ระบบปฏิบัติการ MS-DOS

1. LOGO
การใช้โปรแกรม
ระบบปฏิบัติการ

2. LOGO
ระบบปฏิบัติการ (Operating System)
• เป็นซอฟต์แวร์ระบบ
• หน้าที่เป็นตัวกลางในการติดต่อและควบคุม
อุปกรณ์ต่างๆ ของระบบคอมพิวเตอร์
• เป็นตัวกลางในการรับคาสั่งจากซอฟต์แวร์
อื่นๆ

3. LOGO
ระบบปฏิบัติการ (Operating System)
• DOS
• PC-DOS
• DR-DOS
 OS/2
 UNIX
 MS-DOS

4. LOGO
DOS
 Disk operating system คือ ระบบปฏิบัติการประเภทหนึ่ง รู้จักกันดี
ภายใต้ชื่อย่อว่า ‘DOS’ มีความพิเศษตรงที่เป็นระบบปฏิบัติการณ์ในช่วงยุคแรก
ของเครื่องคอมพิวเตอร์ โดยมีใช้ครั้งแรกบนเครื่อง IBM PC ในช่วงปี ค.ศ.
1981 ซึ่งในช่วงเวลานั้นถูกเรียกว่าโปรแกรม ‘PC-DOS’ ต่อมาทางบริษัท
Microsoft ได้สร้าง MS-DOS ขึ้นมาเพื่อใช้สาหรับเครื่องคอมพิวเตอร์
ทั่วไป จนกระทั่งได้รับความนิยมอย่างแพร่หลายจากผู้คนจานวนมา และได้รับการ
ต่อยอดมาจนกระทั่งถึงปัจจุบัน

5. LOGO
ความหมาย
 DOS ดอส ย่อมาจากคาว่า disk operating system
(แปลว่า ระบบปฏิบัติการแบบใช้จาน) หมายถึง โปรแกรมระบบที่ทา
หน้าที่สั่งการให้เครื่องไมโครคอมพิวเตอร์ทางาน ถ้าจะแปลให้ตรงตัว ก็
จะเรียกได้ว่า เป็นระบบปฏิบัติการแบบที่ใช้จานบันทึกข้อมูล เรามักจะ
ใช้คาย่อมากกว่าคาเต็มเสียอีก ส่วนระบบปฏิบัติการของคอมพิวเตอร์
เครื่องใหญ่ เรียกว่า OS อ่านว่า โอเอส (Operating
System) ระบบปฏิบัติการที่ใช้กับไมโครคอมพิวเตอร์ประเภท
เทียบเคียงกับไอบีเอ็ม (IBM compatibles) หรือพีซี (PC)
จะใช้ "ดอส" ที่เขียนโดยบริษัทไมโครซอฟต์ นิยมเรียกกันว่าMS-
DOS หรือ Microsoft DOS ส่วนระบบปฏิบัติการที่ใช้กับ
คอมพิวเตอร์แมคอินทอช มีชื่อว่า System 6 หรือ 7

6. LOGO
ความเป็นมา
 Dos เริ่มมีใช้ครั้งแรกบนเครื่อง IBM PC ประมาณปี ค.ศ. 1981 เรียกว่า
โปรแกรม PC-DOS ต่อมาบริษัทไมโครซอฟต์ได้สร้าง MS-DOS
สาหรับเครื่องคอมพิวเตอร์ทั่วไป และได้รับความนิยมอย่างแพร่หลายมาจนถึง
ปัจจุบัน ตั้งแต่รุ่น Versions 1.0 2.0 3.0 3.30 4.0 5.0 6.0
และ 6.22 ปัจจุบันมีซอฟต์แวร์ทางานภายใต้ระบบปฏิบัติการ MS-DOS อยู่
เป็นจานวนมาก โดยเฉพาะไมโครคอมพิวเตอร์รุ่นเก่าๆ ที่มีทรัพยากรของระบบ
น้อย

7. LOGO
ตัวอย่างหน้าต่างระบบปฏิบัติการ MS-Dos

8. LOGO
ระบบปฏิบัติการแบบตัวอักษร หรือ Text Mode
 การใช้คาสั่งดอส โดยการพิมพ์คาสั่งที่เครื่องหมายพร้อมรับคาสั่ง ในลักษณะ
Command Line ซึ่ง DOS ติดต่อกับผู้ใช้ด้วยการพิมพ์คาสั่ง ไม่มี
ภาพกราฟิกให้ใช้ เรียกว่าทางานในโหมดตัวอักษร Text Mode

