SlideShare a Scribd company logo
1 of 5
Download to read offline
หมวด: ต ้นแบบเทศน์มหาชาติ ๑๓ กัณฑ์ ๑,๐๐๐ พระคาถา
เผยแพร่เมื่อ วันศุกร์, 30 สิงหาคม 2556 16:54
เขียนโดย manop
ฮิต: 6167
กัณฑ์ที่ ๑๒ ฉกษัตริย์ ๓๖ พระคาถา
กัณฑ์ฉกษัตริย์ http://www.mahachat.com/index.php/ka-12?tmpl=component&...
1 of 5 26/5/2559 19:57
พระมหาสม สุทฺธิปภาโส
ผู้ช่วยเจ้าอาวาส วัดหลักสี่ พระอารามหลวง
พระนิพนธ์ สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมานุชิตชิโนรส
--------------------------
ชาลีกุมาโร ปิ มุจลินฺทสรตีเร ขนฺธาวารํ นิวาสาเปตฺวา จตุทฺทสรถสหสฺสานิ อาคตมคฺคาภิมุขาเนวฐปาเปตฺวา
ตสฺมึ ตสฺมึ ปเทเส สีหพฺยคฺฆทีปิขคฺคาทีสุ อารกฺขํสํวิทหิ ฯ หตฺถิอาทีนํสทฺโทมหา อโหสิ ฯ
(1) ชาลีกุมาโร ปิ แม้อันว่าพระชาลีศรีสุริยราชวงศ์เมื่อดําเนินพหลจัตุรงค์เป็นกระบวนหน้า นําเสด็จสมเด็จพระ
อัยกามกุฎกรุงกษัตริย์ อันเสวยศวรรยาธิปัตย์ปิ่นประชาชาวพิไชยเชต เมื่อถึงมุจลินทประเทศโบกขรณี จึงให้ยับยั้งพยุหโยธีตั้ง
ตําหนักทัพ รับเสด็จสมเด็จพระอัยกา แล้วให้ตรวจตรากันตั้งค่าย ช้างม้ารายเป็นกันกง พลทหารล้อมวงเป็นหลั่นๆ เพื่อจะ
ป้องกันสรรพภัยพาฬมฤคจัตุบท แล้วให้พลราชรถเรียบเรียงเบี่ยงบ่ายหน้าต่อพระพิไชยเชตุดร เสียงหัยรถคชแสนยากรนี่สนั่น
สะเทื้อนสะท้านถึงเขตขัณฑ์คิรียวงกต
มหาสตฺโต ส่วนสมเด็จพระยอดประยูรยศขัตติยวงศ์พระโสตทรงสดับศัพทสําเนียงเสียงพิลึกลํ้ากัมปนาทสะดุ้ง
พระทัยไหวหวาดว่าราชปรปักษ์ชะรอยจะยกมาหาญหักชิงพิภพรบพระนครสีพี แล้วพิฆาฏฆ่าสมเด็จพระบรมชนกาธิบดีให้ดับ
ชีพ จึงยกพหลเร็วรีบมาตามติด หวังจะประหารผลาญพระชนมชีวิตอาตมะเสียกระมังในครั้งนี้ จึงพาพระเอกอัครมหิษีสุนทรเทพ
กษัตริย์ขัตติยนาเรศขึ้นสู่ศิงขรประเทศซ่อนพระองค์แล้วก็ทอดพระเนตรดูนิกรจัตุรงคราชเสนาในสถานที่นั้นแล
ตมตฺถํ ปกาเสนฺโต สตฺถา อาห
เตสํ สุตฺวาน นิคฺโฆสํ ฯลฯ ทฬฺหํ กตฺวาน มานสนฺติ
(2) ภิกฺขเวดูกรสงฆ์ผู้ทรงศีลสังวรอินทรีย์สมเด็จพระมิ่งโมลีโลกุตมาภิเศก เอกอัครมกุฎวิสุทธิสรรเพชญ์พงศ์
จึงตรัสแก่พระยอดเยาวอนงค์องค์อัคเรศราชนารี ว่า ดูกรเจ้าผู้ทรงศรีสุนทรลักษณวิลาสเลิศโน่นแน่ทิวแถวทวนธงเทิด
ทิฆัมพร เสียงหัยรถคชแสนยากรนี้ก็ก้องกึกพิลึกลั่น สะเทือนท้องพระหิมวันต์เพียงจะพังพินาศหมู่พหลพยุหบาตรกระบวนพล
ดูนี่เกลื่อนกล่นกลาดพนาเวศดุจหนึ่งคลื่นในสมุทรสาคเรศบ่รู้กี่โกฏิ มิคสงฺฆานิ ลุทฺทกา มัทรีเอ่ย เราทั้งสองนี้โสดเสมอเหมือน
มฤคมาศอันหมู่พเนจรใจฉกรรจ์กาจชวนกันมากั้นกาง วางข่ายรายปกไว้ทุกช่อง มีมือถือตะบองแบกหอกและแหลนหลาวร้อง
ป่าวกันให้เร่งเลือกสรรเอาแต่ตัวพี แล้วก็ไล่ต้อนตีให้ลงหลุมรุมกันทิ่มแทงให้ถึงชีวิตอันตราย อกเราทั้งสองในครั้งนี้นี่ก็หมาย
เหมือนฉะนั้น นี่เนื้อแท้ว่ากรรมมาตามทันจึงต้องเนรเทศให้นิราศนคเรศมาอยู่ไพร แล้วยังมิพ้นภัยหมู่อรินราช เราทั้งสองนี้ก็จะ
พินาศเสียเป็นมั่นคง ในพนัสแดนดงนี้แล้วแล
ขึ้น
เดิน
ขึ้น
กัณฑ์ฉกษัตริย์ http://www.mahachat.com/index.php/ka-12?tmpl=component&...
2 of 5 26/5/2559 19:57
(3) สมเด็จพระมัทรีศรีวิสุทธิกษัตริย์รัตนราชกัญญา เมื่อสดับสาส์นพระภัสดาอดุลเดช นางท้าวเธอก็ทอดพระ
เนตรนิกรแสนเสนี ก็ทราบว่าพลชาวพระนครสีพีแน่ตระหนัก จึงทูลพระจอมปิ่นปักอัครนเรศร์ หวังจะให้บรรเทาอุทัจเหตุใน
พระราชหฤทัย ว่า พระพุทธเจ้าข้า พระองค์อย่าได้สงสัยในพระบารมี พระร่มเกล้าจะได้ตรัสแก่พระสร้อยศรีสรรเพ็ช
ญ์โพธิญาณ จะข้ามขนสัตว์ให้พ้นโอฆกันดารจตุรปาเยศ ลุสิวาลัยนคเรศระงับภัย ถึงแม้นมาตรว่าปัจจามิตรหมู่ใดจะประทุษร้าย
ก็จะพินาศฉิบหายพ่ายแพ้พระบารมี อคฺคีว อุทกณฺณเว ดุจดังอัคคีอันน้อยนิดหนึ่งนั้นหรือจะเผาผลาญ ซึ่งมหรรณพนทีธารให้
เหือดแห้ง กระแสสินธุ์ก็จะดับแสงให้เสื่อมศูนย์ สิ้นฤทธิ์เรืองจํารูญระเริงร้อน พระองค์สิทรงพระคุณดังขุนศิขรเขาสิเนรุราช ผู้
ใดใครหรือจะอาจให้เอียงเอนอันตรายได้ จงดํารงพระหฤทัยดําริก่อน เห็นจะสมดังอุดมอัษฎาพรบ่เพี้ยนผิด อันสมเด็จพระบรม
สุราฤทธิ์ประสิทธิประสาทชะรอยจะเป็นทัพพระบิตุราชออกมารับเสด็จพระบรมหน่อสรรเพชญ์คืนพระนคร
ครั้นท้าวเธอทรงสดับก็หายอาวรณ์วางเทวษ จึงพาพระเอกอัคเรศราชกัญญา เสด็จคืนพระบรรณศาลาทรงสถิต
ทฬฺหํ กตฺวาน มานสํ มีพระกมลสมาธิจิตมิได้กัมปนาท ดุจหนึ่งสุวรรณปฏิมามาศอันบุคคลหล่อแล้วมาตั้งไว้ ในหน้าพระอาศรม
นั้นแล
ตมตฺถํ ปกาเสนโต สตฺถา อาห
นิวตฺตยิตฺวาน รถํ ฯลฯ อโถ วุฏฺฐิ น ฉิชฺชตีติ
(4) ภิกฺขเว ดูกรสงฆ์ผู้ทรงศีลสมาธิญาณ ส่วนสมเด็จพระจอมภพผู้ผ่านพระนครสีพี ศรีสญชัยนราธิวิลาส ว่าเรา
จะเข้าไปสู่สํานักพระโอรสาธิราชพร้อมกัน ก็จะบังเกิดเศร้าแสนศัลย์กําสรดโศก ด้วยอัญญมัญญวิโยคยายี ตัวของพี่นี้จะเข้าไป
ก่อน เจ้าจึงบทจรเข้าไปตามต่อภายหลัง แล้วให้สองกุมารรอรั้งอยู่สุดท้าย จึงค่อยผันผายผ่อนกันเข้าไปเป็นลําดับ แล้วท้าวเธอก็
ให้กลับทัพประเทียบพล บ่ายหน้าคืนพระนครมณฑลสกลอาณาเขต จึงเสด็จลงจากพระคชาธเรศราชกุญชร ทรงสะพักภูสิตา
ภรณ์เฉวียงพระอังสะ ประณมพระกรลีลาแลวิลาส แวดล้อมด้วยหมู่ภิมุขมาตโยดม ยุรยาตรยังพระอาศรมศักรทัตติเยศ ด้วยจะ
อภิเษกสองขัตติยาธิเบศร์บรมวงศ์ให้สืบเสวย
มไหศุรยดํารงราชอาณาจักร เมื่อทอดพระเนตรเห็นพระลูกรักมีพระทัย อันทรงประพฤติพรหมพิสัยอิสีเวส ดุจองค์สมเด็จกมเลศ
อันลีลาศ ลงมาจากพิภพสุทธาวาสบวรพิมาน พระอาการกายจิตวิเวก ทรงสังวรสัลเลขสละกาม กอปรด้วยมารยาทเสงี่ยมงาม
เงื่อนอริยพงศ์ เมื่อสองกษัตริย์ศรีสุริยวงศ์ทอดพระเนตร เห็นสมเด็จบรมนเรศราชบิดร ก็กระทําปัจจุคมนาการชุลีกรกราบลงกับ
ฝ่าพระบาท ท้าวเธอก็ยกพระหัตถ์ปรามาสเหนือพื้นพระขนองสองกษัตรา แล้วสรวมกอดพระสร้อยสุณิสาศรีสุริโยรส ประทับ
แทบพระอุระระทดทอดถอนพระหฤทัย พลางจุมพิตพระเกศจุไรรําพันพิลาป พระอัสสุชลนัยน์นี้ก็มาไหลอาบพระพักตรา จึง
ตรัสว่าโอ้อนิจจาๆ เจ้าพ่อเอ่ย กระไรเลยช่างมาตกยาก มิควรเลยจะเสวยทุกข์ลําบากถึงเพียงนี้ แล้วต่างพระองค์ก็ทรงพระ
โศกีกําสรดโศก ด้วยอัญญมัญญวิโยคเมื่อยามนั้น ครั้นระงับดับโศกศัลย์แล้ว ก็ตรัสปฏิสันถารถามถึงทุกข์ภัยพยาธิ ว่า กจฺจิ
โว กุสลํปุตฺต พระลูกเอ๋ย ยังค่อยเสวยสุขนิราศโรคันตราย ทั้งเหลือบยุงริ้นร่านไม่ราวีเลี้ยงพระชนมชีพสะดวกดีอยู่ดอกหรือพระ
ลูกแก้ว ทั้งเหล่าทีฆชาติมิได้มีมาวี่แววเบียดเบียน วเน พาฬมิคากิณฺเณ ในพระหิมเวศนี้ก็ย่อมอาเกียรณ์ไปด้วยพาลจัตุบาท ยังมีมา
ยํ่ายีถึงบริเวณพระอาวาสบ้างหรือว่าหามิได้
พระลูกท้าวเธอก็ตรัสขานไขคดีทูล ว่าข้าแต่นเรนทรสูรสมมติเทเวศร์ ผู้เป็นปิ่นปกเกศพิภพสีพี ชีวิตข้าพระบาททั้ง
สองนี้พระพุทธเจ้าข้า กสิรา ได้แต่ความลําบากยากแค้นแสนกันดาร ด้วยแสวงหามูลผลาหารมาเลี้ยงกัน เป็นนิจนิรันดร์ไม่เว้น
วาย พระคุณของลูกเอ๋ย จักเสวยความสุขสบายมาแต่ไหน มีแต่ความลําเค็ญเข็ญใจนี้มาเพิ่มพูน ดูนี่ก็เสื่อมสูญเสียขัตติยเพศ ทั้ง
