Z2.02

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ
Radosław Kacperczyk
Projektowanie i realizacja zadań logistycznych
w gospodarce magazynowej
342[04].Z2.02
Poradnik dla ucznia
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

1
Recenzenci:
prof. zw. dr hab. inŜ. Krzysztof Chwesiuk
dr Paweł Romanow
Opracowanie redakcyjne:
mgr Radosław Kacperczyk
Konsultacja:
mgr inŜ. Halina Śledziona
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 342[04].Z2.02
,,Projektowanie i realizacja zadań logistycznych w gospodarce magazynowej”, zawartego
w programie nauczania dla zawodu technik logistyk.
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

2
SPIS TREŚCI
1. Wprowadzenie 3
2. Wymagania wstępne 4
3. Cele kształcenia 5
4. Materiał nauczania 6
4.1. Podstawowe zagadnienia związane z gospodarką magazynową 6
4.1.1. Materiał nauczania 6
4.1.2. Pytania sprawdzające 22
4.1.3. Ćwiczenia 22
4.1.4. Sprawdzian postępów 24
4.2. Fazy magazynowania. Rozmieszczenie oraz przepływ towarów 25
4.3. Przestrzeń magazynowa. Urządzenia do składowania. Koszty magazynowe 42
5. Sprawdzian osiągnięć 57
6. Literatura 62

3
1. WPROWADZENIE
Poradnik będzie Ci pomocny w przyswajaniu wiedzy z zakresu projektowania i realizacji
zadań logistycznych w gospodarce magazynowej. W poradniku znajdziesz:
− wymagania wstępne – wykaz umiejętności, jakie powinieneś mieć juŜ ukształtowane,
abyś bez problemów mógł korzystać z poradnika,
− cele kształcenia – wykaz umiejętności, jakie ukształtujesz podczas pracy z poradnikiem,
− materiał nauczania – wiadomości teoretyczne niezbędne do opanowania treści jednostki
modułowej,
− zestaw pytań, abyś mógł sprawdzić, czy juŜ opanowałeś określone treści,
− ćwiczenia, które pomogą Ci zweryfikować wiadomości teoretyczne oraz ukształtować
umiejętności praktyczne,
− sprawdzian postępów,
− sprawdzian osiągnięć, przykładowy zestaw zadań. Zaliczenie testu potwierdzi
opanowanie materiału całej jednostki modułowej,
− literaturę.
Schemat układu jednostek modułowych
342[04].Z2
Logistyczne zarządzanie gospodarką
magazynową i zapasami
342[04].Z2.01
Projektowanie i realizacja zadań
logistycznych w gospodarce zapasami
342[04].Z2.02
logistycznych w gospodarce
magazynowej
342[04].Z2.03
logistycznych w gospodarce
opakowaniami
342[04].Z2.04
Sporządzanie rachunku kosztów zadań
logistycznych z zakresu gospodarki
magazynowej

4
2. WYMAGANIA WSTĘPNE
Przystępując do realizacji programu nauczania jednostki modułowej powinieneś umieć:
− przestrzegać przepisów bhp, ochrony przeciwpoŜarowej oraz ochrony środowiska,
− posługiwać się instrukcjami i dokumentacją techniczną,
− posługiwać się podstawowymi jednostkami miar i wag,
− korzystać z róŜnych źródeł informacji,
− obsługiwać komputer,
− współpracować w grupie.

5
3. CELE KSZTAŁCENIA
W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:
− określić miejsca i zadania magazynów w systemach logistycznych,
− sklasyfikować magazyny,
− określić infrastrukturę magazynową,
− zaplanować proces magazynowania,
− opracować projekt technologiczno-organizacyjny magazynu,
− zaprojektować wyposaŜenie magazynu,
− zagospodarować przestrzeń składową magazynu,
− przygotować strefy przyjęć i wydawania towarów,
− przygotować strefę kompletacji towarów,
− zastosować magazynowe systemy informatyczne,
− zastosować technologię magazynowania opartą na automatycznej identyfikacji towarów,
− dobrać urządzenia do automatycznej identyfikacji towarów współpracujące z systemem
informatycznym magazynu,
− oznakować towar i opakowania kodami kreskowymi w systemie EAN oraz UCC,
− zaprojektować system lokalizacji towaru,
− obliczyć koszty magazynowania,
− obsłuŜyć ładunek magazynowy zawierający towary niebezpieczne i Ŝywe zwierzęta,
− skontrolować straty w procesach przemieszczania i przechowywania towarów,
− zapewnić dostęp do informacji o lokalizacji towaru,
− opracować wyniki oceny wskaźnikowej i procesowej pracy magazynu,
− posłuŜyć się normami dotyczącymi magazynowania towaru.

6
4. MATERIAŁ NAUCZANIA
4.1. Podstawowe zagadnienia związane z gospodarką magazynową
4.1.1. Materiał nauczania
Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy w gospodarce magazynowej.
Mają one na celu zapewnienie ochrony Ŝycia i zdrowia pracowników przed
zagroŜeniami, z jakimi mogą się oni spotkać w trakcie wykonywania pracy. Przepisy bhp
mogą dotyczyć między innymi zagroŜeń, które są związane z obiektami pracy, uŜywanymi
maszynami, urządzeniami oraz narzędziami, organizacją pracy, oraz procesami pracy.
W ramach tego tematu w poradniku zostaną przedstawione podstawowe zagadnienia
związane z przepisami bhp dotyczące:
− procesu magazynowego,
− transportu ręcznego,
− transportu mechanicznego.
Proces magazynowy – w celu zapewnienia bezpieczeństwa procesu magazynowego
powinny być spełnione następujące warunki:
− dostarczane towary powinny być zapakowane, oznakowane i zabezpieczone
w odpowiedni sposób,
− naleŜy korzystać wyłącznie z maszyn i urządzeń, które są dostosowane do
wykonywanych czynności ładunkowych oraz transportowych,
− pomieszczenia magazynowe powinny posiadać odpowiednie ukształtowanie oraz
zagospodarowanie, zgodne ze stawianymi wymaganiami,
− pracownicy magazynowi powinni posiadać odpowiednią wiedzę zgodną z powierzonymi
im zadaniami,
− pracownicy powinni być wyposaŜeni w odpowiednie narzędzia, maszyny i urządzenia
zgodne z ich kwalifikacjami i zadaniami im powierzonymi.
W przypadku dostarczenia do magazynu jednostek ładunkowych uszkodzonych
w wyniku nieprawidłowego załadunku lub złego ich zabezpieczenia, ładunku
w opakowaniach zbiorczych lub transportowych niezgodnych z przyjętymi wymaganiami lub
towarów, które są zaliczane do substancji niebezpiecznych, a nie zostały odpowiednio
oznaczone i magazyn nie jest przygotowany do gromadzenia tego typu ładunków, to towary
takie mogą stanowić bezpośrednie zagroŜenie bezpieczeństwa ludzi obsługujących magazyn.
Transport ręczny – do prac związanych z transportem ręcznym naleŜą:
− podnoszenie – polega na przemieszczeniu towaru z niŜszego poziomu na wyŜszy.
Wykonywane jest w płaszczyźnie pionowej, jednak w praktyce wiąŜe się z reguły
z pewnym przemieszczeniem w płaszczyźnie poziomej,
− dźwiganie – polega na podniesieniu towaru z jednoczesnym jego przemieszczeniem,
jednak na odległość nie przekraczającą 2 metrów,
− przenoszenie – polega na podniesieniu towaru z jednoczesnym jego przemieszczeniem na
odległość większą niŜ 2 metry. Przy wykonywaniu przenoszenia naleŜy szczególną
uwagę zwrócić na następujące zasady:
− naleŜy trzymać przenoszony ładunek moŜliwie blisko ciała,
− podnoszony ładunek powinien być na wysokości od dłoni do barków,
− naleŜy unikać szybkiego tempa podnoszenia,
− naleŜy minimalizować ruchy tułowia,
− ładunek naleŜy przenosić na opuszczonych rękach,

7
− naleŜy unikać przenoszenia ładunków, które m. in. ograniczają widzenie oraz mają
przemieszczający się środek cięŜkości.
Ręczne przemieszczanie ładunków o masie, która przekracza dopuszczalne normy, jest
zabronione.
W tabeli 1 przedstawiono normy dotyczące transportu ręcznego dla dorosłych męŜczyzn.
Tabela 1. Normy indywidualne transportu ręcznego dla dorosłych męŜczyzn [3, s. 123]
Sposób podnoszenia
przenoszenia lub przewoŜenia
Maksymalna
masa [kg]
Uwagi
Ręczne przenoszenie cięŜaru:
− przy pracy stałej
− przy pracy dorywczej
− na wysokości do 4 m
− na odległość do 25 m
30
50
30
30
Niedopuszczalne jest ręczne przenoszenie
przedmiotów o masie przekraczającej 30kg
na wysokość powyŜej 4m lub na odległość
przekraczającą 25 m
Ręczne przetaczanie przedmiotów
o kształtach okrągłych po:
− terenie poziomym
− pochylni
300
50
Podczas przemieszczania przedmiotów
oburącz, składowa siły, mierzona równolegle
do podłoŜa, uŜytej przez pracownika do
zapoczątkowania ruchu przedmiotu nie moŜe
przekraczać:
− przy pchaniu 300 N
− przy ciągnięciu 50 N
Przemieszczanie materiałów
szkodliwych i niebezpiecznych
25
(dotyczy masy
całkowitej)
Niedopuszczalne jest noszenie szklanych
balonów z kwasami lub innymi cieczami
Ŝrącymi na plecach lub przed sobą. Balony
powinny być przewoŜone na specjalnych
wózkach. W wyjątkowych przypadkach
mogą być przenoszone przez dwóch
pracowników w wytrzymałych koszach z
uchwytami
PrzewoŜenie na taczkach
jednokołowych:
− po twardej powierzchni do
8% pochylenia oraz do
200 m
− do nieutwardzonej
powierzchni do 8%
pochylenia oraz do 200 m
(łącznie z masą
wózka)
100
75
PrzewoŜenie na wózkach 2 -, 3-
i 4-kołowych
− po twardej powierzchni do
5% pochylenia
− do 8% pochylenia oraz na
odległość do 200 m
(łącznie z masą
wózka)
450
350
PrzewoŜenie wózkami
szynowymi:
− po torach do 2% pochylenia
− po torach do 4% pochylenia
oraz na odległość do 400 m
(łącznie z masą
wózka)
600
400
Odległość między pojedynczymi wózkami
na pochyleniach torów powinna wynosić co
najmniej 25 m, a pomiędzy zestawami
złoŜonymi z kilku wózków 50 m

8
W tabeli 2 przedstawiono normy dotyczące transportu ręcznego dla dorosłych kobiet.
Tabela 2. Normy indywidualnego transportu ręcznego dla dorosłych kobiet [3, s. 124]
Sposób podnoszenia
przenoszenia lub przewoŜenia
Maksymalna
masa [kg]
Uwagi
Ręczne przenoszenie cięŜaru:
- przy pracy stałej
- przy pracy dorywczej (do 4 razy
na godzinę w czasie zmiany
roboczej)
12
3
20
5
dla kobiet w ciąŜy i w okresie karmienia
Ręczne przenoszenie pod górę:
- przy pracy stałej
- przy pracy dorywczej (do 4 razy
na godzinę w czasie zmiany
roboczej)
8
2
15
4
Po pochyleniach i schodach, których kąt
nachylenia przekracza 30, a wysokość 5 m
PrzewoŜenie na taczkach
jednokołowych:
- po twardej powierzchni do 2%
pochylenia
- po powierzchni nierównej
(łącznie z masą
taczki)
50
12,5
30
7,5
PrzewoŜenie na wózkach 2 -, 3- i
4-kołowych
- po twardej powierzchni do 2%
pochylenia
- po powierzchni nierównej
(łącznie z masą
taczki)
80
20
48
12
Transport mechaniczny – do tego rodzaju transportu wykorzystywane są środki
z napędem silnikowym. Do najwaŜniejszych wymogów eksploatacyjnych związanych
z transportem mechanicznym moŜna zaliczyć:
− stan techniczny urządzeń transportowych – powinien być co najmniej dobry,
− stan techniczny nawierzchni – powinien być dobry,
− pracownicy obsługujący dane środki transportu powinni mieć odpowiednie do
wykonywanych zadań kwalifikacje oraz uprawnienia,
− do wyposaŜenia urządzeń transportu pionowego naleŜy stosować tylko atestowane
materiały,
− odpowiednie oświetlenie,
− sprawna sygnalizacja.
W trakcie korzystania ze środków transportu wewnętrznego zakazane jest:
− uŜywanie łańcuchów oraz lin, które są uszkodzone lub posiadają nieodpowiednią
wytrzymałość,
− korzystanie z łańcuchów bądź lin, które są zamocowane w niewłaściwy sposób,
− przebywanie pracowników, pod ładunkiem znajdującym się w powietrzu,
− przewoŜenie ładunków, które nie są dostosowane do platformy ładunkowej wózka,
− uŜywanie wózków na powierzchniach o niesprawdzonej wytrzymałości podłoŜa,
− uŜywanie wózków na podłoŜach o wytrzymałości mniejszej niŜ wymagana,
− obciąŜenie wózka ponad jego dopuszczalną ładowność bądź udźwig,
− uŜywanie wózka na niestabilnych lub śliskich podłoŜach,

