1. ΣΟ ΗΛΚΑΚΟ ΜΑ΢ ΢Τ΢ΣΗΜΑ
ΔΗΜΗΣΡΗ΢
ΣΖΚΣΖΚΡΚΚΑ΢

2. Ο Άρης είναι ο τζταρτοσ (4οσ) ςε απόςταςθ
από τον Θλιο πλανιτθσ του Ηλιακοφ μασ
΢υςτιματοσ (Η/΢) και ακόμθ, ο δεφτεροσ
πλθςιζςτεροσ ςτθ Γθ, και ο ζβδομοσ ςε
μζγεκοσ και μάηα του Η/΢. Λζγεται ςυχνά και
«ερυκρόσ πλανιτθσ» εξαιτίασ του ερυκροφ
χρϊματοσ που παρουςιάηει και οφείλεται
ςτο τριοξείδιο του ςιδιρου (Fe2O3) ςτθν
επιφάνειά του.[5] O Άρθσ είναι ζνασ «γιινοσ
πλανιτθσ»[6] με λεπτι ατμόςφαιρα, με
επιφάνεια που ςυνδυάηει τουσ κρατιρεσ
ςφγκρουςθσ τθσ ΢ελινθσ και τα θφαίςτεια, τισ
κοιλάδεσ, τισ εριμουσ και τα πολικά
παγοκαλφμματα τθσ Γθσ. Φαίνεται ακόμθ να
ζχει περιοδικά επαναλαμβανόμενεσ «εποχζσ».
Ο Άρθσ διακζτει ακόμθ το Όροσ Όλυμποσ, το
ψθλότερο γνωςτό όροσ ςτο Ηλιακό μασ
΢φςτθμα και τθν Κοιλάδα Μαρινζρισ, τθ
μεγαλφτερθ κοιλάδα. Σο βακφπεδο Βορεάλισ
που βρίςκεται ςτο βόρειο θμιςφαίριο του
πλανιτθ καλφπτει το 40% τθσ επιφάνειάσ του
και αποτελεί το υπόλειμμα μιασ γιγάντιασ
ςφγκρουςθσ.[7][8]

3. ΗΛΚΟ΢
ΓΗ
ΑΦΡΟΔΚΣΗ
ΕΡΜΗ΢
ΑΡΗ΢
ΚΟΜΗΣΕ΢
ΔΚΑ΢
ΚΡΟΝΟ΢
ΖΩΝΗ Α΢ΣΕΡΟΕΚΔΩΝ
ΟΤΡΑΝΟ΢
ΠΟ΢ΕΚΔΩΝΑ΢

4. • Ο Ποσειδώνας είναι ο όγδοοσ, κατά ςειρά
απόςταςθσ από
τον ιλιο, πλανιτθσ του Ηλιακοφ ΢υςτιματοσ.
Δεν είναι ορατόσ με γυμνό μάτι, ενϊ αν
παρατθρθκεί με ιςχυρό τθλεςκόπιο μοιάηει
με πράςινο δίςκο.
΢τθν αςτρονομία ςυμβολίηεται με τθν τρίαινα

5. • Η Κφρια Ζώνη των Αστεροειδών είναι περιοχι ανάμεςα ςτισ
τροχιζσ του Άρθ και του Δία ςτθν οποία εντοπίηονται οι
περιςςότεροι αςτεροειδείσ του θλιακοφ ςυςτιματοσ. Η ηϊνθ αυτι
εκτείνεται από 2,1 ζωσ 3,3 Α.Μ. από τον Θλιο και περιλαμβάνει
εκατοντάδεσ χιλιάδεσ αςτεροειδείσ διαφόρων τφπων, των οποίων
το μζγεκοσ ποικίλλει ςε πολφ μεγάλο βακμό, δθλ. από μερικζσ
εκατοντάδεσ μζτρα (όπωσ ο Δάκτυλοσ) μζχρι εκατοντάδεσ
χιλιόμετρα (όπωσ θ Παλλάσ και θ Εςτία). Οι αςτεροειδείσ τθσ δεν
παρουςιάηουν ομοιόμορφθ κατανομι αλλά ςχθματίηουν ομάδεσ
και ςυγκεντρϊςεισ αςτεροειδϊν με ίδια ςτοιχεία τροχιάσ κακϊσ
και διεςπαρμζνεσ ηϊνεσ με ελάχιςτα ςϊματα (γνωςτζσ ωσ κενά
Kirkwood). Σο μεγαλφτερο ςϊμα τθσ ηϊνθσ των αςτεροειδϊν,
θ Διμθτρα, ανακθρφχκθκε πλανιτθσ νάνοσ το 2006 και περιζχει
περίπου το 1/3 τθσ ςυνολικισ μάηασ τθσ ηϊνθσ.

