Εργασία των μαθητριών της Β' τάξης του 3ου Γυμνασίου Περιστερίου Ναταλίας Παππά και Ειρήνης Σούγια

1. Η σύνθεση Χριστιανισμού και
Ελληνισμού αποτυπώνεται στην
τέχνη

2. Σ Ύ Γ Κ Ρ Ι Σ Η Α Ρ Χ Α Ι Ο Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Ο Υ Κ Α Ι
Χ Ρ Ι Σ Τ Ι Α Ν Ι Κ Ο Ύ Ν Α Ο Υ
• Βασική διαφορά στις αντιλήψεις για τη λειτουργία του ναού
αποτελεί το γεγονός ότι οι αρχαίοι Έλληνες δεν έμπαιναν μέσα στο
ναό για προσευχή, αλλά λάτρευαν τις θεότητές τους στους βωμούς
που υπήρχαν έξω από το ναό. Στο χριστιανισμό όμως και κυρίως
στην Ορθοδοξία ο ναός έχει εντελώς διαφορετική λειτουργία και
εξυπηρετεί διαφορετικές αντιλήψεις. Ο ναός στη χριστιανική
θρησκεία δεν θεωρείται κατοικία Θεού, αλλά ο χώρος όπου
συνάζεται και στεγάζεται η Εκκλησία, το σύνολο των πιστών, της
οποίας το όνομα προέρχεται από το ρήμα εκκαλέω-ῶ που σημαίνει
συνάζω.

3. Σ Ύ Γ Κ Ρ Ι Σ Η Α Ρ Χ Α Ι Ο Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Ο Υ
Κ Α Ι Χ Ρ Ι Σ Τ Ι Α Ν Ι Κ Ο Ύ Ν Α Ο Υ
Ναός του Ηφαίστου, Αθήνα (5ος αι. π.Χ.)
Άγιος Δημήτριος, Θεσσαλονίκη (7ος αι. μ.Χ.)

4. Ψ Η Φ Ι Δ Ω Τ Α
• Το ψηφιδωτό είναι η τεχνική
επένδυσης επιφανειών με μικρές
ψηφίδες από φυσικά πετρώματα οι
οποίες προσκολλώνται σε υπόστρωμα
από ασβεστοκονίαμα.

5. Ψ Η Φ Ι Δ Ω Τ Α
• Οι Βυζαντινοί διακοσμούσαν συνήθως με τοιχογραφίες και
ψηφιδωτά τους τοίχους και τα δάπεδα των εκκλησιών, όχι μόνο για
να τις ομορφύνουν, αλλά και για να μη φαίνονται τα οικοδομικά
υλικά της κατασκευής. Τα περισσότερα ψηφιδωτά έγιναν τους
πρώτους αιώνες της αυτοκρατορίας, και μέχρι τον 10ο αιώνα, τότε
που η αυτοκρατορία βρισκόταν στην ακμή της. Αργότερα, επειδή
κόστιζαν ακριβά, αντικαταστάθηκαν από τις τοιχογραφίες.
Περίφημα είναι τα ψηφιδωτά στις εκκλησίες της Ραβέννας στην
Ιταλία, όπως επίσης και αυτά της Κωνσταντινούπολης, της
Θεσσαλονίκης, της Μονής Δαφνίου στην Αττική, της Νέας Μονής
της Χίου, του Οσίου Λουκά στη Βοιωτία και αλλού.

6. Ψ Η Φ Ι Δ Ω Τ Α
Νιπτήρας, Μονή Οσίου Λουκά
Ανάσταση, Μονή Οσίου Λουκά

7. Τ Ο Ι Χ Ο Γ Ρ Α Φ Ί Ε Σ
• Τοιχογραφία είναι η ζωγραφική που
γίνεται πάνω σε τοίχο ή οροφή. Η
τεχνική της νωπογραφίας είναι η πιο
συνηθισμένη τεχνική που εφαρμόστηκε
στις τοιχογραφίες από την αρχαιότητα
και αναπτύχθηκε πολύ κατά την
αναγέννηση.

8. Β Υ Ζ Α Ν Τ Ι Ν Ε Σ Τ Ο Ι Χ Ο Γ Ρ Α Φ Ι Ε Σ
• Συνδυασμός νωπογραφίας (fresco) με ξηρογραφία (al secco)
Προετοιμασία επιφάνειας με τρία αλλεπάλληλα κονιάματα. Στο
τελευταίο, όσο ήταν ακόμη υγρό, ζωγραφίζονταν οι παραστάσεις με
ταχύτητα. Το έργο φτιαχνόταν τμηματικά. Οι διακοσμητικές
λεπτομέρειες προσθέτονταν πάνω στο στεγνό επίχρισμα με τη μέθοδο
της «επί ξηρού» ζωγραφικής. Από την Παλαιοχριστιανική εποχή (ως
και την Εικονομαχία) σώζονται ελάχιστες (ιδιαιτέρως στις
κατακόμβες). Αρκετές σώζονται από τον 9ο -10ο αι.. Η περίοδος
ακμής της τέχνης της τοιχογραφίας αρχίζει κυρίως μετά τον 11ο αι.
Στις κατακόμβες οι μορφές είναι λιγοστές, αποδίδονται συνοπτικά με
μια κοφτή και γρήγορη πινελιά. Θέματα από την Αγία Γραφή, αλλά
και συμβολικού περιεχομένου(ο καλός ποιμένας,ψάρια,πουλιάκ.τ.λ)
•

9. Β Υ Ζ Α Ν Τ Ι Ν Ε Σ Τ Ο Ι Χ Ο Γ Ρ Α Φ Ι Ε Σ
H Kοίμηση της Θεοτόκου. Mονή Bαρλαάμ στα Mετέωρα (1548).
H Aνάσταση του Xριστού.
Nαός του Xριστού στη Bέροια (1315).

