Het extra geld zal naar de spaarpot gaan en wellicht, net zoals bij Fabiola, naar godsdienstige goede doelen. Op dat vlak lijkt Mathilde goed op de voormalige koningin, hét voorbeeld voor Mathilde. Net zoals Boudewijn het voorbeeld is voor Filip.

1. Waarom Filip écht koning wilde worden
Thierry Debels
Dit artikel verscheen eerder in Primo
16/5/12
De geruchten over een nakende troonsafstand van koning
Albert II worden steeds sterker. Wellicht vindt de
machtsoverdracht in de zomervakantie van 2013 plaats.
Albert II zit dan precies twintig jaar op de troon. In de
zomer van 1993 werd de jongere broer van Boudewijn
tegen de verwachting in de zesde koning der Belgen.
Filip kan volgend jaar eindelijk overnemen van zijn
vader. Hij heeft er dan een opleiding van zowat veertig
jaar opzitten. Maar doet Filip er eigenlijk een goede zaak
aan als hij koning wordt? Krijgt hij kapitaal en domeinen
van papa in de schoot geworpen? En welke interesses
heeft Mathilde eigenlijk, vergeleken met Paola die dure
kunst verzamelt als alibi om het paleis te versieren.
Civiele lijst versus dotatie
De koning in ons land krijgt een vergoeding via de
civiele lijst. Die wordt eenmaal vastgelegd bij het
aantreden van de nieuwe koning. Bij Albert was dat in
1993, toen broer Boudewijn onverwacht overleed.
Vandaag bedraagt die civiele lijst door
indexaanpassingen zowat 6 miljoen euro. Belangrijk is
dat de koning geen enkele verantwoording moet afleggen
over de besteding hiervan. In het verleden is gebleken dat
sommige koningen er in slaagden een groot deel van die
1

2. civiele lijst naar het eigen persoonlijke vermogen over te
hevelen. Van Boudewijn is geweten dat hij in de jaren
vijftig het grootste deel van zijn civiele lijst kon sparen.
Die spaarpot vormde overigens de basis van het
vermogen van 12 miljard frank (300 miljoen euro) dat de
koning bij zijn dood in 1993 achterliet. Misschien zou
het goed zijn bij de volgende koning wat meer
transparantie in te bouwen.
Dotatie
Filip krijgt op dit ogenblik een dotatie van zowat een
miljoen euro per jaar. Als hij volgend jaar koning wordt,
kan hij dus een flinke ‘salarisverhoging’ tegemoet zien.
Dat is goed nieuws voor hem en zijn echtgenote.
Hoeveel zal de nieuwe koning krijgen? Het parlement zal
de nieuwe civiele lijst op aangeven van de regering
moeten goedkeuren. In het verleden is gebleken dat bij
elke nieuwe koning een flinke sprong voorwaarts werd
gemaakt. De kans is dus groot dat de civiele lijst van
Filip een flink pak hoger zal zijn dan die van zijn vader.
Een civiele lijst van 7 of 8 miljoen euro per jaar lijkt niet
onwaarschijnlijk. Maar er zal ook rekening gehouden
moeten worden met de Vlaamse weerstand tegen het
koninghuis en de financiële crisis die dan nog steeds zal
woekeren. Veel ruimte is er dus niet om een
buitensporige ‘loonsverhoging’ toe te kennen.
Aderlating
Aangezien Albert II dan geen koning meer is, kan hij
geen civiele lijst meer krijgen. Die vergoeding is er
immers enkel voor de regerende koning. Albert krijgt dus
2

