κείμενα νεοελληνικής λογοτεχνίας Β' Γυμνασίου

1. Ζωρζ Σαρή: « Και πάλι σχολείο...»
Βιογραφικά στοιχεία:
Πραγματικό όνομα: Γεωργία Σαρηβαξεβάνη - Καρακώστα
Γέννηση :23 Μαΐου 1925 ,Αθήνα.
Θάνατος: 9 Ιουνίου2012(87 ετών),Αθήνα
Είδος Τέχνης :Συγγραφέας,ηθοποιός
Βραβεύσεις: ΒραβείοΠαιδικούΛογοτεχνικούΒιβλίου για τομυθιστόρημα Νινέτ(1994)
Έχει γράψειείκοσιμυθιστορήματα,μία νουβέλα,τέσσερα θεατρικά παιδικάέργα καιεννιά
βιβλία για μικρά παιδιά.
Έργα της: Ότανο ήλιος,Κόκκινηκλωστήδεμένη,Τα γενέθλια ,Οινικητές,Τα χέγια ,Ο
ΘησαυρόςτηςΒαγίας, τοΨέμα,Κρίμα κι άδικο,Ζουμ ,Μια αγάπηγια δύο,O χορόςτης
ζωής,O Κύριόςμου ,Η Μαρία και τοαδέσποτο,Τα στενά παπούτσια ,Τοπαραραράδιασμα
Το κείμενο μας
Πρόκειταιγια απόσπασμα απότο μυθιστόρημα*Ε.Π. (« Ενωμένες Πάντα»). Είναι
αυτοβιογραφικό έργοκαιαναφέρεταιστησχέσητηςΣαρήμε την επίσηςγνωστή
συγγραφέα ΆλκηΖέη. Τομυθιστόρημα αυτό διαδραματίζεταιλίγοπριν τοΒ’ παγκόσμιο
πόλεμοσε μια σχολή θήλεων.Αναφέρεταισεμια ιδιωτικήσχολή,όπου φοιτούν έφηβες
κοπέλεςγεμάτεςζωντάνια.Παίζουν,γελάνε,κάνουν σκανταλιές,γνωρίζουν ανθρώπους,
συνάπτουνγερέςφιλίεςοιοποίες δοκιμάζονταικαθημερινά.Μέσα σεαυτότοσχολείο
φοιτούνεσώκλειστες,αλλά καικορίτσια πουπηγαινοέρχονταιαπότα σπίτια τους.
Υπάρχουνκαλοί,αστείοικαιαγαπημένοικαθηγητές,αλλά καιαυστηροί,παράλογοικαι
οπισθοδρομικοί,όπωςείναικαιη Διευθύντρια τηςσχολής…
*Χαρακτηριστικάμυθιστορήματος εφηβικής ηλικίας
- έχει ήρωες αγόρια ήκορίτσια στην εφηβεία
- χαίρονταιτηζωή και τηνξενοιασιά τηςηλικίαςτους
- πρώτα ερωτικά σκιρτήματα
- απομάκρυνσηαπόπαιδικήαθωότητα
- έναρξηωρίμανσης
- πρώτες απογοητεύσειςκαιδυσκολίεςτηςζωής
(εντοπίστεαυτάτα χαρακτηριστικάστοαπόσπασμα)

2. ΚΥΡΙΟ ΜΗΝΥΜΑ:Τα εφηβικά χρόνια είναιανέμελα.Ανάμεσα στουςμαθητές
αναπτύσσονταιφιλίες.Ηεικόνα είναιοικεία καιδεν παρουσιάζειδιαφορέςαπότη
σύγχρονηεικόνα τωνμαθητώνσεανάλογεςπεριστάσεις.Χαρούμενηατμόσφαιρα,αγάπη
καιφιλία μεταξύτων κοριτσιών,συμπάθεια προςτην καλήκαθηγήτρια.Ησχολικήζωή
βέβαια διέπεταιαπόπιοαυστηρούςκανόνεςσεσχέσημε σήμερα.( Κάντεσύγκριση)
Θεματικά κέντρα:
 Η επιστροφήστοσχολείο μετά τις καλοκαιρινέςδιακοπές
 Χαρακτήρεςκοριτσιών,φιλίες, εφηβικέςανησυχίες
 Κοινωνίεςσυνθήκες, παιδαγωγικέςαντιλήψεις
Περιεχόμενο:το απόσπασμα είναικοινωνικόαφούδείχνειτιςσχέσειςτων κοριτσιών
μεταξύτουςκαι με τουςκαθηγητέςτους(Διευθύντρια,Δασκάλα)
Τόπος: Αθήνα,σχολείοΘηλέων.