9
− przejeŜdŜanie przez bramy lub drzwi wjazdowe, w przypadku jeśli prześwit ponad górną
krawędzią wózka lub głową kierowcy – jeśli wystaje ona ponad górną krawędź wózka –
jest mniejsza niŜ 20 cm,
− przewoŜenie nie zabezpieczonego skutecznie ładunku, naraŜając go na upadek, zsunięcie
lub wysypywanie się ze środka transportu.
PoniŜej zostaną przedstawione podstawowe zasady obowiązujące podczas składowania
towarów:
− dla kaŜdego rodzaju składowanego towaru naleŜy określić:
− miejsce jego składowania,
− sposób składowania,
− dopuszczalną wysokość składowania,
− masa składowanego ładunku nie moŜe przekraczać dopuszczalnego obciąŜenia urządzeń
do składowania,
− masa ładunku oraz urządzeń wykorzystywanych do jego składowania nie moŜe
przekraczać dopuszczalnego obciąŜenia podłóg oraz stropów, na których wykonywane
jest składowanie,
− informacje dotyczące obciąŜenia stropów, podłóg oraz urządzeń do składowania powinny
być czytelne i umieszczone w widocznym miejscu,
− najniŜej powinny być składowane przedmioty łatwo tłukące się, preparaty
sklasyfikowane jako niebezpieczne, oraz ładunki o największej masie,
− przy piętrzeniu ładunków w stosy naleŜy zapewnić ich stabilność,
− palety które uległy uszkodzeniu muszą zostać wycofane z uŜycia.
Przepisy przeciwpoŜarowe – obowiązek zapewnienia ochrony przeciwpoŜarowej
w magazynie spoczywa na jego właścicielu lub uŜytkowniku.
Powinny być spełnione następujące podstawowe warunki:
− spełnienie wymagań przeciwpoŜarowych do których moŜna zaliczyć:
− wymagania budowlane,
− wymagania instalacyjne,
− wymagania technologiczne,
− zapewnienie odpowiedniego wyposaŜenia oraz utrzymanie w sprawności urządzeń oraz
instalacji sygnalizacyjno-alarmowych,
− wyposaŜenie magazynu w odpowiednie urządzenia gaśnicze, oraz inne urządzenia
ratownicze i instalacje poŜarowe zgodne z normami i przepisami,
− zapewnienie osobom znajdującym się w magazynie bezpieczeństwa i moŜliwości
ewakuacji w przypadku wystąpienia zagroŜenia poŜarowego,
− przygotowanie magazynu do przeprowadzenia akcji ratowniczej,
− ustalenie sposobu postępowania na wypadek powstania poŜaru lub innego zagroŜenia.
Magazyn powinien być wyposaŜony w następujące środki techniczne mające na celu
zapewnienie bezpieczeństwa przeciwpoŜarowego:
− przeciwpoŜarowe instalacje sygnalizacyjno-alarmowe – ich celem jest automatyczne
wykrywanie oraz przekazanie informacji o zaistniałym poŜarze,
− stałe i półstałe urządzenia gaśnicze – urządzenia stałe składają się z pompowni, własnego
zbiornika środka gaśniczego, rurociągów, oraz urządzeń doprowadzających środek
gaśniczy bezpośrednio do miejsc przeznaczenia. Urządzenia stałe róŜnią się od
półstałych, tym, Ŝe stałe są umieszczone w danym obiekcie magazynowym, zaś te drugie

10
znajdują się na zewnątrz budynku, a środek gaśniczy dostarczany jest przez jednostki
straŜy poŜarnej,
− instalacje hydrantów przeciwpoŜarowych – instalacje tego typu bazują na wewnętrznej
sieci wodociągowej, która doprowadzona jest do hydrantów, czyli zaworów wodnych,
obudowanych szafką i wyposaŜonych w wąŜ tłoczny,
− podręczny sprzęt gaśniczy – do tej grupy sprzętu zaliczane są narzędzia, przyrządy, oraz
aparaty, które uruchamiane są w sposób ręczny. MoŜna do nich zaliczyć np.: gaśnice,
hydronetki, koce gaśnicze, beczki z wodą, topory, siekiery i inne,
− przeciwpoŜarowe wyłączniki prądu – wykorzystywane są do odcinania dopływu prądu do
wszystkich obwodów. Wyjątkiem są tutaj urządzenia i instalacje wykorzystywane
w trakcie gaszenia poŜaru,
− urządzenia do usuwania dymów i gazów poŜarowych – zadaniem tego typu urządzeń jest
przeciwdziałanie deformacji pokrycia dachu oraz zniszczenia jego konstrukcji. Do tych
urządzeń moŜna zaliczyć np.: klapy dymowe, systemy odciągowe, kurtyny, klapy
przeciwpoŜarowe-odcinające,
− oświetlenie awaryjne – celem takiego oświetlenia jest umoŜliwienie łatwego opuszczenia
budynku magazynowego po zaniku oświetlenia podstawowego,
− sprzęt i urządzenia ratownicze – moŜna do nich zaliczyć przedmioty, urządzenia,
maszyny oraz narzędzia, które są na stałe związane z budynkiem magazynowym. MoŜna
do nich zaliczyć drabiny, sprzęt ochronny dróg oddechowych, zewnętrzne schody
ewakuacyjne i inne,
− oznakowanie przeciwpoŜarowe magazynu – znaki te moŜna podzielić na znaki
informacyjne i ewakuacyjne. Ich zadaniem jest zapewnienie wizualnej informacji
dotyczącej przebiegu wyznaczonej drogi ewakuacyjnej.
Ochrona środowiska – podstawowym aktem prawnym dotyczącym ochrony środowiska
jest ustawa „Prawo ochrony środowiska” z 27 kwietnia 2001 roku.
ZagroŜenie środowiska związane z gospodarką magazynową przewaŜnie wynika
z magazynowania substancji chemicznych oraz materiałów niebezpiecznych. Ze względu na
niebezpieczeństwo występujące podczas ich składowania wymagane są specjalne warunki ich
przechowywania. Mogą one dotyczyć następujących zagadnień:
− wykorzystania specjalnego rodzaju budowli magazynowej,
− wydzielenia odpowiedniej przestrzeń w magazynie,
− wykorzystania odpowiednich – specjalnie do tego celu przygotowanych opakowań,
− wykorzystania specjalnych urządzeń do składowania,
− wykorzystania odpowiednich środków do transportu wewnętrznego,
− stworzenia specjalnych warunków mikroklimatycznych,
− wykonania odpowiednio wykonanych instalacji.
Dla wytwarzanych na terenie Polski substancji chemicznych oraz materiałów
niebezpiecznych zostały ustanowione normy. Określono w nich między innymi:
− warunki pakowania – w ramach tej normy zawiera ona rodzaje opakowań
jednostkowych, zbiorczych, transportowych. Określono w niej zasady obowiązujące
podczas formowania jednostek ładunkowych, rodzaje stosowanych palet, sposób
układania i zabezpieczania ładunków. Zawarte są w niej równieŜ sposoby oznakowania
opakowań,
− warunki przechowywania – w ramach tej normy podano charakterystykę pomieszczeń
magazynowych, takich jak: rodzaj magazynu, warunki mikroklimatyczne, wymagania
wentylacyjne. Określono w niej zasady obowiązujące podczas składowania opakowań

11
i jednostek ładunkowych. Zawarte są w niej równieŜ takie informacje jak: sposób
układania pod względem rodzajów, odległości stosów od grzejników, okien, ścian,
sposób oznakowania regałów, zbiorników oraz wymagania instalacyjne oraz przyrządy
pomiarowe.
Na terenie magazynu powinny znajdować się tak zwane karty charakterystyki
niebezpiecznych substancji chemicznych. Zawierają one charakterystykę substancji
niebezpiecznej oraz rodzaj i rozmiary stwarzanego przez nią zagroŜenia. Informacje w niej
zawarte określają równieŜ wpływ środka chemicznego na środowisko, dalsze jego losy
w środowisku oraz produkty, jakie powstają w wyniku jego rozkładu.
Magazyn jest jednym z elementów tworzących cały system logistyczny. Według polskiej
normy definicję magazynu moŜna przedstawić następująco:
Magazyn jest to jednostka funkcjonalno-organizacyjna, przeznaczona do magazynowania
dóbr materialnych (zapasów) w wyodrębnionej przestrzeni budowli magazynowej według
ustalonej technologii, wyposaŜona w odpowiednie urządzenia i środki techniczne, zarządzana
i obsługiwana przez zespół ludzi.
Z definicji moŜna wywnioskować, iŜ magazyn składa się z kilku podstawowych elementów:
− zapasy do których moŜna zaliczyć: materiały, surowce, półfabrykaty, towary, wyroby
gotowe,
− określona przestrzeń, do której moŜna zaliczyć budowlę, obszar czy urządzenie,
− wyposaŜenie techniczne do którego moŜna zaliczyć sprzęt uŜywany do składowania,
przemieszczania, przeładunku zapasów, a takŜe sprzęt kompletacyjny, konfekcjonujący,
informatyczny, kontrolno-pomiarowy, zabezpieczający, ochronny,
− personel magazynu, do którego zaliczamy kierowników, pracowników administracyjnych
oraz magazynowych, posiadających odpowiednie kwalifikacje, umiejętności
i uprawnienia,
− organizacja – jest to zakres oraz zasady i sposoby funkcjonowania magazynu.
Magazyn swoją rolę zaczyna odgrywać juŜ w początkowej fazie procesu gospodarczego
u producenta lub hodowcy. Odgrywa on znaczącą rolę aŜ do momentu, gdy klient, jako
ostateczny konsument, nabywa pewne określone dobro. Z tego powodu odgrywa on znaczącą
rolę w całym procesie logistycznym. Związane jest to równieŜ z koniecznością zaspokojenia
potrzeb określanych w logistyce jako priorytetowe. MoŜna do nich zaliczyć:
− koordynację popytu i podaŜy w określonym terminie i miejscu,
− minimalizację kosztów utrzymania i gromadzenia zapasów,
− utrzymanie i wspomaganie procesów produkcyjnych,
− wspomaganie działalności związanej z marketingiem,
− optymalizację kosztów niedoboru i utraty korzyści.
Na rysunku 1 przedstawiono elementy sieci logistycznej.

12
Rys. 1. Elementy sieci logistycznej [opracowanie własne]
Wpływ na lokalizację poszczególnych elementów sieci logistycznej ma przede
wszystkim popyt rynkowy na określone dobra, w miejscu najdogodniejszym zarówno dla
dostawcy jak i dla klienta. Wybór miejsca powinien zapewniać gwarancję najkorzystniejszego
wyniku finansowego w skali całego przedsiębiorstwa.
Do wyboru lokalizacji poszczególnych elementów sieci logistycznej wykorzystuje się
odpowiednie metody:
− metodę graficzną, którą stosuje się w przypadku wyznaczenia pojedynczych lokalizacji,
− metodę algorytmiczną, którą stosuje się w przypadku wyznaczania wielu lokalizacji.
Magazyn jest systemem w skład, którego moŜna zaliczyć trzy zasoby. Zostały one
przedstawione na rysunku 2.
Rys. 2. Zasoby wchodzące w skład systemu magazynowego [opracowanie własne]
Zasoby przedstawione na rysunku 2 mają zapewnić prawidłową realizację funkcji
występujących oraz realizowanych w magazynie. Funkcje te zostały przedstawione na
rysunku 3.
Obiekty
przeładun-
-kowe
Magazyny
Centra
logistyczne
Elementy
sieci
logistycznej
Zasoby
materialne
- przestrzeń
- narzędzia
pracy
Zasoby ludzkie
− umiejętności
pracowników
− moŜliwości
pracowników
Zasoby
finansowe
- budŜet
MAGAZYN

13
Rys. 3. Rodzaje funkcji realizowanych w magazynie [opracowanie własne]
Do zadań, jakie są realizowane w magazynie, moŜna przede wszystkim zaliczyć:
− składowanie towaru – występuje ono w kaŜdym czasie, w którym ładunek pozostaje bez
ruchu. Zasadnicza idea składowania związana jest jednak z przechowywaniem towarów
w odpowiednich dla niego warunkach. Do takich warunków moŜna zaliczyć:
− temperaturę,
− wilgotność powietrza,
− czystość powietrza,
− ochronę przed kradzieŜą itp.
Podczas realizowania funkcji składowania ładunków szczególną uwagę naleŜy zwrócić
na materiały niebezpieczne oraz przechowywanie Ŝywych zwierząt. WiąŜe się to
z zapewnieniem szczególnych warunków bezpieczeństwa magazynowanym materiałom
niebezpiecznym. Temat ten został poruszony w części dotyczącej przepisów związanych
z ochroną środowiska. Przechowywanie Ŝywych zwierzą związane jest z zapewnieniem
im szczególnych warunków określonych w ustawie o ochronie praw zwierząt.
− działania manipulacyjne – są to działania, które przewaŜnie są związane
z przyjmowaniem i wydawaniem towarów. Z działaniami tego typu mamy do czynienia,
zawsze podczas przemieszczania ładunków oraz w trakcie zmiany ich postaci.
Rodzaje magazynów – magazyny moŜna podzielić na wiele rodzajów. UzaleŜnione jest
to od stosowanego do tego celu kryterium. PoniŜej zostaną przedstawione rodzaje
magazynów w zaleŜności od następujących kryteriów:
− od wpływu otoczenia,
czynności
ewidencyjne
załadunek
wydawanie
towarów
odbiorcom
tworzenie
jednostki
transporto-
wej
kontrolowa-
nie
zamówienia
kompletacja
zamówień
przemie-
szczanie do
miejsc
kompletacji
zamówień
przemie-
-szczanie
wewnętrzne
formowanie
ładunku,
ułoŜenie
w miejscu
składowania
rozładunek
i przyjęcie
przygotowa-
nie przyjęcia
dostawy
Funkcje
magazynowe