10. Φ Α Γ Ι Ο Υ Μ
Η πόλη Φαγιούμ βρίσκεται στην
Αίγυπτο και συγκεκριμένα απέχει
85 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της
πρωτεύουσας της Αιγύπτου, Κάιρο
και αποτελεί τμήμα της
αρχαίας Κροκοδειλόπολης. Ήταν
ένα από τα κορυφαία θρησκευτικά
κέντρα της αρχαίας Αιγύπτου,
όπου λατρευόταν ο θεός Σομπέκ.

11. Π Ο Ρ Τ Ρ Ε Τ Α Τ Ο Υ
Φ Α Γ Ι Ο Υ Μ
Με τον όρο πορτρέτα Φαγιούμ εννοείται
το σώμα των προσωπογραφιών που
φιλοτεχνήθηκαν από τον 1ο έως τον 3ο
αιώνα από συνεχιστές της
ύστερης ελληνιστικής παράδοσης της
Αλεξανδρινής Σχολής και διασώθηκαν ως
τη σημερινή εποχή.

12. Φ Ο Ρ Η Τ Ε Σ Ε Ι Κ Ο Ν Ε Σ
• Βυζαντινή αγιογραφία είναι η τέχνη της απεικόνισης αγίων και
θρησκευτικών θεμάτων, με σκοπό να γεφυρώσει τον φυσικό με τον
πνευματικό κόσμο η οποια περιλαμβανει και τις φορητες εικονες.
Βρίσκονται παντού όπως στις εκκλησίες, στους τάφους. Υπάρχουν
δύο σχολές αγιογραφίας
• Η Μακεδονική Σχολή
Η τεχνοτροπία αυτή χαρακτηρίζεται από έντονα χρώματα με πλατιά
σαρκώματα και φωτίσματα, τα δε ισκιωμένα μέρη είναι μικρότερης
έκτασης και δεν χωρίζονται απότομα από το φως. Ο προπλασμός είναι
φτιαγμένος από ανοιχτόχρωμη ωμή σιέννα ή υποπράσινος. Τα σώματα
διαγράφονται κάτω από τα ενδύματα.

13. Φ Ο Ρ Η Τ Ε Σ Ε Ι Κ Ο Ν Ε Σ
• Η Κρητική Σχολή
Κύρια χαρακτηριστικά της είναι οι σκοτεινότεροι προπλασμοί,
κυρίως στα πρόσωπα, όπου χρησιμοποιείται το καφέ και όχι το
πράσινο χρώμα της Μακεδονικής σχολής. Σε αυτή την
τεχνοτροπία, τα σαρκώματα δεν είναι πολύ φωτεινότερα από τον
προπλασμό, στενά και λίγα, τα δε ισκιωμένα μέρη περιβάλλουν και
"κλείνουν" τα σαρκώματα. Για αυτό τον λόγο ονομάζεται "στενή"
τεχνοτροπία. Η Σχολή αυτή παραμένει περισσότερο πιστή στον
βυζαντινό ιδεαλισμό

14. Μ Α Κ Ε Δ Ο Ν Ι Κ Η
Κ Ρ Η Τ Ι Κ Η

15. Β Ι Β Λ Ι Ο Γ Ρ Α Φ Ι Α
• https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%92%CF%85%CE%B6%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%B9%CE%BD%CE
%AE_%CE%B1%CE%B3%CE%B9%CE%BF%CE%B3%CF%81%CE%B1%CF%86%CE%AF%CE%B1#%CE%9
C%CE%B1%CE%BA%CE%B5%CE%B4%CE%BF%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%A3%CF%87%
CE%BF%CE%BB%CE%AE
• https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A0%CE%BF%CF%81%CF%84%CF%81%CE%B1%CE%AF%CF%84%CE%
B1_%CE%A6%CE%B1%CE%B3%CE%B9%CE%BF%CF%8D%CE%BC
• https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A6%CE%B1%CE%B3%CE%B9%CE%BF%CF%8D%CE%BC
• https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A4%CE%BF%CE%B9%CF%87%CE%BF%CE%B3%CF%81%CE%B1%CF%
86%CE%AF%CE%B1
• https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A8%CE%B7%CF%86%CE%B9%CE%B4%CF%89%CF%84%CF%8C
• http://byzantineathens.weebly.com/omicron-chirhoiotasigmatauiotaalphanuiotakappaomicronsigmaf-
nualphaomicronsigmaf-kappaalphaiota-omicroniota-epsilonpiiotarhorhoomicronepsilonsigmaf-
tauomicronupsilon-alphapiomicron-t.html
• Μαρίζα Ντεκάστρο, Βυζαντινή Τέχνη. Οδηγός για παιδιά.

16. • Ναταλία Παππά
• Ειρήνη Σούγια
Β4
2022-23
Ο Χριστός (Ι. Μ. Αγ. Αικατερίνης του Σινά, 6ος αι.)