1. โดย คุ ณครูทิพย์วรรณ พิภพไชยาสิทธิ์ โรงเรียนบางแม่หม้ายรัฐราษฎร์รังสฤษดิ์

2. วัฏจักรเซลล์ - ประกอบไปด้วย 2 ช่วงคือ Interphase และ Mitotic phase - ใช้เวลาประมาณ 90 % ของวัฏจักร - แบ่งออกเป็น 3 ระยะ ดังนี้ - ระยะ G1 เจริญเติบโต สร้างสารต่างๆ - ระยะ G2 เตรียมพร้อมที่จะแบ่งเซลล์ - ระยะ S สังเคราะห์ DNA

3. ภาพวัฏจักรของเซลล์

4. - Mitosis การแบ่งเซลล์ เพื่อการเจริญเติบโต - Meiosis การแบ่งเซลล์ เพื่อสร้างเซลล์สืบพันธุ์ เช่น สเปิร์ม หรือ ไข่ การแบ่งเซลล์มีการแบ่งนิวเคลียส (karyokinesis) แบ่งออเป็น 2 แบบ คือ Mitotic Phase ( M - phase )

5. 1. Prophase 4. Telophase 3. Anaphase 2. Metaphase

6. Prophase - โครโมโซมมีการหดตัวหนาขึ้น และสั้นลง - เซนโตรโซม จำลองตัวเองและแยกอยู่คนละขั้ว - เซนโตรโซมเป็นแหล่งสร้างเส้นไยสปินเดิล Campbell et al., 2002 โครโมโซมหดตัว ติดสีย้อมเข้ม ซิสเตอร์โครมาติดปรากฏชัดเจน เซนตริโอลจำลองตัวเองและแยกไปยังคนละขั้วเซลล์

7. - เส้นใย mitotic spindle ดึงโครโมโซมให้มา เรียงตัวตรงกลางเซลล์ Metaphase - โครโมโซมหดตัวสั้นที่สุด นิยมนับจำนวนโครโมโซมในระยะนี้ - เยื่อหุ้มนิวเคลียสสลายไป Campbell et al 2002 โครโมโซมที่ประกอบด้วย 2 ซิสเตอร์โครมาติด มาเรียงตัวกลางตรงเซลล์

8. - เป็นระยะที่สั้นที่สุดในไมโทซิส - ซิสเตอร์โครมาติด 2 เส้นถูกดึงออกจากกันตรง ตำแหน่งเซนโตรเมียร์ - ซิสเตอร์โครมาติดเคลื่อนที่ไปยังคนละขั้วเซลล์ Anaphase Campbell et al., 2002 ซิสเตอร์โครมาติดถูกดึงแยกออกจากกัน และเคลื่อนที่ไปยังคน ละขั้ว

9. Telophase - ระยะสุดท้ายของการแบ่งนิวเคลียส - เกิดนิวเคลียสใหม่ 2 ชุด - นิวคลีโอลัสที่หายไปเริ่มปรากฎขึ้นใหม่ - เข้าสู่สภาพนิวเคลียสในระยะอินเตอร์เฟส Campbell et al., 2002 ระยะสุดท้ายของ Mitosis เกิดเยื่อหุ้มนิวเคลียสล้อมรอบกลุ่ม daugther chromosomrs และ nucleolus ปรากฏขึ้นใหม่

10. - เป็นระยะสุดท้ายของการแบ่งเซลล์แบบไมโทซิส Cytokinesis ใน Paramecium Arms et al., 1991

11. Campbell et al., 2002 - Cytoplasm เกิดการคอดเว้า แบ่งออกเป็น 2 ส่วน ได้เซลล์ใหม่ 2 เซลล์

12. - Golgi vesicles เรียงตัวกลางเซลล์ เป็น cell plate - cell plate มี Plasmodesmata ทำให้ไซโทพลาสซึมทั้ง สองเซลล์ต่อเนื่องกัน Arms et al., 1991

13. - เกิดขึ้นในยูคารีโอตที่มีการสืบพันธุ์แบบอาศัยเพศ - ในสัตว์เกิดการแบ่งเซลล์ของเซลล์สืบพันธุ์ germ line cells - ในพืชเกิดจากการแบ่งของ somatic cells ที่ได้รับการ กระตุ้นจากสิ่งแวดล้อมภายในหรือภายนอก - เป็นการแบ่งนิวเคลียสได้เซลล์ 4 เซลล์ ที่มีจำนวนโครโมโซมลดลงครึ่งหนึ่งจากเซลล์เริ่มต้น - มีการแบ่งนิวเคลียสและไซโทพลาสซึม 2 ครั้ง Meiosis

14. แบ่งออกเป็น 2 ขั้นตอนใหญ่ๆ ดังนี้ - Meiosis I - Meiosis II Meiosis

15. - homologous chromosome แยกจากกัน - homologous chromosome มาเข้าคู่กัน - ผลลัพธ์ ได้ 2 เซลล์ - โครโมโซมลดจำนวนลงครึ่งหนึ่ง - เกิด crossing over - sister chromatids แยกออกจากกัน - ผลลัพธ์ ได้ 4 เซลล์ - แต่ละเซลล์มีพันธุกรรมแตกต่างกัน Campbell et al. , 2002 Meiosis I Meiosis II

16. Campbell et al., 2002 แบ่งออกได้หลายระยะดังนี้ Meiosis I 2. Metaphase I 3. Anaphase I 4. Telophase I 1. Prophase I

17. Campbell et al., 2002 - synapsis ของ homologous chromosome ปรากฏเป็น bivalent - เกิด crossing over ระหว่าง non sister chromatids - เกิด gene recombination - แต่ละโครโมโซมประกอบไปด้วย ซิสเตอร์โครมาติด 2 เส้น Prophase I