14
− od przeznaczenia,
− od postaci ładunków,
− od wymogów składowania,
− od mobilności,
− od rodzaju zapasów.
Jako podstawowy podział magazynów, moŜna przyjąć ten, który zaleŜny jest od wpływu
otoczenia. Na rysunku 4 przedstawiono rodzaje magazynów biorące pod uwagę właśnie to
kryterium.
Rys. 4. Rodzaje magazynów zaleŜnych od wpływu otoczenia [opracowanie własne]
Magazyny otwarte – do budowli magazynowych otwartych moŜemy między innymi
zaliczyć:
− place składowe – są to miejsca równieŜ nazywane składowiskami, ten rodzaj, od
poprzedniego róŜni się zastosowaną nawierzchnią. W tym przypadku są to miejsca
o nawierzchni twardej, o grubości ponad 12 cm, o wytrzymałości na ściskanie powyŜej
100 MPa, przy najbardziej niekorzystnych warunkach zawilgocenia nawierzchni.
Magazyny półotwarte – do budowli magazynowych półotwartych moŜemy między
innymi zaliczyć:
− zasieki – są to miejsca nazywane przegrodami wybudowane w postaci pionowych,
pełnych lub aŜurowych ścian oporowych. W tego typu magazynach przechowywane są
najczęściej materiały sypkie,
− wiaty – są to miejsca, których głównym zadaniem jest ochrona przechowywanych
zapasów przed róŜnymi opadami atmosferycznymi oraz nasłonecznieniem. Wiaty mogą
występować w formie osłoniętych lub nieosłoniętych,
− zbiorniki otwarte – są to budowle posiadające ściany oraz dno. Mogą one występować
jako jedno lub wielokomorowe. Magazyny tego typu nie posiadają jednak przykrycia
i mogą one występować w postaci naziemnej, nadziemnej, całkowicie lub częściowo
zagłębionej.
Magazyny zamknięte – do budowli magazynowych zamkniętych moŜemy między innymi
zaliczyć:
− zbiorniki zamknięte – są to budowle całkowicie zabudowane, mogą one występować
w postaci jedno lub wielokomorowej. Magazyny tego typu mogą być podziemne,
naziemne lub nadziemne,
− zasobniki – są to budowle nazywane bunkrami. Mogą one występować jako jedno lub
wielokomorowe. Ich cechą charakterystyczną jest dno w kształcie leja. Stosunek
wysokości komory do wysokości rzutu poziomego jest niewielki. Magazyny tego typu
znalazły zastosowanie w składowaniu materiałów sypkich luzem,
− silosy – są to budowle występujące jako jedno lub wielokomorowe. Ich cechą
charakterystyczną jest równieŜ dno w kształcie leja, jednak stosunek wysokości komory
Rodzaje magazynów zaleŜne
od wpływu otoczenia
magazyny
otwarte
magazyny
półotwarte
magazyny
zamknięte

15
do wysokości rzutu poziomego jest duŜe. Magazyny tego typu znalazły zastosowanie
w składowaniu materiałów sypkich luzem,
− budynki magazynowe – są to budowle zamknięte, które posiadają wydzielone
pomieszczenia przeznaczone do składowania zapasów. Magazyny tego typu mogą
występować w postaci budowli podziemnych, przyziemnych, parterowych, piętrowych,
wielopiętrowych.
Na rysunkach od 5 do 9 przedstawiono przykładowe podziały magazynów według
róŜnych kryteriów.
Na rysunku 5 przedstawiono rodzaje magazynów w zaleŜności od ich przeznaczenia.
Rys. 5. Rodzaje magazynów w zaleŜności od przeznaczenia [opracowanie własne]
Na rysunku 6 przedstawiono rodzaje magazynów uwzględniające postać ładunków, jakie
są przechowywane w magazynie.
Rys. 6. Rodzaje magazynów w zaleŜności od postaci ładunków [opracowanie własne]
Na rysunku 7 przedstawiono rodzaje magazynów uwzględniające wymogi składowania
ładunków.
Rys. 7. Rodzaje magazynów w zaleŜności od wymogów składowania [opracowanie własne]
Rodzaje magazynów w zaleŜności
od ich przeznaczenia
magazyny
przemysłowe
magazyny
spedycyjne
magazyny sieci
dystrybucji
magazyny
celne
magazyny
usługowe
magazyny rezerw
państwowych
magazyny
rolnicze
Rodzaje magazynów zaleŜnych
od postaci ładunków
magazyny jednostek
ładunkowych
magazyny ładunków
zbiornikowych
place
składowe
od wymogów składowania
magazyny materiałów
niebezpiecznych
magazyny
specjalistyczne

16
Na rysunku 8 przedstawiono rodzaje magazynów uwzględniające ich mobilność.
Rys. 8. Rodzaje magazynów w zaleŜności od mobilności [opracowanie własne]
Na rysunku 9 przedstawiono przykładowe rodzaje magazynów uwzględniające rodzaj
przechowywanych w nich ładunków.
Rys. 9. Przykładowe rodzaje magazynów w zaleŜności od rodzaju przechowywanych ładunków
[opracowanie własne]
Projektowanie magazynów – podlega ogólnie stosowanym zasadom projektowania.
MoŜna tutaj wyróŜnić dwie reguły projektowania:
− przechodzenie od ogółu do szczegółu,
− przechodzenie od szczegółu do ogółu.
Podstawowym zagadnieniem poruszanym podczas projektowania magazynów jest
wielkość i szybkość przepływu zapasów przez magazyn. Czynnikiem decydującym, który
narzuca określone zagospodarowanie przestrzeni w magazynie jest jego kubatura
wewnętrzna. Określana jest ona mianem zespołu ograniczeń budowlanych. W innym
przypadku projektowania moŜna oprzeć się na załoŜonej przestrzeni docelowej jego
pojemności. Największe znaczenie jednak bez względu na zagadnienia poruszane podczas
projektowania magazynu ma trafność prognozowania. PoniŜej przedstawiono model
wykorzystywany podczas projektowania magazynu, który zawiera fazy, zakres kalkulacji oraz
badanie poprawności załoŜeń. Obejmuje on następujące punkty:
− wykonanie zestawienia aktualnego stanu zapasów oraz przeprowadzenie prognozy ich
zmian,
− wykonanie analizy zapasów, biorąc pod uwagę prędkość ich przepływu,
od mobilności
magazyny
stacjonarne
magazyny
ruchome - polowe
Rodzaje magazynów w
zaleŜności od rodzaju zapasów
magazyny
surowcowe
magazyny
produkcyjne
magazyny
opakowań
magazyny
odpadów
magazyny
wyrobów
handlowych
magazyny
produktów
produkcji
w toku
magazyny
materiałów
pomocni-
-czych
magazyny
ubiorów
ochronnych
i sprzętu
ochrony
osobistej
magazyny
części
zamiennych

17
− określenie wymagań dotyczących składowania i przechowywania zapasów,
− określenie podziału stref składowania, biorąc pod uwagę stawiane wymagania,
− wykonanie analizy częstości operacji oraz prędkości przepływu zapasów przez magazyn,
− określenie wyposaŜenia w sprzęt do składowania oraz wysokości ich piętrzenia zapasów,
− określenie wstępnego wyboru środków i urządzeń przeładunkowych oraz maszyn do
czynności kompletacyjnych,
− wykonanie planu zagospodarowania przestrzeni oraz powierzchni magazynu, biorąc pod
uwagę obowiązujące normy i przepisy,
− wykonanie spisu ograniczeń oraz zmian ograniczających działanie,
− wykonanie kalkulacji potrzebnego sprzętu technicznego oraz zatrudnienia,
− wykonanie analizy i oceny projektu magazynu, biorąc pod uwagę moŜliwości stanu
zagospodarowania oraz sprawdzenie poziomu wykorzystania jego przestrzeni,
− wykonanie modelu kalkulacji kosztów,
− określenie kosztów wdroŜenia lub inwestycji,
− wykonanie analizy i oceny projektu, biorąc pod uwagę potrzeby inwestora,
− w przypadku wystąpienia niezgodności, naleŜy usunąć wykryte nieprawidłowości,
− wykonanie harmonogramu realizacji,
− wykonanie instrukcji pracy magazynu,
− wdroŜenie oraz realizacja.
Program magazynowania – moŜna określić jako plan zamierzonej działalności.
Najczęściej zawiera on zbiór wytycznych lub zaleceń określających w sposób kompleksowy
i jednoznaczny cel, środki, czynności oraz metody, dzięki którym wykonywanie procesów
magazynowych przebiega w sposób prawidłowy i sprawny.
W programie magazynowania zawarte są informacje dotyczące:
− stanu zapasów magazynowych – do których moŜna zaliczyć:
− liczbę składowanych grup towarowych,
− strukturę składowanych grup towarowych,
− wielkość stanów (zapasów) magazynowych,
− postać fizyczną przechowywanych towarów,
− warunki przechowywania zapasów,
− ruchu zapasów – do których moŜna zaliczyć:
− postać fizyczną towarów w momencie przyjęcia i wydania z magazynu,
− wskaźnik pokrycia zapotrzebowania zapasu,
− częstość pobrań danego towaru znajdującego się w magazynie,
− strukturę przyjęć, kompletacji oraz wydań,
− sposób w jaki towar jest dostarczany i odbierany z magazynu,
− wymagania czasowe, np. godziny pracy magazynu.
Podczas analizy programu magazynowania ustalane są grupy towarów według poniŜej
podanych kryteriów:
− rodzaju wymaganej przestrzeni magazynowej – dotyczy to wyboru rodzaju magazynu,
w którym dana grupa ma być przechowywana. Mogą to być np. magazyny otwarte,
półotwarte lub zamknięte,
− wymaganych warunków klimatycznych panujących w magazynach zamkniętych –
dotyczy to wymaganej temperatury przechowywania oraz wilgotności powietrza,
− postaci fizycznej ładunków,
− selektywności zapasu – która określana jest jako iloraz liczby jednostek ładunkowych
w zapasie grupy towarowej i liczby pozycji towarów w danej grupie,

18
− liczby (częstości) pobrań towarów,
− wielkości wydań towarów,
− wskaźnika pokrycia zapasem.
Nadzorowanie magazynu – zadaniem pracodawcy jest opracowanie gospodarki
magazynowej. Ma to na celu ustalenie właściwej organizacji, zapewnienie odpowiednich
środków działania, kontroli oraz nadzoru. Powinny zostać opracowane odpowiednie
zarządzenia wewnętrzne zawierające zakres oraz formę kontroli gospodarki magazynowej.
Zarządzenie takie powinno między innymi zawierać następujące informacje:
− dział lub stanowisko pracy, w ramach którego będzie przeprowadzana kontrola
w magazynie,
− zakres oraz przedmiot przeprowadzanej kontroli,
− sposób przeprowadzenia kontroli,
− sposób sprawowania nadzoru przez kierownictwo przedsiębiorstwa, nad poprawnością
przeprowadzanej kontroli.
Kierownik komórki nadzorującej magazyn, powinien przeprowadzać kontrolę
pomieszczeń magazynowych. W kaŜdej takiej kontroli powinien przekazać pracodawcy:
− notkę o przystosowaniu magazynu do właściwości przechowywanych w nim ładunków,
− propozycje, które mają na celu usprawnienie pracy w magazynie.
Pracodawca, ponosi odpowiedzialność za obieg dokumentacji magazynowej.
Zobowiązany jest równieŜ do:
− przygotowania instrukcji dotyczących:
− zasad sporządzania dokumentacji,
− obiegu dokumentacji magazynowej,
− ewidencji ruchu zapasów,
− przeprowadzenia szkolenia w tym zakresie pracowników,
− opracowania dla personelu szczegółowych zakresów czynności,
− przeprowadzania regularnych kontroli prawidłowego sporządzania i obiegu
dokumentacji.
Pracodawca, zgodnie z przepisami związanymi z bezpieczeństwem i higieną pracy,
zobowiązany jest między innymi do:
− ochrony Ŝycia i zdrowia pracowników poprzez zapewnienie im bezpiecznych
i higienicznych warunków pracy,
− dbania o odpowiedni stan pomieszczeń i wyposaŜenia technicznego,
− dbania o sprawność środków ochrony indywidualnej i zbiorowej.
RównieŜ obowiązkiem pracodawcy jest zabezpieczenie przed zagroŜeniem poŜarowym.
W tym celu podejmowane są między innymi następujące działania:
− naleŜy przestrzegać wszelkich przepisów dotyczących wymagań przeciwpoŜarowych:
budowlanych, instalacyjnych, technologicznych,
− urządzenia, wyposaŜenie, instalacje sygnalizacyjno-alarmowe, sprzęt gaśniczy, sprzęt
i urządzenia ratunkowe naleŜy bezwzględnie utrzymywać w pełnej sprawności,
− osobom przebywającym w magazynie naleŜy zapewnić moŜliwie szybką ewakuację
w momencie wystąpienia zagroŜenia,
− naleŜy zaplanować tok postępowania w przypadku wystąpienia poŜaru, klęski
Ŝywiołowej lub innego zagroŜenia.
Odpowiedzialność w magazynie – moŜna wyróŜnić trzy rodzaje odpowiedzialności
pracownika. Są to:

