SlideShare a Scribd company logo
1 of 8
Download to read offline
संज्ञा या सर्वनाम शब्दों की वर्शेषता बताने र्ाले शब्दों को वर्शेष कतते त।
ज।से- छोटा लड़का लंबा आदमी
काला सााँप लाल कपड़ा
वर्शेष क
े क
ु छ अन्य उदातर
o रातुल ने लाल कमीज पतनी त।
o घोड़ा तेज दौड़ता त।
o सीता धीरे-धीरे बोलती त।
o कोयल मीठा बोलती त।
o आम बतुत खट्टा त।
o शेर दताड़ता त।
o आसमान साफ त।
o सोतन एक अच्छा लड़का त।
o टोकरी में मीठे अंगूर तैं
o मीता सुंदर त।
o कौआ काला तोता त।
o बालक चतुर त।
o तमने गुजराती गीत गाए
o इस डब्बे में दस ककताबें तैं
o र्त बतुत डरपोक त।
वर्शेष क
े भेद
1. गु र्ाचक वर्शेष :- जजस वर्शेष से संज्ञा या सर्वनाम क
े गु या दोष का पता चलता त।, उसे
गु र्ाचक वर्शेष कतते तैं ये वर्शेष भार्, रंग, दशा, आकार, समय, स्थान, काल आदद से
सम्बजन्धत तोते त। ज।से– अच्छा, बुरा, सफ
े द, काला, रोगी, मोटा, पतला, लंबा, चौड़ा, नया, पुराना,
ऊ
ाँ चा, मीठा, चीनी, नीचा, प्रातःकालीन आदद
2. पररमा र्ाचक वर्शेष :– जजन वर्शेष शब्दों से ककसी र्स्तु क
े पररमा , मात्रा, माप या तोल का
पता चले, र्े पररमा र्ाचक वर्शेष कतलाते त। |
इसक
े दो भेद तैं
i. ननजचचत पररमा र्ाचक:– दस ज्र्ंटल, तीन ककलो, डेढ़ मीटर
ii. अननजचचत पररमा र्ाचक:– थोड़ा, इतना, क
ु छ, ज्यादा, बतुत, अधधक, कम, तननक, थोड़ा, इतना,
जजतना, ढेर सारा
3. संख्यार्ाचक वर्शेष :- जजन वर्शेष शब्दों से संख्या का बोध तो र्े संख्यार्ाचक
वर्शेष कतलाते त। |
इसक
े दो भेद तैं –
i) ननजचचत संख्यार्ाचक:– दो, तीन, ढाई, पतला, दूसरा, इकतरा, दुतरा, तीनों चारों, दजवन,
जोड़ा, प्रत्येक
ii) अननजचचत संख्यार्ाचक:– कई, क
ु छ, काफी, कम, ज्यादा, बतुत
4. सार्वनाममक वर्शेष :- जो सर्वनाम शब्द संज्ञा क
े पतले आकर वर्शेष का काम करते तैं,
उन्ते सार्वनाममक वर्शेष कतते तैं |
ज।से: यत वर्द्यालय, र्त बालक, र्त खखलाड़ी आदद
अभ्यास प्रचन
1.संज्ञा या सर्वनाम की वर्शेषता बतलाने र्ाले शब्दों को कतते तैं?
(A) वर्शेष्य
(B) वर्शेष
(C) किया वर्शेष
(D) इनमें से कोई नतीं
2.ननम्नांककत में कौनसा शब्द वर्शेष त।?
(A) नम्रता
(B) ममठास
(C) शीतलता
(D) सच्चा
3.'अच्छा वर्द्याथी' में वर्द्याथी शब्द ्या त।?
(A) वर्शेष्य
(B) वर्शेष
(C) गु
(D) संज्ञा
4. प्रवर्शेष कतते तैं—
(A) वर्शेष्य क
े पतले लगने र्ाला वर्शेष
(B) वर्शेष की वर्शेषता बताने र्ाला शब्द
(C) वर्शेष्य की वर्शेषता बताने र्ाला शब्द
(D) वर्धेय की वर्शेषता बताने र्ाला शब्द
5.सार्वनाममक वर्शेष
(A) संज्ञा क
े पतले आते तैं
(B) संज्ञा क
े बाद आते तैं
(C) सर्वनाम क
े बाद आते तैं
(D) किया क
े बाद आते तैं
अभ्यास प्रचन

