra công tác quản lý thu thuế của chi cục thuế. Thanh tra tỉnh, hàng năm
tiến hành thanh tra công tác quản lý ngân sách một số huyện, ngành, đơn vị dự toán
dưới hình thức kiểm tra Luật thực hành tiết kiệm chống lãng phí, kiểm tra việc thực
hiện nhiệm vụ chính trị của đảng viên, về hoạt động nghiệp vụ.
1.2.3.5. Công khai chi ngân sách nhà nước
Công khai, minh bạch trong hoạt động ngân sách là biện pháp quan trọng
hàng đầu để ngăn ngừa tham nhũng. Công khai, minh bạch tạo điều kiện để
người dân cũng như xã hội giám sát hoạt động thu, chi, sử dụng ngân sách nhà
nước. Đồng thời, việc công khai, minh bạch cũng đòi hỏi cơ quan nhà nước, các
đối tượng sử dụng NSNN thực hiện đúng đắn các quy định của pháp luật, sử
28

dụng tiết kiệm, hiệu quả NSNN, tránh tình trạng tham nhũng, phung phí, nhất là
ở các đơn vị sử dụng ngân sách.
Thông tư số 343/2016/TT- BTC quy định chi tiết việc công khai các báo
cáo dự toán, tình hình thực hiện và quyết toán ngân sách nhà nước, ngân sách
trung ương, ngân sách tỉnh, ngân sách huyện; chi tiết việc công khai ngân sách
xã và các hoạt động tài chính khác của xã; chế độ báo cáo và kiểm tra, giám sát
tình hình thực hiện công khai ngân sách.
Việc công khai ngân sách đối với các cơ quan đảng, các đơn vị dự toán
ngân sách, các tổ chức được ngân sách nhà nước hỗ trợ và các chương trình, dự
án đầu tư xây dựng cơ bản có sử dụng vốn ngân sách nhà nước thực hiện theo
hướng dẫn riêng của Bộ Tài chính.
Theo Thông tư này, nội dung công khai ngân sách nhà nước và ngân sách
trung ương gồm: công khai chỉ tiêu, biểu mẫu, thuyết minh; công khai số liệu dự
toán ngân sách nhà nước và phân bổ ngân sách trung ương; công khai số liệu và
thuyết minh tình hình thực hiện dự toán ngân sách nhà nước quý (6 tháng, năm)
đã được báo cáo Chính phủ; công khai số liệu và thuyết minh quyết toán ngân
sách nhà nước.
Báo cáo dự toán ngân sách nhà nước trình Quốc hội phải được công khai
chậm nhất là 5 ngày làm việc kể từ ngày Chính phủ gửi đại biểu Quốc hội. Báo
cáo dự toán ngân sách nhà nước đã được Quốc hội quyết định, quyết toán ngân
sách nhà nước đã được Quốc hội phê chuẩn phải được công khai chậm nhất là
30 ngày, kể từ ngày văn bản được ban hành.
Đối với báo cáo tình hình thực hiện dự toán ngân sách nhà nước hằng quý,
6 tháng phải được công khai chậm nhất là 15 ngày, kể từ ngày kết thúc quý và 6
tháng, còn báo cáo tình hình thực hiện ngân sách nhà nước hằng năm được công
khai khi Chính phủ trình Quốc hội.
Trường hợp công khai ngân sách địa phương và các tỉnh thì nội dung
công khai tương tự như công khai ngân sách nhà nước và ngân sách trung ương.
29