6. • Οι κομήτες είναι ουράνια ςϊματα που ςε αντίκεςθ με
τουσ απλανείσ αςτζρεσ και
τουσ πλανιτεσ παρουςιάηουν όψθ νεφελϊδθ (κόμθ),
ενϊ θ φλθ από τθν οποία ςυνίςτανται μερικζσ φορζσ
επιμθκφνεται υπό μορφι μακριάσ ουράσ όταν
διζρχονται κοντά από τον Θλιο. Αυτά τα φαινόμενα
παρατθροφνται εξαιτίασ τθσ δράςθσ τθσ θλιακισ
ακτινοβολίασ και τουθλιακοφ ανζμου ςτον κομιτθ. Η
διάμετροσ του πυρινα του κομιτθ κυμαίνεται από
μερικά μζτρα μζχρι δεκάδεσ χιλιόμετρα και
αποτελείται από χαλαρά ςυνδεδεμζνο πάγο, ςκόνθ και
πετρϊματα.

7. • Ο Κρόνος είναι ο ζκτοσ πλανιτθσ ςε ςχζςθ με τθν
απόςταςι του από τον Θλιο και ο δεφτεροσ
μεγαλφτεροσ του Ηλιακοφ ΢υςτιματοσ μετά
τον Δία, με διάμετρο ςτον ιςθμερινό του
120.660 χιλιόμετρα και ανικει ςτουσ
λεγόμενουσ γίγαντεσ αερίων. Σο όνομά του
προζρχεται από τον Κρόνο τθσ αρχαίασ ελλθνικισ
μυκολογίασ και ςχετίηεται με τθν λζξθ χρόνοσ.
΢χεδόν ταυτίηεται με το Ρωμαϊκό κεό Saturn, απ'
όπου προζρχονται και οι άλλεσ ευρωπαϊκζσ
ονομαςίεσ.

8. • O Δίας είναι ο μεγαλφτεροσ πλανιτθσ του Ηλιακοφ ΢υςτιματοσ ςε
διαςτάςεισ και μάηα. Είναι ο πζμπτοσ κατά ςειρά πλανιτθσ ξεκινϊντασ
από τον Θλιο. ΢τθν Αςτρονομία ζχει το ςφμβολο. Είναι ζνασ γίγαντασ
αερίων με μάηα λίγο μικρότερθ από το ζνα εικοςτό τθσ θλιακισ, αλλά
είναι δυόμιςι φορζσ μεγαλφτερθ του ακροίςματοσ τθσ μάηασ των
υπόλοιπων πλανθτϊν του θλιακοφ ςυςτιματοσ. Ο Δίασ, μαηί με
τον Κρόνο, τον Ουρανό και τον Ποςειδϊνα, αναφζρονται ωσ αζριοι
γίγαντεσ.
• Ο πλανιτθσ ιταν γνωςτόσ από τουσ αςτρονόμουσ τθσ αρχαιότθτασ και
ςυνδζκθκε με τθ μυκολογία και τισ κρθςκευτικζσ πεποικιςεισ πολλϊν
πολιτιςμϊν. Οι Ρωμαίοι ονόμαςαν τον πλανιτθ από το ρωμαϊκό κεό Δία
(Jupiter). Όταν φαίνεται από τθν Γθ, ο Δίασ μπορεί να φτάςει
ςε φαινόμενο μζγεκοσ -2,95, κακιςτϊντασ τον κατά μζςο όρο, το τρίτο
φωτεινότερο αντικείμενο ςτον ουρανό τθ νφχτα μετά από τθ ΢ελινθ και
τθν Αφροδίτθ. (Ο Άρθσ μπορεί να ταιριάξει ςε ςφντομα χρονικά
διαςτιματα τθ φωτεινότθτα του Δία ςε ςυγκεκριμζνα ςθμεία τθσ τροχιάσ
του.)