More Related Content

Similar to Hindi ppt

adjectives-111025023624-phpapp01.pdf
adjectives-111025023624-phpapp01.pdfadjectives-111025023624-phpapp01.pdf
adjectives-111025023624-phpapp01.pdf
ALOKSHUKLA744098
 
hindi-141005233719-conversion-gate02.pdf
hindi-141005233719-conversion-gate02.pdfhindi-141005233719-conversion-gate02.pdf
hindi-141005233719-conversion-gate02.pdf
ShikharMisra4
 
FINAL PPT SAMAS.pptx 2021-2022.pptx
FINAL PPT SAMAS.pptx 2021-2022.pptxFINAL PPT SAMAS.pptx 2021-2022.pptx
FINAL PPT SAMAS.pptx 2021-2022.pptx
sarthak937441
 

Similar to Hindi ppt (20)

Presentation1
Presentation1Presentation1
Presentation1
 
Conversation in Hindi Tinitrinidad ppt final हिंदी में वार्तालाप
Conversation in Hindi Tinitrinidad ppt final हिंदी में वार्तालाप Conversation in Hindi Tinitrinidad ppt final हिंदी में वार्तालाप
Conversation in Hindi Tinitrinidad ppt final हिंदी में वार्तालाप
 
CTET Hindi Pedagogy related to Hindi language Education
CTET Hindi Pedagogy related to Hindi language EducationCTET Hindi Pedagogy related to Hindi language Education
CTET Hindi Pedagogy related to Hindi language Education
 
ppt पद परिचय (1).pptx.............mmmmm..
ppt पद परिचय (1).pptx.............mmmmm..ppt पद परिचय (1).pptx.............mmmmm..
ppt पद परिचय (1).pptx.............mmmmm..
 
PPT on the different words of Hindii word
PPT on the different words of Hindii wordPPT on the different words of Hindii word
PPT on the different words of Hindii word
 
Varn,SVAR,VYANJAN
Varn,SVAR,VYANJANVarn,SVAR,VYANJAN
Varn,SVAR,VYANJAN
 
Multimedia hindi 1
Multimedia hindi 1Multimedia hindi 1
Multimedia hindi 1
 
Visheshan notes
Visheshan notesVisheshan notes
Visheshan notes
 
समास पीपीटी 2.pptx
समास पीपीटी 2.pptxसमास पीपीटी 2.pptx
समास पीपीटी 2.pptx
 
Vaakya
VaakyaVaakya
Vaakya
 
संस्कृत व्याकरण
संस्कृत व्याकरण संस्कृत व्याकरण
संस्कृत व्याकरण
 
adjectives-111025023624-phpapp01.pdf
adjectives-111025023624-phpapp01.pdfadjectives-111025023624-phpapp01.pdf
adjectives-111025023624-phpapp01.pdf
 
hindi-141005233719-conversion-gate02.pdf
hindi-141005233719-conversion-gate02.pdfhindi-141005233719-conversion-gate02.pdf
hindi-141005233719-conversion-gate02.pdf
 
Days of the Week.pptx
Days of the Week.pptxDays of the Week.pptx
Days of the Week.pptx
 
FINAL PPT SAMAS.pptx 2021-2022.pptx
FINAL PPT SAMAS.pptx 2021-2022.pptxFINAL PPT SAMAS.pptx 2021-2022.pptx
FINAL PPT SAMAS.pptx 2021-2022.pptx
 
Hindi Grammar
Hindi GrammarHindi Grammar
Hindi Grammar
 
वर्ण-विचार
 वर्ण-विचार  वर्ण-विचार
वर्ण-विचार
 
Syadwad-Anekantwad
Syadwad-AnekantwadSyadwad-Anekantwad
Syadwad-Anekantwad
 
केंद्रीय विद्यालय
केंद्रीय विद्यालयकेंद्रीय विद्यालय
केंद्रीय विद्यालय
 
Hindi 7_sangya_Part1 PPT.pptx
Hindi 7_sangya_Part1 PPT.pptxHindi 7_sangya_Part1 PPT.pptx
Hindi 7_sangya_Part1 PPT.pptx
 

