Presentatie Pieter Emmen - Rabobank voor Zanders Risicomanagement Seminar 2014

1. Simpler, smaller, smarter.
OnderToezicht balanceren tussen risico en rendement
Pieter Emmen
27 maart 2014

2. agenda
• Actuele thema’s Rabobank
• Ontwikkeling bankwezen in Nederland
• Balangroei
• Vermogensgroei
• fundinggap
• OntwikkelingWet- en Regelgeving
• ECB Comprehensive Review
• afsluiting

3. Filmpje, test your awareness

4. actuele thema’s Rabobank
OnderToezicht balanceren tussen risico en rendement
Pieter Emmen
27 maart 2014

5. Actuele thema’s Rabobank
Toezichthouder dossiers
• Single Supervisory Mechanisme
• Stress test ECB
• Basel III (CRD IV) infasering
• Recovery and Resolution
Directive (RRD)
• beloningsbeleid
• Dodd Frank (US)
• MifidII
• Emir
• Fatca
• ….
Verbouwing Rabobank
Visie 2016
- kostenbesparing
- verdere virtualisering van de dienstverlening
Verdere integratie RI en RN
cultuurprogramma
….
En alles heeft prioriteit 1
alles moet min of meer tegelijkertijd!!!!
En we moeten onze reputatie
terugverdienen

6. Ontwikkeling regelgeving
In de tijd

7. Basel III/CRD4
Basel III
Solvency
Definition of
own funds
Risk based
metric
Minimum
levels
Risk coverage
Leverage ratio
Liquidity
Liquidity
coverage ratio
Net Stable
Funding ratio
Focus Basel II

8. Complexiteit regelgeving
8
Basel
Basel I 30p
Basel II 347p
Basel III 616p
CRD 4
Group Risk Management

9. Complexiteit regelgeving
9
Basel
Basel I 30p
Basel II 347p
Basel III 616p
Toezichthouders vs bankmedewerkers (UK)
1980: 1 -> 11.000
2011: 1 -> 300
Group Risk Management
Glass steagall 37 p (banking act 1933 FDIC etc)
DFa 848 p (start punt)
rule book 8.843 p (1/3 compleet)
rule book 30.000 p (geschat)

10. Complexiteit regelgeving
10
Basel
Basel I 30p
Basel II 347p
Basel III 616p
Glass steagall 37 p (banking act 1933 FDIC etc)
DFa 848 p (start punt)
rule book 8.843 p (1/3 compleet)
rule book 30.000 p (geschat)
Complex is (niet) per definitie (niet)
beter

11. …. maar bovenop Basel 3
ontstaat een nationale invulling
CoreTier 1
2%
Additional Tier 1
2%
Tier 2
4%
CoreTier 1
4,5%
Capital
Conservation
Buffer 2,5%
Countercyclical
Buffer 2,5%
Systemic Risk
Buffer /D-SIB’s
1 - 3%
Additional Tier 1
1,5%
Tier 2
2%
CoreTier 1
10%
Coco’s
(7%Trigger)
3%
Coco’s
(5%Trigger)
6%
CoreTier 1
10%
Additional Tier 1
2%
Tier 2
2%
Loss Absorbing
Debt (“T3”)
3,5%
Basel 1/2 Basel 3 (2019) Switzerland UK
0%
2%
4%
6%
8%
10%
12%
14%
16%
18%
20%
Rabobank
CoreTier 1
14%
Additional Tier 1
3%
Tier 2
>2.5%
“T3”
2%
EBA minimum 9%

12. Basel III
12
Basel III
Kapitaal ratio
Hogere kwaliteit en kwantiteit
van kapitaal
Liquiditeit ratio
Banken dienen voldoende liquide
middelen ter beschikking te
hebben om te voldoen aan de
potentiële verplichtingen in een
stresssituatie van 30 dagen.
Stabiele funding ratio
Banken dienen voldoende langjarige
(>1 jaar) spaargelden en (obligatie)
leningen aan te trekken voor de
financiering van de langlopende
financieringsverplichtingen (> 1 jaar).
Hefboom ratio
Banken dienen een gezonde
verhouding van geleend en eigen
vermogen aan te houden