Tuy nhiên, trách nhiệm công khai sẽ do Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh thực hiện
hoặc giao Sở Tài chính.
Đối với công khai ngân sách huyện và ngân sách cấp huyện; ngân sách xã
và các hoạt động tài chính khác ở xã sẽ do cơ quan quản lý hành chính cấp
tương đương chịu trách nhiệm công khai.
1.2.4. Các nhân tố ảnh hưởng đến quản lý chi ngân sách cấp huyện
1 2 5 1 Nhân tố chủ quan ảnh hưởng đến quản lý chi ngân sách c p huy n
Quản lý chi ngân sách là hoạt động quản lý nhà nước trên lĩnh vực tài
chính ngân sách. Quá trình quản lý chi ngân sách thường bị chi phối bởi các
nhân tố sau:
Trình độ xây ựng ự toán: Dự toán được duyệt là điều kiện quan trọng
hàng đầu trong các điều kiện cơ bản để chi NSNN. Vì vậy, việc xây dựng dự
toán có căn cứ rõ ràng, đáp ứng đầy đủ các yêu cầu, phân phối kịp thời và hạn
chế điều chỉnh, bổ sung trong năm sẽ tạo điều kiện để quản lý chi được chặt chẽ,
đồng thời thanh toán đầy đủ, kịp thời các khoản chi NSNN.
Ýthức ch p hành ngân sách của các đơn vị: Việc các cơ quan, đơn vị sử
dụng ngân sách chấp hành đúng pháp luật, sử dụng kinh phí ngân sách cấp tiết
kiệm, đúng mục đích, đúng chế độ, định mức, tiêu chuẩn và có hiệu quả là nhân
tố quan trọng, tạo điều kiện thuận lợi cho công tác quản lý chi NSNN.
Ch t lượng và trình độ cán bộ quản lý: Phát triển đội ngũ cán bộ công
chức đủ về số lượng và chất lượng, cơ cấu hợp lý, có tính chuyên nghiệp cao,
trình độ quản lý tiên tiến là yếu tố quan trọng để nâng cao hiệu quả hệ thống
quản lý chi NSNN.
Mức độ ứng ụng công ngh thông tin trong kế toán và thanh toán: Mức độ
phát triển khoa học công nghệ thông tin hiện đại, toàn diện, thống nhất và chuyên
nghiệp trong công tác kế toán và thanh toán, giúp tiết kiệm biên chế, thời gian xử lý
công việc, đảm bảo chất lượng thông tin, báo cáo, đồng thời tạo tiền đề để cho cải
cách về thủ tục hành chính và quy trình nghiệp vụ quản lý tài chính.
1.2.5.2. Nhân tố khách quan ảnh hưởng đến chi ngân sách c p huy n
30

Tổ chức, bộ máy quản lý: Tổ chức bộ máy quản lý chi NSNN được tổ
chức khoa học, tinh gọn và hiện đại sẽ tạo nên một chỉnh thể thống nhất, đồng
bộ trong quản lý chi NSNN.
Quy trình, nghi p vụ quản lý: Sự gọn nhẹ trong thủ tục thanh toán, sự đơn
giản trong quy trình luân chuyển chứng từ, sự chi tiết trong nội dung kiểm soát
thanh toán và sự rạch ròi về trách nhiệm của các bộ phận có liên quan sẽ tạo
điều kiện để các cơ quan Tài chính, Kho bạc quản lý chi NSNN chặt chẽ hơn,
nhanh chóng hơn và hiệu quả hơn.
Luật pháp, cơ chế chính sách: Một hệ thống cơ chế chính sách ổn định,
đồng bộ, thống nhất, đầy đủ với những quy định rõ ràng, cụ thể, có tính khả thi
cao vừa là nhân tố quan trọng, vừa là điều kiện quyết định đến chất lượng hoạt
động quản lý chi NSNN. Bởi vì, nó tạo ra cơ sở pháp lý và tạo nền tảng cho việc
đề ra các quy trình, thủ tục quản lý chi NSNN phù hợp.
H thống chế độ, định mức, tiêu chuẩn: Chế độ, tiêu chuẩn, định mức đầy
đủ, đồng bộ, phù hợp với thực tiễn là cơ sở để nâng cao chất lượng xây dựng dự
toán ngân sách và là chuẩn mực cho việc thanh tra, kiểm tra, kiểm toán, kiểm soát
việc chấp hành dự toán ngân sách hàng năm của các đơn vị sử dụng ngân sách.
1.3. Một số bài học kinh nghiệm về quản lý chi ngân sách nhà nước
1.3.1. Kinh nghiệm quản lý chi ngân sách nhà nước tại một số quận,
huyện trong nước
1.3.1 1 inh nghi m quản lý chi ngân sách nhà nước tại quận Thanh xuân Quận
Thanh Xuân nằm ở vị trí quan trọng của Thủ đô Hà Nội có nhiều thuận lợi về vị
trí trong nội thành Hà Nội, là quận có diện tích tương đối rộng
với 913,2ha, trên địa bàn quận bao gồm tất cả 11phường.
- Trong những năm vừa qua, tình hình phát triển kinh tế trên địa bàn đạt
mức độ tăng trưởng khá cao và ổn định. Kinh tế phát triển, tốc độ năm sau cao
hơn năm trước, bình quân tăng 14,93% năm. Xây dựng cơ bản, quản lý đô thị,
quản lý đất đai có nhiều tiến bộ. Đã đầu tư hàng trăm tỷ đồng xây dựng cơ sở hạ
tầng đô thị, sửa chữa nâng cấp các công trình giao thông, trường học, nhà văn
31