พระเกียรติยศศักดาเดชนี้ก็เหือดหาย ทเมตฺยสฺสํว สารถิ ดุจหนึ่งดุรงคราชร้ายแรงพยศ อันนายสารถีกระทําให้รันทดถอยกําลัง ก็
เหมือนพระลูกจากนิเวศน์เวียงวังมาอยู่ไพรไกลฝ่าพระบาท สมเด็จพระบรมชนกนาถราชมารดา ได้แต่ทุกข์เวทนาตระตรากตระ
ตรํา พระสรีระรูปนี้ก็มาซูบคลํ้าหม่นหมอง ทั้งพระฉวีวรรณที่ผุดผ่องนี้ก็เผือดผิด ทุกสิ่งสรรพจะวิปริตกว่าแต่ก่อนกาล
เมื่อท้าวเธอจะถามข่าวสองกุมารดรุณหน่อนเรศก็ทูลเสนอประพฤติเหตุขึ้นดังนี้ ว่า พระพุทธเจ้าข้า ได้
ทรงโปรดเกล้าเกศีข้าพระบาทยังได้ทราบสาส์นพระบรมนัดดานาถทั้งสององค์พระลูกรักนี้ก็มาปลดปลงปลิดออกจากอกยกให้
เป็นทาน แก่พราหมณ์พฤฒาจารย์ผู้หนึ่ง มันหรือช่างเคียดขึ้งมาโบยตี ดุจหนึ่งว่าทาสกรรมกรทาสีอันช่วงใช้เจ้าจะตกไปแห่งหน
ตําบลใดนี้ก็ไม่ทราบเลย พระคุณของลูกเอ่ย สงสารด้วยดรุณหน่อกษัตริย์พราหมณ์มันทําโพยเป็นสาหัสไม่ปรานี คาโววสุมฺภติ
ดุจนายโคบาลอันต้อนตีซึ่งโคฝูง มันผูกข้อพระหัตถ์มัดจูงไปต่อหน้า ลูกนี้ก็ได้แต่อาดูรด้วยพระนัดดาไม่เว้นวาย พระร่มเกล้าจง
ตรัสบอกบรรยายยุบลเหตุ ให้บรรเทาทุกข์เทวษในกมลจิต สปฺปทฏฺฐํวมาณวํดุจมาณพอันอสรพิษพิฆาตขบให้ล้มสลบสิ้น
เดิน
ขึ้น
(เดิน)
เดิน
ขึ้น
เดิน
ขึ้น
เดิน ขึ้น
กัณฑ์ฉกษัตริย์ http://www.mahachat.com/index.php/ka-12?tmpl=component&...
3 of 5 26/5/2559 19:57
สมปฤดี มีบุคคลปรานีนําเอาทิพยโอสถ มาลูบไล้ให้หายหมดไม่ม้วยมอด รอดชีวิตคืนฟื้นได้อัสสาสปัสสาส ก็เหมือนหนึ่งทรง
พระกรุณาข้าพระบาทในครั้งนี้
จึงตรัสว่า อันสองกุมารกุมารีหลานรักราช ซึ่งเจ้าทรงประสาทให้เป็นทาน พระบิดานี้ก็ไถ่ธอาจารย์ด้วยพระราช
ทรัพย์สําเร็จแล้ว เจ้าจงผ่องแผ้วพูนภิรมย์ อย่าเดือดร้อนเกรียมกรมกมลโศก ท้าวเธอทรงสดับก็ระงับที่ทุกข์วิโยคค่อยเบิกบาน จึง
กราบทูลปฏิสันถารถามพระบิตุเรศ ว่า กจฺจิ นุ ตาต กุสลํทุกวันนี้พระปิ่นปกเกศมกุฎประชา ยังค่อยเสวยสุขหรรษานิราศโรค
สิ่งสรรพทุกข์โศกไม่ยายี ทั้งองค์สมเด็จพระชนนียังมีพระกมลสุข บําราศสิ่งสรรพทุกข์บ่บีฑา ยังค่อยบรรเทาที่ทรงพระโศกาถึง
ข้าพระบาท ทั้งพระจักษุโรคาพาธนี้ก็ไม่แผ้วพาน กจฺจิ อโรคํ โยคฺคนฺเต อนึ่งทั้งเหล่าจตุรงคโยธาหาญทุกหมู่หมด ม้ามิ่งมงคล
คชคเชนทร ทั้งเสนาประชากรนี้ก็ยังค่อยเกษมสุข ปราศจากสรรพพยาธิทุกข์ถ้วนทุกคน อนึ่งทั้งฟ้าฝนนี้ก็ตกตามฤดูกาล สรรพ
สิ่งธัญญาหารในอาณาเขต ยังค่อยบริบูรณ์อยู่ทั่วทุกประเทศหรือ พระพุทธเจ้าข้า
ท้าวเธอก็มีพระบัญชาตอบพระปิโยรส ว่าสิ่งซึ่งเจ้าถามนั้นก็บริบูรณ์ดีอยู่หมดไม่อันตราย ทั้งไพร่ฟ้าประชาชน
ทั้งหลายไม่เดือดร้อน พ่อผู้โอรสของบิดรจงทราบสาส์น ในกาลบัดนี้เถิด
ตมตฺถํ ปกาเสนฺโต สตฺถา อาห
อิจฺเจว มนฺตยนฺตานํ ฯลฯ ถนธาราภิสิญฺจถาติ
(5) ภิกฺขเวดูกรสงฆ์ผู้ทรงศีลสังวรสิกขา เมื่อสองกษัตริย์ตรัสสนทนาในพระราชปฏิสันถาร ขณะนั้นสมเด็จพระ
ผุสดีศรีวิมลมาลย์มกุฎอนงค์ จึงทรงพระดําริว่า ปานฉะนี้ สองกษัตริย์จักเสื่อมโศกีกําสรดโศก ซึ่งทุกข์วิโยคอันรุ่มร้อน ควร
อาตมจะบทจรสู่พระอาศรมบท นางท้าวเธอก็เสด็จด้วยดิเรกยศอย่างขัตติเยศ แวดล้อมด้วยแสนสาวสุภลักษณ์นาเรศราชกํานัล
เสด็จถึงขอบคันขัตติยาวาส ถอดฉลองพระบาทบทจรลี
ส่วนสองกษัตริย์ทอดพระเนตรเห็นพระผุสดีราชมารดา ก็เสด็จออกกระทําปัจจุคมนาน้อมพระเกศ ถวายทศนัข
ประณตบทวเรศราชชนนี
ขณะนั้นพระกัณหาชาลีบรมนัดดานาถ ก็แวดล้อมด้วยอเนกกุมารราชบริพาร เสด็จถึงอาศรมสถานทิพยนิเวศน์
ส่วนพระมัทรีได้ทอดพระเนตรเห็นพระลูกเจ้าทั้งสององค์ มิอาจที่จะดํารงพระสรีรกาย ให้ระสํ่าระสายเสียวสั่น
หวั่นๆ พระทรวงทรงพระกรรแสง เสด็จแล่นจนสุดพระแรงไม่รอรั้ง วจฺฉา พาลาว มาตรํ เสมือนหนึ่งแม่โคนมอันนิราศบุตร
ครั้นเห็นลูกแล้วก็แสนสุดกําสรดเทวษ สมเด็จพระอัคเรศราชกานดา มีพระสกลกายานี้ก็กัมปนาท ดุจแม่มดอันปีศาจเข้าสู่สิง
ส่วนสองกุมารก็วางวิ่งเข้ากอดพระชนนี สามกษัตริย์ก็ทรงพระโศกีรําพันพิลาป จนถึงซึ่งวิสัญญีภาพสลบลง ดูนี่ก็น่าพิศวง
สังเวช ขีรธารา อันว่ากระแสรสวาเรศขีโรทก ก็ไหลตกออกจากพระเต้าเข้าในคลองพระโอษฐ์สองกุมารา ผิว่าพระชาลีกัณหามิ
ได้เสวยขีรวารีรส พระหฤทัยก็จะระทวยระทดเหือดแห้งหาย นสฺสึสุ ก็จะวอดวายวางพระชนม์ชีวิต ส่วนสมเด็จบรมบพิตร
เพศยันดร เมื่อทอดพระเนตรเห็นสองบังอรอัครปิโนรส ก็ทรงพระกําสรดสิ้นสมปฤดี ทั้งสมเด็จพระอัยกาอัยกีก็กรรแสงสุดแสน
พิลาป จนถึงวิสัญญีภาพทั้งหกพระองค์ บรรดาพวกพหลจัตุรงคราชมนตรี ทั้งแสนสาวพระสนมนารีนิกรกํานัล ก็ชวนกัน
โศกศัลย์ล้มสลบซบเศียรสังเวช สิ้นทั้งบริเวณจังหวัดศักรทัตติเยศขัตติยาศรม เปรียบปานประหนึ่งว่ากําลังลมยุคันตวาต อันพัด
สาลวันให้ล้มเนรนาทเป็นมหัศจรรย์
ขณะนั้น ก็บังเกิดโกลาหลทั่วสกลกําเริบรอบสะท้านสะเทือนถึงเขตขอบจักรวาล พื้นพสุธาธารนี้ก็มากัมปนาท
ตลอดถึงพิภพสุทธาวาสอันสูงสุด สาคโร ทั้งพระมหาสาครสมุทรก็ตีฟองนองละลอก กระทบกระทั่งฝั่งกระฉอกฉะฉาดฉาน
สิเนรุปพฺพตราชา ทั้งขุนเขาพระหิมพานต์สัตตภัณฑสิเนรุราช ก็น้อมยอดอย่างจะอภิวาทพระบารมี สกฺโก เทวราชา ส่วน
สมเด็จวชิรปาณีมกุฎเทเวศทรงพระอาวัชชนาการก็ทราบเหตุแห่งมหัศจรรย์จึงบันดาลห่าฝนโบกขรวัสสันต์วัสสิกธารา ให้
ตกลงในที่ชุมนุมขัตติยวงศาทั้งหกกษัตริย์ก็ค่อยบรรเทาที่ทุกข์โทมนัสชุ่มชื่น ต่างๆ ก็ได้สติฟื้นคืนสมปฤดี พ้นจากวิสัญญีนั้น
แล
ตมตฺถํ ปกาเสนฺโต สตฺถา อาห
สมาคตานํ ญาตีนํ ฯลฯ รชฺชํ กาเรถ โน อุโภติ
เดิน
ขึ้น
เดิน
เดิน
ขึ้น
เดิน
ขึ้น
เดิน
กัณฑ์ฉกษัตริย์ http://www.mahachat.com/index.php/ka-12?tmpl=component&...
4 of 5 26/5/2559 19:57
(6) ภิกฺขเว ดูกรสงฆ์ผู้เห็นภัยในวัฏฏสงสาร เมื่อมหัศจรรย์บันดาลบังเกิดจลาจลทั่วสกลโลกธาตุ ทั้งห่าฝน
โบกขรพิรุณสารทตกลงประพรมในตําแหน่งขัตติยสมาคมควรจะปรีดา ทุกหมู่หมวดมุขมาตยาทิชาชาติ เสนาพฤฒามาตย์ราชกวี
อีกทั้งพระสนมนารีนิกรอนงค์ ทั้งพวกพหลจตุรงคราษฎร์ประชากร ก็เกิดโลมชาติสยดสยองแสยงพระเดช ต่างๆ ก็ชวนกันน้อม
เกศกราบบังคมทูล ว่า ข้าแต่นเรนทร์สูรสมมติเทวราช จงทรงพระกรุณาโปรดอดโทษที่ประมาทแต่หลังมา ขอเชิญเสด็จ
ละอองธุลีลาผนวชไพร ทรงซึ่งขัตติยวิสัยศวรรเยศ คืนพระนครอันพิเศษด้วยศิริสมบัติ สืบเสวยศวรรยาธิปัตย์ถวัลยวงศ์ เป็นมิ่ง
มกุฎดํารงสกลอาณาจักร จะได้เป็นที่พึงพํานักสัตวนิกร ให้บรรเทาที่ทุกข์เดือดร้อนระงับภัย ดุจมหาเศวตฉัตรไชยอันกางกั้น ได้
ร่มเย็นไปทั่วทุกอเนกอนันต์นิกรประชาชน จงทรงพระกรุณาโปรดรับนิมนต์ข้าพระบาท ฝูงเสนาพฤฒามาตย์ราษฎรประชา อัน
มาทูลอาราธนาอยู่นี้เถิด ฯ
ฉขตฺติยปพฺพํ นิฏฺฐิตํฯ
ประดับด้วยพระคาถา ๓๖ พระคาถา
เอวํก็มีด้วยประการดังนี้แล ฯ
(ปี่พาทย์ทําเพลงตระนอน)
เดิน
ขึ้น
กัณฑ์ฉกษัตริย์ http://www.mahachat.com/index.php/ka-12?tmpl=component&...
5 of 5 26/5/2559 19:57