13. Ontwikkeling Nederlands
bankwezen
Balans, reserves, leverage & fundinggap

14. Balans Nederlandse banken
Cijfers zijn afkomstigvan DNB http://www.statistics.dnb.nl/
* EUR miljard
2012
balanstotaal 2.492
reserves 119
Simpel leverage ratio 4,8%
1992 1982
478 233
22 9
4,6% 3,9%
Wat is de groeivoet (in procenten) van het balanstotaal om in 30 jaar meer dan
te vertienvoudigen?
Slechts 7,8%
(van 1982 tot 2007 was dit 9,3%, groei is de laatste jaren fors afgenomen)

15. Ontwikkeling reserves NL
bankwezen
0
20
40
60
80
100
120
1982
1984
1986
1988
1990
1992
1994
1996
1998
2000
2002
2004
2006
2008
2010
2012
2007: banken hadden veel winst en Fortis heeft EUR 13 mrd kapitaal aangetrokken.

16. Ontwikkeling van de nettowinst
-15
-10
-5
0
5
10
15
20
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
-15%
-10%
-5%
0%
5%
10%
15%
20%
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
verliezen
crisis
Vanaf 2007 is de winstgevendheid van banken fors lager,
laatste jaren fors beinvloed door:
- hoge kosten kredietverliezen
- Lage rente
Return on Equitywinst na belasting

17. Ontwikkeling kapitaalratio’s
4.0%
6.0%
8.0%
10.0%
12.0%
14.0%
16.0%
Tier-1 Ratio Total Capital Ratio
Basel II
vanaf 2007
Concluderend:
Laatste jaren streven banken fors hogere kapitaal ratio’s na,
winstgevendheid moet omhoog om dit via winstinhouding te realiseren.
(kostenbezuinigingen/marge verruiming/asset reductie)

18. Basel III vermogen en
vermogensvereisten
Hogere kwaliteit vermogen (meer nadruk op core-capital)
Hogere vereisten voor systeem relevante financiele instellingen (SIFI)
Hogere eisen aan minimale vermogensvereisten
18
Plus introductie van een leverage ratio
(Tier-1 / balanstotaal + gewogen off-balance)
Group Risk Management

19. Levarage ratio en crisis
overleefd of niet!!!
19
Group Risk Management

20. Leverage ratio Nederlands
bankwezen
0.0%
0.5%
1.0%
1.5%
2.0%
2.5%
3.0%
3.5%
4.0%
4.5%
1982
1984
1986
1988
1990
1992
1994
1996
1998
2000
2002
2004
2006
2008
2010
2012
4% van Dijselbloem
Leverage ratio is balanstotaal plus gewogen off-balance (ongeveer 1% verschil met de
simpele leverage ratio (zonder off-balance)
3% CRD4 (Basel III)

21. Leverage ratio (NL banken)
0.0%
1.0%
2.0%
3.0%
4.0%
5.0%
6.0%
1982 1984 1986 1988 1990 1992 1994 1996 1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012
simpel LR basel III LR
minimum Extra kapitaal Balans reductie**
Basel III >3% nihil nihil
Nederland >4% 5 -25 mrd* 600 mrd
Academici >10% +/- 175 mrd 1.800 mrd
* Buffer tov 4% aanhouden, zoals nu tov de 3% ** inclusief off balance zo’n 20% reserves 120 * 10 = 1.200 mrd (incl off balance)

22. Funding
liquiditeitsratio’s
LCR = LiquidityCoverage Ratio
Liquiditeitsbuffer om korte termijn
tekorten te doorstaan
Net Stable Funding Ratio
Om een meer gematchte balans te
realiseren.
Voorkomen dat illiquide activa
(hypotheken) kort gefund worden.
(Na laatste aanpassingen eenvoudig te realiseren door de
banken)
Meeste banken vielen om door
liquiditeitsproblemen (uitzonderingen
daargelaten)