19
− odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną pracodawcy – w tym przypadku moŜemy
wyróŜnić dwa rodzaje takiej odpowiedzialności: odpowiedzialność kontraktową
i odpowiedzialność deliktową. Z odpowiedzialnością kontraktową mamy do czynienia
w sytuacji, gdy szkoda powstała w wyniku niewykonania lub nienaleŜytego wykonania
przedmiotu zobowiązania. Z odpowiedzialnością deliktową mamy do czynienia
w sytuacji, gdy szkoda powstała w wyniku złamania powszechnego zakazu nie
szkodzenia innym,
− odpowiedzialność materialna pracownika za powierzone mienie – w tym przypadku
mamy do czynienia z konsekwencjami materialnymi ponoszonymi przez pracownika
w wyniku powstałej szkody, która powstała z jego winy. W przypadku
odpowiedzialności w magazynie, wyróŜniane są trzy jej formy. Są to:
− odpowiedzialność jednostkowa – w tego rodzaju odpowiedzialności obowiązek
naprawienia szkody ponosi jedna osoba,
− odpowiedzialność wspólna – w tego rodzaju odpowiedzialności obowiązek
naprawienia szkody w powierzonym mieniu spoczywa na wszystkich pracownikach
magazynu,
− odpowiedzialność „szczególna” – w tego rodzaju odpowiedzialności obowiązek
naprawienia szkody spoczywa na pracownikach z wyłączeniem jednak tych osób,
które podlegają odpowiedzialności wspólnej,
− odpowiedzialność porządkowa – w tym przypadku mamy do czynienia
z odpowiedzialnością pracownika związaną, z naruszeniem jego obowiązków,
wynikających z regulaminu pracy. Odpowiedzialność ta dopuszcza moŜliwość
stosowania kar dyscyplinarnych takich jak upomnienie czy nagana oraz kar pienięŜnych.
MoŜe być ona stosowania niezaleŜnie od odpowiedzialności materialnej.
Personel magazynowy – jest to zespół osób, wykonujących pracę bezpośrednio związaną
z obsługą i działalnością magazynu. Na rysunku 10 przedstawiono najczęściej spotykane
stanowiska pracy występujące w magazynie. Ilość osób na danych stanowiskach oraz ich
róŜnorodność uzaleŜniona jest od wielkości magazynu, wielkości realizowanego obrotu,
wyposaŜenia, stopnia mechanizacji prac, a przede wszystkim od branŜy, w jakiej firma działa.

20
Rys. 10. Przykładowe stanowiska występujące w magazynie [opracowanie własne]
Przed kaŜdym pracownikiem magazynu stawiane są odpowiednie wymagania oraz
zadania, które przez dane osoby powinny być realizowane. PoniŜej zostaną przedstawione
podstawowe i najwaŜniejsze zadania kaŜdej grupy naleŜącej do personelu magazynowego.
Kierownik magazynu – moŜe być to równieŜ stanowisko przeznaczone dla kierownika
zespołu magazynów. Zadaniem osoby zajmującej powyŜsze stanowisko jest zapewnienie
odpowiednich warunków pracy w wyniku, których następuje prawidłowa realizacja zadań.
Sprawuje on równieŜ nadzór oraz koordynuje wykonywanie prac przez podległy mu personel.
Do jego zadań naleŜy zapewnienie warunków pracy, które są zgodne z przepisami
bezpieczeństwa i higieny pracy obowiązującymi w danej jednostce. Do jego obowiązków
moŜna równieŜ zaliczyć sprawowanie nadzoru i koordynowanie współpracy z innymi
działami (komórkami) danego przedsiębiorstwa. Jego zadaniem jest takŜe sprawdzenie
i kontrola efektywności funkcjonowania podległej jednostki.
Magazynier – osoba zatrudniona na tym stanowisku ponosi odpowiedzialność materialną
za znajdujące się w magazynie zapasy oraz za przekazane do uŜytkowania mienie firmy.
Jednym z głównych zadań realizowanych na tym stanowisku jest koordynowanie pracy
podległych pracowników. W zakresie obowiązków magazyniera jest przyjmowanie oraz
wydawanie zapasów zgodnie ze stosowanymi dokumentami magazynowymi (przyjęcia
i wydania). Osoby zatrudnione na tym stanowisku odpowiedzialne są za odpowiednie
dobieranie środków transportu wewnętrznego, które są wykorzystywane w magazynie. Jego
zadaniem jest równieŜ prowadzenie ewidencji stanu i przepływu zapasów, oraz innych
rejestrów, które są wymagane przez obowiązujące przepisy prawne. Jego zadaniem jest
równieŜ kontrolowanie zgodności stanów magazynowych, oraz nadzorowanie przestrzegania
przez pracowników zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.
Pracownik do spraw ewidencji magazynowej. Głównym zadaniem osoby zatrudnionej na
tym stanowisku jest prowadzenie dokumentacji dotyczącej obrotu towarów w magazynie. Do
pracownik
ochrony
robotnik
magazynowy
konserwator
zapasów
konserwator
urządzeń
magazyno-
-wych dyspozytor
transportu
dyspozytor
urządzeń
transportu
wewnętrznego
operator
urządzeń
transportu
wewnętrznego
pracownik ds.
ewidencji
magazynowej
magazynier
kierownik
magazynu
Personel
magazynowy

21
jej obowiązków naleŜy równieŜ kontrolowanie oraz analiza stanu zapasów znajdujących się
w magazynie. Jej zadaniem jest takŜe sporządzanie raportów dotyczących zapasów.
Operator urządzeń transportu wewnętrznego. Głównym zadaniem osoby zatrudnionej na
tym stanowisku jest obsługa powierzonych mu urządzeń transportowych. Do jej obowiązków
naleŜy równieŜ przeprowadzanie bieŜących kontroli stanu technicznego oraz prawidłowości
działania urządzenia. Do obowiązków operatora moŜna równieŜ zaliczyć zabezpieczenie
powierzonych urządzeń przed uŜyciem przez osoby nieupowaŜnione.
Dyspozytor urządzeń transportu wewnętrznego – osoba zatrudniona na tym stanowisku
odpowiedzialna jest za prowadzenie rejestru urządzeń transportu wewnętrznego, które
znajdują się na stanie danego magazynu. Zadaniem dyspozytora jest przeprowadzenie kontroli
sprawności urządzeń, które przyjmowane są na stan magazynowy. Do jego obowiązków
naleŜy równieŜ nadzorowanie wszelkich prac związanych z utrzymaniem pełnej sprawności
tych urządzeń. Do dyspozytora naleŜy dysponowanie środkami transportu wewnętrznego.
Odpowiedzialny jest on równieŜ za prowadzenie dokumentacji związanej z eksploatacją
urządzeń wykorzystywanych w magazynie.
Dyspozytor transportu – osoba zatrudniona na tym stanowisku odpowiedzialna jest za
prowadzenie wykazu środków słuŜących do transportu, które są przypisane do danego
magazynu. Do jego obowiązków naleŜy rozdzielanie środków transportowych
przeznaczonych do wykonania konkretnych zadań. Jest to takŜe osoba odpowiedzialna za
kontakty z innymi firmami transportowymi w ramach odbioru i nadawania przesyłek.
Dyspozytor transportu zajmuje się równieŜ nadzorowaniem pracy środków transportowych
oraz sporządzaniem dokumentów przewozowych.
Konserwator urządzeń magazynowych – podstawowym zadaniem osoby zatrudnionej na
tym stanowisku jest przeprowadzanie przeglądów stanu technicznego urządzeń znajdujących
się w ewidencji magazynu. Sprawuje on takŜe kontrolę nad prawidłowością eksploatacji tych
urządzeń. Jego obowiązkiem jest przeprowadzanie konserwacji zgodnie z instrukcją
producenta. Do jego zadań naleŜy równieŜ przeprowadzanie bieŜących napraw urządzeń,
a takŜe ich zabezpieczenie w przypadku wyłączenia z eksploatacji.
Konserwator zapasów – podstawowym zadaniem osoby zatrudnionej na tym stanowisku
jest rozkonserwowywanie, konserwowanie oraz przekonserwowywanie zapasów, zgodnie
z odpowiednimi wymaganiami oraz ustalonym harmonogramem. W przypadku zapasów
zakonserwowanych, do obowiązków konserwatora naleŜy równieŜ przeprowadzanie
okresowych oraz bieŜących przeglądów zapasów.
Robotnik magazynowy – zadaniem osób zatrudnionych na tym stanowisku jest
wykonywanie prac poleconych związanych z przemieszczaniem, kompletacją oraz
pakowaniem zapasów. Do ich obowiązków naleŜy równieŜ utrzymanie porządku
w pomieszczeniach magazynowych.
Pracownik ochrony – podstawowym zadaniem osób zatrudnionych na tym stanowisku
jest sprawowanie nadzoru nad dostępem do magazynu osób upowaŜnionych. Do osób tych
naleŜy równieŜ kontrola osób i środków transportu opuszczających oznaczony teren. Ma to na
celu zapobieganie nielegalnemu wywoŜeniu zapasów z magazynu. Ich zadaniem jest takŜe
sprawdzenie zabezpieczenia pomieszczeń po zakończeniu pracy.
W przypadku powstania niedoborów magazynowych, rozróŜniane są dwa rodzaje winy,
uzaleŜnione od przyczyn ich powstania. Zaliczmy do nich:
− wina nieumyślna – niedobory w magazynie mogą być spowodowane lekkomyślnością
lub raŜącym niedbalstwem pracowników magazynu,
− wina umyślna – niedobory w magazynie powstają w wyniku kradzieŜy lub są efektem
świadomego działania pracowników magazynu na szkodę pracodawcy.

22
W przypadku niewykonania lub niewłaściwego wykonania przez pracownika zleconych
obowiązków pracowniczych, ponosi on odpowiedzialność materialną według określonych
zasad w granicach rzeczywistej straty poniesionej przez pracodawcę.
4.1.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Jakie warunki muszą być spełnione w celu zapewnienia bezpieczeństwa procesu
magazynowego?
2. Jakie zasady występują podczas prac związanych z transportem ręcznym?
3. Jakie są wymogi eksploatacyjne związane z urządzeniami transportu mechanicznego?
4. Jakie zasady obowiązują podczas składowania towarów?
5. Jakie środki techniczne mają na celu zapewnienie bezpieczeństwa przeciwpoŜarowego?
6. Jakie elementy wchodzą w skład magazynu?
7. Jakie są elementy sieci logistycznej?
8. Jakie metody wykorzystuje się do wyboru lokalizacji poszczególnych elementów sieci
logistycznej?
9. Jakie zasoby wchodzą w skład systemu magazynowania?
10. Jakie funkcje są realizowane w magazynie?
11. Jakie są kryteria podziału magazynów?
12. Jakie są rodzaje magazynów?
13. Jakie są zasady projektowania magazynowego?
14. Jakie są fazy procesu projektowania magazynowego?
15. Jakie informacje zawiera program magazynowania?
16. Jakie są formy odpowiedzialności w magazynie?
17. Jakie stanowiska pracy mogą występować w magazynie?
18. Jakie są rodzaje odpowiedzialności materialnej?
4.1.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Zaprojektuj program magazynowania zawierający cel, środki, metody oraz czynności,
które zapewnią prawidłowy przebieg procesów magazynowych w przedsiębiorstwie
zajmującym się sprzedaŜą hurtową obuwia.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) zgromadzić materiały i narzędzia do wykonania ćwiczenia,
2) zorganizować stanowisko pracy zgodnie z zasadami bhp i ergonomii pracy,
3) zaplanować tok postępowania,
4) przygotować program magazynowania, zawierający cel, środki, metody oraz czynności
zapewniające prawidłowy przebieg procesów magazynowych w przedsiębiorstwie
zajmującym się sprzedaŜą hurtową obuwia,
5) przeprowadzić analizę ćwiczenia,
6) zaprezentować pracę na forum grupy.
WyposaŜenie stanowiska pracy:
− papier formatu A4,
− przybory do pisania, linijka, ołówek.