9. LOGO
ระบบปฏิบัติการแบบตัวอักษร หรือ Text Mode
 ข้อเสีย คือ ติดต่อกับผู้ใช้ไม่สะดวก เพราะผู้ใช้ต้องจา และพิมพ์คาสั่งให้ถูกต้อง
โปรแกรมจึงจะทางาน ดังนั้นประมาณปี ค.ศ. 1985 บริษัทไมโครซอฟต์ได้
พัฒนา Microsoft Windows Version 1.0 และเรื่อยมาจนถึง
Version 3.11 ในปีค.ศ. 1990 ซอฟต์แวร์ดังกล่าว ทางานแบบกราฟิก
เรียกว่า Graphic User Interface (GUI) ทาหน้าที่แทนดอส ทาให้
เกิดความสะดวกแก่ผู้ใช้อย่างมาก คุณสมบัติเด่นของ Microsoft
Windows 3.11 คือทางานในกราฟิกโหมด เป็น Multi-Tasking
และ Generic แต่ยังคงทางานในลักษณะ Single-User ยังคงต้องอาศัย
ระบบปฏิบัติการดอส ทาการบูทเครื่องเพื่อเริ่มต้นระบบก่อน

10. LOGO
ระบบปฏิบัติการแบบตัวอักษร หรือ Text Mode
• สาหรับผู้คนยุคใหม่มีความคุ้นเคยกับระบบคอมพิวเตอร์ Windows มากกว่า
ซึ่งระบบปฏิบัติการณ์ประเภทนี้ เป็นระบบรูปภาพ หรือเรียกว่า Graphics
Mode ซึ่งมีข้อดี คือ ใช้งานง่าย ผู้ไม่เคยใช้มาก่อนเรียนรู้เพียงแป๊ปเดียว ก็ใช้เป็น
แล้ว หากแต่อย่างไรก็ตาม การเรียนรู้วิธีการทางานของระบบปฏิบัติการณ์ DOS
ก็เป็นเรื่องมีความสาคัญอยู่ไม่น้อย ยกตัวอย่างเช่น ถ้าคุณต้องการติดตั้ง
Windows ด้วยวิธีแบ่ง harddisk ในแต่ละ drive ซึ่งมีความจาเป็นที่
จะต้องมีการ boot เข้าระบบ DOS เสียก่อน เพราะฉะนั้นถ้าคุณมีความรู้ก็
สามารถทาได้ด้วยตนเองเลย นอกจากนี้บางบริษัทที่มีการใช้งานในระบบเครือข่าย
Novell Netware ซึ่งก็มีความจาเป็นที่จะต้องทางานในระบบ DOS
เช่นเดียวกัน

11. LOGO
MS-DOS คือ ผลิตภัณฑ์ของ Microsoft
 สาหรับ DOS มาจากชื่อ MS-DOS และคานี้ย่อมาจากคาว่า
Microsoft Disk Operating System ซึ่งบริษัท Microsoft
เป็นผู้ผลิต

12. LOGO
การเริ่มต้นทางานของระบบปฏิบัติการดอส
 การเริ่มต้นทางานของระบบคอมพิวเตอร์จะเริ่มต้นโดยอัตโนมัติจากส่วนของ
ชุดคาสั่งที่จัดเก็บอยู่ บนหน่วยความจาของระบบคอมพิวเตอร์ที่ใช้อ่านได้อย่างเดียว
ที่เรียกว่ารอม (Read Only Memory : ROM) คาสั่งเหล่านี้จะทา
หน้าที่ควบคุมอุปกรณ์พื้นฐานและทาการบรรจุระบบปฏิบัติการจากแผ่นบันทึกหรือ
ฮาร์ดดิสก์ ขึ้นสู่หน่วยความจาหลัก หลังจากนี้การควบคุมการทางานของระบบ
คอมพิวเตอร์จะถูกบรรจ ุุไปอยู่บนหน่วยความจาหลักเป็นที่เรียบร้อยแล้ว
โปรแกรมหนึ่งในระบบปฏิบัติการดอสที่ถูกบรรจุคือ โปรแกรมคาสั่งที่มีชื่อว่า
command.com และกระบวนการเริ่มต้นการทางานของระบบ
คอมพิวเตอร์ดังกล่าวนี้เรียกกันทั่วไปว่า การบูทเครื่อง (boot) คอมพิวเตอร์