More Related Content

What's hot

กัณฑ์มัทรี2๕๗
กัณฑ์มัทรี2๕๗กัณฑ์มัทรี2๕๗
กัณฑ์มัทรี2๕๗Milky' __
 
สามัคคีเภทคำฉันท์
สามัคคีเภทคำฉันท์สามัคคีเภทคำฉันท์
สามัคคีเภทคำฉันท์kanghanlom
 
พระองคุลีมาลเถระ 5.1
พระองคุลีมาลเถระ 5.1พระองคุลีมาลเถระ 5.1
พระองคุลีมาลเถระ 5.1Krusupharat
 
ประวัติศาสตร์อเมริกาใต้
ประวัติศาสตร์อเมริกาใต้ประวัติศาสตร์อเมริกาใต้
ประวัติศาสตร์อเมริกาใต้hackinteach
 
เห่ครวญ
เห่ครวญเห่ครวญ
เห่ครวญSmile Petsuk
 
สรุปนิราศภูเขาทอง
สรุปนิราศภูเขาทองสรุปนิราศภูเขาทอง
สรุปนิราศภูเขาทองkanchana13
 
กาพย์ห่อโคลงประพาสธารทองแดง
กาพย์ห่อโคลงประพาสธารทองแดงกาพย์ห่อโคลงประพาสธารทองแดง
กาพย์ห่อโคลงประพาสธารทองแดงLakkana Wuittiket
 
พุทธศาสนามหายานในไทย
พุทธศาสนามหายานในไทยพุทธศาสนามหายานในไทย
พุทธศาสนามหายานในไทยPadvee Academy
 