9. ΑΦΡΟΔΗΣΗ
• Η Αφροδίτη είναι ο δεφτεροσ ςε απόςταςθ από
τον Θλιο Ο Ποσειδώνας είναι ο όγδοοσ, κατά ςειρά απόςταςθσ
από τον ιλιο, πλανιτθσ του Ηλιακοφ ΢υςτιματοσ. Δεν είναι ορατόσ
με γυμνό μάτι, ενϊ αν παρατθρθκεί με ιςχυρό τθλεςκόπιο μοιάηει
με πράςινο δίςκο. ΢τθν αςτρονομία ςυμβολίηεται με τθν
τρίαινα νιτθσ του Ηλιακοφ ΢υςτιματοσ. Είναι το πιο λαμπρό
αντικείμενο ςτον νυκτερινό ουρανό μετά τον Θλιο και τθ ΢ελινθ.
Ονομάηεται από το λαό Αυγερινόσ ι Αποςπερίτησ. Είναι παρόμοια
ςτθ Γθ ςε μζγεκοσ, αλλά πολφ διαφορετικι ςε φυςικά
χαρακτθριςτικά, κακϊσ καλφπτεται από πυκνά νζφθ διοξειδίου του
άνκρακα καιδιοξειδίου του κείου και
θ πίεςθ και κερμοκραςία ςτθν επιφάνεια τθσ είναι πολφ
μεγαλφτερεσ από τισ αντίςτοιχεσ τθσ Γθσ

10. • Η Γη είναι ο πλανιτθσ ςτον οποίο κατοικοφν
οι άνκρωποι, κακϊσ και εκατομμφρια άλλα είδθ,
και ο μοναδικόσ πλανιτθσ ςτον οποίο
γνωρίηουμε ότι υπάρχει ηωι. Είναι ο τρίτοσ ςε
απόςταςθ πλανιτθσ από τον Θλιο, ο πζμπτοσ
μεγαλφτεροσ ςε μάηα από τουσ πλανιτεσ
του θλιακοφ ςυςτιματόσ μασ και ο μεγαλφτεροσ
μεταξφ των τεςςάρων πλανθτϊν που διακζτουν
ςτερεό φλοιό. Ο πλανιτθσ ςχθματίςτθκε πριν
από 4,5 διςεκατομμφρια (4,5•109) ζτθ, ζχει δε
ζναν φυςικό δορυφόρο, τθν ΢ελινθ.

11. ΗΛΚΟ΢
• Ο Ήλιος είναι ο αςτζρασ του θλιακοφ ςυςτιματοσ και το
λαμπρότερο ςϊμα του ουρανοφ. Είναι ςχεδόν μια τζλεια ςφαίρα
με διάμετρο 1,4 εκατομμφρια χιλιόμετρα (109 φορζσ περιςςότερο
από τθ Γθ), και θ μάηα του (2×1030 κιλά) αποτελεί το 99.86% τθσ
μάηασ του θλιακοφ ςυςτιματοσ. Η φωτεινότθτά του είναι τζτοια,
ϊςτε κατά τθν διάρκεια τθσ θμζρασ να μθν επιτρζπει, λόγω τθσ
ζντονθσ διάχυςθσ του φωτόσ, ςε άλλα ουράνια ςϊματα να
εμφανίηονται (με εξαίρεςθ τθ ΢ελινθ και ςπανιότερα Αφροδίτθ). Ο
Θλιοσ είναι το κοντινότερο ςτθ Γθ άςτρο, ςε απόςταςθ 149,6
εκατομμυρίων χιλιομζτρων (1 ΑΜ). Ο Θλιοσ είναι ζνασ κίτρινοσ
αςτζρασ νάνοσ που βρίςκεται ςτθν κφρια ακολουκία, με
φαςματικό τφπο G2V. Ο φαςματικόσ τφποσ G2 υποδεικνφει ότι θ
επιφανειακι του κερμοκραςία είναι περίπου 5.800 βακμοί Κζλβιν.
Ο Θλιοσ ακολουκεί μία τροχιά μζςα ςτονΓαλαξία ςε μία απόςταςθ
25.000 με 28.000 ζτθ φωτόσ από το κζντρο του, ολοκλθρϊνοντασ
μία περιφορά ςε περίπου 226 εκατομμφρια ζτθ (Κοςμικό ζτοσ).