13. LOGO
การบูทเครื่องคอมพิวเตอร์มีอยู่ด้วยกัน 2 วิธีคือ
 1. Cold Boot คือการเปิดเครื่องด้วยสวิตช์ปิดเปิดเครื่อง (power)
 2. Worm Boot คือ จะใช้วิธีนี้ในขณะที่เครื่องเปิดอยู่ ในกรณีที่เครื่องค้าง
(Hank) เครื่องไม่ทางานตามที่เราป้อนคาสั่งเข้าไป การบูทเครื่องแบบนี้สามารถ
กระทาได้อยู่ 2 วิธีคือ
 1. กดปุ่ม Reset
 2. กดปุ่ม Ctrl+Alt+Del พร้อมกัน แล้วปล่อยมือ

14. LOGO
ความยาวของชื่อ-นามสกุล ไฟล์
 ความแตกต่างที่เห็นในชัดของชื่อไฟล์ในระบบ DOS กับ Windows คือ
ความยาวของชื่อไฟล์ Windows สามารถตั้งชื่อให้ยาวได้มากถึง 255
ตัวอักษร ส่วนในระบบ DOS ชื่อและนามสกุลของไฟล์จะถูกจากัดได้เพียง
ชื่อยาวไม่เกิน 8 ตัวอักษร นามสกุลยาวไม่เกิน 3 ตัวอักษร
ตัวอย่าง Readme.TXT (ชื่อไฟล์ Readme หลังจุดคือนามสกุล
TXT)

15. LOGO
รูปแบบและการใช้คาสั่งต่างๆ
 ในการใช้คาสั่งต่าง ๆ ของ DOS จะมีการกาหนดอักษรหรือสัญญลักษณ์ ใช้แทน
ข้อความของรูปแบบคาสั่ง ดังนี้
[d:] หมายถึง Drive เช่น A:, B:
[path] หมายถึง ชื่อไดเรคเตอรี่ย่อย
[filename] หมายถึง ชื่อแฟ้มข้อมูล หรือ ชื่อไฟล์
[.ext] หมายถึง ส่วนขยาย หรือนามสกุล
หมายเหตุ : ข้อความที่อยู่ในวงเล็บ ([ ] ) ถ้าไม่มีก็ไม่ต้องใส่ในคาสั่ง

16. LOGO
ชนิดคาสั่ง DOS
• 1. คาสั่งภายใน (Internal Command) เป็นคาสั่งที่เรียกใช้ได้ทันที
ตลอดเวลาที่เครื่องเปิดใช้งานอยู่ เพราะคาสั่งประเภทนี้ถูกบรรจุลงในหน่วยความจา
หลัก (ROM) ตลอดเวลา หลังจากที่ Boot DOS ส่วนมากจะเป็นคาสั่งที่
ใช้อยู่เสมอ เช่น CLS, DIR, COPY, REN เป็นต้น
• 2. คาสั่งภายนอก (External Command) คาสั่งนี้จะถูกเก็บไว้ใน
ดิสก์หรือแผ่น DOS คาสั่งเหล่านี้จะไม่ถูกเก็บไว้ในหน่วยความจา เมื่อต้องการ
ใช้คาสั่งเหล่านี้คอมพิวเตอร์จะเรียกคาสั่งเข้าสู๋หน่วยความจา ถ้าแผ่นดิสก์หรือ
ฮาร์ดดิสก์ไม่มีคาสั่งที่ต้องการใช้อยู่ก็ไม่สามารถเรียกคาสั่งนั้น ๆ ได้ตัวอย่างเช่น
คาสั่ง FORMAT, DISKCOPY, TREE, DELTREE เป็นต้น