Χρόνος : απροσδιόριστος. Μπορούμενα εντάξουμετοαπόσπασμα σεένα γενικότερο
χρονικόπλαίσιο,δηλαδήτηνδεκαετία του40, όταν ησυγγραφέαςπήγαινεσχολείο. Πιο
συγκεκριμένα τομυθιστόρημα τοποθετείταιχρονικά το1936-1937( 4 Αυγούστου1936,
δικτατορία τουΜεταξά ).
Αφήγηση: τριτοπρόσωπη,χρονολογική,γραμμική( τα γεγονότα αναφέρονταιμετη
χρονολογικήσειρά πουδιεξάγονται.Υπάρχουν όμωςκαιαναδρομικέςαφηγήσεις π.χ το
πρόσφατοκαλοκαίρι,ηανάμνησηαπότην Αίγινα,ηαναφοράστοπεριστατικότης
αντιγραφής.
Αφηγηματικοί τρόποι:
Διάλογος που κυριαρχείκαιδίνειστοαπόσπασμα ζωντάνια,ποικιλία,παραστατικότητα,
θεατρικότητα,προσφέρεταιγια δραματοποίηση). Οδιάλογοςεπιτρέπειεπίσηςνα
διαφανούνοιδιαφορέςστηνκοινωνικήθέσηκαιστιςαντιλήψειςτων κοριτσιών καθώςκαι
η παιδαγωγικήμέθοδοςτηςκαθηγήτριας.
Αφήγηση που καταλαμβάνειμικρόμέροςτουαποσπάσματος.
Περιγραφή που είναισύντομηκαιωραία.

3. Αφηγητής: αμέτοχοςστηνιστορία (ετεροδιηγητικός).Παντογνώστης:γνωρίζειγεγονότα,
τις σκέψεις καιτα βαθύτερα συναισθήματα των προσώπων. Η αφήγησηγίνεταισεγ'
πρόσωπο απόένανμη δραματοποιημένοαφηγητή.Έχουμεαφήγησηχωρίςεστίαση(
μηδενικήεστίαση). Ημόνη παρεμβολήπαρουσιάζεται όταν η Ζωρζ αποχαιρετά νοεράτην
αγαπημένητης φίλη : ‘’ΑντίοΠοζελάκι….’’
Γλώσσα :είναιαπλήδημοτική,καθημερινή.Χρήσηελάχιστηςκαθαρεύουσας(Πού;) Ο
λόγοςείναιαπλόςκαι εκφραστικόςκαιτούφοςαπλό,φιλικό, παιδικό,ζωηρόκαι φυσικό
καιαποδίδειμε επιτυχία το στιλ ομιλίαςτων νεαρών κοριτσιών.
Ύφος: Απλό,ζωηρό, παραστατικό,χιουμοριστικόκαιστοτέλοςλυρικό.
Σχήματαλόγου : χρησιμοποιούνταικυρίωςμεταφορές,παρομοιώσεις,επαναλήψεις,
ασύνδετοσχήμα καιωραίεςεικόνεςπροσώπων καιτοπίων.
Προσωποποιήσεις:≪Η τάξηγιορτάζειτηχαρά τηςπρώτης μέρας≫
Μεταφορές:≪Μάτια λαμπερά γεμάτα θάλασσεςκαιβουνά,γεμάτα παιχνίδια,γεμάτα
τρέλες≫,≪να προλάβουμετηθάλασσα λάδι≫,≪Κιήταν ηπρώτη μέρα στοσχολείο
πανηγύρι≫, ≪Στηναυλήμεγάλεςκαιμικρέςμαθήτριεςέκοβαν βόλτες≫.
Παρομοιώσεις: ≪Ότανσανθεά Αθηνά κατέβαινετολοφάκι≫
Ασύνδετοσχήμα: ≪Αγκαλιές,φιλιά,γέλια,φωνές≫,≪ΗΠόπη στοΛουτράκι,ηΤίλδα στη
Γλυφάδα, ≪Θα τα έγραφεόλα,για την καφασωτήπαράγκα…απότον ψηλόβράχο»
Επαναλήψεις:≪ήτανόμορφη,πιο όμορφηαπόπέρσι≫,≪Πιστεύω
πως φέτοςθα πούμε πολλά,πιο πολλά απόπέρσι≫.