12. • Ο Ουρανός είναι ο ζβδομοσ ςε απόςταςθ από τον Θλιο, ο
τρίτοσ μεγαλφτεροσ και ο τζταρτοσ ςε μάηα πλανιτθσ του
Ηλιακοφ ΢υςτιματοσ. Σο όνομα προζρχεται από τθν αρχαία
ελλθνικι κεότθτα του ουρανοφ, ο οποίοσ ιταν πατζρασ του
Κρόνου και παπποφσ του Δία. Δεν είναι εφκολα ορατόσ με
γυμνό μάτι από τθ Γθ, όπωσ οι άλλοι πλανιτεσ, κακϊσ
ζχειφαινόμενο μζγεκοσ +5,5 - +6,0, και αυτό ςε ςυνδυαςμό
με τθν αργι κίνθςι του δεν αναγνωρίςτθκε ςτουσ
αρχαίουσ χρόνουσ ωσ πλανιτθσ.[9] Ο Ουίλιαμ
Χζρςελ ανακοίνωςε τθν ανακάλυψι του τισ 13 Μαρτίου
1781, επεκτείνοντασ για πρϊτθ φορά ςτθν ιςτορία τα όρια
του θλιακοφ ςυςτιματοσ. Ο Ουρανόσ ιταν ο πρϊτοσ
πλανιτθσ που ανακαλφφκθκε με τθλεςκόπιο.

13. ΕΡΜΗ΢
•
Ονομάςτθκε με το όνομα του ελλθνικοφ κεοφ Ερμι, ενϊ οι Ρωμαίοι τον βάφτιςαν με το όνομα του
αντίςτοιχου κεοφ τουσ Mercurius. Σο αςτρονομικό ςφμβολό του είναι ζνασ κφκλοσ με ζνα ςταυρό
από κάτω και ζνα θμικφκλιο από επάνω (Unicode: ☿). ΢υμβολίηει το κεφάλι του Ιεοφ με το
κερατοειδζσ κράνοσ του. Πριν από τον 5ο αιϊνα π.Χ. ο πλανιτθσ είχε δφο ονόματα κακϊσ
εμφανίηεται εναλλάξ και ςτισ δφο πλευρζσ του Θλιου. Σο βράδυ ιταν ο Ερμισ και το πρωί
ο Απόλλων (κεόσ του ιλιου). Ιεωρείται ότι πρϊτοσ ο Πυκαγόρασ διατφπωςε τθν άποψθ ότι
πρόκειται για τον ίδιο πλανιτθ. ΢φμφωνα με τθν ελλθνικι μυκολογία ο Ερμισ ιταν γιοσ του
Δία και μιασ από τισ κόρεσ του Άτλαντα (τθν νφμφθ Μαία). Είναι από τουσ παλαιότερουσ κεοφσ του
αζρα και θ λατρεία του διαπιςτϊνεται από τθν μαρτυρία του ονόματόσ του ςε μυκθναϊκζσ
επιγραφζσ. Θταν επίςθσ γνωςτόσ και με τα ονόματα Αργεϊφόντησ(ωσ φονζασ του τερατόμορφου
γίγαντα Άργου ), και Διάκτορασ (από τον άνεμο αγωγιάτη). ΢τουσ ϊμουσ του φοροφςε φτερά και
είχε φτερωτά πζδιλα και καπζλο. Θταν γριγοροσ, ορμθτικόσ και δεν άφθνε τα ίχνθ του πουκενά.
Αντιλθπτόσ γινόταν μόνο από τισ πράξεισ του. Μεταξφ των χαρακτθριςτικϊν του περιλαμβάνεται θ
κλεψιά και θ αρπαγι. ΢υνοπτικά δθλαδι οι αρχαίοι τον φαντάηονταν ςαν ζνα μεγάλο απατεϊνα.
Θταν όμωσ και λόγιοσ κακϊσ και δεινόσ ριτορασ, γι’ αυτό και εκτελοφςε χρζθ αγγελιαφόρου των
άλλων κεϊν. Εκεωρείτο μάλιςτα και ωσ ο εφευρζτθσ και καταςκευαςτισ του αυλοφ,
τθσ ςφριγγασ και τθσ λφρασ, και ιταν ο πρϊτοσ δάςκαλοσ των μουςικϊν αυτϊν οργάνων. Αυτόσ
ιταν που ςυνόδευε τουσ νεκροφσ ςτον Άδθ και ςυμπαραςτζκονταν ςτουσ οδοιπόρουσ και τουσ
ταξιδιϊτεσ. Γι’ αυτό και οι αρχαίοι τον τιμοφςαν με ζνα πλικοσ πρόςκαιρων μνθμείων όπωσ ιςαν
οι Ερμαίοι λόφοι (ςωροί λίκων ςτθ μζςθ των οποίων ςτινονταν μία επιμικθσ πζτρα ι ςτιλθ που
ςυμβόλιηε τον κεό