บทพากย์เอราวัณ
บทพากย์เอราวัณบทพากย์เอราวัณ
บทพากย์เอราวัณRodchana Pattha
 
แหล่พาอมิตตดา
แหล่พาอมิตตดาแหล่พาอมิตตดา
แหล่พาอมิตตดาTongsamut vorasan
 
สื่อการสอนอาจารย์มารินทร์ ม5มหาเวสสันดร
สื่อการสอนอาจารย์มารินทร์ ม5มหาเวสสันดรสื่อการสอนอาจารย์มารินทร์ ม5มหาเวสสันดร
สื่อการสอนอาจารย์มารินทร์ ม5มหาเวสสันดรComputer ITSWKJ
 
จิตรปทา ฉันท์ 8 จิรประภา
จิตรปทา ฉันท์ 8 จิรประภาจิตรปทา ฉันท์ 8 จิรประภา
จิตรปทา ฉันท์ 8 จิรประภาJiraprapa Noinoo
 
งานชิ้นที่ 2 แผ่นพับ
งานชิ้นที่ 2 แผ่นพับงานชิ้นที่ 2 แผ่นพับ
งานชิ้นที่ 2 แผ่นพับDeena Teala
 

What's hot (20)

5. กัณฑ์ที่ ๕ ชูชก ๗๙ พระคาถา
5. กัณฑ์ที่ ๕ ชูชก  ๗๙ พระคาถา5. กัณฑ์ที่ ๕ ชูชก  ๗๙ พระคาถา
5. กัณฑ์ที่ ๕ ชูชก ๗๙ พระคาถา
 
2. กัณฑ์ที่ ๒ หิมพานต์ ๑๓๔ พระคาถา
2. กัณฑ์ที่ ๒ หิมพานต์ ๑๓๔ พระคาถา2. กัณฑ์ที่ ๒ หิมพานต์ ๑๓๔ พระคาถา
2. กัณฑ์ที่ ๒ หิมพานต์ ๑๓๔ พระคาถา
 
4. กัณฑ์ที่ ๔ วนปเวสน์ ๕๗ พระคาถา
4. กัณฑ์ที่ ๔ วนปเวสน์  ๕๗ พระคาถา4. กัณฑ์ที่ ๔ วนปเวสน์  ๕๗ พระคาถา
4. กัณฑ์ที่ ๔ วนปเวสน์ ๕๗ พระคาถา
 
กัณฑ์มัทรี2๕๗
กัณฑ์มัทรี2๕๗กัณฑ์มัทรี2๕๗
กัณฑ์มัทรี2๕๗
 
สามัคคีเภทคำฉันท์
สามัคคีเภทคำฉันท์สามัคคีเภทคำฉันท์
สามัคคีเภทคำฉันท์
 
ลิลิตตะเลงพ่าย (สอน Ppt)[1]
ลิลิตตะเลงพ่าย (สอน Ppt)[1]ลิลิตตะเลงพ่าย (สอน Ppt)[1]
ลิลิตตะเลงพ่าย (สอน Ppt)[1]
 
พระองคุลีมาลเถระ 5.1
พระองคุลีมาลเถระ 5.1พระองคุลีมาลเถระ 5.1
พระองคุลีมาลเถระ 5.1
 
ประวัติศาสตร์อเมริกาใต้
ประวัติศาสตร์อเมริกาใต้ประวัติศาสตร์อเมริกาใต้
ประวัติศาสตร์อเมริกาใต้
 
เห่ครวญ
เห่ครวญเห่ครวญ
เห่ครวญ
 
สรุปนิราศภูเขาทอง
สรุปนิราศภูเขาทองสรุปนิราศภูเขาทอง
สรุปนิราศภูเขาทอง
 
กาพย์ห่อโคลงประพาสธารทองแดง
กาพย์ห่อโคลงประพาสธารทองแดงกาพย์ห่อโคลงประพาสธารทองแดง
กาพย์ห่อโคลงประพาสธารทองแดง
 
พุทธศาสนามหายานในไทย
พุทธศาสนามหายานในไทยพุทธศาสนามหายานในไทย
พุทธศาสนามหายานในไทย
 
วรรณศิลป์
วรรณศิลป์วรรณศิลป์
วรรณศิลป์
 
บทพากย์เอราวัณ
บทพากย์เอราวัณบทพากย์เอราวัณ
บทพากย์เอราวัณ
 
แหล่พาอมิตตดา
แหล่พาอมิตตดาแหล่พาอมิตตดา
แหล่พาอมิตตดา
 
สื่อการสอนอาจารย์มารินทร์ ม5มหาเวสสันดร
สื่อการสอนอาจารย์มารินทร์ ม5มหาเวสสันดรสื่อการสอนอาจารย์มารินทร์ ม5มหาเวสสันดร
สื่อการสอนอาจารย์มารินทร์ ม5มหาเวสสันดร
 
จิตรปทา ฉันท์ 8 จิรประภา
จิตรปทา ฉันท์ 8 จิรประภาจิตรปทา ฉันท์ 8 จิรประภา
จิตรปทา ฉันท์ 8 จิรประภา
 
งานชิ้นที่ 2 แผ่นพับ
งานชิ้นที่ 2 แผ่นพับงานชิ้นที่ 2 แผ่นพับ
งานชิ้นที่ 2 แผ่นพับ
 
รสวรรณคดี ม.1
รสวรรณคดี ม.1รสวรรณคดี ม.1
รสวรรณคดี ม.1
 
สามัคคีเภทคำฉันท์2
สามัคคีเภทคำฉันท์2สามัคคีเภทคำฉันท์2
สามัคคีเภทคำฉันท์2
 

Viewers also liked

5 strategi kunci content marketing untuk jualan online
5 strategi kunci content marketing untuk jualan online5 strategi kunci content marketing untuk jualan online
5 strategi kunci content marketing untuk jualan onlineRumia Kita
 
5 класс любишь ли ты английский язык do you love english
5 класс любишь ли ты английский язык do you love english5 класс любишь ли ты английский язык do you love english
5 класс любишь ли ты английский язык do you love englishkatherineageeva
 
Marketing 271-Spring 2016
Marketing 271-Spring 2016Marketing 271-Spring 2016
Marketing 271-Spring 2016SCC Library
 
сценарий теремок
сценарий теремоксценарий теремок
сценарий теремокkatherineageeva
 
Agumentación: art opinión
Agumentación: art opiniónAgumentación: art opinión
Agumentación: art opiniónMaribelRB
 
Nao faz-mal-ser-diferente 1-
Nao faz-mal-ser-diferente 1-Nao faz-mal-ser-diferente 1-
Nao faz-mal-ser-diferente 1-LugaraoAfecto
 
The supreme court established under the 1774 charter
The supreme court established under the 1774 charterThe supreme court established under the 1774 charter
The supreme court established under the 1774 charterCheshta Sharma
 
ADMISSION ASSESSMENT
ADMISSION ASSESSMENTADMISSION ASSESSMENT
ADMISSION ASSESSMENTBhagya Ann
 
7. Shading devices
7. Shading devices7. Shading devices
7. Shading devicesRohit Kumar
 

Viewers also liked (16)

Personal Professional Brand
Personal Professional BrandPersonal Professional Brand
Personal Professional Brand
 
5 strategi kunci content marketing untuk jualan online
5 strategi kunci content marketing untuk jualan online5 strategi kunci content marketing untuk jualan online
5 strategi kunci content marketing untuk jualan online
 
5 класс любишь ли ты английский язык do you love english
5 класс любишь ли ты английский язык do you love english5 класс любишь ли ты английский язык do you love english
5 класс любишь ли ты английский язык do you love english
 
Статья
СтатьяСтатья
Статья
 
13. กัณฑ์ที่ ๑๓ นครกัณฑ์ ๔๘ พระคาถา
13. กัณฑ์ที่ ๑๓ นครกัณฑ์  ๔๘ พระคาถา13. กัณฑ์ที่ ๑๓ นครกัณฑ์  ๔๘ พระคาถา
13. กัณฑ์ที่ ๑๓ นครกัณฑ์ ๔๘ พระคาถา
 
materi cake (kue)
materi cake (kue)materi cake (kue)
materi cake (kue)
 
Marketing 271-Spring 2016
Marketing 271-Spring 2016Marketing 271-Spring 2016
Marketing 271-Spring 2016
 
Munir ahmed
Munir ahmedMunir ahmed
Munir ahmed
 
сценарий теремок
сценарий теремоксценарий теремок
сценарий теремок
 
Agumentación: art opinión
Agumentación: art opiniónAgumentación: art opinión
Agumentación: art opinión
 
បទានុក្រមខ្មែរ​ ១ Padanukram vol.​​ 1
បទានុក្រមខ្មែរ​ ១ Padanukram vol.​​ 1បទានុក្រមខ្មែរ​ ១ Padanukram vol.​​ 1
បទានុក្រមខ្មែរ​ ១ Padanukram vol.​​ 1
 
ไอน์สไตน์ ในพุทธปรัชญา
ไอน์สไตน์ ในพุทธปรัชญาไอน์สไตน์ ในพุทธปรัชญา
ไอน์สไตน์ ในพุทธปรัชญา
 
Nao faz-mal-ser-diferente 1-
Nao faz-mal-ser-diferente 1-Nao faz-mal-ser-diferente 1-
Nao faz-mal-ser-diferente 1-
 
The supreme court established under the 1774 charter
The supreme court established under the 1774 charterThe supreme court established under the 1774 charter
The supreme court established under the 1774 charter
 