Εικόνες: ≪-Ε, καινα βλέπατετονπύργοτων παππούδων μου!…με είκοσιτέσσερις
λαμπτήρες≫, ≪Αδύνατη,μικροκαμωμένη…Ομορφούλα≫
Υπερβολή:«έγινεχαλασμόςαπότα πολλά χειροκροτήματα»
Αντίθεση: «μεγάλεςκαιμικρέςμαθήτριες»
Ενότητες
1η ενότητα,§1-8 ≪Η τάξηγιορτάζει…στοσχολείοπανηγύρι≫:Ηεπιστροφήστοσχολείο,η
χαρά για το ξανασμίξιμοκαιοικαλοκαιρινέςεντυπώσεις.

4. 2η ενότητα,§9-11 ≪Ότανμπήκεστην τάξη…είχεδιαλέξειΤο θέμα!≫:Το σχολικό
πρόγραμμα ξεκινά καιδίνεταιτοθέμα τηςπρώτης έκθεσης.
3η ενότητα,§12-13 ≪Πριν ακόμηχτυπήσει…που φτερούγιζαν γύρωτους≫:ΗΖωρζ
σκέφτεταιπώςθα περιγράψειόλα όσα έζησετοκαλοκαίρι.
Τα πρόσωπα
Οι μαθήτριες της τάξης:ανήκουνστην εύπορη κοινωνικήτάξη(όλεςπήγαν διακοπέςτο
καλοκαίρισεακριβά θέρετρα καιξενοδοχεία,φοιτούν εκείνητηδύσκοληεποχήεσωτερικές
σε ιδιωτικόσχολείο).Είναιόλες μία παρέα,παρόλοπουδιαφέρουν οισυνθήκεςτηςζωής
της καθεμιάς.Είναιαυθόρμητες, γεμάτεςενθουσιασμό, εκδηλώνουν τιςφιλικέςτους
διαθέσειςμέσα στηνεορταστικήατμόσφαιρα τηςεπιστροφήςστοσχολείο,υποδέχονται
φιλικά τη νέα συμμαθήτριά τους. Οισχέσειςμεταξύτους είναιστενέςκαι κυριαρχούν η
χαρά,τοκέφι,η συγκίνηση,η ανεμελιά,ηνοσταλγίακαιηαισιοδοξία. Τηχαρούμενηαυτή
διάθεσητηνεκδηλώνουνμε: αγκαλιές,φιλιά,γέλια,φωνές,χειροκροτήματα,ανταλλαγή
καλοκαιρινών αναμνήσεων,εμπειριών,μυστικών. Νιώθουν όμωςκαιστενοχώρια για τις
συμμαθήτριεςπουδε θα είναιφέτοςμαζί τους στοσχολείο. Τα κορίτσια είναιδεμένα
μεταξύτουςανκαι δενλείπουνκάποιεςανταγωνιστικέςήτυπικέςκαι αδιάφορεςσχέσεις
που ίσως κρύβουνκάποια αντιπάθεια. Δείχνουν τον απαιτούμενοσεβασμόστην
διευθύντριά τουςτηνΚυρία Ερασμία αλλά τα αισθήματάτουςπροςαυτήν είναιάχρωμα και
άτονα.Υποδέχονταιόμωςμεενθουσιασμότην αγαπημένηκαθηγήτριάτους.Μεταξύτης
τελευταίαςκαιτωνμαθητριώνέχειαναπτυχθείμία ιδιαίτερηοικειότητα καιαγάπη.