23
Ćwiczenie 2
W postaci tabeli przedstaw rodzaje magazynów ze względu na róŜne kryteria, określ
cechy charakterystyczne kaŜdego z nich. Podaj po 5 przykładów materiałów, składowanych
w kaŜdym z nich.
4) przedstawić w postaci tabeli rodzaje magazynów ze względu na róŜne kryteria,
5) określić cechy charakterystyczne kaŜdego z nich,
6) podać po 5 przykładów towarów, składowanych w kaŜdym z rodzajów magazynów,
− przybory do pisania, linijka, ołówek
− stanowisko z dostępem do Internetu.
Ćwiczenie 3
Przedstaw w postaci diagramu hierarchię stanowisk w magazynie. Określ zadania, jakie
są stawiane przed osobami zatrudnionymi na danych stanowiskach. Określ oraz
scharakteryzuj rodzaje oraz zakres odpowiedzialności w magazynie, biorąc pod uwagę
zajmowane przez daną osobę stanowisko.
4) przedstawić w postaci diagramu hierarchię stanowisk w magazynie,
5) określić zadania stawiane przed osobami zatrudnionymi na danych stanowiskach,
6) określić i scharakteryzować rodzaje i zakres odpowiedzialności w magazynie
uwzględniając zajmowane stanowisko,
− przybory do pisania, linijka, ołówek,

24
4.1.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) określić warunki jakie muszą być spełnione w celu zapewnienia
bezpieczeństwa procesu magazynowego?
2) określić zasady występujące podczas prac związanych z transportem
ręcznym?
3) określić wymogi eksploatacyjne związane z urządzeniami transportu
mechanicznego?
4) określić zasady obowiązujące podczas składowania towarów?
5) rozróŜnić środki techniczne mają na celu zapewnienie
bezpieczeństwa przeciwpoŜarowego?
6) określić elementy wchodzące w skład magazynu?
7) określić elementy sieci logistycznej?
8) rozróŜnić metody wykorzystywane do wyboru lokalizacji
poszczególnych elementów sieci logistycznej?
9) rozróŜnić zasoby wchodzące w skład systemu magazynowania?
10) rozróŜnić funkcje realizowane w magazynie?
11) określić kryteria podziału magazynów?
12) określić rodzaje magazynów?
13) określić zasady obowiązujące w projektowaniu magazynowym?
14) określić fazy procesu projektowania magazynowego?
15) określić formy odpowiedzialności w magazynie?
16) rozróŜnić rodzaje odpowiedzialności materialnej?

25
4.2. Fazy magazynowania. Rozmieszczenie oraz przepływ
towarów
Struktura oraz przeznaczenie magazynu w głównej mierze decyduje o moŜliwościach
realizacji czterech podstawowych faz magazynowania. Podstawowe fazy magazynowania
przedstawiono na rysunku 11.
Rys. 11. Podstawowe fazy magazynowania [opracowanie własne]
Do podstawowych faz magazynowania moŜna zaliczyć:
Przyjmowanie – jest to operacja polegająca na przyjmowaniu do magazynu dóbr
materialnych. Rozpoczyna się ona od momentu ich dostarczenia. Dostawa moŜe być
realizowana z zewnątrz lub z wewnątrz. W momencie dostarczenia dóbr następuje ich
rozładunek przy wykorzystaniu środków transportu wewnętrznego oraz urządzeń
przeładunkowych. Jednym z ostatnich etapów fazy przyjmowania jest kontrola jakościowa
oraz ilościowa. Po jej zakończeniu materiał jest przyjmowany formalnie na stan magazynu
i przekazany do składowania.
Istnieją dwa rodzaje przyjęcia:
− przyjęcie zewnętrzne – polega na przyjęciu ładunków od zewnętrznego dostawcy,
− przyjęcie wewnętrzne – polega na przyjęciu ładunków od wewnętrznego dostawcy
w ramach danego zakładu.
Przyjmowanie towarów na magazyn związane jest z wykonywaniem szeregu czynności.
Zostały one przedstawione na rysunku 12.
przyjmowanie
kompletacja
wydawanie
składowanie
Podstawowe fazy
magazynowania

26
Rys. 12. Zadania wykonywane w trakcie operacji przyjmowania [opracowanie własne]
Rozładunek – w trakcie realizacji tego zadania wykorzystywane są posiadane przez
przedsiębiorstwo, środki transportu wewnętrznego. Na przebieg rozładunku ma wpływ postać
dostarczonego ładunku, rodzaj środka transportu, i typ frontu przeładunkowego.
W niektórych przypadkach rozładunek moŜe być wykonywany tylko ręcznie.
Sortowanie – w trakcie wykonywania tego zadania następuje podział ładunków na grupy,
według ich podobieństw fizycznych.
W przypadku wykonywania tej operacji, znaczącą rolę odgrywają warunki
przechowywania danej grupy towarów. W tym wypadku towary trafiają do odpowiednich
miejsc składowania w magazynie.
Identyfikacja – w trakcie wykonywania tego zadania następuje jednoznaczne rozpoznanie
towaru. Oprócz rozpoznania nazwy towaru, znaczącą rolę odgrywa takŜe określenie kodu,
producenta, daty produkcji, terminu waŜności, numeru serii, deklarowanej ilości.
W niektórych przypadkach danych identyfikujących moŜe być znacznie więcej. ZaleŜy to od
specyfiki danego asortymentu.
Kontrola jakościowa i ilościowa – w trakcie realizacji tego zadania przeprowadzana jest
kontrola przyjmowanych towarów. Obejmuje ona następujące czynności:
− sprawdzenie poprawności asortymentowej dostawy z zamówieniem lub z dokumentami
towarzyszącymi dostawie,
− sprawdzenie zgodności ilościowej towarów z zamówieniem lub z dokumentami
towarzyszącymi dostawie,
− sprawdzenie jakości dostawy.
Przygotowanie towarów do składowania – w trakcie realizacji tego zadania mogą być
wykonywane następujące przykładowe czynności: przeładowanie do odpowiednich
pojemników, odpowiednie ich oznakowanie itp.
Przekazywanie dostawy do strefy składowania – w trakcie realizacji tego zadania następuje
przewiezienie towaru, przez pracowników ze strefy przyjmowania do strefy składowania.
przekazywanie
dostawy do
strefy
składowania
przygotowanie
towarów do
składowania
kontrola
ilościowa i
jakościowa
identyfikacja
sortowanie
rozładunek
Przyjmowanie
przekazanie
towarów do
strefy
kompletacji

27
Towar moŜe być równieŜ odbierany ze strefy przyjmowania, przez pracowników ze strefy
składowania.
Składowanie – jest to operacja polegająca na czasowym przechowywaniu dóbr
materialnych na terenie magazynu. Dobra te są umieszczane w odpowiednim miejscu
magazynu w sposób usystematyzowany. W tym przypadku naleŜy zwrócić szczególną uwagę
na warunki przechowywania materiałów. Do takich warunków moŜna zaliczyć czystość
powietrza, odpowiednią temperaturę przechowywania, wymagania dotyczące ograniczonego
dostępu itp. W związku z powyŜszym, kaŜdy materiał musi być umieszczony w takim
miejscu przestrzeni magazynowej, aby było to zgodne z warunkami jego przechowywania.
Podstawowe zadania realizowane w ramach procesu składowania przedstawione zostały na
rysunku 13.
Rys. 13. Zadania wykonywane w trakcie operacji składowania [opracowanie własne]
Odbiór towarów ze strefy przyjęć – w trakcie realizacji tego zadania następuje
dostarczenie towaru do strefy składowania przez pracowników tej strefy, ale tylko
w przypadku, jeśli towar nie jest dostarczany przez pracowników strefy przyjęć.
Rozmieszczenie towarów w strefie składowania – w trakcie realizacji tego zadania
następuje rozmieszczenie towarów w takich częściach magazynu, które spełniają warunki ich
przechowywania. Rozmieszczenie towarów uzaleŜnione jest od następujących przykładowych
czynników:
− wymaganych warunków przechowywania,
− typu jednostki ładunkowej wykorzystywanej do składowania,
− technologii składowania,
− parametrów obrotu poszczególnych grup towarowych.
W praktyce istnieją dwa systemy rozmieszczania towarów. Pierwszy sposób polega na
samodzielnym wybieraniu przez pracownika miejsca umieszczenia ładunku. Następnie
pracownik powinien zarejestrować miejsce odłoŜenia tego towaru w systemie
informatycznym, w celu późniejszej, łatwej lokalizacji danego towaru. W drugim sposobie
rozmieszczenia towarów, wykonanie tego zadania jest wspomagane przez system
przekazanie
towarów do
strefy
kompletacji
okresowa
kontrola
przechowywa-
-nie towarów
rozmieszczenie
towarów w
strefie
składowania
odbiór
towarów ze
strefy przyjęć
Składowanie

28
komputerowy. System określa drogę, jaką naleŜy przebyć aby pozycje towarów zostały
umieszczone we właściwych miejscach. OdłoŜenie towaru na miejsce jego składowania
powinno zostać potwierdzone np. przez odczytanie jego kodu kreskowego.
Przechowywanie towarów – wykonanie tego zadania właściwie ogranicza się do
zapewnienia i utrzymania wymaganych warunków przechowywania.
Przekazanie towarów do strefy kompletacji – wykonanie tego zadania występuje tylko
w przypadku wydzielonej na terenie magazynu strefy kompletacji. W ramach wykonania tego
zadania towar pobierany jest ze strefy składowania w celu uzupełnienia zapasu w strefie
kompletacji.
Kompletowanie – jest to operacja polegająca pobraniu z zapasów zgromadzonych
w magazynie takich materiałów i w takiej ilości, jakie wynikają z realizowanego zamówienia.
Ze skompletowanych materiałów tworzona jest jednostka lub jednostki ładunkowe.
Kompletowanie moŜe odbywać się w miejscu jak i poza miejscem składowania.
Podstawowe zadania realizowane w ramach procesu kompletacji przedstawione zostały na
rysunku 14.
Rys. 14. Zadania wykonywane w trakcie operacji kompletowania [opracowanie własne autora]
Przygotowanie jednostek ładunkowych dla potrzeb kompletacji – w trakcie realizacji tego
zadania pracownicy mają zapewniony najszybszy i bezpośredni dostęp do pobieranych
towarów. Towar, który jest pobierany moŜe mieć róŜnoraką postać – opakowania zbiorczego,
jednostkowego lub jednostki ładunkowej jednorodnej. Podczas wykonywania procesu
kompletacji przygotowanie jednostki ładunkowej moŜe polegać na rozfoliowaniu paletowej
jednostki ładunkowej lub teŜ ulokowaniu opakowań zbiorczych w kanałach regałów
przepływowych. Jednostki ładunkowe mogą zostać przygotowane do pobierania opakowań
jednostkowych poprzez otwarcie opakowania zbiorczego oraz przełoŜenia opakowań
jednostkowych do odpowiednich pojemników.
Kompletowanie zamówień – w trakcie realizacji tego zadania kompletowanie moŜe
odbywać się w strefie składowania lub kompletacji. MoŜe się ono odbywać według zamówień
przemieszcze-
-nie do strefy
wydań
pakowanie i
formowania
jednostek
transportowych
kontrola
ilościowa
kompletowanie
zamówień
przygotowanie
jednostek
ładunkowych
dla potrzeb
kompletacji
Kompleto-
-wanie

29
bądź według asortymentu. W trakcie wykonywania komplementacji wykorzystywane są
metody: człowiek do towaru lub towar do człowieka.
Kontrola ilościowa – w trakcie realizacji tego zadania przeprowadzona kontrola
potwierdza kompletność stworzonej jednostki ładunkowej, oraz zgodność ze złoŜonym
zamówieniem. Kontrola prowadzona jest przede wszystkim pod kątem asortymentu oraz
ilości, ale moŜe takŜe dotyczyć np. numeru partii, serii produkcyjnej czy terminu waŜności.
Po pozytywnym wyniku kontroli następuje formowanie i oznakowanie jednostki ładunkowej
zgodnie z wymaganiami odbiorcy.
Pakowanie i formowanie jednostek transportowych – w trakcie realizacji tego zadania
przygotowywane są i formowane jednostki transportowe. Pakowanie towaru ma zapewnić
jego ochronę przed otoczeniem, a w niektórych przypadkach opakowanie ma chronić
otoczenie przed szkodliwym działaniem towaru. Tworzenie jednostek transportowych
pozwala w sposób efektywny wykorzystać środki transportu, a takŜe ma zapewnić jego łatwe
przemieszczanie. Skompletowane oraz utworzone jednostki transportowe są następnie
przekazywane do strefy wydań. NaleŜy zwrócić uwagę, iŜ zadania związane z pakowaniem
formowaniem jednostki ładunkowej moŜe być wykonywane w strefie wydań.
Wydawanie – jest to operacja będąca ostatnią fazą procesu magazynowania. Polega ona
na wydawaniu zapasów będących na stanie magazynowym, na podstawie zamówień.
Operacja ta jest potwierdzona odpowiednim dokumentem przekazania dóbr. WyróŜnia się
dwa rodzaje wydania:
− wydanie zewnętrzne – jest to wydanie towaru z magazynu zewnętrznemu odbiorcy.
W tym przypadku wykorzystywane są środki transportu zewnętrznego,
− wydanie wewnętrzne – jest to wydanie towaru z magazynu wewnętrznemu odbiorcy
w ramach jednego przedsiębiorstwa. W tym przypadku dostawa towaru odbiorcy moŜe
być wykonana przy wykorzystaniu wewnętrznych środków transportu, jednak
w przypadku, gdy odbiorca znajduje się w innej lokalizacji niŜ magazyn, mogą zostać
wykorzystane środki transportu zewnętrznego.
Podstawowe zadania realizowane w ramach procesu wydawania przedstawione zostały na
rysunku 15.
Rys. 15. Zadania wykonywane w trakcie operacji wydawania [opracowanie własne]
Załadunek
ładunku
Kontrola
wydania
Pakowanie i
formowanie
jednostek
transporto-
-wych
Wydawanie

