Βιβλιοθήκη Παντείου Πανεπιστημίου

1. Αναζήτηση πηγών και ερευνητική εργασία
Χριστίνα Κανάκη
Βιβλιοθηκονόμος, PhD
Νοέμβριος 2015

2. Τι είναι;
Αυτόνομο στάδιο της ερευνητικής εργασίας με
ανατροφοδοτικό χαρακτήρα για την εξέλιξή της
Ερευνητική διαδικασία
Αναζήτηση πηγών
• Κατανόηση του θέματος
• Ανάπτυξη νέων ιδεών
• Παρουσίαση νέας γνώσης

3. Πώς έχει αντιμετωπιστεί ;
Με προσεγγίσεις που εδράζονται στην κυρίαρχη
άποψη ότι:
.
Η χρήση του διαδικτύου επαρκεί
για να καλύψει τις πληροφοριακές
ανάγκες μαθητών και καθηγητών

4. … και εξαιτίας αυτού…
στην αφιέρωση ελάχιστου χρόνου στην επιμόρφωση
των καθηγητών και την εξοικείωση και εξάσκηση
μαθητών σε επιμέρους θέματα που
υπηρετούν την σύνδεση της αναζήτησης πηγών με την
ερευνητική εργασία με τρόπο αποδοτικό, λειτουργικό
και πρωτίστως παιδαγωγικό και
συμπίπτουν με τις επιδιώξεις της Πληροφοριακής
Παιδείας, αν την ορίσουμε απλά ως ένα σύνολο
δεξιοτήτων που συντελούν στην ανάπτυξη της
ερευνητικής ικανότητας.

5. Η άποψη μας…
Η κυρίαρχη άποψη περί διαδικτύου δεν φαίνεται να
επαληθεύεται στην πράξη και ταυτόχρονα
όσο εξακολουθεί να στηρίζεται, αποδυναμώνει το
βασικό ζητούμενο από την υιοθέτηση της ερευνητικής
εργασίας στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση:
την ενίσχυση ενός νέου και δυναμικού μοντέλου
αυτόνομης και ενεργού μάθησης.

6. Μάθηση βασισμένη σε πηγές
Resource-based Learning
Δεν είναι μια νέα έννοια, είναι παλαιά και τόσο
ευρεία ώστε να καλύπτει
κάθε μέσο που μπορεί να αξιοποιηθεί για τη μάθηση,
από το βιβλίο που αξιοποιούν οι εκπαιδευτικοί
μέχρι την ποικιλία διαφορετικού περιεχομένου από
πολλαπλές πηγές και σε διαφορετικά μέσα που
επιλέγουν οι ίδιοι οι μαθητές για να καλύψουν τις
μαθησιακές τους ανάγκες.

7. Παράγοντες επίδρασης
Η αύξηση της παραγωγής μαθησιακού υλικού
ανοικτής πρόσβασης σε πολυμεσική μορφή
Η αύξηση της χρήσης νέων τεχνολογικών εφαρμογών
για την αξιοποίησή του
&
Τα αποτελέσματα ερευνών που την θεωρούν όχι μόνο
περισσότερο αποδοτική παιδαγωγικά για τους νέους,
αλλά και πολύ πιο κοντά στον τρόπο που κατανοούν
τον κόσμο γύρω τους.

8. Πότε αποδίδει στην τυπική εκπαίδευση;
Όταν υπάρχει ένα εκπαιδευτικό σχέδιο με ρεαλιστικές
προσδοκίες.
Όταν υπάρχουν συνεργατικά σχήματα (εκπαιδευτικών,
βιβλιοθηκονόμων, πληροφορικών, γραφιστών κλπ.) που
στηρίζουν την εφαρμογή της.
Όταν η ανάμειξη των μαθητών είναι ενεργή και
αποδοτική ως προς την βελτίωση της μαθησιακής
εμπειρίας.