3. een financiële aderlating als hij vrijwillig aftreedt. Of
Paola dan moet stoppen met kunst bij elkaar te scharrelen
voor het paleis, is een andere vraag. Ze zal het alvast niet
meer of toch moeilijker kunnen doen op kosten van de
belastingbetaler.
De bedoeling is ook om bij de stemming van de nieuwe
civiele lijst in het parlement een nieuwe regeling inzake
dotaties door te drukken. Enkel de troonopvolger, in dit
geval Elisabeth, kan een dotatie krijgen als ze
meerderjarig is. Haar broers en zusje vallen dus uit de
boot en zullen moeten werken voor de kost.
De eerder toegekende dotaties aan Laurent, Astrid en
Fabiola blijven wel levenslang van kracht. Daarover is
een stil akkoord tussen de politieke partijen.
Troonsafstand
Krijgen Albert en Paola dan niets meer als Filip koning
wordt? Uiteraard niet.
In het verleden hebben we maar één situatie waarbij de
koning troonsafstand heeft gedaan. Leopold III trad
begin jaren vijftig onder zware politieke druk terug. Zijn
zoon Boudewijn werd eerst koninklijke prins en nadien
daadwerkelijk koning.
Voor de voormalige koning Leopold en zijn echtgenote
werd nadien goed gezorgd. Ze kregen van de regering
een een royale vergoeding waardoor ze op vorstelijke
wijze konden verder leven. Omgerekend kreeg het gezin
van Leopold III vanaf het begin van de jaren vijftig
zowat 2 miljoen euro per jaar. Ook toen Leopold III in
1983 overleed, kreeg echtgenote Lilian Baels een
jaarlijkse vergoeding. Die vergoeding bedroeg jaarlijks
zowat 400.000 euro. Als Albert II overlijdt, dan blijft
3

4. Paola koningin en zal ze net zoals Fabiola, een jaarlijkse
dotatie blijven ontvangen. Aangezien Fabiola zowat
anderhalf miljoen euro krijgt, zal de dotatie voor Paola
minstens dat bedrag zijn.
Scenario
Dat scenario van Leopold III zal ook gebruikt worden
voor Albert en Paola. Aangezien de civiele lijst bij
troonsafstand van Albert II wegvalt, moeten ze een
andere uitkering krijgen. De hoogte hiervan zal door de
regering bepaald worden. De referentiebasis zal wellicht
gevormd worden door de dotatie van Filip, zowat een
miljoen euro, en deze aan Fabiola, zowat anderhalf
miljoen euro. Dat zijn de mimimumbedragen. Het valt
niet uit te sluiten dat deze dotatie voor Albert en Paola
toch een pak hoger zal uitvallen. Als je weet dat het
gezin van Leopold III zowat twee miljoen euro kreeg, is
2 of 3 miljoen euro per jaar niet overdreven.
Belastingvrij uiteraard. Maar het kan ook een pak minder
zijn aangezien Albert en Paola flink hebben kunnen
sparen in die twintig jaar. Ze kochten zelfs 2
appartementen in Oostende, twee huizen in Frankrijk en
een peperduur jacht.
Kapitaal en domeinen
Van Albert en Paola is geweten dat ze in Châteauneuf-
Grasse enkele villa’s op een groot domein bezitten. Dat
is persoonlijk bezit van het tweetal en valt niet
automatisch in de schoot van Filip en Mathilde.
Daarvoor moeten ze wachten, net zoals u en ik, tot een
van beiden overlijdt.
4

5. Als Filip koning wordt, moet er alvast niet verhuisd
worden. Het gezin van de kroonprins woont vandaag in
het koninklijk paleis te Laken. Dat kasteel is geen
persoonlijk bezit van de prins maar behoort toe aan
België. De uitbreiding van het paleis, met de
appartementen van de kroonprins, behoort tot de
Koninklijke Schenking, een creatie van Leopold II. De
royals hebben het vruchtgebruik van deze gebouwen.
Eenmaal koning blijft Filip in zijn appartementen daar
wonen. Zijn ouders wonen op een boogscheut in de villa
Belvédère. De verwachting is dat ook zij daar blijven
wonen. Uiteraard kunnen ze dan nog vaker aanwezig zijn
in hun Zuid-Franse villa.
Zeker is dat Filip in zijn Lakense kasteel niet kan
beschikken over de meubels van Napoleon. Enkele jaren
geleden was daar ruzie over omdat de prins de
schitterende stukken niet wilde teruggeven aan het Paleis
op de Meir. Op het allerlaatste moment kwamen de
meubels toch terug. De reputatieschade was enorm
aangezien bevoegd minister Bourgeois zelfs met een
rechtszaak tegen de kroonprins dreigde.
Mathilde
Als Filip koning wordt, dan wordt Mathilde koningin.
Eigenlijk bestaat deze titel niet. In de grondwet wordt
niet eens gesproken over de echtgenote van de koning.
Voor de grondwet is ze van geen tel en bestaat ze zelfs
niet. In de werkelijkheid kan de koningin een
determinerende rol spelen. Dat zal bij Filip en Mathilde
zeker het geval zijn. Waarnemers weten dat zij de broek
draagt en dat ze ervan droomt om koningin te worden.
Het huwelijk tussen beiden is een mariage de raison, een
5

