The Book of Sirach or Ecclesiasticus is a Jewish work, originally written in Hebrew. It consists of ethical teachings, from approximately 200 to 175 BCE, written by the Judahite scribe Ben Sira of Jerusalem, on the inspiration of his father Joshua son of Sirach. Joshua is sometimes called Jesus son of Sirach or Yeshua ben Eliezer ben Sira.

2. 1‫פיטל‬ ּ‫ַא‬
‫די‬ ‫און‬ ‫תורה‬ ‫די‬ ‫דורך‬ ‫געווארן‬ ‫איבערגעגעבן‬ ‫אונז‬ ‫זענען‬ ‫זאכן‬ ‫גרויסע‬ ‫און‬ ‫סך‬ ‫א‬ ‫ווייל‬. ‫טש‬ ‫סיראא‬ ‫פון‬ ‫זון‬ ‫דער‬ ‫שקע‬ ‫יאא‬ ‫פון‬ ‫חכמה‬ ‫די‬ ‫פון‬ ‫ג‬ ‫לאא‬ ‫פראא‬ ‫דער‬1
‫ניט‬ ‫ס‬ ‫וואא‬ ‫פון‬ ‫;און‬ ‫חכמה‬ ‫און‬ ‫לערנען‬ ‫פאר‬ ‫ווערן‬ ‫געלויבט‬ ‫דארף‬ ‫ישראל‬ ‫וואס‬ ‫דעם‬ ‫פאר‬, ‫טרעפ‬ ‫זייערע‬ ‫נאכגעגאנגען‬ ‫זענען‬ ‫וואס‬ ‫אנדערע‬ ‫דורך‬ ‫און‬, ‫נביאים‬
‫זיידע‬ ‫מיין‬: ‫שרייבן‬ ‫און‬ ‫רעדן‬ ‫דורך‬ ‫סיי‬, ‫ן‬ ‫אא‬ ‫זענען‬ ‫ס‬ ‫וואא‬ ‫די‬ ‫נוץ‬ ‫קענען‬ ‫לערנען‬ ‫צו‬ ‫ווילן‬ ‫וואס‬ ‫די‬ ‫אויך‬ ‫בער‬ ‫אא‬, ‫זיך‬ ‫בערייש‬ ‫ווערן‬ ‫מוזן‬ ‫לייענער‬ ‫די‬ ‫בלויז‬
‫אא‬ ‫קומען‬ ‫באא‬ ‫זיי‬ ‫אין‬ ‫בן‬ ‫האא‬ ‫און‬, ‫עלטערן‬ ‫אונדזערע‬ ‫פון‬ ‫ביכער‬ ‫נדערע‬ ‫אא‬ ‫און‬, ‫נביאים‬ ‫די‬ ‫און‬. ‫געזעץ‬ ‫די‬ ‫פון‬ ‫לייענען‬ ‫צו‬ ‫געגעבן‬ ‫פיל‬ ‫זיך‬ ‫האט‬ ‫ער‬ ‫ווען‬, ‫שקע‬ ‫יאא‬
‫די‬ ‫צו‬ ‫דיקטיד‬ ‫אא‬ ‫זענען‬ ‫און‬, ‫לערנען‬ ‫צו‬ ‫ווילן‬ ‫וואס‬ ‫די‬ ‫ז‬ ‫אא‬ ‫כוונה‬ ‫די‬ ‫;צו‬ ‫חכמה‬ ‫און‬ ‫לערנען‬ ‫וועגן‬ ‫עפעס‬ ‫שרייבן‬ ‫צו‬ ‫זיך‬ ‫אויף‬ ‫אויך‬ ‫געצויגן‬ ‫זיך‬ ‫ט‬ ‫האא‬, ‫משפט‬ ‫גוטן‬
‫ן‬ ‫או‬ ‫ט‬ ‫אויפמערקזאמקײ‬ ‫ן‬ ‫או‬ ‫ט‬ ‫חײם‬ ‫ט‬ ‫מי‬ ‫ן‬ ‫לײענע‬ ‫ם‬ ‫אי‬ ‫ן‬ ‫זאל‬ ‫ײ‬ ‫ז‬ , ‫בעטן‬ ‫ר‬ ‫אי‬ ‫ך‬ ‫אי‬ ‫ט‬ ‫לאז‬ ‫ר‬ ‫דעריבע‬. ‫געזעץ‬ ‫די‬ ‫לויט‬ ‫לעבן‬ ‫אין‬ ‫מער‬ ‫פיל‬ ‫נוץ‬ ‫קען‬, ‫זאכן‬
‫זעלבע‬ ‫די‬ ‫רום‬ ‫װאא‬ . ‫אויסטײטשן‬ ‫ו‬ ‫צ‬ ‫ט‬ ‫געארבע‬ ‫ך‬ ‫זי‬ ‫ן‬ ‫האב‬ ‫ר‬ ‫מי‬ ‫ע‬ ‫װעלכ‬ , ‫װערטער‬ ‫ע‬ ‫עטלעכ‬ ‫ן‬ ‫פו‬ ‫ן‬ ‫קומע‬ ‫ו‬ ‫צ‬ ‫ך‬ ‫זי‬ ‫ן‬ ‫זגינע‬ ‫ר‬ ‫מי‬ ‫ם‬ ‫װא‬ , ‫שענקן‬ ‫ז‬ ‫אונד‬
‫די‬ ‫ר‬ ‫נאא‬, ‫כן‬ ‫זאא‬ ‫זיקע‬ ‫דאא‬ ‫די‬ ‫ר‬ ‫נאא‬ ‫ניט‬ ‫און‬, ‫כוח‬ ‫זעלבן‬ ‫דעם‬ ‫ניט‬ ‫זײ‬ ‫אין‬ ‫בן‬ ‫האא‬, ‫לשון‬ ‫נדער‬ ‫אא‬ ‫ן‬ ‫אא‬ ‫אױף‬ ‫איבערגעזעצט‬ ‫און‬, ‫עברית‬ ‫אױף‬ ‫גט‬ ‫געזאא‬ ‫װערן‬ ‫ס‬ ‫װאא‬, ‫כן‬ ‫זאא‬
‫אין‬ ‫רום‬ ‫װאא‬. ‫שפראך‬ ‫אייגענע‬ ‫זייער‬ ‫אויף‬ ‫זיי‬ ‫רעדט‬ ‫מען‬ ‫װען‬, ‫אונטערשייד‬ ‫קלײנעם‬ ‫קײן‬ ‫נישט‬ ‫בן‬ ‫האא‬, ‫ביכער‬ ‫איבעריקע‬ ‫די‬ ‫און‬, ‫נביאים‬ ‫די‬ ‫און‬, ‫לײן‬ ‫אא‬ ‫ֹורה‬
‫איך‬ ‫ב‬ ‫האא‬, ‫ל‬ ‫מאא‬ ‫עטלעכע‬ ‫רבליבן‬ ‫פאא‬ ‫רטן‬ ‫דאא‬ ‫און‬, ‫מלך‬ ‫געװען‬ ‫איז‬ ‫עװערגעטעס‬ ‫װען‬, ‫ם‬‫יי‬ ‫א‬
‫צר‬ ‫י‬
‫מ‬ ‫קײן‬ ‫געקומען‬ ‫בין‬ ‫איך‬ ‫ס‬ ‫װאא‬, ‫ר‬ ‫יאא‬ ‫סיקסטן‬ ‫א‬
‫דרײ‬ ‫און‬ ‫כט‬ ‫אא‬ ‫דעם‬
, ‫אויך‬ ‫זיי‬ ‫ר‬ ‫פאא‬ ‫רויס‬ ‫אא‬ ‫עס‬ ‫שטעלן‬ ‫און‬, ‫סוף‬ ‫אא‬ ‫צו‬ ‫בוך‬ ‫דעם‬ ‫ברענגען‬ ‫צו‬ ‫ץ‬ ‫פלאא‬ ‫יענעם‬ ‫אין‬ ‫בקיאות‬ ‫און‬ ‫וואך‬ ‫גרויס‬ ‫ניצן‬. ‫קלײניקײט‬ ‫קײן‬ ‫פון‬ ‫בוך‬ ‫אא‬ ‫געפונען‬
‫מיט‬ ‫איז‬ ‫און‬, ‫ט‬ ‫גאא‬ ‫פון‬ ‫קומט‬ ‫חכמה‬ ‫לע‬ ‫אא‬. ‫געזעץ‬ ‫די‬ ‫ך‬ ‫נאא‬ ‫לעבן‬ ‫צו‬ ‫שטייגער‬ ‫אין‬ ‫פריער‬ ‫לערנען‬ ‫צו‬ ‫גרייט‬, ‫לערנען‬ ‫צו‬ ‫גרייט‬ ‫זענען‬ ‫נד‬ ‫לאא‬ ‫פרעמד‬ ‫אא‬ ‫אין‬ ‫ס‬ ‫וואא‬
.‫אייביק‬ ‫אויף‬ ‫אים‬
?‫אייביקייט‬ ‫פון‬ ‫טעג‬ ‫די‬ ‫און‬, ‫רעגן‬ ‫פון‬ ‫פן‬ ‫טראא‬ ‫די‬ ‫און‬, ‫ים‬ ‫פון‬ ‫מד‬ ‫זאא‬ ‫דעם‬ ‫ציילן‬ ‫קען‬ ‫ווער‬2
?‫חכמה‬ ‫און‬, ‫טיף‬ ‫די‬ ‫און‬, ‫ערד‬ ‫דער‬ ‫פון‬ ‫ברייט‬ ‫די‬ ‫און‬, ‫הימל‬ ‫פון‬ ‫הייך‬ ‫די‬ ‫דערקענען‬ ‫קען‬ ‫ווער‬3
.‫אייביקייט‬ ‫פון‬ ‫איז‬ ‫חכמה‬ ‫פון‬ ‫שכל‬ ‫די‬ ‫און‬, ‫זאכן‬ ‫לע‬ ‫אא‬ ‫איידער‬ ‫געווארן‬ ‫באשאפן‬ ‫איז‬ ‫חכמה‬4
.‫ט‬ ‫געבאא‬ ‫אײביקע‬ ‫נען‬ ‫א‬
‫זײ‬ ‫װעגן‬ ‫אירע‬ ‫;און‬ ‫חכמה‬ ‫פון‬ ‫קוואל‬ ‫דער‬ ‫איז‬ ‫אויבערשטער‬ ‫דער‬ ‫ט‬ ‫גאא‬ ‫פון‬ ‫רט‬ ‫וואא‬ ‫ס‬ ‫דאא‬5
?‫עצות‬ ‫אירע‬ ‫געקענט‬ ‫ט‬ ‫האא‬ ‫ווער‬ ‫דער‬ ‫?אא‬ ‫חכמה‬ ‫פון‬ ‫שורש‬ ‫דער‬ ‫געווארן‬ ‫אנטפלעקט‬ ‫איז‬ ‫וועמען‬ ‫צו‬6
?‫רונג‬ ‫דערפאא‬ ‫גרויס‬ ‫איר‬ ‫פארשטאנען‬ ‫האט‬ ‫ווער‬ ‫?און‬ ‫געווארן‬ ‫אנטפלעקט‬ ‫חכמה‬ ‫פון‬ ‫וויסן‬ ‫די‬ ‫איז‬ ‫וועמען‬ ‫צו‬7
.‫ן‬ ‫טראא‬ ‫זיין‬ ‫אויף‬ ‫ישב‬ ‫האר‬ ‫דער‬, ‫קן‬ ‫דערשראא‬ ‫זיין‬ ‫צו‬ ‫גרויס‬ ‫און‬ ‫קלוג‬ ‫איינער‬ ‫איז‬ ‫עס‬8
.‫מעשים‬ ‫זיינע‬ ‫לע‬ ‫אא‬ ‫אויף‬ ‫סן‬ ‫אויסגעגאא‬ ‫זי‬ ‫ט‬ ‫האא‬ ‫און‬, ‫געציילט‬ ‫זי‬ ‫ט‬ ‫האא‬ ‫און‬, ‫געזען‬ ‫זי‬ ‫ט‬ ‫האא‬ ‫און‬, ‫באשאפן‬ ‫זי‬ ‫ט‬ ‫האא‬ ‫ער‬ ‫און‬9
.‫אים‬ ‫ליב‬ ‫וואס‬ ‫די‬ ‫צו‬ ‫געגעבן‬ ‫זי‬ ‫האט‬ ‫ער‬ ‫און‬, ‫מתנת‬ ‫זיין‬ ‫לויט‬ ‫פלייש‬ ‫לע‬ ‫אא‬ ‫מיט‬ ‫איז‬ ‫זי‬10
.‫שמחה‬ ‫פון‬ ‫כתר‬ ‫אא‬ ‫און‬, ‫ה‬‫חא‬ ‫מ‬
‫מ‬ ‫י‬
‫ש‬ ‫און‬, ‫כבוד‬ ‫און‬, ‫כבוד‬ ‫'איז‬ ‫ה‬ ‫יראת‬ ‫די‬11
.‫ארוכים‬ ‫יים‬‫חא‬ ‫און‬, ‫ה‬‫חא‬ ‫מ‬
‫מ‬ ‫י‬
‫ש‬ ‫און‬ ‫ה‬‫חא‬ ‫מ‬
‫מ‬ ‫י‬