hóa, trạm y tế, trụ sở làm việc, cấp thoát nước, điện chiếu sáng, hệ thống chợ...
- Quận Thanh Xuân là quận được Thành phố giao nguồn chi tự cân đối từ
các nguồn thu của quận không có sự công trợ từ ngân sách cấp trên nên công tác
quản lý chi thường xuyên đã được điều hành chủ động từ khâu lập dự toán, chấp
hành dự toán và quyết toán ngân sách.
- Quận đã tiến hành khoán biên chế và khoản chi hành chính cho các đơn
vị dự toán, chủ động trong sử dụng kinh phí được ngân sách giao, sắp xếp bộ
máy, bảo đảm hoàn thành nhiệm vụ và tăng thu nhập cho cán bộ, công chức.
Thực hiện nghiêm túc việc công khai ngân sách các cấp, nhất là các quỹ nhân
dân đóng góp xây dựng cơ sở hạ tầng, đồng thời sử dụng nguồn lực huy động xã
hội hóa để đầu tư đạt hiệu quả cao.
- Việc phân cấp nguồn thu và nhiệm vụ chi cũng như tỷ lệ điều tiết các
khoản thu giữa các cấp ngân sách được thực hiện ổn định trong 4 năm đã từng
bước nâng các được tính chủ động và trách nhiệm của chính quyền địa phương
trong điều hành ngân sách, tăng nguồn vốn đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng.
1.3.2.1. Kinh nghi m quản lý chi ngân sách nhà nước Quận Cầu Gi y
Quận Cầu giấy nằm ở vị trí quan trọng của Thủ đô Hà Nội có nhiều thuận
lợi về vị trí trong nội thành Hà Nội, là quận có diện tích tương đối rộng với
12,04 km2, trên địa bàn quận bao gồm tất cả 8 phường.
- Trong những năm vừa qua, tình hình phát triển kinh tế trên địa bàn đạt
mức độ tăng trưởng khá cao và ổn định. Kinh tế phát triển, tốc độ năm sau cao
hơn năm trước, bình quân tăng 13, % năm.
Tổng thu ngân sách trên địa bàn năm 2011 thực hiện 2.108,9 tỷ đồng
(bằng 0% kế hoạch). Nguyên nhân do nền kinh tế khó khăn nên nguồn thu ngoài
quốc doanh, thu thuế ôtô, xe máy giảm và không thực hiện đấu giá quyền sử
dụng đất.
Tổng chi ngân sách ước thực hiện 515,6 tỷ đồng, đạt 5% so với dự toán.
Đảm bảo đáp ứng nhiệm vụ chính trị, kinh tế - xã hội. Nhiệm vụ chi đạt thấp do
quận không tổ chức đấu giá quyền sử dụng đất là 195 tỷ đồng, chỉ thực hiện chi
32