30
Pakowanie i formowanie ładunków transportowych – w trakcie realizacji tego zadania
następuje pakowanie i formowanie jednostek transportowych, które powstały w procesie
kompletowania i operacje te nie zostały wykonane w poprzedniej fazie. Zadanie to przebiega
w taki sam sposób jak zostało to opisane w fazie kompletacji.
Kontrola wydania – w trakcie realizacji tego zadania następuje sprawdzenie
przygotowanego towaru wraz z dołączonymi dokumentami wydania. Kontroli podlega
kompletność jednostek transportowych oraz zgodność ich przygotowania oraz oznakowania
z wymaganiami odbiorcy.
Załadunek ładunku – przejście do tego zadania następuje dopiero po pozytywnym
wyniku kontroli. Na tym etapie następuje grupowanie jednostek ładunkowych w partie wydań
według kierunków, tras i odbiorców. Załadunek uzaleŜniony jest między innymi od
następujących czynników: postaci ładunku, rodzaju środka transportowego oraz typu frontu
przeładunkowego.
Analiza ABC – jest to narzędzie mające na celu podział zapasów na grupy, wobec
których zaleca się stosowanie odmiennej polityki odnawiania zapasów. Polega ona na
wyodrębnieniu z rozpatrywanego zbioru materiałów trzech grup mających następujące
udziały:
− grupa A – udziały zazwyczaj sięgają 80%,
− grupa B – udziały zazwyczaj sięgają 15%,
− grupa C – udziały zazwyczaj sięgają 5%.
Do przykładowych kryteriów stosowanych w analizie ABC naleŜą:
− wartość obrotu,
− marŜa,
− wartość zapasu,
− wielkość wydań
− częstość pobrań.
W gospodarce magazynowej wykorzystywane są wyniki dwóch ostatnich kryteriów
tj. wielkości wydań i częstości pobrań.
Wielkość wydań – analiza ABC wykonana według tego kryterium pozwala na dokonanie
zróŜnicowania towarów uwzględniając wielkość przepływu na wyjściu z magazynu.
Częstość pobrań – analiza ABC wykonana według tego kryterium pozwala określić
rozmieszczenie towarów w strefie, w której wykonywana jest kompletacja towarów lub
w miejscu wydawania całych jednostek ładunkowych.
Rozmieszczenie zapasu towarów – ma ono znaczący wpływ na organizację pracy
w magazynie. Od prawidłowości rozmieszenia towarów w magazynie zaleŜy:
− pracochłonność realizowanych procesów,
− wielkość wymaganej przestrzeni składowania,
− efektywne zarządzanie magazynem.
Wpływ na rozmieszczenie towarów w magazynie ma wiele czynników. PrzewaŜnie
uzaleŜnione są one od specyfiki działalności przedsiębiorstwa. Podstawowe czynniki brane
pod uwagę w procesie rozmieszczania towarów przedstawiono na rysunku 16.

31
Rys. 16. Czynniki wpływające na rozmieszczenie towarów w magazynie [opracowanie własne]
Na rysunku przedstawiono dziewięć przykładowych czynników wpływających na
rozmieszczenie towaru w magazynie. Jednak pierwsze cztery są najistotniejsze. PoniŜej
zostaną one przedstawione bardziej szczegółowo.
− wymagane warunki przechowywania – kaŜdy towar, który zostaje umieszczony
w magazynie musi mieć zapewnione właściwe warunki przechowywania. Są one
określane przez parametry, do których moŜna na przykład zaliczyć wilgotność
i temperaturę powietrza. Szczególnie naleŜy zwrócić uwagę na warunki przechowywania
materiałów niebezpiecznych oraz Ŝywych zwierząt,
− typ jednostki ładunkowej w składowaniu – czynniki brane pod uwagę wpływające na
sposób rozmieszczania ładunków to między innymi: moŜliwość piętrzenia w stosy, rodzaj
nośnika oraz właściwości (gabaryty i masa) jednostki ładunkowej,
− sposób przypisania miejsc składowania – w chwili obecnej stosowane są dwie metody
przypisywania miejsc składowania. Są to:
− metoda stały, miejsc składowania – w metodzie tej, kaŜdy towar ma ściśle określone
miejsce przechowywania. Do zalet tej metody naleŜy przejrzystość zagospodarowania
strefy składowania oraz łatwość odszukania danego towaru. Metoda ta wymaga
jednak duŜej przestrzeni składowania,
− metoda wolnych miejsc składowania – w metodzie tej, towar moŜe być umieszczony
w dowolnym miejscu, które nie jest zajęte. W tym przypadku naleŜy jednak brać pod
uwagę inne czynniki mające wpływ na rozmieszczenie zapasów takie jak: wymagania
przechowalnicze, typ jednostki ładunkowej czy wielkość obrotu grupy towarowej. Do
zalet tej metody moŜna zaliczyć lepsze wykorzystanie przestrzeni strefy składowania
w porównaniu z metodą poprzednią. Wykorzystanie tej metody wymaga jednak
zastosowania odpowiedniego systemu informatycznego.
IX.
zastosowanie
pomocniczych
urządzeń
magazynowych
VIII.
przynaleŜność
do określonego
wyrobu
VII.
odbiorcy
VI.
dostawcy
V.
grupy
asortymentowe
IV.
obrót
towarów
III.
metody
przypisania
miejsc
składowania
II.
typ jednostki
ładunkowej
I.
warunki
przechowywa-
-nia
Czynniki
mające wpływ
na
rozmieszczenie
towarów w
magazynie

32
Przepływ towarów – określany jest jako kierunek i droga przemieszczania towarów
w magazynie, uwzględniając sekwencję ich rozmieszczenia. O kierunku przepływu towaru
decyduje realizowany proces magazynowy. Droga przemieszczenia przebiega ze strefy
przyjęć, do strefy składowania, następnie kompletacji (jeśli istnieje), kończąc swoją drogę
w strefie wydań. Na rysunku 17 przedstawiono przykład przepływu materiału w magazynie
w układzie workowym.
Rys. 17. Przykład przepływu towarów przez magazyn o układzie workowym [3, s. 98]
Przepływ informacji – w trakcie procesów realizowanych w magazynie, nieodłącznym
staje się przepływ informacji. Jest on realizowany i nierozerwalnie związany z przepływem
towarów w procesie magazynowym. Do cech charakteryzujących przepływ informacji moŜna
zaliczyć:
− występuje on przed, równolegle oraz po przepływie towarów – są to wszelkie informacje
związane z przepływem towaru, poczynając od rozpoczęcia danego procesu a kończąc na
potwierdzeniu jego zakończenia,
− posiada źródło powstania oraz odbiorców – informacja powstaje w danym miejscu
i moŜe posiadać wielu odbiorców, do których jest adresowana,
− posiada formę i treść – to one decydują o przydatności jej wykorzystania,
− wykorzystywane są odpowiednie nośniki informacji – do nośników informacji
wykorzystywanych w magazynie moŜna między innymi zaliczyć: dokumenty papierowe,
sieć komputerową, sieć telefoniczną, komunikacja radiową,
− następuje on w określonym czasie – informacja powstaje w określonym czasie.
W procesie magazynowym istotną rolę odgrywa czas utworzenia informacji, jej
przekazania oraz odbioru.
Dokumentacja magazynowa – na rysunku 18 przedstawiono przykładowe rodzaje
dokumentów stosowanych w magazynie.
Rys. 18. Dokumentacja magazynowa [opracowanie własne]
Dokumentacja
magazynowa
Dokumentacja organizacyjna
magazynu
Dokumentacja obrotów
magazynowych
Instrukcja
magazynowa
Regulamin pracy
magazynu
Dokumenty
przychodowe
Dokumenty
rozchodowe
Pz
Pw Zw
Mm Rw Wz
Mm

33
Na rysunku oznaczono następujące dokumenty:
− Pz – przyjęcie zewnętrzne,
− Pw – przyjęcie wewnętrzne,
− Mm – przesunięcie międzymagazynowe,
− Zw – zwrot wewnętrzny,
− Rw – wydanie wewnętrzne,
− Wz – wydanie zewnętrzne.
Na rysunku 19 przedstawiono przykładowy dokument przyjęcia zewnętrznego towaru na
magazyn.
Rys 19. Przykładowy dokument Pz przyjęcia asortymentów do magazynu [4 s. 132]
Na rysunku 20 przedstawiono przykładowy dokument wydania zewnętrznego towaru
z magazynu.
Rys 20. Przykładowy dokument Wz wydania asortymentów do magazynu [4, s. 132]
Magazynowe systemy informatyczne – coraz większe znaczenie w zarządzaniu
procesami magazynowymi odgrywają systemy informatyczne, w skrócie określane MSI.
Zadaniem tych systemów jest wspomaganie zarządzania procesami magazynowymi, do
których moŜna zaliczyć:
− realizację przepływu towaru,
− kontrolę przepływu towaru,
− sterowanie przepływem towaru,

34
− dostarczanie informacji o przepływie towarów,
− tworzenie dokumentacji towarzyszącej wykonywanym procesom w magazynie.
− Wśród tego typu systemów moŜna wyróŜnić dwa rodzaje. Są to:
− samodzielne programy słuŜące do wspomagania przepływu towarów w magazynie.
Istnieje równieŜ moŜliwość współpracy tego systemu z innymi systemami wdroŜonymi
w przedsiębiorstwie,
− moduły zintegrowanych systemów informatycznych – klasy MRP II lub ERP.
KaŜdy informatyczny system magazynowy powinien dobrze spełniać swoją rolę, jaką jest
wspieranie poszczególnych procesów magazynowych. Do czynności, w jakich najczęściej są
one wykorzystywane, moŜna zaliczyć:
− przydzielanie bramy rozładunkowej,
− dyspozycja ładunku,
− umieszczenie w strefie przyjęć,
− identyfikowanie towaru,
− tworzenie jednorodnych jednostek ładunkowych.
KaŜdy system wykorzystywany w magazynie posiada swoją funkcjonalność. PoniŜej
zostaną przedstawione przykładowe funkcje, jakie moŜe spełniać magazynowy system
informatyczny. Są to:
− przydzielanie bramy przeładunkowej,
− rozróŜnianie partii towaru,
− definiowanie miejsc magazynowania,
− wirtualne dzielenie magazynu,
− wykonanie analizy ABC według kryteriów częstości pobrań i wielkości wydań,
− automatyczny wybór miejsca składowania metodą wolnych miejsc,
− prowadzenie stanów magazynowych dla kaŜdego miejsca,
− prowadzenie stanów magazynowych dla kaŜdego towaru,
− kontrola ilościowa przyjmowanego towaru,
− kontrola ilościowa wydawanego towaru,
− moŜliwość blokowania towarów,
− moŜliwość blokowania miejsc,
− edycja dokumentów magazynowych,
− sporządzanie raportów,
− sporządzanie dokumentów magazynowych,
− i inne.
WdroŜenie systemu informatycznego w magazynie powoduje lepsze wykorzystanie
przestrzeni magazynowej, w przypadku zastosowanie metody wolnych miejsc. Usprawnia on
równieŜ proces magazynowy dzięki wykorzystaniu automatycznej identyfikacji towarów.
Zapewnia on równieŜ monitorowanie procesów, prowadzenie ciągłej inwentaryzacji oraz
ogranicza błędy popełniane przez pracowników.
System GS1 – do 2005 roku system ten istniał pod nazwą EAN·UCC. Stanowi on zestaw
międzybranŜowych standardów, które umoŜliwiają efektywne zarządzanie globalnymi
łańcuchami dostaw. MoŜliwe jest to dzięki unikalnej identyfikacji produktów, jednostek
wysyłkowych, zasobów, lokalizacji oraz usług. System GS1 umoŜliwia podawanie w postaci
kodu kreskowego takich informacji jak np.: numery partii produkcji, daty waŜności, ilości
opakowań podrzędnych w opakowaniu zbiorczym i inne.
Globalne numery Systemu GS1 – ustalane są przez międzynarodową organizację, która
nadaje numery wszystkim istniejącym formom opakowaniowym. Odpowiednia numeracja
nadawana jest równieŜ przedsiębiorstwom biorącym udział w przemieszczaniu opakowań.