‫ש‬ ‫שענקט‬ ‫און‬, ‫צהלה‬ ‫לב‬ ‫א‬ ‫'מאכט‬ ‫ה‬ ‫יראת‬ ‫די‬12
.‫מות‬ ‫זיין‬ ‫פון‬ ‫יום‬ ‫דעם‬ ‫אין‬ ‫חן‬ ‫מצא‬ ‫וועט‬ ‫ער‬ ‫און‬, ‫סוף‬ ‫צום‬ ‫אים‬ ‫מיט‬ ‫זיין‬ ‫וועט‬ ‫'עס‬, ‫ה‬ ‫ירא‬ ‫סע‬ ‫ווער‬13
.‫טראכט‬ ‫די‬ ‫אין‬ ‫א‬‫י‬‫געטרי‬ ‫די‬ ‫מיט‬ ‫באשאפן‬ ‫געווען‬ ‫איז‬ ‫עס‬ ‫און‬, ‫חכמה‬ ‫פון‬ ‫נהייב‬ ‫אא‬ ‫דער‬ ‫איז‬ ‫האר‬ ‫די‬ ‫מורא‬ ‫צו‬14
.‫ן‬ ‫א‬
‫זײ‬ ‫ממשיך‬ ‫זי‬ ‫װעט‬ ‫מען‬ ‫זאא‬ ‫זײער‬ ‫מיט‬ ‫און‬, ‫מענטשן‬ ‫מיט‬ ‫בנה‬ ‫זי‬ ‫ט‬ ‫האא‬ ‫יסוד‬ ‫אײביק‬ ‫ן‬ ‫אא‬15
.‫פירות‬ ‫אירע‬ ‫מיט‬ ‫אנשים‬ ‫די‬ ‫ממלא‬ ‫און‬, ‫חכמה‬ ‫פון‬ ‫מלאך‬ ‫'איז‬ ‫ה‬ ‫יראת‬ ‫צו‬16
.‫תבואה‬ ‫איר‬ ‫מיט‬ ‫שרים‬ ‫די‬ ‫און‬ , ‫חפצים‬ ‫מיט‬ ‫הױז‬ ‫נצן‬ ‫גאא‬ ‫זייער‬ ‫מלא‬ ‫זי‬17
‫זייער‬ ‫פארגרעסערט‬ ‫עס‬ ‫און‬, ‫ט‬ ‫גאא‬ ‫פון‬ ‫מתנות‬ ‫די‬ ‫זענען‬ ‫ס‬ ‫וואא‬ ‫;ביידע‬ ‫בליען‬ ‫צו‬ ‫געזונט‬ ‫געזונט‬ ‫און‬ ‫שלום‬ ‫מאכט‬ ‫ס‬ ‫וואא‬, ‫חכמה‬ ‫פון‬ ‫כתר‬ ‫אא‬ ‫'איז‬ ‫ה‬ ‫יראת‬ ‫די‬18
.‫אים‬ ‫ליבע‬ ‫ס‬ ‫וואא‬ ‫פרייד‬
.‫איר‬ ‫חזקה‬ ‫ס‬ ‫וואא‬ ‫כבוד‬ ‫צו‬ ‫זיי‬ ‫רום‬ ‫און‬, ‫מעמד‬ ‫פון‬ ‫תבונה‬ ‫פון‬ ‫ת‬‫ַא‬‫דא‬ ‫און‬ ‫שכל‬ ‫פון‬ ‫גשם‬ ‫גיט‬ ‫חכמה‬ ‫די‬19
.‫ארוכים‬ ‫יים‬‫חא‬ ‫אנען‬‫י‬‫זי‬ ‫ף‬ ‫ַמ‬‫צא‬ ‫אירע‬ ‫'און‬, ‫ה‬ ‫יראת‬ ‫צו‬ ‫איז‬ ‫חכמה‬ ‫פון‬ ‫שורש‬ ‫דער‬20
.‫גרימצארן‬ ‫וועק‬ ‫אא‬ ‫קערט‬ ‫עס‬, ‫רשטעלן‬ ‫פאא‬ ‫איז‬ ‫עס‬ ‫ווו‬ ‫און‬, ‫זינד‬ ‫וועק‬ ‫אא‬ ‫אבן‬‫י‬‫טרי‬ ‫האר‬ ‫די‬ ‫פון‬ ‫מורא‬ ‫די‬21
.‫אומקום‬ ‫ן‬ ‫א‬
‫זײ‬ ‫ן‬ ‫א‬
‫זײ‬ ‫װעט‬ ‫רן‬ ‫גרימצאא‬ ‫ן‬ ‫א‬
‫זײ‬ ‫פון‬ ‫װיקלונג‬ ‫דער‬ ‫רום‬ ‫;װאא‬ ‫גערעכטפארטיקט‬ ‫זיין‬ ‫נישט‬ ‫קען‬ ‫כועס‬ ‫מענטש‬ ‫א‬22
.‫פרייד‬ ‫אים‬ ‫צו‬ ‫שפרינג‬ ‫וועט‬ ‫ך‬ ‫דערנאא‬ ‫און‬, ‫צייט‬ ‫אא‬ ‫ר‬ ‫פאא‬ ‫טרער‬ ‫וועט‬ ‫מענטש‬ ‫א‬23
.‫חכמה‬ ‫זיין‬ ‫דערציילן‬ ‫וועלן‬ ‫ים‬ ‫ִי‬ ‫א‬
‫ר‬ ‫פון‬ ‫ליפן‬ ‫די‬ ‫און‬, ‫צייט‬ ‫אא‬ ‫ר‬ ‫פאא‬ ‫דברים‬ ‫אנע‬‫י‬‫זי‬ ‫סתיר‬ ‫וועט‬ ‫ער‬24
;‫חכמה‬ ‫פון‬ ‫אוצרות‬ ‫די‬ ‫אין‬ ‫זענען‬ ‫וויסן‬ ‫פון‬ ‫משלים‬ ‫די‬25
.‫געבן‬ ‫דיר‬ ‫'וועט‬ ‫ה‬ ‫און‬, ‫מצוות‬ ‫די‬ ‫היט‬, ‫חכמה‬ ‫חפץ‬ ‫דו‬ ‫אויב‬26
.‫רגעניגן‬ ‫פאא‬ ‫זיין‬ ‫אנען‬‫י‬‫זי‬ ‫עניוות‬ ‫און‬ ‫אמונה‬ ‫און‬, ‫לימוד‬ ‫און‬ ‫חכמה‬ ‫'איז‬ ‫ה‬ ‫פון‬ ‫מורא‬ ‫די‬ ‫רעם‬ ‫וואא‬27
.‫רץ‬ ‫האא‬ ‫פל‬ ‫טאא‬ ‫אא‬ ‫מיט‬ ‫אים‬ ‫צו‬ ‫קומען‬ ‫ניט‬ ‫און‬, ‫רעם‬ ‫אא‬ ‫ביסט‬ ‫דו‬ ‫ווען‬ ‫האר‬ ‫די‬ ‫פון‬ ‫מורא‬ ‫די‬ ‫כטן‬ ‫רטראא‬ ‫פאא‬ ‫ניט‬28
.‫רעדט‬ ‫דו‬ ‫וואס‬ ‫גוט‬ ‫זיך‬ ‫היט‬ ‫און‬, ‫מענטשן‬ ‫פון‬ ‫אויגן‬ ‫די‬ ‫אין‬ ‫צבוע‬ ‫קיין‬ ‫נישט‬ ‫זייט‬29
‫אין‬ ‫רפן‬ ‫פוואא‬ ‫ראא‬ ‫אא‬ ‫דיך‬ ‫ל‬ ‫זאא‬ ‫און‬, ‫סודות‬ ‫נע‬ ‫א‬
‫דײ‬ ‫גלה‬ ‫ט‬ ‫גאא‬ ‫זוי‬ ‫אא‬ ‫און‬, ‫נפש‬ ‫דיין‬ ‫אויף‬ ‫בושה‬ ‫ברענגען‬ ‫און‬, ‫לן‬ ‫פאא‬ ‫ניט‬ ‫לסט‬ ‫זאא‬ ‫דו‬ ‫כדי‬, ‫דערהויבן‬ ‫ניט‬ ‫דיך‬ ‫לסט‬ ‫זאא‬30
.‫שווינדל‬ ‫מיט‬ ‫פול‬ ‫איז‬. ‫רץ‬ ‫האא‬ ‫דיין‬ ‫'נייערט‬, ‫ה‬ ‫יראת‬ ‫צו‬ ‫אמת‬ ‫אין‬ ‫געקומען‬ ‫ניט‬ ‫ביסט‬ ‫דו‬ ‫מחמת‬, ‫עדה‬ ‫דער‬ ‫פון‬ ‫מיטן‬
2‫פיטל‬ ּ‫ַא‬
.‫נסיון‬ ‫פאר‬ ‫נפש‬ ‫דיין‬ ‫'גרייט‬, ‫ה‬ ‫דינען‬ ‫קומסט‬ ‫דו‬ ‫אויב‬, ‫זון‬ ‫מיין‬1
.‫צרה‬ ‫פון‬ ‫צייט‬ ‫אין‬ ‫אלן‬‫י‬‫אי‬ ‫נישט‬ ‫לסט‬ ‫זאא‬ ‫און‬, ‫ֹמיד‬ ‫הלך‬ ‫און‬, ‫לב‬‫ל‬ ‫אן‬‫י‬‫די‬ ‫ישר‬2
.‫סוף‬ ‫לעצטן‬ ‫ן‬ ‫א‬
‫דײ‬ ‫א‬
‫בײ‬ ‫װערן‬ ‫מערן‬ ‫לסט‬ ‫זאא‬ ‫דו‬ ‫כדי‬, ‫װעקגײן‬ ‫אא‬ ‫ניט‬ ‫זיך‬ ‫לסט‬ ‫זאא‬ ‫און‬, ‫אים‬ ‫צו‬ ‫דבק‬3
.‫שפל‬ ‫אא‬ ‫אין‬ ‫ענדערן‬ ‫זיך‬ ‫וועסט‬ ‫דו‬ ‫ווען‬ ‫סבלנות‬ ‫זייט‬ ‫און‬, ‫פריילעכקייט‬ ‫מיט‬ ‫נעם‬, ‫דיר‬ ‫אויף‬ ‫כט‬ ‫געבראא‬ ‫ווערט‬ ‫ס‬ ‫וואא‬ ‫לץ‬ ‫אא‬4
.‫צרות‬ ‫פון‬ ‫תור‬ ‫ִמ‬ ‫ים‬ ‫י‬
ִ‫א‬‫נ‬ ‫ים‬ ‫י‬
ִ‫א‬‫נ‬ ‫און‬, ‫ש‬ ‫אל‬ ‫אין‬ ‫בחן‬ ‫ווערט‬ ‫ב‬‫אהא‬‫ז‬ ‫רעם‬ ‫וואא‬5
.‫אים‬ ‫אין‬ ‫צוטרוי‬ ‫און‬, ‫רעכט‬ ‫וועג‬ ‫דיין‬ ‫כן‬ ‫;מאא‬ ‫העלפן‬ ‫דיר‬ ‫וועט‬ ‫ער‬ ‫און‬, ‫אים‬ ‫אין‬ ִ‫גלוי‬6
.‫לן‬ ‫פאא‬ ‫ניט‬ ‫לט‬ ‫זאא‬ ‫איר‬ ‫כדי‬, ‫װעק‬ ‫אא‬ ‫ניט‬ ‫גײ‬ ‫;און‬ ‫ד‬‫סס‬‫חס‬ ‫זיין‬ ‫אויף‬ ‫'ווארט‬, ‫ה‬ ‫ירא‬ ‫ס‬ ‫וואא‬ ‫איר‬7
.‫זן‬ ‫רלאא‬ ‫פאא‬ ‫ניט‬ ‫װעט‬ ‫שכר‬ ‫ן‬ ‫א‬
‫דײ‬ ‫;און‬ ‫אים‬ ‫'גלויבט‬, ‫ה‬ ‫ירא‬ ‫ס‬ ‫וואא‬, ‫איר‬8
.‫רחמנות‬ ‫און‬ ‫פרייד‬ ‫אייביק‬ ‫אויף‬ ‫און‬, ‫גוטס‬ ‫אויף‬ ‫פן‬ ‫'האא‬, ‫ה‬ ‫ירא‬ ‫ס‬ ‫וואא‬ ‫איר‬9
, ‫מורא‬ ‫ן‬ ‫א‬
‫זײ‬ ‫אין‬ ‫געבליבן‬ ‫עמיצער‬ ‫איז‬ ‫דער‬ ‫?אא‬ ‫פארשעמט‬ ‫געווארן‬ ‫איז‬ ‫'און‬, ‫ה‬ ‫אויף‬ ‫פארזיכערט‬ ‫אמאל‬ ‫זיך‬ ‫;האט‬ ‫זען‬ ‫און‬, ‫לט‬ ‫אא‬ ‫פון‬ ‫דורות‬ ‫די‬ ‫אויף‬ ‫קוק‬10
?‫גערופן‬ ‫אים‬ ‫ט‬ ‫האא‬ ‫ס‬ ‫װאא‬, ‫כט‬ ‫ראא‬ ‫פאא‬ ‫ער‬ ‫ט‬ ‫האא‬ ‫װעמען‬ ‫דער‬ ‫?אא‬ ‫זן‬ ‫רלאא‬ ‫פאא‬ ‫איז‬ ‫און‬
.‫צרות‬ ‫פון‬ ‫צייט‬ ‫אין‬ ‫היט‬ ‫און‬, ‫זינד‬ ‫פארגעבן‬ ‫און‬, ‫רחמים‬ ‫זייער‬ ‫און‬, ‫ליידיגקייט‬, ‫רחמנות‬ ‫און‬ ‫רחמנות‬ ‫מיט‬ ‫פול‬ ‫'איז‬ ‫ה‬ ‫ווארים‬11
!‫וועגן‬ ‫צוויי‬ ‫אין‬ ‫גייט‬ ‫ס‬ ‫וואא‬ ‫זינדיקע‬ ‫די‬ ‫און‬, ‫הענט‬ ‫חלומות‬ ‫און‬, ‫הערצער‬ ‫מורא‬ ‫צו‬ ‫וויי‬12