23. Hoe is de groei gefund
0
100
200
300
400
500
600
700
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
hypotheken spaarsaldo
Jaarlijkse groei
Hypotheken 10% (tot 2007 13%)
Spaargeld 6%
Particuliere fundinggap 38% (per jaar)
Fundinggap particulieren
In miljarden euro

24. Fundinggap gedicht door
Securitisatie
Professionele funding
0
50
100
150
200
250
1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
securitisaties

25. Fundinggap gedicht door
Professionele funding
0
100
200
300
400
500
600
1982
1984
1986
1988
1990
1992
1994
1996
1998
2000
2002
2004
2006
2008
2010
2012
0
50
100
150
200
250
securitisaties
De kredietgroei is de laatste 30 jaar gefinancierd door het
aantrekken van professioneel geld (inclusief securitisaties)
Grote afhankelijkheid van externe funding maakt banken
potentieel kwetsbaar -> meer kapitaal aanhouden/minder assets

26. Retail funding gap Nederland
26
Group Risk Management

27. Spaartekort is niet van alle tijd
27
Group Risk Management

28. Samenvattend
Hogere kapitaalsratio’s door
Bankreserves vergroten:
• Kostenbezuinigingen
• Winstinhouding
• lagere groei balanstotaal (minder
RWA) en tevens minder afhankelijk van
professionele markt)
Liquiditeit en funding
schulden:
• langzame afbouw schulden
noodzakelijk (scheef verdeeld)
• grote (pensioen)vermogens,
alternatieve fundingbronnen
• Verkleinen balanstotaal

29. De weg naar de banken unie
SSM via AQR

30. Waarom een Single Supervisory
Mechanism
Is ook een gevolg van de financiele crisie
De Europese financiele integratie is aanzienlijk verkleind
Private schuld is publieke schld geworden, met een groot risico voor de
overheidsfinancien, en de Euro;
Lokale bankcrisis kunnen andere landen treffen (Griekenland-Cyprus)
Er moest dus iets gebeuren

31. Waarom een Single Supervisory
Mechanism II
1. Verschilllen in toezichthouder regimes
2. strikt, politiek neutraal toezicht is een voorwaarde voor financiele
steun ESM
3. versterken van het toezicht is een voorwaarde om markt vertrouwen te
herstellen
4. de volgende stap om de euro en de eurozone te versterken
Dus naar een Bankenunie

32. De vier pijlers van de
bankenunie
De vier pijlers
van de voorziene
Europese Bankenunie Een Europese
Bankentoezichthouder (ECB)
Single Rule Book
Europees Depositogarantiestelsel
Raamwerk voor herstel en
afwikkeling van banken
i
ii
iii
iv

33. Methode van toezicht
Verwachte stijl en methoden van toezicht door ECB:
• Meer Angelsaksisch van aard;
• Hoge eisen aan snelheid en kwaliteit van
rapportages en informatieverzoeken;
• Juridisch en compliance gedreven;
• Geen bijzondere affiniteit met coöperatief
bankieren, i.h.b. het (unieke) opgedragen
toezicht

34. Taal en cultuur als uitdaging?

35. Pijler (ii): ECB en Comprehensive
Assessment
.
• .
• .
Een Europese Bankentoezichthouder:
Single Supervisory Mechanism (SSM)
ii
Voordat de ECB het toezicht
aanvaardt op 4 november 2014 of
later, voert zij een Comprehensive
Assessment uit

36. Asset Quality Review
Comprehensive Assessment

37. ECB comprehensive assessment
Drie belangrijke doelstellingen
1. Transparantie
2. Repareren van balansen
3. Vertrouwen opbouwen

38. ECB comprehensive assessment
Verwachte tijdlijnen
November 2013
Februari 2014
Zomer 2014

39. Specifieke doelstellingen van
de Asset Quality Review
1. Bepalen of de voorzieningen adequaat zijn (binnen IFRS)
2. Bepalen of het onderpand (collateral) goed is gewaardeerd
3. Beoordelen of de waardering van complexe instrumenten en high risk
assets goed heeft plaatsgevonden
de op te vragen data door de ECB is enorm zijn!
Ook zullen veel individuele files beoordeeld worden

40. Verschillen in RWA

41. Awareness filmpje

42. vragen