9. Είναι κατάλληλη μέθοδος για μαθητές;
Σε ένα εκπαιδευτικό σύστημα σαν το ελληνικό
(αναλυτικό πρόγραμμα - χρήση ενός βοηθήματος,
έλλειψη βιβλιοθηκών, ελλιπής επιμόρφωση των
εκπαιδευτικών, πρακτικές δυσκολίες στην διδασκαλία
του μαθήματος: «Ερευνητική εργασία» κλπ),
μια κατάλληλη μέθοδος για την στήριξη αυτού του
νέου μοντέλου μάθησης είναι η
Κατευθυνόμενη διερεύνηση

10. Κατευθυνόμενη διερεύνηση
Guided Inquiry
Η διερεύνηση αναφέρεται στις δράσεις με τις οποίες
οι μαθητές αντιλαμβάνονται έννοιες και φαινόμενα
του επιστημονικού, κοινωνικού και φυσικού κόσμου.
Συνήθως ως διδακτική προσέγγιση συνδέεται με τη
μέθοδο επίλυσης προβλημάτων στην οποία η
ανάμειξη των μαθητών είναι ενεργός σε όλα τα
στάδια.

11. Συμπερασματική πρόταση
Όταν το αντικείμενο της ερευνητικής εργασίας αποτελεί
μια μορφή διερεύνησης που επιχειρεί να απαντήσει σε
ένα ή περισσότερα ερευνητικά ερωτήματα,
ακολουθεί μια ορισμένη μεθοδολογική προσέγγιση που
βασίζεται σε πολλαπλές πηγές και
πρόκειται να εφαρμοστεί ως μέθοδος επίλυσης
προβλημάτων που εμπλέκει ενεργά τους μαθητές,
η αναζήτηση πηγών θα μπορούσε να υλοποιηθεί
ορίζοντας δύο πρωταρχικούς μαθησιακούς στόχους.

12. Αναζήτηση πληροφοριακών πηγών
Από το σύνολο των μαθησιακών στόχων που μπορούν να
οριστούν για τους μαθητές αναφορικά με την ικανότητα
αναζήτησης πηγών,
εστιάζουμε σε δύο:
 Είδη πληροφοριακών πηγών
 Σωστή χρήση των πηγών στο πλαίσιο των εργασιών
Οι μέθοδοι και οι τεχνικές αναζήτησης
θα σχολιαστούν στην ενότητα:
«Τα βήματα της βιβλιογραφικής έρευνας»

13. Είδη πληροφοριακών πηγών
 Ικανότητα αναγνώρισης των διαφορετικών ειδών πηγών
σχετίζεται άμεσα με την κατανόηση
πώς η πληροφορία παράγεται και πώς διαχέεται
στην εξέλιξη του χρόνου.
 Αξιοποίηση της έννοιας του Κύκλου της Πληροφορίας
χρήσιμη προσέγγιση για την κατανόηση της φύσης
και του ρόλου των πληροφοριακών πηγών.

14. Σωστή χρήση των πηγών
Κατανόηση δύο βασικών εννοιών: αναφορά και παραπομπή.
Είτε όταν γράφουμε μέσα στο κείμενο (αναφορά), είτε στο τέλος της εργασίας,
όπου οι περιγραφές των βιβλιογραφικών στοιχείων των πηγών (παραπομπή)
γράφονται σε λίστα και συγκροτούν την βιβλιογραφία της εργασίας,
ακολουθούνται τυποποιημένα πρότυπα γραφής.
Γιατί γίνεται;
 Για να προστατεύονται τα πνευματικά δικαιώματα των συγγραφέων των
οποίων το έργο έχει χρησιμοποιηθεί
Να μπορούν οι αναγνώστες της εργασίας να καταφύγουν στις πηγές που
αναφέρονται για την καλύτερη ενημέρωσή τους, αλλά και για την τεκμηρίωση
του περιεχομένου της.