.‫װערן‬ ‫שײדיקט‬ ‫באא‬ ‫ניט‬ ‫ער‬ ‫װעט‬ ‫;דרום‬ ‫ניט‬ ‫גלויבט‬ ‫ער‬ ‫!ווארים‬ ‫הארץ‬ ‫שוואך‬ ‫איז‬ ‫וואס‬ ‫דעם‬ ‫צו‬ ‫וויי‬13

3. ?‫זוכן‬ ‫באא‬ ‫ך‬ ‫א‬
‫אײ‬ ‫װעט‬ ‫ט‬ ‫גאא‬ ‫װען‬, ‫ן‬ ‫טאא‬ ‫איר‬ ‫װעט‬ ‫ס‬ ‫װאא‬ ‫!און‬ ‫סבלנות‬ ‫רלוירן‬ ‫פאא‬ ‫בן‬ ‫האא‬ ‫ס‬ ‫וואא‬, ‫אייך‬ ‫וויי‬14
.‫װעגן‬ ‫נע‬ ‫א‬
‫זײ‬ ‫היטן‬ ‫װעלן‬, ‫ליב‬ ‫אים‬ ‫בן‬ ‫האא‬ ‫ס‬ ‫װאא‬ ‫די‬ ‫;און‬ ‫ר‬‫בא‬ ‫ָא‬ ‫זיין‬ ‫לגן‬ ‫פאא‬ ‫נישט‬ ‫'וועלן‬, ‫ה‬ ‫ירא‬ ‫ס‬ ‫וואא‬, ‫די‬15
.‫ֹורה‬ ‫דער‬ ‫מיט‬ ‫ווערן‬ ‫ט‬ ‫זאא‬ ‫וועלן‬, ‫ליב‬ ‫אים‬ ‫בן‬ ‫האא‬ ‫ס‬ ‫וואא‬, ‫די‬ ‫;און‬ ‫חן‬ ‫אים‬ ‫איז‬ ‫ס‬ ‫וואא‬, ‫גוט‬ ‫איז‬ ‫ס‬ ‫וואא‬ ‫ס‬ ‫דאא‬ ‫זוכן‬ ‫'וועלן‬, ‫ה‬ ‫ירא‬ ‫ס‬ ‫וואא‬, ‫די‬16
;‫אויגן‬ ‫זיינע‬ ‫ר‬ ‫פאא‬ ‫עני‬ ‫נפשות‬ ‫זייערע‬ ‫און‬, ‫הערצער‬ ‫זייערע‬ ‫גרייטן‬ ‫'וועלן‬, ‫ה‬ ‫ירא‬ ‫ס‬ ‫וואא‬, ‫די‬17
.‫רחמנות‬ ‫זיין‬ ‫איז‬ ‫זוי‬ ‫אא‬, ‫איז‬ ‫כבוד‬ ‫זיין‬ ‫ווי‬ ‫רעם‬ ‫;וואא‬ ‫מענטשן‬ ‫פון‬ ‫הענט‬ ‫די‬ ‫אין‬ ‫נישט‬ ‫'און‬, ‫ה‬ ‫פון‬ ‫הענט‬ ‫די‬ ‫אין‬ ‫לן‬ ‫פאא‬ ‫וועלן‬ ‫מיר‬: ‫אמר‬ ‫צו‬ ‫זוי‬ ‫אא‬18
3‫פיטל‬ ּ‫ַא‬
.‫זיכער‬ ‫זיין‬ ‫לט‬ ‫זאא‬ ‫איר‬ ‫כדי‬ , ‫ך‬ ‫דערנאא‬ ‫טוט‬ ‫און‬ , ‫קינדער‬ , ‫ב‬ ‫אא‬ ‫ער‬ ‫א‬
‫אײ‬ ‫מיר‬ ‫צו‬ ‫הערט‬1
.‫זין‬ ‫די‬ ‫איִער‬ ‫ם‬ ‫י‬
‫א‬ ‫דער‬ ‫פון‬ ‫רשות‬ ‫די‬ ‫חזק‬ ‫ט‬ ‫האא‬ ‫ער‬ ‫און‬, ‫ים‬‫ני‬‫ִא‬ ‫די‬ ‫איִער‬ ‫כבוד‬ ‫ב‬ ‫אא‬ ‫דעם‬ ‫נתן‬ ‫ט‬ ‫'האא‬ ‫ה‬ ‫רעם‬ ‫וואא‬2
;‫זינד‬ ‫אנע‬‫י‬‫זי‬ ‫אויף‬ ‫מכפר‬, ‫ב‬ ‫אא‬ ‫זיין‬ ‫מכבד‬ ‫עס‬ ‫ווער‬3
.‫אוצרות‬ ‫זאמלט‬ ‫ס‬ ‫וואא‬ ‫איינער‬ ‫ווי‬ ‫איז‬, ‫מוטער‬ ‫זיין‬ ‫מכבד‬ ‫ס‬ ‫וואא‬, ‫דער‬ ‫און‬4
.‫הערן‬ ‫אים‬ ‫מען‬ ‫װעט‬, ‫ֹפילה‬ ‫ן‬ ‫א‬
‫זײ‬ ‫טוט‬ ‫ער‬ ‫ז‬ ‫אא‬ ‫;און‬ ‫ים‬‫ני‬‫ִא‬ ‫אנע‬‫י‬‫זי‬ ‫פון‬ ‫זיין‬ ‫שמח‬ ‫וועט‬, ‫ב‬ ‫אא‬ ‫זיין‬ ‫מכבד‬ ‫עס‬ ‫ווער‬5
.‫מוטער‬ ‫זיין‬ ‫ר‬ ‫פאא‬ ‫טרייסט‬ ‫אא‬ ‫זיין‬ ‫וועט‬, ‫ט‬ ‫גאא‬ ‫צו‬ ‫לגן‬ ‫פאא‬ ‫איז‬ ‫ס‬ ‫וואא‬, ‫דער‬ ‫;און‬ ‫נג‬ ‫לאא‬ ‫לעבן‬ ‫אא‬ ‫בן‬ ‫האא‬ ‫וועט‬, ‫ב‬ ‫אא‬ ‫זיין‬ ‫מכבד‬ ‫ס‬ ‫וואא‬, ‫דער‬6
.‫אדונים‬ ‫זיינע‬ ‫צו‬ ‫ווי‬, ‫עלטערן‬ ‫זיינע‬ ‫צו‬ ‫עבד‬ ‫וועט‬ ‫ער‬ ‫און‬, ‫טער‬ ‫פאא‬ ‫ן‬ ‫א‬
‫זײ‬ ‫כבוד‬ ‫'וועט‬, ‫ה‬ ‫ירא‬ ‫ס‬ ‫וואא‬, ‫דער‬7
.‫זיי‬ ‫פון‬ ‫דיר‬ ‫אויף‬ ‫קומען‬ ‫ל‬ ‫זאא‬ ‫ברכה‬ ‫אא‬ ‫כדי‬, ‫מעשה‬ ‫אין‬ ‫און‬ ‫דבור‬ ‫אין‬ ‫מוטער‬ ‫דיין‬ ‫און‬ ‫ב‬ ‫אא‬ ‫דיין‬ ‫כבד‬8
.‫יסודות‬ ‫אויס‬ ‫ווארצלט‬ ‫מוטער‬ ‫דער‬ ‫פון‬ ‫קללה‬ ‫די‬ ‫;אבער‬ ‫קינדער‬ ‫פון‬ ‫זער‬ ‫א‬
‫הײ‬ ‫די‬ ‫כט‬ ‫מאא‬ ‫טער‬ ‫פאא‬ ‫דעם‬ ‫פון‬ ‫ברכה‬ ‫די‬ ‫רום‬ ‫װאא‬9
.‫כבוד‬ ‫קײן‬ ‫ניט‬ ‫דיר‬ ‫איז‬ ‫טער‬ ‫פאא‬ ‫ן‬ ‫א‬
‫דײ‬ ‫פון‬ ‫נד‬ ‫שאא‬ ‫דער‬ ‫רום‬ ‫;װאא‬ ‫ב‬ ‫אא‬ ‫דיין‬ ‫פון‬ ‫בושה‬ ‫דער‬ ‫אין‬ ‫כבוד‬ ‫נישט‬ ‫זיך‬ ‫לסט‬ ‫זאא‬10
.‫קינדער‬ ‫די‬ ‫ר‬ ‫פאא‬ ‫חרפה‬ ‫אא‬ ‫איז‬ ‫בושה‬ ‫אין‬ ‫מוטער‬ ‫אא‬ ‫;און‬ ‫פאטער‬ ‫זיין‬ ‫פון‬ ‫כבוד‬ ‫דעם‬ ‫פון‬ ‫איז‬ ‫מענטש‬ ‫א‬ ‫פון‬ ‫כבוד‬ ‫דער‬ ‫ווארים‬11
.‫לעבט‬ ‫ער‬ ‫ווי‬ ‫נג‬ ‫לאא‬ ‫זוי‬ ‫אא‬ ‫אים‬ ‫צער‬ ‫ניט‬ ‫און‬, ‫עלטער‬ ‫זיין‬ ‫אין‬ ‫פאטער‬ ‫דיין‬ ‫הילף‬, ‫זון‬ ‫אן‬‫י‬‫מי‬12
.‫אט‬‫י‬‫רקי‬ ‫שטאא‬ ‫פול‬ ‫דיין‬ ‫אין‬ ‫ביסט‬ ‫דו‬ ‫ווען‬ ‫אים‬ ‫כט‬ ‫ראא‬ ‫פאא‬ ‫ניט‬ ‫;און‬ ‫אים‬ ‫מיט‬ ‫סבלנות‬ ‫האט‬, ‫פארפעלט‬ ‫פארשטאנד‬ ‫זיין‬ ‫אויב‬ ‫און‬13
.‫אויפצובויען‬ ‫דיך‬ ‫ווערן‬ ‫צוגעלייגט‬ ‫מען‬ ‫וועט‬ ‫את‬‫ָא‬‫חא‬ ‫אנשטאט‬ ‫און‬, ‫ווערן‬ ‫שכח‬ ‫נישט‬ ‫וועט‬ ‫ב‬ ‫אא‬ ‫אן‬‫י‬‫די‬ ‫פון‬ ‫עזר‬ ‫דער‬ ‫רעם‬ ‫וואא‬14
.‫װעטער‬ ‫רעמער‬ ‫װאא‬ ‫שײנעם‬ ‫דעם‬ ‫אין‬ ‫אײז‬ ‫װי‬, ‫זן‬ ‫צעלאא‬ ‫װעלן‬ ‫זינד‬ ‫נע‬ ‫א‬
‫דײ‬ ‫;אויך‬ ‫ווערן‬ ‫זכר‬ ‫עס‬ ‫וועט‬ ‫צרה‬ ‫אן‬‫י‬‫די‬ ‫פון‬ ‫יום‬ ‫דעם‬ ‫אין‬15
.‫ט‬ ‫גאא‬ ‫פון‬: ‫לטן‬ ‫געשאא‬ ‫איז‬ ‫מוטער‬ ‫ן‬ ‫א‬
‫זײ‬ ‫צעריסן‬ ‫ס‬ ‫װאא‬ ‫דער‬ ‫;און‬ ‫השם‬ ‫חילול‬ ‫אא‬ ‫ווי‬ ‫איז‬ ‫פאטער‬ ‫זיין‬ ‫פארלאזט‬ ‫וואס‬ ‫דער‬16
.‫באוויליקט‬ ‫דעם‬ ‫פון‬ ‫ווערן‬ ‫באליבט‬ ‫וועסטו‬ ‫;אזוי‬ ‫עניוות‬ ‫אין‬ ‫געשעפט‬ ‫דיין‬ ‫מיט‬ ‫ווייטער‬ ‫גיי‬, ‫זון‬ ‫מיין‬17
'.‫ה‬ ‫ר‬ ‫פאא‬ ‫חן‬ ‫מצא‬ ‫וועסט‬ ‫און‬, ‫ניוועסדיק‬ ‫אא‬ ‫מער‬ ‫לץ‬ ‫אא‬, ‫ביסט‬ ‫דו‬ ‫גרעסער‬ ‫ס‬ ‫וואא‬ ‫און‬18
.‫סודות‬ ‫גילוי‬ ‫אנען‬‫י‬‫זי‬ ‫עניוים‬ ‫די‬ ‫ר‬ ‫פאא‬ ‫ִער‬ ‫אא‬, ‫מוניטין‬ ‫פון‬ ‫און‬, ‫מות‬‫ִא‬ ‫אין‬ ‫אנען‬‫י‬‫זי‬ ‫ים‬ ‫ִי‬ ‫א‬
‫ר‬19
.‫שפל‬ ‫די‬ ‫פון‬ ‫כבוד‬ ‫ווערט‬ ‫ער‬ ‫'און‬, ‫ה‬ ‫פון‬ ‫כט‬ ‫מאא‬ ‫די‬ ‫איז‬ ‫גרויס‬ ‫רעם‬ ‫וואא‬20
.‫רקייט‬ ‫שטאא‬ ‫דיין‬ ‫העכער‬ ‫איז‬ ‫ס‬ ‫וואא‬ ‫ס‬ ‫דאא‬ ‫חקר‬ ‫נישט‬ ‫און‬, ‫דיר‬ ‫ר‬ ‫פאא‬ ‫שווער‬ ‫צו‬ ‫איז‬ ‫ס‬ ‫וואא‬ ‫ס‬ ‫דאא‬ ‫זוכן‬ ‫נישט‬ ‫לסט‬ ‫זאא‬21
‫אין‬ ‫זענען‬ ‫ס‬ ‫וואא‬ ‫זאכן‬ ‫די‬ ‫אויגן‬ ‫דיינע‬ ‫מיט‬ ‫זען‬ ‫צו‬ ‫דיר‬ ‫ר‬ ‫פאא‬ ‫נויטיק‬ ‫ניט‬ ‫איז‬ ‫עס‬ ‫ווארים‬, ‫שמים‬ ‫יראת‬ ‫מיט‬ ‫דערויף‬ ‫כט‬ ‫טראא‬, ‫צוה‬ ‫דיר‬ ‫איז‬ ‫ס‬ ‫וואא‬ ‫ִער‬ ‫אא‬22
.‫געהיים‬