ADMISSION ASSESSMENT
ADMISSION ASSESSMENTADMISSION ASSESSMENT
ADMISSION ASSESSMENT
 
7. Shading devices
7. Shading devices7. Shading devices
7. Shading devices
 

More from สุเมธี​​​​ ตี่พนมโอรัล / សុមេធី ទីភ្នំឱរ៉ាល់ (Sumedhi TyPhnomAoral)

More from สุเมธี​​​​ ตี่พนมโอรัล / សុមេធី ទីភ្នំឱរ៉ាល់ (Sumedhi TyPhnomAoral) (20)

ทำตัวกิริยาศัพท์ ตามขั้นตอน อย่างง่าย _ Step By Step _Pali Verb Building
ทำตัวกิริยาศัพท์ ตามขั้นตอน อย่างง่าย _ Step By Step _Pali Verb Buildingทำตัวกิริยาศัพท์ ตามขั้นตอน อย่างง่าย _ Step By Step _Pali Verb Building
ทำตัวกิริยาศัพท์ ตามขั้นตอน อย่างง่าย _ Step By Step _Pali Verb Building
 
ประโยคโบราณ ในพระธัมมปทัฏฐกถา _ _การใช้ภาษาบาลี.pdf
ประโยคโบราณ ในพระธัมมปทัฏฐกถา _ _การใช้ภาษาบาลี.pdfประโยคโบราณ ในพระธัมมปทัฏฐกถา _ _การใช้ภาษาบาลี.pdf
ประโยคโบราณ ในพระธัมมปทัฏฐกถา _ _การใช้ภาษาบาลี.pdf
 
ประโยคแบบ ในภาษาบาลี _ _การใช้ภาษาบาลี.pdf
ประโยคแบบ ในภาษาบาลี _ _การใช้ภาษาบาลี.pdfประโยคแบบ ในภาษาบาลี _ _การใช้ภาษาบาลี.pdf
ประโยคแบบ ในภาษาบาลี _ _การใช้ภาษาบาลี.pdf
 
การใช้ สเจ ศัพท์ ในประโยคเงื่อนไข _ การใช้ภาษาบาลี
การใช้ สเจ ศัพท์ ในประโยคเงื่อนไข _ การใช้ภาษาบาลีการใช้ สเจ ศัพท์ ในประโยคเงื่อนไข _ การใช้ภาษาบาลี
การใช้ สเจ ศัพท์ ในประโยคเงื่อนไข _ การใช้ภาษาบาลี
 
การสร้างประโยคคำถามในภาษาบาลี_การใช้ภาษาบาลี
การสร้างประโยคคำถามในภาษาบาลี_การใช้ภาษาบาลีการสร้างประโยคคำถามในภาษาบาลี_การใช้ภาษาบาลี
การสร้างประโยคคำถามในภาษาบาลี_การใช้ภาษาบาลี
 
ประโยคที่กิริยาซ้อนกัน และหลักการแปลมคธเป็นไทย.pdf
ประโยคที่กิริยาซ้อนกัน และหลักการแปลมคธเป็นไทย.pdfประโยคที่กิริยาซ้อนกัน และหลักการแปลมคธเป็นไทย.pdf
ประโยคที่กิริยาซ้อนกัน และหลักการแปลมคธเป็นไทย.pdf
 
การแปลบทสมาสที่สัมพันธ์กับบทอื่นๆ_Samasa Relating To Other Words
การแปลบทสมาสที่สัมพันธ์กับบทอื่นๆ_Samasa Relating To Other Wordsการแปลบทสมาสที่สัมพันธ์กับบทอื่นๆ_Samasa Relating To Other Words
การแปลบทสมาสที่สัมพันธ์กับบทอื่นๆ_Samasa Relating To Other Words
 
คําเรียกญาติ (บาลี-ไทย-อังกฤษ)_Family Tree Pali.pdf
คําเรียกญาติ (บาลี-ไทย-อังกฤษ)_Family Tree Pali.pdfคําเรียกญาติ (บาลี-ไทย-อังกฤษ)_Family Tree Pali.pdf
คําเรียกญาติ (บาลี-ไทย-อังกฤษ)_Family Tree Pali.pdf
 
ประมวลศัพท์บาลี ตามหมวดหมู่ _ Pali_Vocab
ประมวลศัพท์บาลี ตามหมวดหมู่ _ Pali_Vocabประมวลศัพท์บาลี ตามหมวดหมู่ _ Pali_Vocab
ประมวลศัพท์บาลี ตามหมวดหมู่ _ Pali_Vocab
 
การแปล อนฺต, มาน, ต, ตฺวา ปัจจัย_Anta-Mana-Ta-Tva_Translation
การแปล  อนฺต,  มาน,  ต,  ตฺวา  ปัจจัย_Anta-Mana-Ta-Tva_Translationการแปล  อนฺต,  มาน,  ต,  ตฺวา  ปัจจัย_Anta-Mana-Ta-Tva_Translation
การแปล อนฺต, มาน, ต, ตฺวา ปัจจัย_Anta-Mana-Ta-Tva_Translation
 
ปัญหาและเฉลย วิชาบาลีไวยากรณ์ ป.ธ.3 พ.ศ.2550-2566 (17 ปี)_Pali grammar Exam A...
ปัญหาและเฉลย วิชาบาลีไวยากรณ์ ป.ธ.3 พ.ศ.2550-2566 (17 ปี)_Pali grammar Exam A...ปัญหาและเฉลย วิชาบาลีไวยากรณ์ ป.ธ.3 พ.ศ.2550-2566 (17 ปี)_Pali grammar Exam A...
ปัญหาและเฉลย วิชาบาลีไวยากรณ์ ป.ธ.3 พ.ศ.2550-2566 (17 ปี)_Pali grammar Exam A...
 
ปัญหาและเฉลย วิชาบาลีไวยากรณ์ ป.ย.1-2 พ.ศ.2511-2566 (56 ปี)_Pali grammar Exam...
ปัญหาและเฉลย วิชาบาลีไวยากรณ์ ป.ย.1-2 พ.ศ.2511-2566 (56 ปี)_Pali grammar Exam...ปัญหาและเฉลย วิชาบาลีไวยากรณ์ ป.ย.1-2 พ.ศ.2511-2566 (56 ปี)_Pali grammar Exam...
ปัญหาและเฉลย วิชาบาลีไวยากรณ์ ป.ย.1-2 พ.ศ.2511-2566 (56 ปี)_Pali grammar Exam...
 
หลักการแปลบาลี 8 ประการ _ หลักการแปลมคธเป็นไทย 8 ประการ
หลักการแปลบาลี 8 ประการ _  หลักการแปลมคธเป็นไทย 8 ประการหลักการแปลบาลี 8 ประการ _  หลักการแปลมคธเป็นไทย 8 ประการ
หลักการแปลบาลี 8 ประการ _ หลักการแปลมคธเป็นไทย 8 ประการ
 
ปัญหาและเฉลยข้อสอบ ป.ธ.3 วิชาไวยากรณ์ฉบับปรับปรุง_ปี ๒๕๑๑-๒๕๖๑.pdf
ปัญหาและเฉลยข้อสอบ ป.ธ.3 วิชาไวยากรณ์ฉบับปรับปรุง_ปี ๒๕๑๑-๒๕๖๑.pdfปัญหาและเฉลยข้อสอบ ป.ธ.3 วิชาไวยากรณ์ฉบับปรับปรุง_ปี ๒๕๑๑-๒๕๖๑.pdf
ปัญหาและเฉลยข้อสอบ ป.ธ.3 วิชาไวยากรณ์ฉบับปรับปรุง_ปี ๒๕๑๑-๒๕๖๑.pdf
 
ปัญหาและเฉลยบาลีไวยากรณ์ ประโยค 1-2 ปี ๒๕๑๑-๒๕๖๑.pdf
ปัญหาและเฉลยบาลีไวยากรณ์ ประโยค 1-2 ปี ๒๕๑๑-๒๕๖๑.pdfปัญหาและเฉลยบาลีไวยากรณ์ ประโยค 1-2 ปี ๒๕๑๑-๒๕๖๑.pdf
ปัญหาและเฉลยบาลีไวยากรณ์ ประโยค 1-2 ปี ๒๕๑๑-๒๕๖๑.pdf
 
ธมฺมปทฏฺฐกถา (๘ ภาค รวมเล่ม)_ธรรมบท ภาคที่ 1-8 รวมเล่ม ฉบับภาษาบาลี
ธมฺมปทฏฺฐกถา (๘ ภาค รวมเล่ม)_ธรรมบท ภาคที่ 1-8 รวมเล่ม  ฉบับภาษาบาลีธมฺมปทฏฺฐกถา (๘ ภาค รวมเล่ม)_ธรรมบท ภาคที่ 1-8 รวมเล่ม  ฉบับภาษาบาลี
ธมฺมปทฏฺฐกถา (๘ ภาค รวมเล่ม)_ธรรมบท ภาคที่ 1-8 รวมเล่ม ฉบับภาษาบาลี
 
อภิธานวรรณนา_พจนานุกรมว่าด้วยศัพท์ที่เป็นนามบัญญัติของเนื้อความที่มีปรากฏอยู่...
อภิธานวรรณนา_พจนานุกรมว่าด้วยศัพท์ที่เป็นนามบัญญัติของเนื้อความที่มีปรากฏอยู่...อภิธานวรรณนา_พจนานุกรมว่าด้วยศัพท์ที่เป็นนามบัญญัติของเนื้อความที่มีปรากฏอยู่...
อภิธานวรรณนา_พจนานุกรมว่าด้วยศัพท์ที่เป็นนามบัญญัติของเนื้อความที่มีปรากฏอยู่...
 