17. LOGO
ความแตกต่างระหว่าง DOS กับ Windows
• การสร้าง Windows ขึ้นมาเพื่อให้มีการใช้งานที่ง่าย ทาให้เข้าใจได้ง่ายมากขึ้น
และใช้งานได้สาหรับคนธรรมดา ส่วน DOS นั้นมีการใช้งานที่ยุ่งยากกว่ามาก
ซึ่งต้องอาศัยชุดคาสั่งที่พิมพ์ลงไป จึงมีรู้ลึกในสายโปรแกรมเมอร์เป็นส่วนมาก
• สาหรับประโยชน์ใหญ่ที่สุดของ DOS ซึ่งยืนอยู่เหนือกว่า Windows ก็คือ
FREE ข้อได้เปรียบที่ 2 ก็คือความเรียบง่ายที่สุด ทางด้าน Windows
ต้องการหน่วยความจาในการในระดับ GB ทางาน ส่วน DOS ต้องการเพียง 1
MB ทางาน เพียงเท่านั้นเอง
• เพราะฉะนั้นลักษณะอันเรียบง่ายของ DOS จึงทาให้มีความเหมาะสมในการ
สร้างต้นแบบการทดสอบ รวมทั้งการสร้างระบบอัตโนมัติ แต่อย่างไรก็ตามผู้เรียนรู้
จะต้องมีใจรัก และเล็งเห็นประโยชน์ที่ตนจะสามารถนาไปต่อยอดได้

18. LOGO
โครงสร้างภายใน
ของโปรแกรม MS-DOS
 ROM-BIOS
 BOOT RECORD
 MS-DOS.SYS
 IO.SYS
 COMMAND.COM

19. LOGO
ROM-BIOS
 เป็นโปรแกรมที่ทาหน้าที่ควบคุม
อุปกรณ์พื้นฐานของคอมพิวเตอร์
ทั้งหมด
 ROM-BIOS ถูกเก็บไว้ใน ROM

20. LOGO
BOOT RECORD
เป็นโปรแกรมสั้นๆ ที่เก็บไว้ในเซกเตอร์
แรกของแผ่นดิสก์เกตต์ทุกแผ่นที่มี
System
มีหน้าที่สั่งให้เครื่องคอมพิวเตอร์ Load
โปรแกรมสองส่วนที่สาคัญของ MS-DOS
คือ MS-DOS.SYS และ IO.SYS

21. LOGO
MS-DOS.SYS
เป็นโปรแกรมที่ทาหน้าที่ควบคุม
การจัดไฟล์ในดิสก์

22. LOGO
IO.SYS
เป็นโปรแกรมที่ทาหน้าที่ควบคุม
การทางานของฮาร์ดแวร์ต่างๆ ของ
ระบบคอมพิวเตอร์รวมไปถึง
อุปกรณ์รอบข้าง

23. LOGO
COMMAND.COM
เป็นโปรแกรมที่มีลักษณะเหมือน
โปรแกรมธรรมดาทั่วไป
ทาหน้าที่เป็นตัวแปลคาสั่ง
(Command Interpreter)

24. LOGO
การจัดเก็บข้อมูลของ MS-DOS
 ไฟล์ (File)
 ไดเรกทอรี่ (Directory)
 ไดร์ฟ (Drive)

25. LOGO
ไฟล์ (File)
เป็นหน่วยข้อมูลพื้นฐานของการ
เก็บข้อมูลลงบนสื่อบันทึกข้อมูล
ข้อมูลชุดหนึ่งๆ จะถูกเก็บรวมกัน
ไว้เป็นไฟล์

26. LOGO
หลักเกณฑ์ในการตั้งชื่อ File
ประกอบด้วย 2 ส่วน
 ส่วนชื่อ
 ส่วนขยาย (นามสกุล)
ประกอบด้วยตัวอักษร A-Z หรือตัวเลข 0-9 และ
สัญลักษณ์พิเศษ ( _ ^ $ ! # % & - { }@ ‘ ( )

27. LOGO
หลักเกณฑ์ในการตั้งชื่อ File
 ส่วนชื่อ
ประกอบด้วยตัวอักษร A-Z หรือตัวเลข 0-9
และสัญลักษณ์พิเศษ ( _ ^ $ ! # % & - { } @ ‘
( ) จานวนไม่เกิน 8 ตัว
ห้ามตั้งชื่อไฟล์ซ้ากันอยู่ในไดเรกทอรีเดียวกัน
ต้องไม่มีสัญลักษณ์ . “ / [ ] : | < > + =