18. - Synapsis ของ Homologous chromosome Brum et al., 1994 - แต่ละ bivalent ปรากฏเห็น 4 โครมาติดเรียกว่า tetrad - crossing over เกิดขึ้นสมบูรณ์ Brum et al., 1994

19. - โครโมโซมหดตัวสั้นที่สุด - คู่ของโครโมโซมคู่เหมือน เคลื่อนที่ไปเรียงตัวกลางเซลล์ - ไคแอสมาเลื่อนไปอยู่ปลายโครโมโซมและหลุดออกจากกัน Campbell et al., 2002 Metaphase I

21. Brum et al.,1994 - โครโมโซมคลายตัวยาวขึ้น เกิดนิวเคลียสใหม่ - หลังจากเกิดการแบ่งไซโตพลาสมจะได้ 2 เซลล์ - แต่ละเซลล์มีจำนวนโครโมโซมครึ่งหนึ่งของเซลล์เดิม Telophase I

22. - ไม่มีการจำลองตัวเองของโครโมโซม หรือ DNA ขึ้น มาอีก Prophase II Metaphase II Anaphase II และ Telophase II - เซลล์เริ่มต้นในการแบ่งคือ haploid cell (n) - กระบวนการเหมือนกับการแบ่งไมโทซิสปกติ - เป็นการแยกกันของ sister chromatids แบ่งออกเป็นขั้นตอนย่อย ๆ 4 ขั้นตอนดังนี้ Meiosis II

23. - โครโมโซมหดตัวหนาขึ้นอีก Campbell et al., 2002 Prophase II - เส้นใยสปินเดิลไปจับที่ เซนโตรเมียร์

24. Campbell et al., 2002 Metaphase II - เส้นใยสปินเดิลดึงโครโมโซม ที่ขดตัวหนาที่สุด ไปอยู่ในแนว equational plane

25. - เส้นใยสปินเดิลดึงซิสเตอร์ ดึงโครมาติดแยกออกจากกันไปยังคนละขั้วเซลล์ Campbell et al., 2002 Anaphase II

26. ซิสเตอร์โครมาติด ที่แยกออกจากกัน กลายเป็นโครโมโซมของเซลล์ลูก เกิดนิวเคลียสใหม่ 2 ชุด แต่ละชุดมีจำนวนโครโมโซม n Campbell et al., 2002 Telophase II

27. Meiosis II : การแยกกันของ sister chromatids Campbell et al., 2002

28. เปรียบเทียบการแบ่งเซลล์แบบ Mitosis และ Meiosis Cambell et al., 2002

29. สรุปความแตกต่างระหว่างการแบ่งเซลล์ แบบไมโทซิสและไมโอซิส กลับ ไมโทซีส ไมโอซีส 1. จำนวนโครโมโซมหลังการแบ่งยังเท่าเดิม 1. โครโมโซมลดลงครึ่งหนึ่งในไมโอซีส เนื่องจากการแยกกันของมอโลกัส โครโมโซม ส่วนไมโอซีส II จะเป็นการแบ่งแบบไมโทซีสธรรมดา 2. กระบวนการแบ่งเซลล์มีเพียงขั้นตอนเดียวโดยมีการจำลองตัวเองของโครโมโซมแล้วแยกไปยังขั้สทั้งสองแล้วแบ่งไซโทพลาซึมได้เป็น 2 เซลล์ 2. กระบวนการแบ่งเซลล์มี 2 ขั้นตอน มีแบ่งนิวเคลียสและแบ่งไซโทพลาสซึมอย่างละ 2 ครั้ง ได้เซลล์ใหม่ 4 เซลล์ 3. โครโมโซมไม่มีการเข้าคู่กัน ไม่มีการแลกเปลี่ยนชิ้นส่วนของฮอมอโลกัสโครโมโซม 3. เกิดการเข้าคู่กันเกิด crossing over และมีการแลกเปลี่ยนชิ้นส่วนของโครโมโซม 4. องค์ประกอบทางพันธุกรรมและโครโมโซมของเซลล์ใหม่ทั้งสองจะเหมือนกัน 4. องค์ประกอบทางพันธุกรรมและโครโมโซม ในเซลล์ใหม่ อาจแตกต่างกันบ้างเนื่องจากมีการ crossing over 5. จำนวนโครโมโซมในเซลล์ทั้งสองที่ได้จะเท่ากับเซลล์เดิม 5. จำนวนโครโมโซมในเซลล์ทั้งสองที่ได้จะมีเพียงครึ่งหนึ่งของเซลล์เดิม 6. เซลล์ใหม่ที่ได้แบ่งเซลล์แบบไมโทซีสได้อีก 6. เซลล์ใหม่ที่ได้ไม่สามารถแบ่งเซลล์แบบไมโอซีสได้อีก แต่อาจแบ่งแบบไมโทซีสได้ 7. โดยปกติจะเกิดที่เซลล์ร่างกายของสัตว์และเนื้อเยื่อเจริญของพืช 7. เกิดที่เซลล์ที่ทำหน้าที่เป็นเซลล์สืบพันธุ์เท่านั้น 8. กระบวนการจะเกิดตั้งแต่ไซโกตหรือเอมบริโอไปเรื่อยๆ 8. กระบวนการจะเกิดในพืชหรือสัตว์ที่สืบพันธุ์ได้แล้วเท่านั้น