từ nguồn phân cấp trong cân đối nên chưa có nguồn thu để thực hiện.
Qua đây, nhận thấy quận Cầu Giấy thực hiện nhiệm vụ chi NSNN không
đạt so với Kế hoạch năm, do quận trong năm không đấu giá quyền sử dụng đất,
dẫn đến nguồn thu điều tiết không đảm bảo để thực hiện đầu tư xây dựng cơ bản
cũng như chi thường xuyên theo kế hoạch.
1.3.2. Bài học về quản lý chi ngân sách cấp huyện cho huyện Ứng Hòa
Qua nghiên cứu công tác quản lý thu chi ngân sách tại hai quận Thanh
Xuân và quận Cầu Giấy trên có thể rút ra một số kinh nghiệm sau:
- Ủy quyền để cấp huyện chủ động trong quản lý điều hành ngân sách
nhưng có sự giám sát của cấp trên.
- Coi việc công khai tài chính ngân sách các cấp là biện pháp để tăng
cường giám sát của cán bộ, công chức và nhân dân trong việc quản lý sử dụng
ngân sách ngân sách địa phương, đơn vị sử dung ngân sách, nâng cao hiệu quả
sử dụng ngân sách.
- Đẩy mạnh thực hiện việc khoán biên chế và quỹ lương, coi đây là biện
pháp để nâng cao hiệu quả công tác của bộ máy hành chính, tăng cường trách
nhiệm của đội ngũ công chức trong thực thi nhiệm vụ đồng thời tăng thu nhập
cho cán bộ công chức.
Công tác tổ chức thực hiện phải sát với dự toán đầu năm, tránh tình trạng
điều chỉnh, bổ sung, giãn hoãn công trình đầu tư, ảnh hưởng đến phát triển kinh
tế - xã hội trên địa bàn quận.
1.4. Sự cần thiết phải tăng cường quản lý chi ngân sách nhà nước cấp
huyện trong điều kiện hiện nay.
1.4.1 Xuất phát từ nền kinh tế nước ta.
Đất nước ta đang bước vào thời kỳ phát triển mạnh mẽ về mọi mặt, nền
kinh tế ngày càng năng động hơn, từng bước hội nhập cùng khu vực và thế giới.
Tuy nhiên, để tiến tới một nền kinh tế đủ mạnh có thể hội nhập cùng khu
vực và thế giới, chúng ta còn rất nhiều việc phải làm, một trong những việc cấp
bách đó là phải đổi mới cơ chế quản lý kinh tế - xã hội cho phù hợp.
33