28. LOGO
หลักเกณฑ์ในการตั้งชื่อ File
 ส่วนขยาย (นามสกุล)
เขียนต่อจากไฟล์ โดยคั่นด้วยเครื่องหมายจุด
ยาวไม่เกิน 3 อักษร
เป็นส่วนที่ใช้บอกชนิดของไฟล์

29. LOGO
ไดเรกทอรี (Directory)
 กลุ่มของไฟล์ที่จัด
แยกกันเป็นกลุ่ม
 มี 2 ประเภท คือ ไดเรกทอรีราก
(Root Directory) และไดเรกทอรีย่อย
( Sub Directory)

30. LOGO
ไดเรกทอรีราก (Root Directory)
 ไดเรกทอรีแรกสุดเมื่อมีการเริ่มต้นใช้
ดิสก์ครั้งแรก
 สัญลักษณ์ คือ
 เช่น C: หมายถึง ไดเรกทอรีราก
ของดิสก์ในไดร์ฟ C

31. LOGO
ไดเรกทอรีย่อย (Sub Directory)
 ไดเรกทอรีที่บรรจุอยู่ในไดเรกทอรี
ราก
 ไดเรกทอรีย่อยสามารถมีไดเรกทอรี
ย่อยได้อีก

32. LOGO
ไดเรกทอรีย่อย (Sub Directory)
C:
WINDOWS WORK UTILITY
GAMES MSOFFICE NORTON
T3T1 T2

33. LOGO
ไดร์ฟ (Drive)
 หรือ ดิสก์
 ชื่อไดร์ฟ มี 1 ตัวอักษร เช่น A B
C….

34. LOGO
ประเภทของคาสั่งใน MS-DOS
 คาสั่งภายนอก ได้แก่ FORMAT,
UNFORMAT, LABEL UNDELETE
DISKCOPY, TREE, DELTREE,
CHKDSK
 คาสั่งภายใน ได้แก่ DIR, DEL, COPY,
CLS, TYPE, DATE, TIME, REN, VER,
VOL, MD, CD, RD

35. LOGO
คาสั่ง CD
คาสั่งในการย้ายไดเรกทอรี
ตัวอย่าง
C:cd windows
C:cd

36. LOGO
คาสั่ง DIR
คาสั่งเรียกดูข้อมูลของไฟล์ที่จัดเก็บอยู่
ในดิสก์
ตัวอย่าง
C:dir/p
C:dir a:

37. LOGO
คาสั่ง LABEL
คาสั่งในการเปลี่ยนชื่อของดิสก์
ตัวอย่าง
C:label a:

38. LOGO
คาสั่ง COPY
คาสั่งทาสาเนา
ตัวอย่าง
C:copy work01.doc a:
C:copy a:test.doc c:t.doc
C:copy a:*.* c:

39. LOGO
คาสั่ง RENAME
คาสั่งเปลี่ยนชื่อไฟล์
ตัวอย่าง
C:ren work01.doc w01.doc
A:ren test.doc t.doc

40. LOGO
คาสั่ง DEL
คาสั่งลบไฟล์ออกจากดิสก์
ตัวอย่าง
C:del work01.doc
C:del a:test.doc
C:del a:*.*

41. LOGO
คาสั่ง FORMAT
คาสั่งจัดเตรียมแผ่นดิสก์ให้
สามารถใช้งานได้
ตัวอย่าง
C:format a:

42. LOGO
คาสั่ง DATE
คาสั่งตั้งวันที่ในเครื่อง
ตัวอย่าง
C:date

43. LOGO
คาสั่ง TIME
คาสั่งตั้งเวลาในเครื่อง
ตัวอย่าง
C:time

44. LOGO
คาสั่ง VER
คาสั่งขอดูเวอร์ชั่นของระบบปฎิบัติการ
ตัวอย่าง
C:ver

45. LOGO
คาสั่ง CLS
คาสั่งในการลบจอภาพ
ตัวอย่าง
C:cls

46. LOGO
ความหมายของคาสั่งผิดพลาด
Bad command or file name
Write protect error
Duplicate filename or file
not found
File not found

47. LOGO
ความหมายของคาสั่งผิดพลาด
Insufficient disk space
Non-system disk or disk error
Replace and strike any key
when ready