35
PrzewaŜnie w logistyce wykorzystywane są trzy rodzaje numerów. Są to:
− GTIN – Globalny Numer Jednostki Handlowej – numer ten moŜe być 14-, 13-, 12- lub 8-
syfrowy,
− SSCC – Seryjny Numer Jednostki Ładunkowej – numer ten jest zawsze 18-cyfrowy,
− GLN – Globalny Numer Lokalizacyjny – numer ten jest zawsze 13-cyfrowy.
PowyŜej wymienione rodzaje numerów występujących w systemie GS1 składają się z pięciu
elementów. Uogólnioną strukturę numerów kodowych GS1 przedstawiono w tabeli 3.
Tabela 3. Uogólniona struktura numerów kodowych GS1 [4, s. 47]
GTIN – jest on wykorzystywany do identyfikacji opakowania pojedynczej jednostki
handlowej. Ma on maksymalną długość 14 znaków. W tabeli 4 zostały przedstawione
struktury numerów GTIN.
Tabela 4. Struktury numerów GTIN [4, s. 48]
Cyfra znajdująca się na końcu oznaczenia jest obliczona według określonego algorytmu, a jej
zadaniem jest sprawdzenie poprawności całej liczby składającej się na kod.
Firma stosująca numery GTIN jest zobowiązana do informowania swoich partnerów
o wszystkich nowo przydzielonych numerach i opisach z nimi związanych. Numer GTIN jest
przedstawiany w postaci kodu kreskowego. Na rysunkach 21, 22, 23 i 25 przedstawiono
przykładowe symbole stosowanych kodów kreskowych.
Na rysunku 21 został pokazany symbol kodu kreskowego GS1-128. Stosowany on jest
między innymi w numeracjach GTIN-14 i GTIN-8.
Rys. 21. Symbolika kodu kreskowego GS1-128 [4, s. 49]
Na rysunku 22 został pokazany symbol kodu kreskowego ITF-14. Stosowany on jest między
innymi w numeracjach GTIN-13 i GTIN-8.

36
Rys. 22. Symbolika kodu kreskowego ITF-14 [4, s. 49]
Na rysunku 23 został pokazany symbol kodu kreskowego EAN-13. Stosowany on jest między
innymi w numeracjach GTIN13 i GTIN8.
Rys. 23. Symbolika kodu kreskowego EAN-13 [4, s. 49]
Na rysunku 24 przedstawiono budowę numeru kodowego EAN-13.
Rys. 24. Budowa numeru kodowego EAN-13 [4, s. 49]
Na rysunku 25 został pokazany symbol kodu kreskowego EAN-8. Stosowany on jest między
innymi w numeracjach GTIN8.
Rys. 25. Symbolika kodu kreskowego EAN-8 [4, s. 49]

37
Na rysunku 26 przedstawiono budowę numeru kodowego EAN-8.
Rys. 26. Budowa numeru kodowego EAN-8 [4 s. 49]
SSCC – jest wykorzystywany do unikalnej identyfikacji jednostek logistycznych
transportowych i/lub magazynowych. W tabeli 5 została przedstawiona struktura numeru
SSCC.
Tabela 5. Struktura numerów SSCC [4, s. 50]
GLN – jest wykorzystywany do unikalnej identyfikacji przedsiębiorstwa lub organizacji.
Numery te są równieŜ stosowane do identyfikowania lokalizacji jednostek fizycznych.
W tabeli 6 przedstawiono strukturę numeru GLN.
Tabela 6. Struktura numerów GLN [4, s. 50]
IZ – to tak zwane Identyfikatory Zastosowania – są to oznaczenia, które unikalnie
identyfikują następujące po nich dane. Identyfikatory Zastosowania opisują kaŜdą moŜliwą
sytuację, z jaką moŜna mieć do czynienia w logistyce.
Cyfra kontrolna – jej zadaniem jest sygnalizowanie błędów odczytu kodu kreskowego
podczas jego automatycznego odczytywaniu lub ręcznego wprowadzania numeru kodowego.
W przypadku wprowadzenia nieprawidłowego znaku, zostaje wyliczona, inna niŜ oczekiwana
cyfra kontrolna, co jest wykryte jako błąd wprowadzenia danych do systemu.
Rodzaje kodów kreskowych – na rysunkach 27 - 30 pokazano rodzaje kodów
kreskowych występujących najczęściej w komunikacji logistycznej. Numerowanie
i kodowanie zgodne jest z systemem GS1.

38
Opakowanie jednostkowe detaliczne – na rysunku 27 zostało przedstawione opakowanie
jednostkowe konsumenckie, którego identyfikacja odbywa się poprzez 13-znakowy kod
GTIN-13, wyraŜony w kodzie kreskowym EAN-13.
Rys. 27. Opakowanie jednostkowe detaliczne [4, s. 57]
Opakowanie zbiorcze detaliczne – na rysunku 28 zostało przedstawione opakowanie
zbiorcze detaliczne, którego identyfikacja odbywa się równieŜ poprzez 13-znakowy kod
GTIN-13, i kod kreskowy EAN-13.
Rys. 28. Opakowanie zbiorcze detaliczne [4, s. 57]
Opakowanie zbiorcze niedetaliczne – na rysunku 29 zostało przedstawione opakowanie
zbiorcze nie detaliczne, którego identyfikacja odbywa się poprzez 14-znakowy kod GTIN-14,
wyraŜone w kodzie kreskowym ITF-14.
Rys. 29. Opakowanie zbiorcze niemetaliczne [4, s. 58]
Opakowania logistyczne – na rysunku 30 zostało przedstawione opakowanie logistyczne,
które jest traktowane jako zbiorcze opakowanie transportowe. Jego identyfikacja odbywa się
poprzez 18-znakowy kod SSCC, wyraŜone w kodzie kreskowym GS1-128 z IZ (00).
Rys. 30. Opakowanie logistyczne [4, s. 58]
4.2.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Jakie są podstawowe fazy magazynowania?
2. Jakie istnieją rodzaje operacji przyjęcia?
3. Jakie są zadania występujące w procesie przyjęcia?
4. Jakie są rodzaje kontroli?

39
5. Jakie zadanie pełni składowanie?
6. Jakie zadania są wykonywane w trakcie procesu składowania?
7. Jakie czynniki wpływają na rozmieszczenie towarów w magazynie?
8. Jakie są systemy rozmieszczania towarów?
9. Jaką rolę odgrywa kompletacja w procesie magazynowania?
10. Jakie zadania są wykonywane w procesie kompletacji?
11. Jakie zadania są realizowane przez proces wydawania?
12. Jakie zadania są wykonywane w ramach procesu wydawania?
13. Jakie zadanie odgrywa analiza ABC?
14. Jakie czynniki mają wpływ na prawidłowość rozmieszczenia towarów w magazynie?
15. Jakie są sposoby przypisywania miejsc składowania?
16. Jakie są cechy charakteryzujące przepływ informacji?
17. Jakie są rodzaje dokumentacji magazynowej?
18. Jaką rolę odgrywają magazynowe systemy informatyczne?
19. Co to jest system GS1?
20. Jaka jest budowa kodu kreskowego EAN-8?
21. Jaka jest struktura numerów SSCC?
4.2.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Przedstaw w postaci tabeli charakterystykę czterech podstawowych faz magazynowania.
Określ zadania, jakie będą realizowane w kaŜdej z nich, na przykładzie magazynu
przedsiębiorstwa zajmującego się sprzedaŜą detaliczną i hurtową sprzętu sportowego.
4) przedstawić w postaci tabeli charakterystykę czterech podstawowych faz
magazynowania,
5) określić zadania jakie będą realizowane w kaŜdej fazie na przykładzie danego
przedsiębiorstwa,
− przybory do pisania, linijka, ołówek.
Ćwiczenie 2
Zaprojektuj rozmieszczenie towarów w magazynie blach, korzystając z metody stałych
miejsc składowania, biorąc pod uwagę następujące załoŜenie:
− w magazynie znajdują się następujące rodzaje blach:
− blachy ocynkowane płaskie w formatach: 1m2
; 2m2
; 2,5m2
,
− blachy nieocynkowane płaskie w formatach: 1m2
; 2m2
; 2,5m2
,
− blachy ocynkowane trapezowe w arkuszach: 0,79x2m; 0,79x4m; 0,79x6m,

40
− blachy ocynkowane powlekane trapezowe w arkuszach: 0,79x2m; 0,79x4m; 0,79x6m;
występujące w 10 kolorach,
− blachy ocynkowane faliste w arkuszach: 0,79x2m; 0,79x4m; 0,79x6m,
− blachy ocynkowane powlekane faliste w arkuszach: 0,79x2m; 0,79x4m; 0,79x6m; -
występujące w 10 kolorach,
− dla kaŜdego rodzaju blach (biorąc pod uwagę np.: rozmiar i kolor) naleŜy przypisać jedno
miejsce składowania,
− przyjmując załoŜenie Ŝe kaŜda „paczka” blachy zajmuje obszar w magazynie równy jej
wielkości, a kolejne paczki, tego samego rodzaju i koloru, układane są na niej w stos,
oblicz minimalną powierzchnię potrzebną na ich magazynowanie (nie wliczając
infrastruktury transportowej).
4) zaprojektować rozmieszczenie towaru w magazynie na przykładzie podanych załoŜeń,
− stanowisko z dostępem do Internetu,
− kalkulator.
Ćwiczenie 3
Przedstaw w postaci tabeli rodzaje dokumentów obrotu magazynowego. Określ zadania,
jakie spełniają, oraz dane zawarte w kaŜdym z nich. Przedstaw przykłady tych dokumentów.
4) przedstawić w postaci tabeli rodzaje dokumentów obrotu magazynowego oraz określić
zadania jakie one pełnią. Przestawić dane, zawarte w kaŜdym z takich dokumentów,
5) podać przykłady dokumentów obrotu magazynowego,

41
4.2.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) rozróŜnić podstawowe fazy magazynowania?
2) określić rodzaje operacji przyjęcia?
3) rozróŜnić zadania występujące w procesie przyjęcia?
4) określić rodzaje kontroli?
5) określić zadania jakie pełni składowanie?
6) rozróŜnić zadania wykonywane w trakcie procesu składowania?
7) określić czynniki wpływające na rozmieszczenie towarów
w magazynie?
8) rozróŜnić systemy rozmieszczania towarów?
9) określić rolę jaką odgrywa kompletacja w procesie magazynowania?
10) wymienić zadania wykonywane w procesie kompletacji?
11) określić zadania realizowane przez proces wydawania?
12) wyjaśnić rolę jaką odgrywa analiza ABC?
13) zastosować czynniki mające wpływ na prawidłowość
rozmieszczenia towarów w magazynie?
14) rozróŜnić sposoby przypisywania miejsc składowania?
15) określić cechy charakteryzujące przepływ informacji?
16) rozróŜnić rodzaje dokumentacji magazynowej?
17) określić zadania systemu GS1?
18) określić budowę kodu kreskowego EAN-8?
19) określić zadania realizowane przez magazynowe systemy
informatyczne?

42
4.3. Przestrzeń magazynowa. Urządzenia do składowania. Koszty
magazynowe
Strefy magazynu – przewaŜnie przestrzeń magazynowa podzielona jest na strefy
odpowiednio do omówionych czterech faz procesu magazynowania. W pierwszej strefie –
przyjęć, realizowane są przyjęcia towarów, w drugiej strefie – składowania, odbywa się
składowanie oraz kompletacja towaru, oraz w ostatniej strefie – wydań, realizowana jest faza
wydawania towarów. W niektórych przypadkach w magazynie wydzielona jest czwarta strefa
– pomiędzy strefą składowania i wydań – strefa kompletacji. Na rysunkach 31 – 34
przedstawiono najbardziej typowe układy magazynów, w których strefa kompletacji znajduje
się w strefie składowania.
Biorąc pod uwagę rozmieszczenie stref względem siebie, rozróŜniane są trzy układy
technologiczne magazynów. Są to:
− układ przelotowy – w układzie tego typu strefy przyjęć i wydań znajdują się po
przeciwnych stronach strefy składowania. Na rysunku 31 przedstawiono schemat układu
tego typu,
Rys. 31. Schemat układu przelotowego [opracowanie własne]
− układ workowy - w układzie tego typu strefy przyjęć i wydań znajdują się przy tej samej
ścianie strefy składowania. W tym przypadku strefy wydań i przyjęć mogą być od siebie
oddzielone, lub mogą działać jako jedna strefa przyjęć-wydań. Na rysunkach 32 i 33
przedstawiono schematy układu tego typu,
Rys. 32. Schemat układu workowatego ze wydzielonymi strefami przyjęć i wydań [opracowanie własne]
Strefa przyjęć
Strefaskładowania
Strefa wydań
Strefa przyjęć Strefa składowania Strefa wydań

43
Rys. 33. Schemat układu workowatego ze wspólną strefą przyjęć i wydań [opracowanie własne]
− układ kątowy – w układzie tego typu strefy przyjęć i wydań znajdują się przy
sąsiadujących ścianach strefy składowania. Na rysunku 34 przedstawiono schemat układu
tego typu,
Rys. 34. Schemat układu kątowego a) prawoskrętny, b) lewoskrętny [opracowanie własne]
Zagospodarowanie przestrzeni magazynowej – jest ono ściśle związane ze specyfiką
działalności magazynu, realizowanymi w nim procesami oraz podziałem magazynu na strefy.
W typowych rozwiązaniach przewidywanych w strefie przyjęć i wydań zostają wydzielone
tzw. miejsca odkładcze. Jest to wydzielony obszar danej strefy, która jest przeznaczona do
układania przyjmowanych lub wydawanych jednostek ładunkowych.
Zagospodarowanie strefy składowania uzaleŜnione jest między innymi od następujących
czynników:
− postaci dóbr materialnych,
Strefaskładowania
Strefa przyjęć i
wydań
Strefa
składowania
Strefawydań
Strefa przyjęć
Strefa
składowania
Strefawydań
Strefa przyjęć
a.
b.