สำนวนแต่งไทยเป็นมคธ สำนักงานแม่กองบาลี & กองพุทธศาสนศึกษา (1)_(2).pdf
สำนวนแต่งไทยเป็นมคธ  สำนักงานแม่กองบาลี & กองพุทธศาสนศึกษา (1)_(2).pdfสำนวนแต่งไทยเป็นมคธ  สำนักงานแม่กองบาลี & กองพุทธศาสนศึกษา (1)_(2).pdf
สำนวนแต่งไทยเป็นมคธ สำนักงานแม่กองบาลี & กองพุทธศาสนศึกษา (1)_(2).pdf
 
จูฬธาตุปัจจยโชติกา _ พจนานุกรมบาลี-บาลี
จูฬธาตุปัจจยโชติกา  _  พจนานุกรมบาลี-บาลีจูฬธาตุปัจจยโชติกา  _  พจนานุกรมบาลี-บาลี
จูฬธาตุปัจจยโชติกา _ พจนานุกรมบาลี-บาลี
 
ธรรมบท ภาคที่ 8 แปลโดยพยัญชนะ ฉบับสองภาษา (ไทย-บาลี).pdf
ธรรมบท ภาคที่ 8 แปลโดยพยัญชนะ ฉบับสองภาษา (ไทย-บาลี).pdfธรรมบท ภาคที่ 8 แปลโดยพยัญชนะ ฉบับสองภาษา (ไทย-บาลี).pdf
ธรรมบท ภาคที่ 8 แปลโดยพยัญชนะ ฉบับสองภาษา (ไทย-บาลี).pdf
 