.‫רשטיין‬ ‫פאא‬ ‫מענטשן‬ ‫ווי‬ ‫דיר‬ ‫צו‬ ‫געוויזן‬ ‫זענען‬ ‫זאכן‬ ‫מער‬ ‫ר‬ ‫פאא‬: ‫ענינים‬ ‫אומנייטיק‬ ‫אין‬ ‫געריק‬ ‫א‬
‫נײ‬ ‫ניט‬ ‫זייט‬23
.‫משפט‬ ‫זייער‬ ‫איבערגעריסן‬ ‫ט‬ ‫האא‬ ‫חשד‬ ‫שלעכטער‬ ‫אא‬ ‫;און‬ ‫מיינונג‬ ‫נישטיקע‬ ‫אייגענער‬ ‫זייער‬ ‫מיט‬ ‫פארפירט‬ ‫זענען‬ ‫סך‬ ‫א‬ ‫ווארים‬24
.‫ניט‬ ‫סט‬ ‫האא‬ ‫דו‬ ‫ז‬ ‫אא‬ ‫דעריבער‬, ‫ידע‬ ‫די‬ ‫גן‬ ‫זאא‬ ‫ניט‬ ‫לסט‬ ‫;זאא‬ ‫ליכט‬ ‫פעלן‬ ‫וועסטו‬ ‫אויגן‬ ‫ן‬ ‫אא‬25
.‫איר‬ ‫אין‬ ‫אונטערגיין‬ ‫וועט‬, ‫ר‬ ‫געפאא‬ ‫אא‬ ‫ליב‬ ‫ט‬ ‫האא‬ ‫ס‬ ‫וואא‬, ‫דער‬ ‫;און‬ ‫אם‬‫ל‬‫עו‬‫למ‬ ‫ע‬ ‫א‬
‫ר‬ ‫ע‬ ‫א‬
‫ר‬ ‫וועט‬ ‫ין‬ ‫י‬
ִ‫קמ‬ ‫ַי‬ ‫לב‬‫ל‬ ‫א‬26
.‫זינד‬ ‫אױף‬ ‫זינד‬ ‫פן‬ ‫נכאא‬ ‫אא‬ ‫װעט‬ ‫ע‬ ‫רשא‬ ‫דער‬ ‫;און‬ ‫צער‬ ‫מיט‬ ‫עמוס‬ ‫אן‬‫י‬‫זי‬ ‫וועט‬ ‫לב‬‫ל‬ ‫סת‬‫נ‬‫ִא‬‫קמ‬ ‫ַי‬ ‫ן‬ ‫אא‬27
.‫אים‬ ‫אין‬ ‫רצלט‬ ‫װאא‬ ‫באא‬ ‫זיך‬ ‫ט‬ ‫האא‬ ‫שלעכטס‬ ‫פון‬ ‫ך‬ ‫פלאא‬ ‫דער‬ ‫רום‬ ‫;װאא‬ ‫סגולה‬ ‫קיין‬ ‫נישטא‬ ‫איז‬ ‫גאווה‬ ‫די‬ ‫פון‬ ‫עונש‬ ‫דער‬ ‫אין‬28
.‫חכם‬ ‫אא‬ ‫פון‬ ‫חשק‬ ‫דער‬ ‫איז‬ ‫קעגן‬ ‫אא‬ ‫אויער‬ ‫ן‬ ‫אא‬ ‫;און‬ ‫משל‬ ‫אא‬ ‫רשטיין‬ ‫פאא‬ ‫וועט‬ ‫חכמים‬ ‫די‬ ‫פון‬ ‫לב‬‫ל‬ ‫ס‬ ‫דאא‬29
.‫זינד‬ ‫אויף‬ ‫כפרה‬ ‫מאכט‬ ‫צדקה‬ ‫;און‬ ‫ער‬ ‫א‬
‫פײ‬ ‫אא‬ ‫שטילן‬ ‫וועט‬ ‫סער‬ ‫וואא‬30
.‫שטײגער‬ ‫אא‬ ‫געפינען‬ ‫ער‬ ‫װעט‬, ‫לט‬ ‫פאא‬ ‫ער‬ ‫ז‬ ‫אא‬ ‫;און‬ ‫נאכדעם‬ ‫קומען‬ ‫קען‬ ‫וואס‬, ‫דאס‬ ‫געדענקט‬, ‫גוטס‬ ‫באקומט‬ ‫וואט‬, ‫דער‬ ‫און‬31
4‫פיטל‬ ּ‫ַא‬
.‫אויגן‬ ‫נים‬‫יבא‬ ‫אל‬ ‫די‬ ‫חכה‬ ‫נישט‬ ‫לסט‬ ‫זאא‬ ‫און‬, ‫נפשות‬ ‫אנע‬‫י‬‫זי‬ ‫פון‬ ‫עני‬ ‫די‬ ‫רמאי‬ ‫נישט‬ ‫לסט‬ ‫זאא‬, ‫ִני‬1
.‫נויט‬ ‫זיין‬ ‫אין‬ ‫מענטש‬ ‫אא‬ ‫דערצערענען‬ ‫ניט‬ ‫;און‬ ‫רעב‬ ‫נפש‬ ‫אא‬ ‫צער‬ ‫נישט‬ ‫לסט‬ ‫זאא‬2
.‫נויטיק‬ ‫איז‬ ‫ס‬ ‫וואא‬ ‫דעם‬ ‫צו‬ ‫געבן‬ ‫נישט‬ ‫זאלסט‬ ‫דו‬ ‫;און‬ ‫צער‬ ‫איז‬ ‫וואס‬ ‫הארץ‬ ‫א‬ ‫צו‬ ‫צרות‬ ‫מער‬ ‫נישט‬ ‫לייג‬3
.‫ן‬ ‫רעמאא‬ ‫אא‬ ‫ן‬ ‫אא‬ ‫פון‬ ‫פנים‬ ‫ן‬ ‫א‬
‫דײ‬ ‫פקערן‬ ‫אא‬ ‫ניט‬ ‫לסט‬ ‫זאא‬ ‫;און‬ ‫י‬‫ני‬‫ַא‬ ‫די‬ ‫פון‬ ‫תחנון‬ ‫די‬ ‫רפן‬ ‫פוואא‬ ‫אא‬ ‫נישט‬ ‫לסט‬ ‫זאא‬4
;‫קללן‬ ‫צו‬ ‫דיך‬ ‫געלעגנהייט‬ ‫קײן‬ ‫אים‬ ‫געבן‬ ‫ניט‬ ‫און‬, ‫ב‬ ‫אא‬ ‫דעם‬ ‫פון‬ ‫אויג‬ ‫ן‬ ‫א‬
‫דײ‬ ‫ן‬ ‫פטאא‬ ‫אא‬ ‫ניט‬ ‫לסט‬ ‫זאא‬5
.‫עשה‬ ‫ט‬ ‫האא‬ ‫אים‬ ‫ס‬ ‫וואא‬ ‫דעם‬ ‫פון‬ ‫שמע‬ ‫תפלה‬ ‫זיין‬ ‫וועט‬, ‫נפש‬ ‫זיין‬ ‫פון‬ ‫מרירות‬ ‫דער‬ ‫אין‬ ‫קללה‬ ‫דיך‬ ‫וועט‬ ‫ער‬ ‫ז‬ ‫אא‬ ‫רעם‬ ‫וואא‬6
.‫גדול‬ ‫א‬ ‫צו‬ ‫קאפ‬ ‫דיין‬ ‫כוב‬ ‫און‬, ‫העדה‬ ‫אהבת‬ ‫די‬ ‫דיר‬ ‫נעם‬7
.‫עניוות‬ ‫מיט‬ ‫ענטפערן‬ ‫אים‬ ‫און‬, ‫ן‬ ‫רעמאא‬ ‫אא‬ ‫דעם‬ ‫צו‬ ‫אויער‬ ‫דיין‬ ‫ִרעטן‬ ‫צו‬ ‫צער‬ ‫נישט‬ ‫דיך‬ ‫עס‬ ‫ל‬ ‫זאא‬8
.‫משפט‬ ‫אין‬ ‫זיצט‬ ‫דו‬ ‫װען‬ ‫ן‬ ‫א‬
‫זײ‬ ‫ך‬ ‫שװאא‬ ‫ניט‬ ‫לסט‬ ‫זאא‬ ‫;און‬ ‫ק‬ ‫עושל‬ ‫דעם‬ ‫פון‬ ‫אד‬‫י‬ ‫דער‬ ‫פון‬ ‫ליידט‬ ‫ס‬ ‫וואא‬ ‫דעם‬ ‫נצל‬9
‫מער‬ ‫דיך‬ ‫בן‬ ‫האא‬ ‫ליב‬ ‫וועט‬ ‫ער‬ ‫און‬, ‫העכסטן‬ ‫דעם‬ ‫פון‬ ‫זון‬ ‫דער‬ ‫ווי‬ ‫זיין‬ ‫וועסטו‬ ‫זוי‬ ‫אא‬: ‫מוטער‬ ‫זייער‬ ‫צו‬ ‫ן‬ ‫מאא‬ ‫אא‬ ‫פון‬ ‫ט‬ ‫נשטאא‬ ‫אא‬ ‫און‬, ‫יתום‬ ‫די‬ ‫צו‬ ‫פאטער‬ ‫אא‬ ‫ווי‬ ‫זיי‬10
.‫מוטער‬ ‫דיין‬ ‫ווי‬
.‫איר‬ ‫זוכן‬ ‫ס‬ ‫וואא‬ ‫די‬ ‫לקח‬ ‫און‬, ‫ים‬‫ני‬‫ִא‬ ‫אירע‬ ‫רום‬ ‫חכמה‬ ‫די‬11
.‫פרײד‬ ‫מיט‬ ‫װערן‬ ‫פול‬ ‫װעלן‬, ‫פרי‬ ‫איר‬ ‫זוכן‬ ‫ס‬ ‫װאא‬ ‫די‬ ‫;און‬ ‫לעבן‬ ‫ס‬ ‫דאא‬ ‫ליב‬ ‫ט‬ ‫האא‬, ‫ליב‬ ‫איר‬ ‫ט‬ ‫האא‬ ‫ס‬ ‫וואא‬, ‫דער‬12
.‫בענטשן‬ ‫ט‬ ‫גאא‬ ‫װעט‬, ‫ן‬ ‫א‬
‫רײ‬ ‫אא‬ ‫גײט‬ ‫זי‬ ‫ר‬ ‫נאא‬ ‫װו‬ ‫;און‬ ‫כבוד‬ ‫ירשענען‬ ‫וועט‬ ‫פעסט‬ ‫איר‬ ‫האלט‬ ‫ס‬ ‫וואא‬ ‫דער‬13
.‫ליב‬ ‫ט‬ ‫גאא‬ ‫ט‬ ‫האא‬ ‫איר‬ ‫ליב‬ ‫וואס‬ ‫די‬ ‫און‬, ‫קודש‬ ‫דעם‬ ‫דינען‬ ‫ל‬ ‫זאא‬ ‫איר‬ ‫דינען‬ ‫ס‬ ‫וואא‬ ‫די‬14
;‫ם‬‫ֹויי‬ ‫די‬ ‫משפט‬ ‫וועט‬, ‫איר‬ ‫צו‬ ‫אויער‬ ‫גיט‬ ‫עס‬ ‫ווער‬15
.‫רבן‬ ‫אא‬ ‫זי‬ ‫װעט‬ ‫דור‬ ‫ן‬ ‫א‬
‫זײ‬ ‫;און‬ ‫ירש‬ ‫איר‬ ‫ל‬ ‫זאא‬ ‫ער‬, ‫איר‬ ‫צו‬ ‫זיך‬ ‫וועט‬ ‫מענטש‬ ‫אא‬ ‫אויב‬16
‫זיך‬ ‫וועט‬ ‫זי‬ ‫ביז‬, ‫מוסר‬ ‫איר‬ ‫מיט‬ ‫אניקן‬‫י‬‫פי‬ ‫אים‬ ‫און‬, ‫אימה‬ ‫און‬ ‫פחד‬ ‫אים‬ ‫אויף‬ ‫ברענגען‬ ‫און‬, ‫עקלקלות‬ ‫דרכי‬ ‫אין‬ ‫אים‬ ‫מיט‬ ‫הלך‬ ‫זי‬ ‫וועט‬ ‫ערשטנס‬ ‫רעם‬ ‫וואא‬17
.‫געזעצן‬ ‫אירע‬ ‫לויט‬ ‫פרווון‬ ‫אים‬ ‫און‬, ‫נשמה‬ ‫זיין‬ ‫אויף‬ ‫בטח‬
.‫סודות‬ ‫אירע‬ ‫ווייזן‬ ‫אים‬ ‫און‬, ‫נחם‬ ‫אים‬ ‫און‬, ‫וועג‬ ‫ישר‬ ‫דעם‬ ‫אים‬ ‫צו‬ ‫אומקערן‬ ‫זיך‬ ‫זי‬ ‫וועט‬ ‫דעמאלט‬18

4. .‫חורבה‬ ‫זיין‬ ‫צו‬ ‫נתן‬ ‫אים‬ ‫און‬, ‫עזב‬ ‫אים‬ ‫זי‬ ‫וועט‬, ‫עשה‬ ‫זיך‬ ‫וועט‬ ‫ער‬ ‫ז‬ ‫אא‬ ‫ִער‬ ‫אא‬19
.‫זעל‬ ‫ן‬ ‫א‬
‫דײ‬ ‫צו‬ ‫קומט‬ ‫עס‬ ‫ז‬ ‫אא‬, ‫שעמען‬ ‫ניט‬ ‫זיך‬ ‫לסט‬ ‫זאא‬ ‫;און‬ ‫בייז‬ ‫פון‬ ‫אייך‬ ‫היט‬ ‫און‬, ‫געלעגנהייט‬ ‫די‬ ‫היטן‬20
.‫חן‬ ‫און‬ ‫כבוד‬ ‫איז‬ ‫ס‬ ‫וואא‬ ‫בושה‬ ‫אא‬ ‫איז‬ ‫עס‬ ‫;און‬ ‫זינד‬ ‫ברענגט‬ ‫ס‬ ‫וואא‬ ‫בושה‬ ‫אא‬ ‫איז‬ ‫עס‬ ‫רעם‬ ‫וואא‬21
.‫נפש‬ ‫אן‬‫י‬‫די‬ ‫אויף‬ ‫שמים‬ ‫יראת‬ ‫די‬ ‫נפל‬ ‫נישט‬ ‫דיך‬ ‫לסט‬ ‫זאא‬ ‫און‬22