Hindi ppt

  • 1.
  • 2. संज्ञा या सर्वनाम शब्दों की वर्शेषता बताने र्ाले शब्दों को वर्शेष कतते त। ज।से- छोटा लड़का लंबा आदमी काला सााँप लाल कपड़ा
  • 3. वर्शेष क े क ु छ अन्य उदातर o रातुल ने लाल कमीज पतनी त। o घोड़ा तेज दौड़ता त। o सीता धीरे-धीरे बोलती त। o कोयल मीठा बोलती त। o आम बतुत खट्टा त। o शेर दताड़ता त। o आसमान साफ त। o सोतन एक अच्छा लड़का त। o टोकरी में मीठे अंगूर तैं o मीता सुंदर त। o कौआ काला तोता त। o बालक चतुर त। o तमने गुजराती गीत गाए o इस डब्बे में दस ककताबें तैं o र्त बतुत डरपोक त।
  • 5. 1. गु र्ाचक वर्शेष :- जजस वर्शेष से संज्ञा या सर्वनाम क े गु या दोष का पता चलता त।, उसे गु र्ाचक वर्शेष कतते तैं ये वर्शेष भार्, रंग, दशा, आकार, समय, स्थान, काल आदद से सम्बजन्धत तोते त। ज।से– अच्छा, बुरा, सफ े द, काला, रोगी, मोटा, पतला, लंबा, चौड़ा, नया, पुराना, ऊ ाँ चा, मीठा, चीनी, नीचा, प्रातःकालीन आदद 2. पररमा र्ाचक वर्शेष :– जजन वर्शेष शब्दों से ककसी र्स्तु क े पररमा , मात्रा, माप या तोल का पता चले, र्े पररमा र्ाचक वर्शेष कतलाते त। | इसक े दो भेद तैं i. ननजचचत पररमा र्ाचक:– दस ज्र्ंटल, तीन ककलो, डेढ़ मीटर ii. अननजचचत पररमा र्ाचक:– थोड़ा, इतना, क ु छ, ज्यादा, बतुत, अधधक, कम, तननक, थोड़ा, इतना, जजतना, ढेर सारा
  • 6. 3. संख्यार्ाचक वर्शेष :- जजन वर्शेष शब्दों से संख्या का बोध तो र्े संख्यार्ाचक वर्शेष कतलाते त। | इसक े दो भेद तैं – i) ननजचचत संख्यार्ाचक:– दो, तीन, ढाई, पतला, दूसरा, इकतरा, दुतरा, तीनों चारों, दजवन, जोड़ा, प्रत्येक ii) अननजचचत संख्यार्ाचक:– कई, क ु छ, काफी, कम, ज्यादा, बतुत 4. सार्वनाममक वर्शेष :- जो सर्वनाम शब्द संज्ञा क े पतले आकर वर्शेष का काम करते तैं, उन्ते सार्वनाममक वर्शेष कतते तैं | ज।से: यत वर्द्यालय, र्त बालक, र्त खखलाड़ी आदद
  • 7. अभ्यास प्रचन 1.संज्ञा या सर्वनाम की वर्शेषता बतलाने र्ाले शब्दों को कतते तैं? (A) वर्शेष्य (B) वर्शेष (C) किया वर्शेष (D) इनमें से कोई नतीं 2.ननम्नांककत में कौनसा शब्द वर्शेष त।? (A) नम्रता (B) ममठास (C) शीतलता (D) सच्चा 3.'अच्छा वर्द्याथी' में वर्द्याथी शब्द ्या त।? (A) वर्शेष्य (B) वर्शेष (C) गु (D) संज्ञा
  • 8. 4. प्रवर्शेष कतते तैं— (A) वर्शेष्य क े पतले लगने र्ाला वर्शेष (B) वर्शेष की वर्शेषता बताने र्ाला शब्द (C) वर्शेष्य की वर्शेषता बताने र्ाला शब्द (D) वर्धेय की वर्शेषता बताने र्ाला शब्द 5.सार्वनाममक वर्शेष (A) संज्ञा क े पतले आते तैं (B) संज्ञा क े बाद आते तैं (C) सर्वनाम क े बाद आते तैं (D) किया क े बाद आते तैं अभ्यास प्रचन