12. กัณฑ์ที่ ๑๒ ฉกษัตริย์ ๓๖ พระคาถา

  • 1. หมวด: ต ้นแบบเทศน์มหาชาติ ๑๓ กัณฑ์ ๑,๐๐๐ พระคาถา เผยแพร่เมื่อ วันศุกร์, 30 สิงหาคม 2556 16:54 เขียนโดย manop ฮิต: 6167 กัณฑ์ที่ ๑๒ ฉกษัตริย์ ๓๖ พระคาถา กัณฑ์ฉกษัตริย์ http://www.mahachat.com/index.php/ka-12?tmpl=component&... 1 of 5 26/5/2559 19:57
  • 2. พระมหาสม สุทฺธิปภาโส ผู้ช่วยเจ้าอาวาส วัดหลักสี่ พระอารามหลวง พระนิพนธ์ สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมานุชิตชิโนรส -------------------------- ชาลีกุมาโร ปิ มุจลินฺทสรตีเร ขนฺธาวารํ นิวาสาเปตฺวา จตุทฺทสรถสหสฺสานิ อาคตมคฺคาภิมุขาเนวฐปาเปตฺวา ตสฺมึ ตสฺมึ ปเทเส สีหพฺยคฺฆทีปิขคฺคาทีสุ อารกฺขํสํวิทหิ ฯ หตฺถิอาทีนํสทฺโทมหา อโหสิ ฯ (1) ชาลีกุมาโร ปิ แม้อันว่าพระชาลีศรีสุริยราชวงศ์เมื่อดําเนินพหลจัตุรงค์เป็นกระบวนหน้า นําเสด็จสมเด็จพระ อัยกามกุฎกรุงกษัตริย์ อันเสวยศวรรยาธิปัตย์ปิ่นประชาชาวพิไชยเชต เมื่อถึงมุจลินทประเทศโบกขรณี จึงให้ยับยั้งพยุหโยธีตั้ง ตําหนักทัพ รับเสด็จสมเด็จพระอัยกา แล้วให้ตรวจตรากันตั้งค่าย ช้างม้ารายเป็นกันกง พลทหารล้อมวงเป็นหลั่นๆ เพื่อจะ ป้องกันสรรพภัยพาฬมฤคจัตุบท แล้วให้พลราชรถเรียบเรียงเบี่ยงบ่ายหน้าต่อพระพิไชยเชตุดร เสียงหัยรถคชแสนยากรนี่สนั่น สะเทื้อนสะท้านถึงเขตขัณฑ์คิรียวงกต มหาสตฺโต ส่วนสมเด็จพระยอดประยูรยศขัตติยวงศ์พระโสตทรงสดับศัพทสําเนียงเสียงพิลึกลํ้ากัมปนาทสะดุ้ง พระทัยไหวหวาดว่าราชปรปักษ์ชะรอยจะยกมาหาญหักชิงพิภพรบพระนครสีพี แล้วพิฆาฏฆ่าสมเด็จพระบรมชนกาธิบดีให้ดับ ชีพ จึงยกพหลเร็วรีบมาตามติด หวังจะประหารผลาญพระชนมชีวิตอาตมะเสียกระมังในครั้งนี้ จึงพาพระเอกอัครมหิษีสุนทรเทพ กษัตริย์ขัตติยนาเรศขึ้นสู่ศิงขรประเทศซ่อนพระองค์แล้วก็ทอดพระเนตรดูนิกรจัตุรงคราชเสนาในสถานที่นั้นแล ตมตฺถํ ปกาเสนฺโต สตฺถา อาห เตสํ สุตฺวาน นิคฺโฆสํ ฯลฯ ทฬฺหํ กตฺวาน มานสนฺติ (2) ภิกฺขเวดูกรสงฆ์ผู้ทรงศีลสังวรอินทรีย์สมเด็จพระมิ่งโมลีโลกุตมาภิเศก เอกอัครมกุฎวิสุทธิสรรเพชญ์พงศ์ จึงตรัสแก่พระยอดเยาวอนงค์องค์อัคเรศราชนารี ว่า ดูกรเจ้าผู้ทรงศรีสุนทรลักษณวิลาสเลิศโน่นแน่ทิวแถวทวนธงเทิด ทิฆัมพร เสียงหัยรถคชแสนยากรนี้ก็ก้องกึกพิลึกลั่น สะเทือนท้องพระหิมวันต์เพียงจะพังพินาศหมู่พหลพยุหบาตรกระบวนพล ดูนี่เกลื่อนกล่นกลาดพนาเวศดุจหนึ่งคลื่นในสมุทรสาคเรศบ่รู้กี่โกฏิ มิคสงฺฆานิ ลุทฺทกา มัทรีเอ่ย เราทั้งสองนี้โสดเสมอเหมือน มฤคมาศอันหมู่พเนจรใจฉกรรจ์กาจชวนกันมากั้นกาง วางข่ายรายปกไว้ทุกช่อง มีมือถือตะบองแบกหอกและแหลนหลาวร้อง ป่าวกันให้เร่งเลือกสรรเอาแต่ตัวพี แล้วก็ไล่ต้อนตีให้ลงหลุมรุมกันทิ่มแทงให้ถึงชีวิตอันตราย อกเราทั้งสองในครั้งนี้นี่ก็หมาย เหมือนฉะนั้น นี่เนื้อแท้ว่ากรรมมาตามทันจึงต้องเนรเทศให้นิราศนคเรศมาอยู่ไพร แล้วยังมิพ้นภัยหมู่อรินราช เราทั้งสองนี้ก็จะ พินาศเสียเป็นมั่นคง ในพนัสแดนดงนี้แล้วแล ขึ้น เดิน ขึ้น กัณฑ์ฉกษัตริย์ http://www.mahachat.com/index.php/ka-12?tmpl=component&... 2 of 5 26/5/2559 19:57
  • 3. (3) สมเด็จพระมัทรีศรีวิสุทธิกษัตริย์รัตนราชกัญญา เมื่อสดับสาส์นพระภัสดาอดุลเดช นางท้าวเธอก็ทอดพระ เนตรนิกรแสนเสนี ก็ทราบว่าพลชาวพระนครสีพีแน่ตระหนัก จึงทูลพระจอมปิ่นปักอัครนเรศร์ หวังจะให้บรรเทาอุทัจเหตุใน พระราชหฤทัย ว่า พระพุทธเจ้าข้า พระองค์อย่าได้สงสัยในพระบารมี พระร่มเกล้าจะได้ตรัสแก่พระสร้อยศรีสรรเพ็ช ญ์โพธิญาณ จะข้ามขนสัตว์ให้พ้นโอฆกันดารจตุรปาเยศ ลุสิวาลัยนคเรศระงับภัย ถึงแม้นมาตรว่าปัจจามิตรหมู่ใดจะประทุษร้าย ก็จะพินาศฉิบหายพ่ายแพ้พระบารมี อคฺคีว อุทกณฺณเว ดุจดังอัคคีอันน้อยนิดหนึ่งนั้นหรือจะเผาผลาญ ซึ่งมหรรณพนทีธารให้ เหือดแห้ง กระแสสินธุ์ก็จะดับแสงให้เสื่อมศูนย์ สิ้นฤทธิ์เรืองจํารูญระเริงร้อน พระองค์สิทรงพระคุณดังขุนศิขรเขาสิเนรุราช ผู้ ใดใครหรือจะอาจให้เอียงเอนอันตรายได้ จงดํารงพระหฤทัยดําริก่อน เห็นจะสมดังอุดมอัษฎาพรบ่เพี้ยนผิด อันสมเด็จพระบรม สุราฤทธิ์ประสิทธิประสาทชะรอยจะเป็นทัพพระบิตุราชออกมารับเสด็จพระบรมหน่อสรรเพชญ์คืนพระนคร ครั้นท้าวเธอทรงสดับก็หายอาวรณ์วางเทวษ จึงพาพระเอกอัคเรศราชกัญญา เสด็จคืนพระบรรณศาลาทรงสถิต ทฬฺหํ กตฺวาน มานสํ มีพระกมลสมาธิจิตมิได้กัมปนาท ดุจหนึ่งสุวรรณปฏิมามาศอันบุคคลหล่อแล้วมาตั้งไว้ ในหน้าพระอาศรม นั้นแล ตมตฺถํ ปกาเสนโต สตฺถา อาห นิวตฺตยิตฺวาน รถํ ฯลฯ อโถ วุฏฺฐิ น ฉิชฺชตีติ (4) ภิกฺขเว ดูกรสงฆ์ผู้ทรงศีลสมาธิญาณ ส่วนสมเด็จพระจอมภพผู้ผ่านพระนครสีพี ศรีสญชัยนราธิวิลาส ว่าเรา จะเข้าไปสู่สํานักพระโอรสาธิราชพร้อมกัน ก็จะบังเกิดเศร้าแสนศัลย์กําสรดโศก ด้วยอัญญมัญญวิโยคยายี ตัวของพี่นี้จะเข้าไป ก่อน เจ้าจึงบทจรเข้าไปตามต่อภายหลัง แล้วให้สองกุมารรอรั้งอยู่สุดท้าย จึงค่อยผันผายผ่อนกันเข้าไปเป็นลําดับ แล้วท้าวเธอก็ ให้กลับทัพประเทียบพล บ่ายหน้าคืนพระนครมณฑลสกลอาณาเขต จึงเสด็จลงจากพระคชาธเรศราชกุญชร ทรงสะพักภูสิตา ภรณ์เฉวียงพระอังสะ ประณมพระกรลีลาแลวิลาส แวดล้อมด้วยหมู่ภิมุขมาตโยดม ยุรยาตรยังพระอาศรมศักรทัตติเยศ ด้วยจะ อภิเษกสองขัตติยาธิเบศร์บรมวงศ์ให้สืบเสวย มไหศุรยดํารงราชอาณาจักร เมื่อทอดพระเนตรเห็นพระลูกรักมีพระทัย อันทรงประพฤติพรหมพิสัยอิสีเวส ดุจองค์สมเด็จกมเลศ อันลีลาศ ลงมาจากพิภพสุทธาวาสบวรพิมาน พระอาการกายจิตวิเวก ทรงสังวรสัลเลขสละกาม กอปรด้วยมารยาทเสงี่ยมงาม เงื่อนอริยพงศ์ เมื่อสองกษัตริย์ศรีสุริยวงศ์ทอดพระเนตร เห็นสมเด็จบรมนเรศราชบิดร ก็กระทําปัจจุคมนาการชุลีกรกราบลงกับ ฝ่าพระบาท ท้าวเธอก็ยกพระหัตถ์ปรามาสเหนือพื้นพระขนองสองกษัตรา แล้วสรวมกอดพระสร้อยสุณิสาศรีสุริโยรส ประทับ แทบพระอุระระทดทอดถอนพระหฤทัย พลางจุมพิตพระเกศจุไรรําพันพิลาป พระอัสสุชลนัยน์นี้ก็มาไหลอาบพระพักตรา จึง ตรัสว่าโอ้อนิจจาๆ เจ้าพ่อเอ่ย กระไรเลยช่างมาตกยาก มิควรเลยจะเสวยทุกข์ลําบากถึงเพียงนี้ แล้วต่างพระองค์ก็ทรงพระ โศกีกําสรดโศก ด้วยอัญญมัญญวิโยคเมื่อยามนั้น ครั้นระงับดับโศกศัลย์แล้ว ก็ตรัสปฏิสันถารถามถึงทุกข์ภัยพยาธิ ว่า กจฺจิ โว กุสลํปุตฺต พระลูกเอ๋ย ยังค่อยเสวยสุขนิราศโรคันตราย ทั้งเหลือบยุงริ้นร่านไม่ราวีเลี้ยงพระชนมชีพสะดวกดีอยู่ดอกหรือพระ ลูกแก้ว ทั้งเหล่าทีฆชาติมิได้มีมาวี่แววเบียดเบียน วเน พาฬมิคากิณฺเณ ในพระหิมเวศนี้ก็ย่อมอาเกียรณ์ไปด้วยพาลจัตุบาท ยังมีมา ยํ่ายีถึงบริเวณพระอาวาสบ้างหรือว่าหามิได้ พระลูกท้าวเธอก็ตรัสขานไขคดีทูล ว่าข้าแต่นเรนทรสูรสมมติเทเวศร์ ผู้เป็นปิ่นปกเกศพิภพสีพี ชีวิตข้าพระบาททั้ง สองนี้พระพุทธเจ้าข้า กสิรา ได้แต่ความลําบากยากแค้นแสนกันดาร ด้วยแสวงหามูลผลาหารมาเลี้ยงกัน เป็นนิจนิรันดร์ไม่เว้น วาย พระคุณของลูกเอ๋ย จักเสวยความสุขสบายมาแต่ไหน มีแต่ความลําเค็ญเข็ญใจนี้มาเพิ่มพูน