.‫שיינקייט‬ ‫איר‬ ‫אין‬ ‫חכמה‬ ‫דיין‬ ‫לטן‬ ‫האא‬ ‫באא‬ ‫ניט‬ ‫און‬ , ‫גוטס‬ ‫ן‬ ‫טאא‬ ‫צו‬ ‫געלעגנהייט‬ ‫אא‬ ‫איז‬ ‫עס‬ ‫ווען‬ , ‫רעדן‬ ‫צו‬ ‫נישט‬ ‫זיך‬ ‫היט‬ ‫און‬23
.‫צונג‬ ‫דער‬ ‫פון‬ ‫דבור‬ ‫דעם‬ ‫דורך‬ ‫לערנען‬ ‫און‬, ‫חכמה‬ ‫ווערן‬ ‫באקאנט‬ ‫מען‬ ‫וועט‬ ‫רייד‬ ‫די‬ ‫מיט‬ ‫ווארים‬24
.‫אומוויסנדיקייט‬ ‫דיין‬ ‫פון‬ ‫טעות‬ ‫דער‬ ‫פון‬ ‫זיך‬ ‫רשעמט‬ ‫פאא‬ ‫בער‬ ‫;אא‬ ‫אמת‬ ‫דעם‬ ‫קעגן‬ ‫נישט‬ ‫רעד‬25
.‫ך‬ ‫א‬
‫טײ‬ ‫פון‬ ‫נג‬ ‫גאא‬ ‫דעם‬ ‫צווינגען‬ ‫ניט‬ ‫;און‬ ‫זינד‬ ‫דיינע‬ ‫זיין‬ ‫מודה‬ ‫צו‬ ‫זיך‬ ‫רשעמט‬ ‫פאא‬ ‫ניט‬ ‫לסט‬ ‫זאא‬26
.‫לדיק‬ ‫גוואא‬ ‫די‬ ‫פון‬ ‫מענטש‬ ‫דעם‬ ‫ננעמען‬ ‫אא‬ ‫ניט‬ ‫;און‬ ‫ל‬‫אפס‬‫נ‬ ‫אא‬ ‫ר‬ ‫פאא‬ ‫ם‬‫דא‬ ‫אא‬ ‫ן‬ ‫אא‬ ‫ר‬ ‫פאא‬ ‫כן‬ ‫מאא‬ ‫נישט‬ ‫דיך‬ ‫לסט‬ ‫זאא‬27
.‫דיר‬ ‫ר‬ ‫פאא‬ ‫לחם‬ ‫'וועט‬ ‫ה‬ ‫און‬, ‫מות‬ ‫ִיז‬ ‫מת‬ ‫אס‬ ‫דעם‬ ‫ך‬ ‫נאא‬ ‫שטרעבט‬28
.‫ל‬‫פאטל‬ ‫און‬ ‫רפה‬ ‫מעשים‬ ‫אנע‬‫י‬‫די‬ ‫אין‬ ‫און‬, ‫לשון‬ ‫אן‬‫י‬‫די‬ ‫אין‬ ‫ס‬‫פא‬‫חא‬ ‫נישט‬ ‫לסט‬ ‫זאא‬29
.‫עבדים‬ ‫דיין‬ ‫צווישן‬ ‫אוונט‬‫י‬‫לי‬ ‫אא‬ ‫ווי‬ ‫זיין‬ ‫ניט‬ ‫לסט‬ ‫זאא‬ ‫און‬, ‫הויז‬ ‫דיין‬ ‫אין‬ ‫ארי‬ ‫ן‬ ‫אא‬ ‫ווי‬ ‫זיין‬ ‫נישט‬ ‫לסט‬ ‫זאא‬30
.‫גמול‬ ‫לסט‬ ‫זאא‬ ‫דו‬ ‫ווען‬, ‫סגר‬ ‫און‬, ‫קבלה‬ ‫צו‬ ‫אד‬‫י‬ ‫אן‬‫י‬‫די‬ ‫ווערן‬ ‫אויסגעשטרעקט‬ ‫נישט‬ ‫ל‬ ‫זאא‬31
5‫פיטל‬ ּ‫ַא‬
.‫לעבן‬ ‫ן‬ ‫א‬
‫מײ‬ ‫ר‬ ‫פאא‬ ‫גענוג‬ ‫ב‬ ‫האא‬ ‫איך‬: ‫גן‬ ‫זאא‬ ‫ניט‬ ‫לסט‬ ‫זאא‬ ‫;און‬ ‫סחורה‬ ‫אן‬‫י‬‫די‬ ‫אויף‬ ‫לב‬‫ל‬ ‫אן‬‫י‬‫די‬ ‫נתן‬ ‫ניט‬ ‫לסט‬ ‫זאא‬1
;‫רצן‬ ‫האא‬ ‫ן‬ ‫א‬
‫דײ‬ ‫פון‬ ‫װעגן‬ ‫די‬ ‫אין‬ ‫הלך‬ ‫צו‬, ‫כוח‬ ‫ן‬ ‫א‬
‫דײ‬ ‫און‬ ‫מחשבה‬ ‫ן‬ ‫א‬
‫דײ‬ ‫גן‬ ‫כיאא‬ ‫נאא‬ ‫ניט‬ ‫לסט‬ ‫זאא‬2
.‫לץ‬ ‫שטאא‬ ‫ן‬ ‫א‬
‫דײ‬ ‫כן‬ ‫מאא‬ ‫נקמה‬ ‫זיך‬ ‫ט‬ ‫גאא‬ ‫װעט‬ ‫ר‬ ‫װאא‬ ‫ר‬ ‫פאא‬ ‫רום‬ ‫?װאא‬ ‫מעשים‬ ‫אנע‬‫י‬‫מי‬ ‫ר‬ ‫פאא‬ ‫פקד‬ ‫מיך‬ ‫וועט‬ ‫ווער‬: ‫אמר‬ ‫נישט‬ ‫לסט‬ ‫זאא‬ ‫און‬3
.‫זן‬ ‫װעקלאא‬ ‫אא‬ ‫ניט‬ ‫דיך‬ ‫ער‬ ‫װעט‬, ‫לײדן‬ ‫איז‬ ‫ט‬ ‫גאא‬ ‫רום‬ ‫?װאא‬ ‫געשען‬ ‫מיר‬ ‫איז‬ ‫ס‬ ‫װאא‬ ‫און‬, ‫געזינדיקט‬ ‫ב‬ ‫האא‬ ‫איך‬: ‫גן‬ ‫זאא‬ ‫ניט‬ ‫לסט‬ ‫זאא‬4
:‫זינד‬ ‫צו‬ ‫זינד‬ ‫לייגן‬ ‫צו‬ ‫מורא‬ ‫ן‬ ‫אא‬ ‫נישט‬ ‫זייט‬, ‫נחת‬ ‫וועגן‬5
‫ן‬ ‫א‬
‫זײ‬ ‫און‬, ‫רן‬ ‫גרימצאא‬ ‫און‬ ‫רחמנות‬ ‫קומען‬ ‫אים‬ ‫פון‬ ‫רום‬ ‫װאא‬, ‫שלום‬ ‫ן‬ ‫א‬
‫זײ‬ ‫ער‬ ‫װעט‬ ‫זינד‬ ‫נע‬ ‫א‬
‫מײ‬ ‫פון‬ ‫פיל‬ ‫דער‬ ‫ר‬ ‫;פאא‬ ‫גרויס‬ ‫איז‬ ‫רחמנות‬ ‫זיין‬ ‫נישט‬ ‫זאג‬ ‫און‬6
.‫זינדיקע‬ ‫אױף‬ ‫רוקט‬ ‫רן‬ ‫גרימצאא‬
‫וועסטו‬ ‫בטחון‬ ‫דיין‬ ‫אין‬ ‫'און‬, ‫ה‬ ‫פון‬ ‫גרימצארן‬ ‫דער‬ ‫יצא‬ ‫וועט‬ ‫פלוצים‬ ‫רעם‬ ‫;וואא‬ ‫ג‬ ‫טאא‬ ‫צו‬ ‫ג‬ ‫טאא‬ ‫פון‬ ‫סור‬ ‫נישט‬ ‫לסט‬ ‫זאא‬ ‫'און‬, ‫ה‬ ‫צו‬ ‫פנה‬ ‫צו‬ ‫זיך‬ ‫עזב‬ ‫נישט‬ ‫לסט‬ ‫זאא‬7
.‫נקמה‬ ‫פון‬ ‫ג‬ ‫טאא‬ ‫אין‬ ‫אומקומען‬ ‫וועסט‬ ‫און‬, ‫ווערן‬ ‫אבד‬
.‫ה‬‫ַא‬ ‫א‬
‫ר‬ ‫פון‬ ‫יום‬ ‫אין‬ ‫רווח‬ ‫נישט‬ ‫דיר‬ ‫וועלן‬ ‫זיי‬ ‫רעם‬ ‫וואא‬, ‫מות‬ ‫שא‬ ‫פון‬ ‫ר‬‫בס‬‫חס‬ ‫אויף‬ ‫לב‬‫ל‬ ‫אן‬‫י‬‫די‬ ‫נתן‬ ‫נישט‬ ‫לסט‬ ‫זאא‬8
;‫וועג‬ ‫לע‬ ‫אא‬ ‫אין‬ ‫גיין‬ ‫ניט‬ ‫און‬, ‫ווינט‬ ‫יעדער‬ ‫מיט‬ ‫ווינט‬ ‫ניט‬9
.‫זעלבע‬ ‫ס‬ ‫דאא‬ ‫ן‬ ‫א‬
‫זײ‬ ‫ל‬ ‫זאא‬ ‫רט‬ ‫װאא‬ ‫ן‬ ‫א‬
‫דײ‬ ‫;און‬ ‫שכל‬ ‫דיין‬ ‫אין‬ ‫פעסט‬ ‫זייט‬10
.‫ענטפער‬ ‫געבן‬ ‫געדולד‬ ‫מיט‬ ‫;און‬ ‫רציק‬ ‫פנהאא‬ ‫אא‬ ‫זיין‬ ‫לעבן‬ ‫דיין‬ ‫ל‬ ‫זאא‬ ‫;און‬ ‫הערן‬ ‫צו‬ ‫גיך‬ ‫זייט‬11
.‫מויל‬ ‫דיין‬ ‫אויף‬ ‫נט‬ ‫האא‬ ‫דיין‬ ‫לייג‬, ‫ניט‬ ‫;אויב‬ ‫חבר‬ ‫דיין‬ ‫ענה‬, ‫שכל‬ ‫סט‬ ‫האא‬ ‫דו‬ ‫אויב‬12
.‫ל‬ ‫פאא‬ ‫זיין‬ ‫איז‬ ‫מענטש‬ ‫פון‬ ‫צונג‬ ‫די‬ ‫און‬, ‫דיבור‬ ‫אין‬ ‫איז‬ ‫בושה‬ ‫און‬ ‫כבוד‬13
‫צװײטער‬ ‫דער‬ ‫אױף‬ ‫רעה‬ ‫משפט‬ ‫אא‬ ‫און‬, ‫גנב‬ ‫דעם‬ ‫אױף‬ ‫איז‬ ‫בושה‬ ‫אא‬ ‫רום‬ ‫װאא‬, ‫צונג‬ ‫ן‬ ‫א‬
‫דײ‬ ‫מיט‬ ‫ליגן‬ ‫ניט‬ ‫לסט‬ ‫זאא‬ ‫און‬, ‫לוחש‬ ‫אא‬ ‫װערן‬ ‫גערופן‬ ‫ניט‬ ‫איר‬ ‫לט‬ ‫זאא‬14
.‫צונג‬
.‫ך‬ ‫זאא‬ ‫קליין‬ ‫אא‬ ‫דער‬ ‫אא‬ ‫ענין‬ ‫גרויס‬ ‫אא‬ ‫אין‬ ‫ך‬ ‫זאא‬ ‫קיין‬ ‫פון‬ ‫וויסנדיק‬ ‫נישט‬ ‫זייט‬15
6‫פיטל‬ ּ‫ַא‬
‫אא‬ ‫ט‬ ‫האא‬ ‫ס‬ ‫װאא‬ ‫זינדיקער‬ ‫אא‬ ‫ל‬ ‫זאא‬ ‫זױ‬ ‫;אא‬ ‫חרפה‬ ‫און‬ ‫בושה‬, ‫מען‬ ‫נאא‬ ‫שלעכטן‬ ‫אא‬ ‫ירשענען‬ ‫װעסטו‬ ‫דערמיט‬ ‫רום‬ ‫;װאא‬ ‫אויב‬ ‫קיין‬ ‫נישט‬ ‫ווערט‬ ‫חבר‬ ‫א‬ ‫אנשטאט‬1
.‫צונג‬ ‫צװײטער‬
.‫לײן‬ ‫אא‬ ‫נדזשעט‬ ‫בלאא‬ ‫ס‬ ‫װאא‬, ‫קס‬ ‫אא‬ ‫אא‬ ‫װי‬, ‫װערן‬ ‫צעריסן‬ ‫ניט‬ ‫ל‬ ‫זאא‬ ‫נשמה‬ ‫ן‬ ‫א‬
‫דײ‬ ‫;כדי‬ ‫לב‬‫ל‬ ‫אן‬‫י‬‫די‬ ‫פון‬ ‫עצה‬ ‫דער‬ ‫אין‬ ‫גדל‬ ‫נישט‬ ‫דיך‬ ‫לסט‬ ‫זאא‬2
.‫יבש‬ ‫אא‬ ‫ווי‬ ‫עזב‬ ‫דיך‬ ‫און‬, ‫פרוכט‬ ‫אן‬‫י‬‫די‬ ‫אבד‬ ‫און‬, ‫עלים‬ ‫אנע‬‫י‬‫די‬ ‫אכל‬ ‫וועסטו‬3
.‫שונאים‬ ‫אנע‬‫י‬‫זי‬ ‫צו‬ ‫צוחק‬ ‫אים‬ ‫וועט‬ ‫און‬, ‫ט‬ ‫האא‬ ‫עס‬ ‫ס‬ ‫וואא‬ ‫דעם‬ ‫אבד‬ ‫וועט‬ ‫רעה‬ ‫נפש‬ ‫אא‬4
.‫ברכה‬ ‫מערן‬ ‫וועט‬ ‫לשון‬ ‫לשון‬ ‫אא‬ ‫און‬, ‫פריינט‬ ‫מערן‬ ‫וועט‬ ‫מתוק‬ ‫לשון‬5