44
− rodzajów jednostek ładunkowych,
− gabarytów jednostek ładunkowych,
− selektywności zapasu,
− rotacji zapasu,
− częstotliwości pobrań danego zapasu.
W praktyce najczęściej spotyka się dwa rodzaje sposobów składowania zapasów. Zalicza
się do nich:
− składowanie rzędowe – charakteryzuje się tym, iŜ pomiędzy rzędami towarów znajdują
się korytarze. W ten sposób zapewniony jest dostęp do kaŜdej jednostki ładunkowej.
W tym rozwiązaniu zapasy mogą być składowane w jednym poziomie, układane w stosy,
lub mogą być umieszczane w regałach na wielu poziomach. Na rysunku 35
przedstawiono schemat magazynu, gdzie wykorzystano składowanie tego typu,
Rys. 35. Składowanie rzędowe [4, s. 125]
− składowanie blokowe – charakteryzuje się tym, iŜ dostęp do jednostek ładunkowych
znajdujących się wewnątrz bloku jest moŜliwy tylko w momencie przemieszczenia
ładunków, które oddzielają ją od korytarza. Na rysunku 36 przedstawiono schemat
magazynu, gdzie wykorzystano składowanie tego typu.
Rys. 36. Składowanie blokowe [4, s. 125]
Sposoby umieszczania towarów w magazynie – w tym przypadku stosowane są dwie
metody umieszczania towarów w magazynie. UzaleŜnione są one od sposobu przypisywania
miejsc składowania danego asortymentu. Zaliczmy do nich:

45
− metodę stałych miejsc składowania – w tym przypadku dany asortyment ma przypisane
miejsce składowania. Do zalet tego rozwiązania moŜna zaliczyć łatwość odszukania
danego asortymentu. W tej metodzie naleŜy jednak zapewnić odpowiednią liczbę miejsc
składowania równą maksymalnej ilości składowania kaŜdego z towarów,
− metodę wolnych miejsc składowania – w tym przypadku towar moŜna umieścić
w dowolnym, wolnym miejscu magazynu – spełniającym jednak warunki
magazynowania danego towaru. Zaletą tej metody jest lepsze wykorzystanie przestrzeni
magazynowej, wiąŜe się to jednak z wprowadzeniem systemu informatycznego
określającego miejsce składowania danego asortymentu.
W tabeli 7 zostały przedstawione ogólne wskazania dotyczące doboru technologii
składowania towarów w magazynie.
Tabela 7. Ogólne wskazówki dotyczące doboru technologii składowania w magazynie [3, s. 50]
Sposób składowania
Cecha Składowanie blokowe w
stosach
Składowanie rzędowe
w regałach półkowych
Składowanie rzędowe
w regałach ramowych
Sposób obsługi
Wózek podnośnikowy
czołowy
Wózek unoszący ręczny Wózek podnośnikowy
Wykorzystanie
powierzchni
50-80% 25-48% 30-60%
Czas obsługi średni średni krótki
Zalety
− dobre wykorzystanie
powierzchni
− niskie nakłady
inwestycyjne
− dobra organizacja
pracy
− bezpośredni dostęp do
kaŜdej jednostki
pracy
− bezpośredni dostęp do
kaŜdej jednostki
Wady
− wymagana duŜa
liczba paletowych
jednostek
ładunkowych w
jednym asortymencie
− wymagana podatność
paletowych jednostek
ładunkowych na
piętrzenie
− utrudnione
zastosowanie zasady
FIFO (pierwsze
weszło - pierwsze
wyszło)
− duŜa liczba dróg
manipulacyjnych
− złe wykorzystanie
powierzchni i
przestrzeni
− ograniczenie masy
− duŜa liczba dróg
manipulacyjnych
Ogólne wytyczne
stosowania
− duŜa liczba
ładunkowych w
jednym asortymencie
− zwarta i sztywna
konstrukcja jednostki
ładunkowej
− nie wymagana zasada
FIFO
− opakowania
jednostkowe
− duŜa liczba
asortymentów o małej
ilości
− konieczny dostęp do
kaŜdej jednostki
ładunkowej
− mała wielkość pobrań
− duŜa liczba
asortymentów o małej
ilości
kaŜdej jednostki
ładunkowej
− jednostki ładunkowe
których nie moŜna
piętrzyć

46
Sposób składowania
Cecha Składowanie w regałach
przejezdnych
Składowanie w regałach
przepływowych
Składowanie w regałach
zblokowanych
Sposób obsługi wózek podnośnikowy wózek podnośnikowy
wózek podnośnikowy
czołowy
Wykorzystanie
powierzchni
40-78% 35-70% 50-70%
Czas obsługi długi krótki długi
Zalety
pracy
− bardzo dobre
wykorzystanie
powierzchni i
przestrzeni
pracy
− dobre wykorzystanie
powierzchni i
przestrzeni
− wymuszone
stosowanie zasady
FIFO
− dobre
wykorzystanie
powierzchni i
przestrzeni
Wady
− wysokie koszty
uzbrojenia magazynu
− długi czas dostępu
− wysokie koszty
uzbrojenia magazynu
− wysokie koszty
uzbrojenia magazynu
− składowanie jednostek
na paletach o wysokiej
jakości
Ogólne wytyczne
stosowania
− duŜa liczba
asortymentów
kaŜdej jednostki
ładunkowej
których nie moŜna
piętrzyć
− wysoki koszt
utrzymania warunków
przechowywania
− duŜa liczba
ładunkowych w
jednym asortymencie
− jednostki ładunkowe,
których nie moŜna
piętrzyć
− wymuszone
stosowanie zasady
FIFO
− duŜa liczba
ładunkowych
których nie moŜna
piętrzyć
Urządzenia do składowania – na rysunku 37 przedstawiono urządzenia wykorzystywane
do składowania towarów w magazynach.
Rys. 37. Rodzaje urządzeń wykorzystywanych do składowania [opracowanie własne]
zasieki
podkłady wieszaki
stojaki
regały
Urządzenia
do
składowania

47
Regały – są to urządzenia o budowie przestrzennej i wielopoziomowej. Są one
przeznaczone do składowania towarów bezpośrednio na ich elementach konstrukcyjnych lub
urządzeniach pomocniczych.
Stojaki – są to urządzenia o budowie przestrzennej i stałej. Są one przeznaczone do
składowania towarów opieranych bezpośrednio o ich elementy konstrukcyjne.
Wieszaki – są to urządzenia o budowie przestrzennej. Są one przeznaczone do
składowania towarów poprzez zawieszanie ich na konstrukcji wieszaka.
Podkłady – są to urządzenia, które umoŜliwiają składowanie towarów zachowując
określoną odległość od podłoŜa.
Zasieki – są to urządzenia o budowie przestrzennej. Są one przeznaczone do składowania
towarów sypkich, kawałkowych luzem.
W magazynach najczęściej stosowanymi urządzeniami do składowania są regały. Regały
dzieli się na dwie grupy:
− regały wsporcze – regały tego typu, oprócz pełnionej funkcji składowania towarów,
stanowią takŜe konstrukcję nośną ścian i dachu lub tylko dachu budowli magazynowej,
− regały stojące – regały tego typu pełnią tylko funkcje składowania na nich asortymentu.
Na rysunku 38 przedstawiono podział regałów na grupy.
Rys. 38. Rodzaje regałów stosowanych w gospodarce magazynowej [opracowanie własne]
Regały stałe – charakteryzują się one tym, iŜ podczas składowania asortymentu
zachowują one stałe połoŜenie na podłoŜu, z którym mogą być związane na stałe lub nie.
Regały przejezdne – charakteryzują się one tym, iŜ ich podpory nośne wyposaŜone są
w elementy pozwalające na przemieszczanie regału po podłoŜu utwardzonym lub specjalnie
do tego celu przygotowanym torowisku. Regały przejezdne biorąc pod uwagę warunki
przemieszczania moŜna podzielić na regały:
Rodzaje
regałów
stałe przejezdnespecjalizowane
ramowe wspornikowe
bezpółkowe
bezpółkowo-
półkowe
półkowe
przepływowe
bezpółkowe
półkowe
bezpółkowo-
półkowe
podłogowe
torowe

48
− podłogowe – w regałach tego typu konstrukcyjne podpory nośne wyposaŜone są
w zespoły, które zapewniają przemieszczanie regału po podłoŜu gładkim, utwardzonym,
− torowe – w regałach tego typu konstrukcyjne podpory nośne wyposaŜone są w zespoły,
które zapewniają przemieszczanie regału po torowisku.
Regały specjalizowane – charakteryzują się tym, iŜ elementy konstrukcyjne są
przystosowane do składowania asortymentu wymagającego specjalistycznych warunków
przechowywania.
Regały stałe oraz przejezdne biorąc pod uwagę ich budowę moŜna podzielić na
następujące grupy:
− ramowe – są to regały w których podstawowym elementem konstrukcyjnym jest
powtarzający się układ ramowy. Na rysunku 39 został przedstawiony przykładowy regał
ramowy,
Rys. 39. Regał ramowy [www.stanmet.slupsk.pl]
− wspornikowe – są to regały w których podstawowym elementem konstrukcyjnym jest
powtarzający się układ słupa nośnego ze wspornikiem. W tym przypadku zapasy mogą
być składowane na ramionach lub podporach. Na rysunku 40 został przedstawiony
przykładowy regał wspornikowy,
Rys. 40. Regał wspornikowy [www.pionier-sign.com.pl]
Biorąc pod uwagę sposób składowania materiałów regały ramowe i wspornikowe moŜna
podzielić na następujące rodzaje:
− regały bezpółkowe – w regałach tego typu składowanie zapasów odbywa się
bezpośrednio na elementach konstrukcyjnych,
− regały bezpółkowo-półkowe – w regałach tego typu składowanie zapasów odbywa się
częściowo na półkach a częściowo na elementach konstrukcyjnych,

49
− regały półkowe – w regałach tego typu składowanie zapasów odbywa się na stałych lub
wysuwanych półkach – został on przedstawiony na rysunku 41,
Rys. 41. Regał półkowy [www.profilpolska.pl]
− regały przypływowe (tylko w regałach ramowych) – w regałach tego typu jednostki
ładunkowe przemieszczają się po bieŜniach nośnych i na nich są równieŜ składowane. Na
rysunku 42 został przedstawiony przykładowy regał przepływowy.
Rys. 42. Regał przepływowy [www.profilpolska.pl]
Fronty przeładunkowe – są to miejsca znajdujące się przy magazynie lub w jego wnętrzu,
w których następuje przeładowanie towarów – ich rozładunek lub załadunek. Fronty
przeładunkowe mogą być równieŜ wyposaŜone w rampę magazynową. MoŜna ją określić
jako budowlę, która znajduję się ponad powierzchnią drogi dojazdowej. Wysokość rampy
stanowi zrównanie z podłogą obiektu magazynowego oraz z poziomem skrzyni ładunkowej
środka transportu. Ma to na celu ułatwienie prac związanych z rozładunkiem i załadunkiem
towarów. W wyniku tego, fronty magazynowe moŜna podzielić na:
− bezrampowe fronty przeładunkowe – przykład takiego frontu został przedstawiony na
rysunku 43.
Rys. 43. Bezramowy front przeładunkowy [4 s. 155]

50
− rampowe fronty przeładunkowe - przykład takiego frontu został przedstawiony na
rysunku 44.
Rys. 44. Rampowy front przeładunkowy [4, s. 155]
Rampy magazynowe ze względu na sposób uŜytkowania moŜna podzielić na trzy
kategorie:
− rampy czołowe,
− rampy boczne,
− rampy czołowo-boczne.
Rampy magazynowe ze względu na ich kształt moŜna podzielić na sześć rodzajów:
− rampy proste,
− rampy grzebieniowe,
− rampy zębate,
− rampy łukowe,
− rampy schodkowe,
− rampy gwiaździste.
Na rysunku 45 przedstawiono podział ramp ze względu na ich kształt.
Rys. 45. Podział ramp magazynowych ze względu na kształt [4, s. 156]
Normalizacja w magazynowaniu – jest działalnością, której zadaniem jest uzyskanie
maksymalnego stopnia uporządkowania w określonej dziedzinie. W ramach jej
opracowywane są ustalenia do powszechnego i wielokrotnego stosowania. Podstawowym
dokumentem normalizującym jest norma. Ustala ona zasady, wytyczne oraz charakterystyki
odnoszące się do róŜnego rodzaju działalności lub ich wyników.

Z2.02

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Viewers also liked

Viewers also liked (20)

Similar to Z2.02

Similar to Z2.02 (20)

More from Kasia Stachura

More from Kasia Stachura (15)

Z2.02