Στις συζητήσειςτων μαθητριώνκαιστην αφήγησημπορούμενα εντοπίσουμεκάποια
κοινωνικά θέματαπου αφορούν το θεσμό της οικογένειας.Υπήρχαν καιτότε:
- διαλυμένεςοικογένειες(Αθηνούλα)
- φτωχιές, πολύτεκνεςοικογένειεςπουσυχνά αναγκάζονταινα δώσουν τα παιδιά τους
για υιοθεσία (Μίνα)
- κάποια παιδιά εγκαταλείπουντοσχολείογια να εργαστούν (Ποζέλι)
(η φοίτησηστοΓυμνάσιοδενήταντότευποχρεωτική)
Η Ζωρζ Σαρή: Είναι το βασικόπρόσωποτουμυθιστορήματος.Αποχαιρετάμεσυγκίνηση
μια φίλη,το Ποζελάκι.Αρχίζεινα μιλά με ενθουσιασμόγια παλαιότερεςδιακοπέςτηςστη
Βαγία. Παρουσιάζεταιαυθόρμητη,ξέγνοιαστη,ομιλητικήκαιδιαθέτειζωηρήφαντασία.
Θέλεινα γράψειτηνκαλύτερηέκθεση,όταν ηκαθηγήτριά τουςτούςαναθέτεινα γράψουν
τηνπρώτη έκθεση.Αισθάνεταιακόμα τύψειςγια την αντιγραφήπουέκανετην

5. προηγούμενηχρονιά.Παρουσιάζεταιρομαντική,αγαπά τηθάλασσα,είναιτίμια και
ειλικρινής.
Άλλες μαθήτριες:
Λίλη: είναι υπεροπτική,εγωίστρια καιψυχρή.
Κική: φαντασμένηκαιεπιδειξιομανής.
Άλμπα: εσωστρεφής,λιγομίλητη, ντροπαλή.
Η καθηγήτρια: Η δεσποινίςΚλάρα εμφανίζεταιπροσιτή,απλή,φιλικήκαιαγαπητήστις
μαθήτριες.Μιλάειμε οικειότητα στα κορίτσια γι’αυτόείναιαξιαγάπητη. Αυτήη
διαπροσωπικήσχέσημε τις μαθήτριέςτηςείναιπροχωρημένη για εκείνητην εποχή της
αυστηρότητας.Είναιαφοσιωμένηστηδουλειά της καιυπεύθυνη, θέτειστόχους και
προγραμματίζειαπότην αρχήτηςχρονιάςτο μάθημά τηςαφούαπό την πρώτη κιόλαςώρα
αναθέτειεργασία στιςμαθήτριες. Έχει απαιτήσειςαπότιςμαθήτριέςτης. Πρόκειταιγια μία
χαρισματικήεκπαιδευτικό. Είναιευγενικήκαθώςκαλωσορίζειτηνέα μαθήτρια.
Η κυρία Ερασμία Δελαπόρτα (ηδιευθύντρια):Φαίνεταιτυπική,απρόσωπη,μεαυστηρή
συμπεριφορά.Δείχνειψυχρή, ηθελημένα απόμακρηγια να προκαλείσεβασμόαλλά και
φόβο και έχει υιοθετήσεισυντηρητικήσυμπεριφορά.Είναιλακωνικήκαθώςπεριορίζεται
σε σύντομεςανακοινώσεις.
ΕΡΓΑΣΙΕΣ: 1) Συγκρίνετετιςεμπειρίεςαγοριών καικοριτσιών εκείνηςτηςεποχήςμε τις
δικέςσας. Βρείτεκαιφωτογραφικόυλικό.
2) Περιγράψτετηδιάθεσήσαςκαιτα συναισθήματάσαςτην πρώτημέρα της επιστροφής
σαςστο σχολείο.
3) Ποιος αφηγηματικόςτρόποςκυριαρχείστοαπόσπασμα καιπώςεπιδρά στον αναγνώστη
αυτήη επιλογή;

6. ΠΗΓΕΣ: http://www.slideshare.net/patmaria92/ss-24416368
http://www.3gymagni.gr/index.php/sxoleio/b-taxi/neoelliniki-logotexnia-b/item/971-
%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CF%80%CE%AC%CE%BB%CE%B9-%CF%83%CF%84%CE%BF-
%CF%83%CF%87%CE%BF%CE%BB%CE%B5%CE%AF%CE%BF
http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGL105/229/1692,5422/
http://2stav-glossa.blogspot.gr/2013/09/blog-post_12.html
http://gym-evsch-n-smyrn.att.sch.gr/stuedents/ergasies2012-13/ergasia-neoel-logotexnia-
a3.pdf
https://nanalexandr.files.wordpress.com/.../cebaceb1ceb9-cf80ceb1cebbc..
Καιπροσωπικέςσημειώσεις...