.‫טויזנט‬ ‫אא‬ ‫פון‬ ‫יועץ‬ ‫איין‬ ‫ר‬ ‫נאא‬ ‫בן‬ ‫האא‬ ‫בער‬ ‫;אא‬ ‫פילע‬ ‫מיט‬ ‫שלום‬ ‫אין‬ ‫זייט‬6
.‫קרעדיטן‬ ‫צו‬ ‫אים‬ ‫געאיילט‬ ‫נישט‬ ‫לסט‬ ‫זאא‬ ‫און‬, ‫צוערשט‬ ‫אים‬ ‫פרוווט‬, ‫ר‬‫חבל‬‫ח‬ ‫אא‬ ‫קומען‬ ‫ִאא‬ ‫וועסט‬ ‫דו‬ ִ‫אוי‬7
.‫צרה‬ ‫אן‬‫י‬‫די‬ ‫פון‬ ‫יום‬ ‫אין‬ ‫אִן‬‫י‬‫רִלי‬ ‫פאא‬ ‫נישט‬ ‫וועט‬ ‫און‬, ‫מעמד‬ ‫אייגענעם‬ ‫זיין‬ ‫ר‬ ‫פאא‬ ‫ר‬‫בל‬‫חא‬ ‫אא‬ ‫איז‬ ‫עמיצער‬ ‫רעם‬ ‫וואא‬8
.‫חרפה‬ ‫אן‬‫י‬‫די‬ ‫גלה‬ ‫וועט‬ ‫ריב‬ ‫און‬, ‫שנאה‬ ‫צו‬ ‫פנה‬ ‫זיך‬ ‫ט‬ ‫האא‬ ‫ס‬ ‫וואא‬, ‫חבר‬ ‫אא‬ ‫ן‬ ‫ראא‬ ‫פאא‬ ‫איז‬ ‫עס‬ ‫און‬9
.‫רעס‬ ‫צאא‬ ‫דיין‬ ‫פון‬ ‫ג‬ ‫טאא‬ ‫דעם‬ ‫אין‬ ‫רזעצן‬ ‫פאא‬ ‫ניט‬ ‫וועט‬ ‫און‬, ‫טיש‬ ‫די‬ ‫א‬‫י‬‫בי‬ ‫גלייטער‬ ‫באא‬ ‫אא‬ ‫איז‬ ‫חבר‬ ‫איינער‬, ‫ווידער‬10
.‫עבדים‬ ‫אנע‬‫י‬‫די‬ ‫איִער‬ ‫עז‬ ‫וועט‬ ‫און‬, ‫דיר‬ ‫ווי‬ ‫אן‬‫י‬‫זי‬ ‫ער‬ ‫וועט‬ ‫ח‬‫פא‬ ‫שא‬ ‫אן‬‫י‬‫די‬ ‫אין‬ ‫ִער‬ ‫אא‬11
.‫פנים‬ ‫אן‬‫י‬‫די‬ ‫פון‬ ‫סתר‬ ‫זיך‬ ‫וועט‬ ‫און‬, ‫דיר‬ ‫קעגן‬ ‫זיין‬ ‫ער‬ ‫וועט‬, ‫ווערן‬ ‫ירד‬ ‫וועסט‬ ‫דו‬ ‫אויב‬12
.‫חברים‬ ‫אנע‬‫י‬‫די‬ ‫אויף‬ ‫זיך‬ ‫היט‬ ‫און‬, ‫שונאים‬ ‫אנע‬‫י‬‫די‬ ‫פון‬ ‫דיך‬ ‫שייד‬13
.‫אוצר‬ ‫ן‬ ‫אא‬ ‫געפונען‬ ‫ט‬ ‫האא‬, ‫איינער‬ ‫זאא‬ ‫אא‬ ‫געפונען‬ ‫ט‬ ‫האא‬ ‫ס‬ ‫וואא‬, ‫דער‬ ‫און‬, ‫הגנה‬ ‫רק‬ ‫שטאא‬ ‫אא‬ ‫איז‬ ‫חבר‬ ‫געטריי‬ ‫אא‬14
.‫ווערטפול‬ ‫איז‬ ‫מעלה‬ ‫זיין‬ ‫און‬, ‫אנד‬‫י‬‫פרי‬ ‫א‬‫י‬‫געטרי‬ ‫אא‬ ‫קעגנגעשטעלט‬ ‫רנישט‬ ‫גאא‬15
.‫געפינען‬ ‫אים‬ ‫װעלן‬, ‫ט‬ ‫גאא‬ ‫ר‬ ‫פאא‬ ‫מורא‬ ‫בן‬ ‫האא‬ ‫ס‬ ‫װאא‬ ‫די‬ ‫;און‬ ‫לעבן‬ ‫פון‬ ‫רפואה‬ ‫די‬ ‫איז‬ ‫געטריי‬ ‫פריינד‬ ‫א‬16
.‫זיין‬ ‫חבר‬ ‫זיין‬ ‫אויך‬ ‫וועט‬ ‫אזוי‬, ‫איז‬ ‫ער‬ ‫ווי‬ ‫אזוי‬ ‫רעם‬ ‫וואא‬, ‫פריינדשאפט‬ ‫זיין‬ ‫שורלי‬ ‫'וועט‬ ‫ה‬ ‫ירא‬ ‫סע‬ ‫ווער‬17
.‫זקנה‬ ‫אן‬‫י‬‫די‬ ‫ִיז‬ ‫חכמה‬ ‫מצא‬ ‫וועסט‬ ‫און‬ ‫און‬ ‫עורות‬‫נמ‬ ‫אן‬‫י‬‫די‬ ‫פון‬ ‫ֹורה‬ ‫אסף‬, ‫ִני‬18
‫וועט‬ ‫איר‬ ‫בער‬ ‫אא‬, ‫איר‬ ‫אויף‬ ‫רבעטן‬ ‫אא‬ ‫צו‬ ‫שווער‬ ‫זיין‬ ‫ניט‬ ‫לט‬ ‫זאא‬ ‫איר‬ ‫ר‬ ‫פאא‬: ‫פרוכט‬ ‫גוט‬ ‫איר‬ ‫אויף‬ ‫רטן‬ ‫וואא‬ ‫און‬, ‫אע‬‫י‬‫זי‬ ‫און‬ ‫חרש‬ ‫ס‬ ‫וואא‬ ‫איינער‬ ‫ווי‬ ‫איר‬ ‫צו‬ ‫קום‬19
.‫פירות‬ ‫איר‬ ‫פון‬ ‫מיד‬ ‫עסן‬
.‫איר‬ ‫מיט‬ ‫בלייבן‬ ‫נישט‬ ‫וועט‬, ‫בינה‬ ‫ן‬ ‫אא‬ ‫איז‬ ‫ס‬ ‫וואא‬, ‫דער‬: ‫ן‬‫דא‬ ‫מ‬
ְ‫א‬‫ל‬ ‫מ‬
‫ת‬ ‫י‬
‫א‬‫למ‬ ‫ה‬‫מא‬ ‫ַמ‬ ‫א‬
‫ר‬ ‫ד‬‫אא‬ ‫מ‬
‫מ‬ ‫איז‬ ‫זי‬20
.‫נג‬ ‫לאא‬ ‫ן‬ ‫א‬
‫זײ‬ ‫װעט‬ ‫עס‬ ‫ביז‬ ‫רפן‬ ‫רװאא‬ ‫פאא‬ ‫אים‬ ‫פון‬ ‫זי‬ ‫װעט‬ ‫ער‬ ‫;און‬ ‫משפט‬ ‫פון‬ ‫שטיין‬ ‫רק‬ ‫שטאא‬ ‫אא‬ ‫ווי‬ ‫אים‬ ‫אויף‬ ‫שכב‬ ‫וועט‬ ‫זי‬21
.‫פילע‬ ‫פאר‬ ‫אנטפלעקט‬ ‫נישט‬ ‫איז‬ ‫זי‬ ‫און‬, ‫נאמען‬ ‫איר‬ ‫לויט‬ ‫איז‬ ‫חכמה‬ ‫ווארים‬22
;‫עצה‬ ‫מיין‬ ‫גן‬ ‫פזאא‬ ‫אא‬ ‫ניט‬ ‫לסט‬ ‫זאא‬ ‫און‬, ‫עצה‬ ‫מיין‬ ‫נעם‬, ‫זון‬ ‫מיין‬, ‫אוזן‬ ‫הייב‬23
.‫קייט‬ ‫איר‬ ‫אין‬ ‫לדז‬ ‫האא‬ ‫ן‬ ‫א‬
‫דײ‬ ‫און‬, ‫פעלקער‬ ‫אירע‬ ‫אין‬ ‫ן‬ ‫נטאא‬ ‫א‬
‫רײ‬ ‫אא‬ ‫לן‬ ‫זאא‬ ‫רגלים‬ ‫אנע‬‫י‬‫די‬ ‫און‬24

5. .‫דות‬‫בא‬ ‫כמ‬ ‫אירע‬ ‫מיט‬ ‫צער‬ ‫נישט‬ ‫לסט‬ ‫זאא‬ ‫און‬, ‫זי‬ ‫נשא‬ ‫און‬, ‫קסל‬ ‫אא‬ ‫אן‬‫י‬‫די‬ ‫זיך‬ ‫ִויג‬25
.‫כוח‬ ‫נצן‬ ‫גאא‬ ‫ן‬ ‫א‬
‫דײ‬ ‫מיט‬ ‫דרכים‬ ‫אירע‬ ‫היט‬ ‫און‬, ‫רצן‬ ‫האא‬ ‫נצן‬ ‫גאא‬ ‫ן‬ ‫א‬
‫דײ‬ ‫מיט‬ ‫איר‬ ‫צו‬ ‫קום‬26
.‫גיין‬ ‫נישט‬ ‫זי‬ ‫לאז‬ , ‫כאפן‬ ‫איר‬ ‫האסט‬ ‫דו‬ ‫ווען‬ ‫און‬ , ‫ווערן‬ ‫באקאנט‬ ‫דיר‬ ‫וועט‬ ‫זי‬ ‫און‬ , ‫זוכ‬ ‫און‬ , ‫חקר‬27
.‫פרייד‬ ‫דיין‬ ‫צו‬ ‫אומקערן‬ ‫זיך‬ ‫וועט‬ ‫דאס‬ ‫און‬, ‫מנוחה‬ ‫איר‬ ‫געפינען‬ ‫וועסטו‬ ‫לעצט‬ ‫צום‬ ‫ווארים‬28
.‫כבוד‬ ‫פון‬ ‫נטל‬ ‫מאא‬ ‫אא‬ ‫קייטן‬ ‫אירע‬ ‫און‬, ‫דיר‬ ‫ר‬ ‫פאא‬ ‫הגנה‬ ‫רק‬ ‫שטאא‬ ‫אא‬ ‫זיין‬ ‫קנעץ‬ ‫אירע‬ ‫וועלן‬ ‫דעמאלט‬29
.‫שטריק‬ ‫פורפל‬ ‫זענען‬ ‫בענד‬ ‫איר‬ ‫און‬, ‫צירונג‬ ‫גילדענע‬ ‫אא‬ ‫איר‬ ‫אויף‬ ‫איז‬ ‫עס‬ ‫ווארים‬30
.‫שמחה‬ ‫פון‬ ‫כתר‬ ‫אא‬ ‫ווי‬ ‫דיר‬ ‫רום‬ ‫אא‬ ‫ן‬ ‫נטאא‬ ‫אא‬ ‫זי‬ ‫לט‬ ‫זאא‬ ‫איר‬ ‫און‬, ‫כבוד‬ ‫פון‬ ‫בגד‬ ‫אא‬ ‫ווי‬ ‫איר‬ ‫ן‬ ‫נטאא‬ ‫אא‬ ‫איר‬ ‫לסט‬ ‫זאא‬31
.‫חכמה‬ ‫זיין‬ ‫וועסטו‬, ‫מיינונג‬ ‫דיין‬ ‫פעלן‬ ‫וועסט‬ ‫דו‬ ‫אויב‬ ‫און‬, ‫ווערן‬ ‫לערנט‬ ‫וועסטו‬, ‫ווילסט‬ ‫דו‬ ‫אויב‬, ‫זון‬ ‫מיין‬32
‫קלוג‬ ‫זיין‬ ‫וועסטו‬, ‫אויער‬ ‫דיין‬ ‫בוק‬ ‫דו‬ ‫אויב‬ ‫און‬, ‫פארשטאנד‬ ‫באקומען‬ ‫וועסטו‬, ‫הערן‬ ‫צו‬ ‫ליב‬ ‫האסט‬ ‫דו‬ ‫אויב‬33
.‫חכם‬ ‫דעם‬ ‫צו‬ ‫דבק‬ ‫;און‬ ‫זקנים‬ ‫די‬ ‫פון‬ ‫המון‬ ‫דער‬ ‫אין‬ ‫זיך‬ ‫שטעל‬34
.‫שכל‬ ‫פון‬ ‫משלים‬ ‫די‬ ‫נטלױפן‬ ‫אא‬ ‫ניט‬ ‫דיך‬ ‫לן‬ ‫זאא‬ ‫;און‬ ‫ט‬ ‫גאא‬ ‫פון‬ ‫דיבור‬ ‫יעדער‬ ‫הערן‬ ‫צו‬ ‫גרייט‬ ‫זייט‬35
.‫טיר‬ ‫זיין‬ ‫פון‬ ‫טרעפ‬ ‫די‬ ‫גן‬ ‫טראא‬ ‫פיס‬ ‫דיין‬ ‫ל‬ ‫זאא‬ ‫און‬, ‫אים‬ ‫צו‬ ‫דיך‬ ‫קום‬, ‫שכל‬ ‫פון‬ ‫מענטש‬ ‫אא‬ ‫זען‬ ‫וועסט‬ ‫דו‬ ‫אויב‬ ‫און‬36
.‫חפץ‬ ‫דיין‬ ‫לויט‬ ‫חכמה‬ ‫נתן‬ ‫דיר‬ ‫און‬, ‫לב‬‫ל‬ ‫אן‬‫י‬‫די‬ ‫תקן‬ ‫וועט‬ ‫ער‬: ‫מצוות‬ ‫אנע‬‫י‬‫זי‬ ‫אין‬ ‫ֹמיד‬ ‫הרהר‬ ‫'און‬, ‫ה‬ ‫פון‬ ‫געזעצן‬ ‫די‬ ‫אויף‬ ‫זיין‬ ‫מיינונג‬ ‫דיין‬ ‫ל‬ ‫זאא‬37