Bắt nguồn từ yêu cầu đổi mới cơ chế quản lý kinh tế - xã hội, công tác
quản lý chi ngân sách huyện trong điều kiện hiện nay cần thiết phải được củng
cố, tăng cường, góp phần làm lành mạnh nền tài chính quốc gia, tăng cường nội
lực bằng tài chính, nâng cao hiệu quả chi của Nhà nước để đẩy mạnh và thực
hiện thắng lợi sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại đất nước, làm cho quỹ tài
chính công được quản lý chặt chẽ, thống nhất, phát huy quyền làm chủ của nhân
dân. Tăng cường công tác quản lý thu, chi ngân sách huyện còn là vấn đề phát
huy được vai trò của chính quyền cấp huyện trong việc nâng cao hiệu quả của
những nguồn thu đáp ứng cho các khoản chi, mỗi đồng chi đều tiết kiệm nhưng
có hiệu quả, đảm bảo đúng chính sách, chế độ, định mức.
1.4.2 Xuất phát từ thực trạng quản lý ngân sách huyện thời gian qua.
Cùng với sự phát triển chung của đất nước, công tác quản lý chi ngân sách
Nhà nước nói chung và thu, chi ngân sách huyện nói riêng đã có những đóng góp
tích cực, nâng cao hiệu quả sử dụng ngân sách, chống thất thoát lãng phí, đảm
bảo cho chính quyền cấp huyện thực hiện tốt chức năng nhiệm vụ của mình.
Trong công tác lập, chấp hành và quyết toán ngân sách huyện đã thực hiện
theo đúng quy định của Nhà nước. Tuy nhiên vẫn còn một số đơn vị do điều kiện
khó khăn, trình độ hạn chế, công tác quản lý còn bị buông lỏng... nên việc lập,
chấp hành và quyết toán ngân sách huyện chưa được chú ý đúng mức, từ đó dẫn
đến hiệu quả sử dụng Ngân sách Nhà nước chưa đạt hiệu quả cao.
Công tác quản lý chi ngân sách huyện còn bộc lộ những hạn chế và yếu
k m nhất định. Hạn chế cơ bản là có quá nhiều sự lãng phí trong việc sử dụng ngân
sách nhà nước, công tác quản lý chi ngân sách chưa được chặt chẽ, tinh thần trách
nhiệm chưa cao. Nguyên nhân chủ yếu của những hạn chế phải kể đó là chính
quyền cấp huyện và các cơ quan ở địa phương chưa thực sự quan tâm đúng mức
đến việc tổ chức thu và bố trí chi hợp lý; chủ trương “Nhà nước và nhân dân cùng
làm” chưa được phát huy mạnh mẽ và sâu rộng trong quần chúng nhân dân.
Trước yêu cầu đòi hỏi trong đổi mới cơ chế quản lý kinh tế và đứng trước
thực trạng công tác quản lý chi ngân sách huyện, cần thiết phải có những biện
34

pháp nhằm tăng cường công tác quản lý chi ngân sách huyện, góp phần hoàn
chỉnh cơ chế quản lý ngân sách huyện, đảm bảo cho ngân sách huyện có thể chủ
động đáp ứng được yêu cầu thực hiện các chức năng và nhiệm vụ của chính
quyền cấp huyện.
TIỂU KẾT CHƯƠNG 1
Luận văn đã hệ thống hóa cơ sở khoa học về NSNN và quản lý chi NSNN
thong qua làm rõ khái niệm, đặc điểm và chức năng về NSNN. Luận văn đã xây
dựng quan niệm về quản lý chi ngân sách nhà nước, phân tích những vấn đề lý
luận cơ bản liên quan đến quản lý chi ngân sách nhà nước như: phân cấp quản lý
chi ngân sách nhà nước, nội dung quản lý chi ngân sách nhà nước, vai trò quản
lý chi ngân sách nhà nước, …Đồng thời luận văn cũng phân tích những yếu tố
cơ bản ảnh hưởng đến quản lý chi ngân sách nhà nước như: yếu tố pháp lý, yếu
tố kinh tế - xã hội, yếu tố con người … Chương này làm cơ sở lý luận cho việc
phân tích đánh giá thực trạng và đề xuất hệ thống giải pháp nhằm hoàn thiện
công tác quản lý chi ngân sách nhà nước trên địa bàn được trình bày trong các
chương tiếp theo.
35

36

Quản Lý Chi Ngân Sách Nhà Nước Huyện Ứng Hòa, Thành Phố Hà Nội.doc

Quản Lý Chi Ngân Sách Nhà Nước Huyện Ứng Hòa, Thành Phố Hà Nội.doc

Recommended

Recommended

More Related Content

Similar to Quản Lý Chi Ngân Sách Nhà Nước Huyện Ứng Hòa, Thành Phố Hà Nội.doc

Similar to Quản Lý Chi Ngân Sách Nhà Nước Huyện Ứng Hòa, Thành Phố Hà Nội.doc (20)

More from Dịch Vụ Viết Bài Trọn Gói ZALO 0917193864

More from Dịch Vụ Viết Bài Trọn Gói ZALO 0917193864 (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (20)

Quản Lý Chi Ngân Sách Nhà Nước Huyện Ứng Hòa, Thành Phố Hà Nội.doc