6. verstandshuwelijk dus. Zo is er een clausule in het
huwelijkscontract waarin staat dat Mathilde minstens 20
jaar gehuwd moet blijven met Filip. Het financiële aspect
speelt hierbij zeker mee Wie herinnert zich niet de ruzie
tussen de drie broers Patrick, Raoul en Henri d’Udekem
d’Acoz over een erfenis. Volgens royaltywatchers lijkt
Mathilde op haar vader Patrick en zal ze de
loonsverhoging van echtgenoot Filip met plezier
aanvaarden. Mathilde houdt van dure kleren van Natan
en laat zich graag verzorgen bij de Brusselse kapper
Roger.
Piano
De interesses van Mathilde liggen, net zoals bij Paola, op
het kunstzinnige. Maar terwijl Paola kunst verzamelt,
speelt Mathilde liever piano of begeleidt ze dochter
Elisabeth bij haar danslessen. De smaak van het koppel
is, in tegenstelling tot bij Paola, zeer conservatief. Filip
houdt van achttiende eeuwse jachttaferelen en echtgenote
Mathilde houdt van de Vlaamse primitieven. De kans dat
ze het plafond decoreert met exotische kevers zoals Paola
deed, is dan ook erg klein.
Het extra geld zal naar de spaarpot gaan en wellicht, net
zoals bij Fabiola, naar godsdienstige goede doelen. Op
dat vlak lijkt Mathilde goed op de voormalige koningin,
hét voorbeeld voor Mathilde. Net zoals Boudewijn het
voorbeeld is voor Filip.
6

7. verstandshuwelijk dus. Zo is er een clausule in het
huwelijkscontract waarin staat dat Mathilde minstens 20
jaar gehuwd moet blijven met Filip. Het financiële aspect
speelt hierbij zeker mee Wie herinnert zich niet de ruzie
tussen de drie broers Patrick, Raoul en Henri d’Udekem
d’Acoz over een erfenis. Volgens royaltywatchers lijkt
Mathilde op haar vader Patrick en zal ze de
loonsverhoging van echtgenoot Filip met plezier
aanvaarden. Mathilde houdt van dure kleren van Natan
en laat zich graag verzorgen bij de Brusselse kapper
Roger.
Piano
De interesses van Mathilde liggen, net zoals bij Paola, op
het kunstzinnige. Maar terwijl Paola kunst verzamelt,
speelt Mathilde liever piano of begeleidt ze dochter
Elisabeth bij haar danslessen. De smaak van het koppel
is, in tegenstelling tot bij Paola, zeer conservatief. Filip
houdt van achttiende eeuwse jachttaferelen en echtgenote
Mathilde houdt van de Vlaamse primitieven. De kans dat
ze het plafond decoreert met exotische kevers zoals Paola
deed, is dan ook erg klein.
Het extra geld zal naar de spaarpot gaan en wellicht, net
zoals bij Fabiola, naar godsdienstige goede doelen. Op
dat vlak lijkt Mathilde goed op de voormalige koningin,
hét voorbeeld voor Mathilde. Net zoals Boudewijn het
voorbeeld is voor Filip.
6