7‫פיטל‬ ּ‫ַא‬
.‫דיר‬ ‫צו‬ ‫בוא‬ ‫נישט‬ ‫ה‬‫ַא‬ ‫א‬
‫ר‬ ‫קיין‬ ‫וועט‬ ‫זוי‬ ‫אא‬, ‫ה‬‫ַא‬ ‫א‬
‫ר‬ ‫קיין‬ ‫נישט‬ ‫טו‬1
.‫דיר‬ ‫פון‬ ‫סור‬ ‫זיך‬ ‫וועט‬ ‫עון‬ ‫און‬, ‫עולם‬ ‫דעם‬ ‫פון‬ ‫זיך‬ ‫סור‬2
.‫ל‬ ‫מאא‬ ‫זיבן‬ ‫קצירן‬ ‫נישט‬ ‫זיי‬ ‫לסט‬ ‫זאא‬ ‫און‬, ‫אומגערעכטיקייט‬ ‫פון‬ ‫תורים‬ ‫די‬ ‫אויף‬ ‫זרע‬ ‫נישט‬ ‫לסט‬ ‫זאא‬, ‫ִני‬3
.‫כבוד‬ ‫כסא‬ ‫דעם‬ ‫מלך‬ ‫דעם‬ ‫פון‬ ‫נישט‬ ‫און‬, ‫'כבוד‬ ‫ה‬ ‫פון‬ ‫בקש‬ ‫נישט‬ ‫לסט‬ ‫זאא‬4
.‫מלך‬ ‫רן‬ ‫פאא‬ ‫חכמה‬ ‫ן‬ ‫א‬
‫דײ‬ ‫מיט‬ ‫רימען‬ ‫באא‬ ‫ניט‬ ‫זיך‬ ‫לסט‬ ‫זאא‬ ‫;'און‬ ‫ה‬ ‫ר‬ ‫פאא‬ ‫גערעכט‬ ‫נישט‬ ‫דיך‬ ‫לסט‬ ‫זאא‬5
‫אין‬ ‫ם‬ ‫שטראא‬ ‫אא‬, ‫גיבור‬ ‫דעם‬ ‫פון‬ ‫מענטש‬ ‫דעם‬ ‫ר‬ ‫פאא‬ ‫בן‬ ‫האא‬ ‫מורא‬ ‫לסטו‬ ‫זאא‬ ‫מער‬ ‫;טאא‬ ‫רשעות‬ ‫די‬ ‫אוועקנעמען‬ ‫נישט‬ ‫קען‬ ‫זיי‬ ‫ווייל‬, ‫ריכטער‬ ‫זיין‬ ‫צו‬ ‫נישט‬ ‫זוכסט‬6
.‫יושר‬ ‫ן‬ ‫א‬
‫דײ‬ ‫פון‬ ‫װעג‬ ‫דעם‬
.‫ַאם‬‫הא‬ ‫צווישן‬ ‫נפל‬ ‫נישט‬ ‫דיך‬ ‫וועסט‬ ‫און‬, ‫יר‬ ‫ַי‬ ‫אא‬ ‫פון‬ ‫המון‬ ‫דער‬ ‫אויף‬ ‫פגע‬ ‫נישט‬ ‫לסט‬ ‫זאא‬7
.‫װערן‬ ‫פט‬ ‫שטראא‬ ‫באא‬ ‫ניט‬ ‫װעסטו‬ ‫אײנעם‬ ‫אין‬ ‫רום‬ ‫;װאא‬ ‫אנדערן‬ ‫אויפן‬ ‫זינד‬ ‫איין‬ ‫נישט‬ ‫בינדן‬8
.‫ננעמען‬ ‫אא‬ ‫עס‬ ‫ער‬ ‫וועט‬, ‫העליונים‬ ‫אלוקים‬ ‫צו‬ ‫קרב‬ ‫איך‬ ‫ז‬ ‫אא‬ ‫און‬, ‫קרבנות‬ ‫אנע‬‫י‬‫מי‬ ‫פון‬ ‫רב‬ ‫דעם‬ ‫אויף‬ ‫ראה‬ ‫וועט‬ ‫אלוקים‬: ‫אמר‬ ‫נישט‬ ‫לסט‬ ‫זאא‬9
.‫צדקה‬ ‫געבן‬ ‫צו‬ ‫נישט‬ ‫רגט‬ ‫רזאא‬ ‫פאא‬ ‫און‬, ‫תפלה‬ ‫אן‬‫י‬‫די‬ ‫סט‬ ‫האא‬ ‫דו‬ ‫ווען‬, ‫חלש‬ ‫נישט‬ ‫זייט‬10
.‫דערהויבט‬ ‫און‬ ‫דערנידעריקט‬ ‫ס‬ ‫וואא‬ ‫איינער‬ ‫ן‬ ‫ראא‬ ‫פאא‬ ‫רעם‬ ‫וואא‬, ‫נפש‬ ‫זיין‬ ‫פון‬ ‫מרירות‬ ‫דער‬ ‫אין‬ ‫בוז‬ ‫צו‬ ‫ם‬‫דא‬ ‫אא‬ ‫קיין‬ ‫לאך‬11
.‫אנד‬‫י‬‫פרי‬ ‫דיין‬ ‫ווי‬ ‫ניט‬ ‫ן‬ ‫טאא‬ ‫;און‬ ‫אחי‬ ‫אן‬‫י‬‫די‬ ‫אויף‬ ‫שקר‬ ‫אא‬ ‫ן‬‫טא‬ ‫נישט‬ ‫לסט‬ ‫זאא‬12
.‫גוט‬ ‫נישט‬ ‫איז‬ ‫דערפון‬ ‫מנהג‬ ‫דער‬ ‫רעם‬ ‫;וואא‬ ‫שקר‬ ‫קיין‬ ‫כן‬ ‫מאא‬ ‫נישט‬ ‫לסט‬ ‫זאא‬13
.‫וונט‬ ‫דאא‬ ‫דו‬ ‫ווען‬ ‫פלען‬ ‫פלאא‬ ‫פיל‬ ‫ניט‬ ‫ן‬ ‫טאא‬ ‫און‬, ‫זקנים‬ ‫המון‬ ‫אא‬ ‫אין‬ ‫ווערטער‬ ‫פיל‬ ‫נוצן‬ ‫ניט‬ ‫לסט‬ ‫זאא‬14
.‫גזר‬ ‫ט‬ ‫האא‬ ‫אייבערשטער‬ ‫דער‬ ‫ס‬ ‫וואא‬, ‫אה‬‫ל‬‫א‬‫ז‬‫ח‬‫ח‬ ‫נישט‬ ‫און‬, ‫ד‬‫ַאבל‬ ‫ד‬‫ַאבל‬ ‫נא‬‫הא‬ ‫נישט‬15
.‫בלייבן‬ ‫לאנג‬ ‫ניט‬ ‫וועט‬ ‫גרימצארן‬ ‫דער‬ ‫ז‬ ‫אא‬, ‫געדענקט‬ ‫נייערט‬, ‫זינדיקע‬ ‫המון‬ ‫דער‬ ‫צווישן‬ ‫לן‬ ‫צאא‬ ‫ניט‬ ‫דיך‬ ‫לסט‬ ‫זאא‬16
.‫רעם‬ ‫וואא‬ ‫און‬ ‫ש‬ ‫אל‬ ‫איז‬ ‫רשעים‬ ‫די‬ ‫פון‬ ‫נקמה‬ ‫די‬ ‫רעם‬ ‫וואא‬, ‫זייער‬ ‫זיך‬ ‫דערנידעריק‬17
.‫אופיר‬ ‫פון‬ ‫לד‬ ‫גאא‬ ‫רן‬ ‫פאא‬ ‫ברודער‬ ‫ער‬ ‫א‬
‫געטרײ‬ ‫קײן‬ ‫;ניט‬ ‫גוטס‬ ‫קיין‬ ‫ר‬ ‫פאא‬ ‫חבר‬ ‫אא‬ ‫טוישן‬ ‫נישט‬ ‫אופן‬ ‫בשום‬ ‫לסט‬ ‫זאא‬18
.‫לד‬ ‫גאא‬ ‫פון‬ ‫העכער‬ ‫איז‬ ‫חן‬ ‫איר‬ ‫רעם‬ ‫וואא‬, ‫פרוי‬ ‫גוטע‬ ‫און‬ ‫קלוגע‬ ‫אא‬ ‫זן‬ ‫רלאא‬ ‫פאא‬ ‫ניט‬ ‫לסט‬ ‫זאא‬19
.‫דיר‬ ‫ר‬ ‫פאא‬ ‫נתן‬ ‫נצן‬ ‫גאא‬ ‫זיך‬ ‫איז‬ ‫ס‬ ‫וואא‬ ‫שכורה‬ ‫דעם‬ ‫נישט‬ ‫און‬, ‫ה‬‫ַא‬ ‫א‬
‫ר‬ ‫צו‬ ‫ִעטן‬ ‫נישט‬ ‫אים‬ ‫לסט‬ ‫זאא‬, ‫באמת‬ ‫עשה‬ ‫ד‬‫ַסבס‬ ‫אן‬‫י‬‫די‬ ‫ווייל‬20
.‫חירות‬ ‫פון‬ ‫רחם‬ ‫נישט‬ ‫אים‬ ‫און‬, ‫ד‬‫ַסבס‬ ‫גוטן‬ ‫אא‬ ‫אהב‬ ‫נפש‬ ‫אן‬‫י‬‫די‬ ‫ל‬ ‫זאא‬21
.‫דיר‬ ‫מיט‬ ‫זיי‬ ‫לטן‬ ‫האא‬, ‫נוץ‬ ‫דיין‬ ‫ר‬ ‫פאא‬ ‫זענען‬ ‫זיי‬ ‫אויב‬ ‫און‬, ‫זיי‬ ‫צו‬ ‫אויג‬ ‫ן‬ ‫אא‬ ‫בן‬ ‫?האא‬ ‫בהמות‬ ‫האסטו‬22
.‫יוגנט‬ ‫זייער‬ ‫פון‬ ‫לדז‬ ‫האא‬ ‫זייער‬ ‫בויגן‬ ‫זיך‬ ‫און‬, ‫זיי‬ ‫?לערנען‬ ‫קינדער‬ ‫האסטו‬23
.‫זײ‬ ‫צו‬ ‫פרײלעך‬ ‫ניט‬ ‫דיך‬ ‫ז‬ ‫א‬
‫װײ‬ ‫באא‬ ‫און‬, ‫ב‬ ‫א‬
‫לײ‬ ‫זײער‬ ‫מיט‬ ‫זיך‬ ‫?היט‬ ‫טעכטער‬ ‫סטו‬ ‫האא‬24
.‫חכם‬ ‫איש‬ ‫אא‬ ‫צו‬ ‫זי‬ ‫נתן‬ ‫בער‬ ‫;אא‬ ‫כבד‬ ‫דבר‬ ‫אא‬ ‫עשה‬ ‫וועסטו‬ ‫זוי‬ ‫אא‬ ‫און‬, ‫ת‬‫ִא‬ ‫אן‬‫י‬‫די‬ ‫נשא‬25
.‫פרױ‬ ‫ליכטיקער‬ ‫אא‬ ‫צו‬ ‫איבער‬ ‫ניט‬ ‫דיך‬ ‫גיב‬ ‫בער‬ ‫אא‬, ‫זן‬ ‫רלאא‬ ‫פאא‬ ‫ניט‬ ‫זי‬ ‫לסט‬ ‫?זאא‬ ‫מחשבה‬ ‫אן‬‫י‬‫די‬ ‫לויט‬ ‫ה‬ ‫ָא‬ ‫י‬
‫א‬ ‫ן‬ ‫אא‬ ‫סטו‬ ‫האא‬26
.‫ם‬ ‫י‬
‫א‬ ‫אן‬‫י‬‫די‬ ‫פון‬ ‫יסורים‬ ‫די‬ ‫שכח‬ ‫נישט‬ ‫און‬, ‫לב‬‫ל‬ ‫נצן‬ ‫גאא‬ ‫אן‬‫י‬‫די‬ ‫מיט‬ ‫ב‬ ‫אא‬ ‫אן‬‫י‬‫די‬ ‫כבד‬27
?‫ן‬ ‫געטאא‬ ‫דיר‬ ‫בן‬ ‫האא‬ ‫זײ‬ ‫ס‬ ‫װאא‬ ‫כן‬ ‫זאא‬ ‫די‬ ‫לן‬ ‫רצאא‬ ‫פאא‬ ‫זײ‬ ‫קענסטו‬ ‫װי‬ ‫;און‬ ‫זיי‬ ‫פון‬ ‫רן‬ ‫געוואא‬ ‫געבוירן‬ ‫ביסט‬ ‫דו‬ ‫ז‬ ‫אא‬ ‫געדענק‬28
.‫כהנים‬ ‫זיינע‬ ‫צו‬ ‫שמים‬ ‫יראת‬ ‫און‬, ‫נפש‬ ‫נצן‬ ‫גאא‬ ‫אן‬‫י‬‫די‬ ‫'מיט‬ ‫ה‬ ‫ירא‬29
.‫עזב‬ ‫נישט‬ ‫זאלט‬ ‫משרתים‬ ‫זיינע‬ ‫און‬, ‫כח‬ ‫גאנצער‬ ‫דיין‬ ‫מיט‬ ‫געמאכט‬ ‫דיך‬ ‫האט‬ ‫וואס‬ ‫דעם‬ ‫ליב‬ ‫האט‬30
‫די‬ ‫פון‬ ‫מֹנה‬ ‫די‬ ‫און‬, ‫פפער‬ ‫שולדאא‬ ‫ס‬ ‫דאא‬ ‫און‬, ‫פרוכט‬ ‫ערשטע‬ ‫ס‬ ‫;דאא‬ ‫רן‬ ‫געװאא‬ ‫פױלן‬ ‫באא‬ ‫איז‬ ‫דיר‬ ‫װי‬ ‫זױ‬ ‫אא‬, ‫חלק‬ ‫ן‬ ‫א‬
‫זײ‬ ‫אים‬ ‫גיב‬ ‫;און‬ ‫כהן‬ ‫דעם‬ ‫כבוד‬ ‫'און‬, ‫ה‬ ‫ירא‬31