ดูนี่ก็เสื่อมสูญเสียขัตติยเพศ ทั้ง พระเกียรติยศศักดาเดชนี้ก็เหือดหาย ทเมตฺยสฺสํว สารถิ ดุจหนึ่งดุรงคราชร้ายแรงพยศ อันนายสารถีกระทําให้รันทดถอยกําลัง ก็ เหมือนพระลูกจากนิเวศน์เวียงวังมาอยู่ไพรไกลฝ่าพระบาท สมเด็จพระบรมชนกนาถราชมารดา ได้แต่ทุกข์เวทนาตระตรากตระ ตรํา พระสรีระรูปนี้ก็มาซูบคลํ้าหม่นหมอง ทั้งพระฉวีวรรณที่ผุดผ่องนี้ก็เผือดผิด ทุกสิ่งสรรพจะวิปริตกว่าแต่ก่อนกาล เมื่อท้าวเธอจะถามข่าวสองกุมารดรุณหน่อนเรศก็ทูลเสนอประพฤติเหตุขึ้นดังนี้ ว่า พระพุทธเจ้าข้า ได้ ทรงโปรดเกล้าเกศีข้าพระบาทยังได้ทราบสาส์นพระบรมนัดดานาถทั้งสององค์พระลูกรักนี้ก็มาปลดปลงปลิดออกจากอกยกให้ เป็นทาน แก่พราหมณ์พฤฒาจารย์ผู้หนึ่ง มันหรือช่างเคียดขึ้งมาโบยตี ดุจหนึ่งว่าทาสกรรมกรทาสีอันช่วงใช้เจ้าจะตกไปแห่งหน ตําบลใดนี้ก็ไม่ทราบเลย พระคุณของลูกเอ่ย สงสารด้วยดรุณหน่อกษัตริย์พราหมณ์มันทําโพยเป็นสาหัสไม่ปรานี คาโววสุมฺภติ ดุจนายโคบาลอันต้อนตีซึ่งโคฝูง มันผูกข้อพระหัตถ์มัดจูงไปต่อหน้า ลูกนี้ก็ได้แต่อาดูรด้วยพระนัดดาไม่เว้นวาย พระร่มเกล้าจง ตรัสบอกบรรยายยุบลเหตุ ให้บรรเทาทุกข์เทวษในกมลจิต สปฺปทฏฺฐํวมาณวํดุจมาณพอันอสรพิษพิฆาตขบให้ล้มสลบสิ้น เดิน ขึ้น (เดิน) เดิน ขึ้น เดิน ขึ้น เดิน ขึ้น กัณฑ์ฉกษัตริย์ http://www.mahachat.com/index.php/ka-12?tmpl=component&... 3 of 5 26/5/2559 19:57
  • 4. สมปฤดี มีบุคคลปรานีนําเอาทิพยโอสถ มาลูบไล้ให้หายหมดไม่ม้วยมอด รอดชีวิตคืนฟื้นได้อัสสาสปัสสาส ก็เหมือนหนึ่งทรง พระกรุณาข้าพระบาทในครั้งนี้ จึงตรัสว่า อันสองกุมารกุมารีหลานรักราช ซึ่งเจ้าทรงประสาทให้เป็นทาน พระบิดานี้ก็ไถ่ธอาจารย์ด้วยพระราช ทรัพย์สําเร็จแล้ว เจ้าจงผ่องแผ้วพูนภิรมย์ อย่าเดือดร้อนเกรียมกรมกมลโศก ท้าวเธอทรงสดับก็ระงับที่ทุกข์วิโยคค่อยเบิกบาน จึง กราบทูลปฏิสันถารถามพระบิตุเรศ ว่า กจฺจิ นุ ตาต กุสลํทุกวันนี้พระปิ่นปกเกศมกุฎประชา ยังค่อยเสวยสุขหรรษานิราศโรค สิ่งสรรพทุกข์โศกไม่ยายี ทั้งองค์สมเด็จพระชนนียังมีพระกมลสุข บําราศสิ่งสรรพทุกข์บ่บีฑา ยังค่อยบรรเทาที่ทรงพระโศกาถึง ข้าพระบาท ทั้งพระจักษุโรคาพาธนี้ก็ไม่แผ้วพาน กจฺจิ อโรคํ โยคฺคนฺเต อนึ่งทั้งเหล่าจตุรงคโยธาหาญทุกหมู่หมด ม้ามิ่งมงคล คชคเชนทร ทั้งเสนาประชากรนี้ก็ยังค่อยเกษมสุข ปราศจากสรรพพยาธิทุกข์ถ้วนทุกคน อนึ่งทั้งฟ้าฝนนี้ก็ตกตามฤดูกาล สรรพ สิ่งธัญญาหารในอาณาเขต ยังค่อยบริบูรณ์อยู่ทั่วทุกประเทศหรือ พระพุทธเจ้าข้า ท้าวเธอก็มีพระบัญชาตอบพระปิโยรส ว่าสิ่งซึ่งเจ้าถามนั้นก็บริบูรณ์ดีอยู่หมดไม่อันตราย ทั้งไพร่ฟ้าประชาชน ทั้งหลายไม่เดือดร้อน พ่อผู้โอรสของบิดรจงทราบสาส์น ในกาลบัดนี้เถิด ตมตฺถํ ปกาเสนฺโต สตฺถา อาห อิจฺเจว มนฺตยนฺตานํ ฯลฯ ถนธาราภิสิญฺจถาติ (5) ภิกฺขเวดูกรสงฆ์ผู้ทรงศีลสังวรสิกขา เมื่อสองกษัตริย์ตรัสสนทนาในพระราชปฏิสันถาร ขณะนั้นสมเด็จพระ ผุสดีศรีวิมลมาลย์มกุฎอนงค์ จึงทรงพระดําริว่า ปานฉะนี้ สองกษัตริย์จักเสื่อมโศกีกําสรดโศก ซึ่งทุกข์วิโยคอันรุ่มร้อน ควร อาตมจะบทจรสู่พระอาศรมบท นางท้าวเธอก็เสด็จด้วยดิเรกยศอย่างขัตติเยศ แวดล้อมด้วยแสนสาวสุภลักษณ์นาเรศราชกํานัล เสด็จถึงขอบคันขัตติยาวาส ถอดฉลองพระบาทบทจรลี ส่วนสองกษัตริย์ทอดพระเนตรเห็นพระผุสดีราชมารดา ก็เสด็จออกกระทําปัจจุคมนาน้อมพระเกศ ถวายทศนัข ประณตบทวเรศราชชนนี ขณะนั้นพระกัณหาชาลีบรมนัดดานาถ ก็แวดล้อมด้วยอเนกกุมารราชบริพาร เสด็จถึงอาศรมสถานทิพยนิเวศน์ ส่วนพระมัทรีได้ทอดพระเนตรเห็นพระลูกเจ้าทั้งสององค์ มิอาจที่จะดํารงพระสรีรกาย ให้ระสํ่าระสายเสียวสั่น หวั่นๆ พระทรวงทรงพระกรรแสง เสด็จแล่นจนสุดพระแรงไม่รอรั้ง วจฺฉา พาลาว มาตรํ เสมือนหนึ่งแม่โคนมอันนิราศบุตร ครั้นเห็นลูกแล้วก็แสนสุดกําสรดเทวษ สมเด็จพระอัคเรศราชกานดา มีพระสกลกายานี้ก็กัมปนาท ดุจแม่มดอันปีศาจเข้าสู่สิง ส่วนสองกุมารก็วางวิ่งเข้ากอดพระชนนี สามกษัตริย์ก็ทรงพระโศกีรําพันพิลาป จนถึงซึ่งวิสัญญีภาพสลบลง ดูนี่ก็น่าพิศวง สังเวช ขีรธารา อันว่ากระแสรสวาเรศขีโรทก ก็ไหลตกออกจากพระเต้าเข้าในคลองพระโอษฐ์สองกุมารา ผิว่าพระชาลีกัณหามิ ได้เสวยขีรวารีรส พระหฤทัยก็จะระทวยระทดเหือดแห้งหาย นสฺสึสุ ก็จะวอดวายวางพระชนม์ชีวิต ส่วนสมเด็จบรมบพิตร เพศยันดร เมื่อทอดพระเนตรเห็นสองบังอรอัครปิโนรส ก็ทรงพระกําสรดสิ้นสมปฤดี ทั้งสมเด็จพระอัยกาอัยกีก็กรรแสงสุดแสน พิลาป จนถึงวิสัญญีภาพทั้งหกพระองค์ บรรดาพวกพหลจัตุรงคราชมนตรี ทั้งแสนสาวพระสนมนารีนิกรกํานัล ก็ชวนกัน โศกศัลย์ล้มสลบซบเศียรสังเวช สิ้นทั้งบริเวณจังหวัดศักรทัตติเยศขัตติยาศรม เปรียบปานประหนึ่งว่ากําลังลมยุคันตวาต อันพัด สาลวันให้ล้มเนรนาทเป็นมหัศจรรย์ ขณะนั้น ก็บังเกิดโกลาหลทั่วสกลกําเริบรอบสะท้านสะเทือนถึงเขตขอบจักรวาล พื้นพสุธาธารนี้ก็มากัมปนาท ตลอดถึงพิภพสุทธาวาสอันสูงสุด สาคโร ทั้งพระมหาสาครสมุทรก็ตีฟองนองละลอก กระทบกระทั่งฝั่งกระฉอกฉะฉาดฉาน สิเนรุปพฺพตราชา ทั้งขุนเขาพระหิมพานต์สัตตภัณฑสิเนรุราช ก็น้อมยอดอย่างจะอภิวาทพระบารมี สกฺโก เทวราชา ส่วน สมเด็จวชิรปาณีมกุฎเทเวศทรงพระอาวัชชนาการก็ทราบเหตุแห่งมหัศจรรย์จึงบันดาลห่าฝนโบกขรวัสสันต์วัสสิกธารา ให้ ตกลงในที่ชุมนุมขัตติยวงศาทั้งหกกษัตริย์ก็ค่อยบรรเทาที่ทุกข์โทมนัสชุ่มชื่น ต่างๆ ก็ได้สติฟื้นคืนสมปฤดี พ้นจากวิสัญญีนั้น แล ตมตฺถํ ปกาเสนฺโต สตฺถา อาห สมาคตานํ ญาตีนํ ฯลฯ รชฺชํ กาเรถ โน อุโภติ เดิน ขึ้น เดิน เดิน ขึ้น เดิน ขึ้น เดิน กัณฑ์ฉกษัตริย์ http://www.mahachat.com/index.php/ka-12?tmpl=component&... 4 of 5 26/5/2559 19:57
  • 5. (6) ภิกฺขเว ดูกรสงฆ์ผู้เห็นภัยในวัฏฏสงสาร เมื่อมหัศจรรย์บันดาลบังเกิดจลาจลทั่วสกลโลกธาตุ ทั้งห่าฝน โบกขรพิรุณสารทตกลงประพรมในตําแหน่งขัตติยสมาคมควรจะปรีดา ทุกหมู่หมวดมุขมาตยาทิชาชาติ เสนาพฤฒามาตย์ราชกวี อีกทั้งพระสนมนารีนิกรอนงค์ ทั้งพวกพหลจตุรงคราษฎร์ประชากร ก็เกิดโลมชาติสยดสยองแสยงพระเดช ต่างๆ ก็ชวนกันน้อม เกศกราบบังคมทูล ว่า ข้าแต่นเรนทร์สูรสมมติเทวราช จงทรงพระกรุณาโปรดอดโทษที่ประมาทแต่หลังมา ขอเชิญเสด็จ ละอองธุลีลาผนวชไพร ทรงซึ่งขัตติยวิสัยศวรรเยศ คืนพระนครอันพิเศษด้วยศิริสมบัติ สืบเสวยศวรรยาธิปัตย์ถวัลยวงศ์ เป็นมิ่ง มกุฎดํารงสกลอาณาจักร จะได้เป็นที่พึงพํานักสัตวนิกร ให้บรรเทาที่ทุกข์เดือดร้อนระงับภัย ดุจมหาเศวตฉัตรไชยอันกางกั้น ได้ ร่มเย็นไปทั่วทุกอเนกอนันต์นิกรประชาชน จงทรงพระกรุณาโปรดรับนิมนต์ข้าพระบาท ฝูงเสนาพฤฒามาตย์ราษฎรประชา อัน มาทูลอาราธนาอยู่นี้เถิด ฯ ฉขตฺติยปพฺพํ นิฏฺฐิตํฯ ประดับด้วยพระคาถา ๓๖ พระคาถา เอวํก็มีด้วยประการดังนี้แล ฯ (ปี่พาทย์ทําเพลงตระนอน) เดิน ขึ้น กัณฑ์ฉกษัตริย์ http://www.mahachat.com/index.php/ka-12?tmpl=component&... 5 of 5 26/5/2559 19:57