.‫כן‬ ‫זאא‬ ‫הײליקע‬ ‫די‬ ‫פון‬ ‫ערשטע‬ ‫ס‬ ‫דאא‬ ‫און‬, ‫קדושה‬ ‫פון‬ ‫קרבן‬ ‫ס‬ ‫דאא‬ ‫און‬, ‫פלייצעס‬
.‫ווערן‬ ‫שלים‬ ‫ל‬ ‫זאא‬ ‫ברכה‬ ‫דיין‬ ‫כדי‬, ‫רעמע‬ ‫אא‬ ‫די‬ ‫צו‬ ‫נט‬ ‫האא‬ ‫אן‬‫י‬‫די‬ ‫שטרעק‬ ‫און‬32
.‫ניט‬ ‫עס‬ ‫לטן‬ ‫האא‬ ‫מתים‬ ‫די‬ ‫ר‬ ‫פאא‬ ‫;און‬ ‫לעבעדיקער‬ ‫איטלעכער‬ ‫פון‬ ‫אויגן‬ ‫די‬ ‫אין‬ ‫חן‬ ‫ט‬ ‫האא‬ ‫מֹנה‬ ‫אא‬33
.‫טרויערן‬ ‫ס‬ ‫וואא‬, ‫די‬ ‫מיט‬ ‫טרויערן‬ ‫און‬, ‫וויינען‬ ‫ס‬ ‫וואא‬, ‫די‬ ‫מיט‬ ‫זיין‬ ‫ניט‬ ‫לסט‬ ‫זאא‬34
.‫געהאט‬ ‫ליב‬ ‫דיך‬ ‫כן‬ ‫מאא‬ ‫וועט‬ ‫ס‬ ‫דאא‬ ‫אל‬‫י‬‫ווי‬, ‫נק‬ ‫קראא‬ ‫די‬ ‫זוכן‬ ‫באא‬ ‫צו‬ ‫מעלעך‬ ‫פאא‬ ‫נישט‬ ‫זייט‬35
.‫עשה‬ ‫נישט‬ ‫ל‬ ‫קיינמאא‬ ‫וועסט‬ ‫דו‬ ‫און‬, ‫קץ‬ ‫דעם‬ ‫געדענקט‬, ‫נט‬ ‫האא‬ ‫אין‬ ‫נעמען‬ ‫וועסט‬ ‫דו‬ ‫ס‬ ‫וואא‬ ‫לץ‬ ‫אא‬36
8‫פיטל‬ ּ‫ַא‬
.‫הענט‬ ‫זיינע‬ ‫אין‬ ‫לן‬ ‫פאא‬ ‫נישט‬ ‫זאלסט‬ ‫דו‬ ‫כדי‬, ‫גביר‬ ‫אא‬ ‫מיט‬ ‫ריב‬ ‫נישט‬ ‫לסט‬ ‫זאא‬1
.‫הפך‬ ‫מלכים‬ ‫פון‬ ‫לב‬‫ל‬ ‫ס‬ ‫דאא‬ ‫און‬, ‫רבים‬ ‫שחת‬ ‫ט‬ ‫האא‬ ‫לד‬ ‫גאא‬ ‫ס‬ ‫דאא‬ ‫רעם‬ ‫;וואא‬ ‫שים‬ ‫נישט‬ ‫דיך‬ ‫ל‬ ‫זאא‬ ‫ער‬ ‫כדי‬, ‫עושר‬ ‫ן‬ ‫אא‬ ‫מיט‬ ‫שים‬ ‫נישט‬ ‫זיך‬ ‫לסט‬ ‫זאא‬2
.‫ש‬ ‫אל‬ ‫זיין‬ ‫אויף‬ ‫עצים‬ ‫צונף‬ ‫נישט‬ ‫לסט‬ ‫זאא‬ ‫און‬, ‫צונג‬ ‫מיט‬ ‫פול‬ ‫איז‬ ‫ס‬ ‫וואא‬ ‫איש‬ ‫ן‬ ‫אא‬ ‫מיט‬ ‫ריב‬ ‫נישט‬ ‫זיך‬ ‫לסט‬ ‫זאא‬3
.‫ווערן‬ ‫בוש‬ ‫נישט‬ ‫לן‬ ‫זאא‬ ‫אבות‬ ‫אנע‬‫י‬‫די‬ ‫כדי‬, ‫רוח‬ ‫גס‬ ‫אא‬ ‫מיט‬ ‫שפיצן‬ ‫נישט‬ ‫לסט‬ ‫זאא‬4
.‫עונש‬ ‫צו‬ ‫ווערט‬ ‫לע‬ ‫אא‬ ‫זענען‬ ‫מיר‬ ‫ז‬ ‫אא‬, ‫געדענקט‬ ‫נייערט‬, ‫זינד‬ ‫פון‬ ‫זיך‬ ‫קערט‬ ‫ס‬ ‫וואא‬, ‫ם‬‫דא‬ ‫אא‬ ‫ן‬ ‫אא‬ ‫זיין‬ ‫חרף‬ ‫נישט‬ ‫לסט‬ ‫זאא‬5
.‫ישן‬ ‫זענען‬ ‫אונדז‬ ‫פון‬ ‫עטלעכע‬ ‫רעם‬ ‫וואא‬, ‫זקנה‬ ‫זיין‬ ‫אין‬ ‫איש‬ ‫ן‬ ‫אא‬ ‫דן‬ ‫שאא‬ ‫נישט‬ ‫לסט‬ ‫זאא‬6

6. .‫לע‬ ‫אא‬ ‫רבן‬ ‫שטאא‬ ‫מיר‬ ‫ז‬ ‫אא‬, ‫געדענקט‬ ‫נייערט‬, ‫מות‬ ‫אנען‬‫י‬‫זי‬ ‫אנט‬‫י‬‫פי‬ ‫גרעסטן‬ ‫אן‬‫י‬‫די‬ ‫איִער‬ ‫שמח‬ ‫נישט‬ ‫זיך‬ ‫לסט‬ ‫זאא‬7
.‫נחת‬ ‫מיט‬ ‫גדלים‬ ‫דינען‬ ‫צו‬ ‫ווי‬ ‫און‬, ‫חינוך‬ ‫לערנען‬ ‫וועסטו‬ ‫זיי‬ ‫פון‬ ‫רעם‬ ‫;וואא‬ ‫משלי‬ ‫זייערע‬ ‫מיט‬ ‫דיך‬ ‫ידע‬ ‫ר‬ ‫נאא‬, ‫חכמים‬ ‫די‬ ‫פון‬ ‫דבר‬ ‫דעם‬ ‫בוז‬ ‫נישט‬ ‫לסט‬ ‫זאא‬8
‫ווי‬ ‫ענטפערן‬ ‫צו‬ ‫און‬, ‫שכל‬ ‫זיי‬ ‫פון‬ ‫לערנען‬ ‫וועסט‬ ‫און‬, ‫אבות‬ ‫זייערע‬ ‫פון‬ ‫געלערנט‬ ‫אויך‬ ‫זיך‬ ‫ִן‬ ‫האא‬ ‫זיי‬ ‫רעם‬ ‫וואא‬, ‫זקנים‬ ‫די‬ ‫פון‬ ‫דיבור‬ ‫דעם‬ ‫פעלן‬ ‫נישט‬ ‫זאלסט‬9
.‫נויטיק‬
.‫פייער‬ ‫זיין‬ ‫פון‬ ‫ם‬ ‫פלאא‬ ‫דער‬ ‫מיט‬ ‫ווערן‬ ‫רברענט‬ ‫פאא‬ ‫ניט‬ ‫לסט‬ ‫זאא‬ ‫דו‬ ‫כדי‬, ‫זינדיקן‬ ‫אא‬ ‫פון‬ ‫גחלים‬ ‫די‬ ‫נצינדן‬ ‫אא‬ ‫ניט‬ ‫לסט‬ ‫זאא‬10
.‫דברים‬ ‫אנע‬‫י‬‫די‬ ‫אין‬ ‫לכד‬ ‫דיך‬ ‫שכב‬ ‫נישט‬ ‫ל‬ ‫זאא‬ ‫ער‬ ‫כדי‬, ‫ה‬‫ַא‬ ‫א‬
‫ר‬ ‫אא‬ ‫ר‬ ‫פאא‬ ‫כעס‬ ‫אין‬ ‫קום‬ ‫נישט‬ ‫זיך‬ ‫לסט‬ ‫זאא‬11
.‫לן‬ ‫רפאא‬ ‫פאא‬ ‫בער‬ ‫אא‬ ‫עס‬ ‫ציט‬, ‫געלײענט‬ ‫אים‬ ‫סט‬ ‫האא‬ ‫דו‬ ‫אױב‬ ‫רום‬ ‫;װאא‬ ‫דיר‬ ‫פון‬ ‫רקער‬ ‫שטאא‬ ‫איז‬ ‫ס‬ ‫וואא‬ ‫דעם‬ ‫צו‬ ‫אען‬‫י‬‫לי‬ ‫ניט‬ ‫לסט‬ ‫זאא‬12
.‫באצאלן‬ ‫צו‬ ‫עס‬ ‫זיך‬ ‫היט‬, ‫אוודאי‬ ‫ביסט‬ ‫דו‬ ‫אויב‬ ‫;ווארים‬ ‫כח‬ ‫דיין‬ ‫איבער‬ ‫אבטחה‬ ‫נישט‬ ‫זייט‬13
.‫אים‬ ‫ר‬ ‫פאא‬ ‫משפטן‬ ‫זײ‬ ‫װעלן‬ ‫כבוד‬ ‫ן‬ ‫א‬
‫זײ‬ ‫לױט‬ ‫רום‬ ‫;װאא‬ ‫שופט‬ ‫אא‬ ‫מיט‬ ‫משפט‬ ‫צו‬ ‫נישט‬ ‫גיי‬14
‫וועסט‬ ‫דו‬ ‫און‬, ‫רצון‬ ‫אייגן‬ ‫זיין‬ ‫לויט‬ ‫ן‬ ‫טאא‬ ‫וועט‬ ‫ער‬ ‫ר‬ ‫פאא‬: ‫דיר‬ ‫צו‬ ‫שווער‬ ‫זיין‬ ‫ניט‬ ‫ל‬ ‫זאא‬ ‫ער‬ ‫כדי‬, ‫ן‬ ‫יונגערמאא‬ ‫ר‬ ‫דאא‬ ‫אא‬ ‫מיט‬ ‫וועג‬ ‫דעם‬ ‫אויף‬ ‫רייס‬ ‫ניט‬ ‫לסט‬ ‫זאא‬15
.‫רישקייט‬ ‫נאא‬ ‫זיין‬ ‫דורך‬ ‫אים‬ ‫מיט‬ ‫אומקומען‬
‫וועט‬ ‫ער‬, ‫הילף‬ ‫קיין‬ ‫איז‬ ‫עס‬ ‫ווו‬ ‫און‬, ‫אויגן‬ ‫זיין‬ ‫אין‬ ‫רנישט‬ ‫גאא‬ ‫ווי‬ ‫איז‬ ‫בלוט‬ ‫ר‬ ‫פאא‬: ‫בדד‬ ‫אא‬ ‫אין‬ ‫אים‬ ‫מיט‬ ‫גיין‬ ‫נישט‬ ‫און‬, ‫כעסן‬ ‫אא‬ ‫מיט‬ ‫ריב‬ ‫נישט‬ ‫לסט‬ ‫זאא‬16
.‫דיך‬ ‫צעשטערן‬
.‫עצה‬ ‫ן‬ ‫אא‬ ‫לטן‬ ‫האא‬ ‫ניט‬ ‫קען‬ ‫ער‬ ‫רום‬ ‫;װאא‬ ‫שוטה‬ ‫אא‬ ‫מיט‬ ‫טנ‬ ‫ראא‬ ‫באא‬ ‫נישט‬ ‫זיך‬ ‫לסט‬ ‫זאא‬17
.‫רױסברענגען‬ ‫אא‬ ‫װעט‬ ‫ער‬ ‫ס‬ ‫װאא‬ ‫ניט‬ ‫װײסט‬ ‫דו‬ ‫רום‬ ‫;װאא‬ ‫פרעמדער‬ ‫אא‬ ‫ר‬ ‫פאא‬ ‫סוד‬ ‫קיין‬ ‫ניט‬ ‫ן‬ ‫טאא‬18
.‫חכם‬ ‫אא‬ ‫מיט‬ ‫גמלה‬ ‫נישט‬ ‫דיך‬ ‫ל‬ ‫זאא‬ ‫ער‬ ‫כדי‬, ‫איטלעכער‬ ‫צו‬ ‫לב‬‫ל‬ ‫אן‬‫י‬‫די‬ ‫עפענען‬ ‫נישט‬ ‫לסט‬ ‫זאא‬19
9‫פיטל‬ ּ‫ַא‬
.‫דיר‬ ‫קעגן‬ ‫רעה‬ ‫אא‬ ‫לערנען‬ ‫נישט‬ ‫איר‬ ‫לט‬ ‫זאא‬ ‫איר‬ ‫און‬, ‫אק‬‫ז‬‫ח‬‫ח‬ ‫אן‬‫י‬‫די‬ ‫פון‬ ‫ה‬ ‫ָא‬ ‫י‬
‫א‬ ‫דער‬ ‫אויף‬ ‫זיין‬ ‫קנא‬ ‫נישט‬ ‫לסט‬ ‫זאא‬1
.‫ממון‬ ‫אן‬‫י‬‫די‬ ‫אויף‬ ‫רגל‬ ‫איר‬ ‫שים‬ ‫צו‬, ‫ה‬ ‫ָא‬ ‫י‬
‫א‬ ‫ן‬ ‫אא‬ ‫צו‬ ‫נפש‬ ‫אן‬‫י‬‫די‬ ‫נתן‬ ‫נישט‬2
.‫שטרויכלונגען‬ ‫אירע‬ ‫אין‬ ‫לן‬ ‫פאא‬ ‫נישט‬ ‫זאלסט‬ ‫דו‬ ‫כדי‬, ‫זונה‬ ‫ן‬ ‫אא‬ ‫מיט‬ ‫טרעפן‬ ‫נישט‬ ‫זיך‬ ‫לסט‬ ‫זאא‬3
.‫נסיונות‬ ‫אירע‬ ‫מיט‬ ‫ווערן‬ ‫לקח‬ ‫נישט‬ ‫לסט‬ ‫זאא‬ ‫כדי‬, ‫זינגערין‬ ‫אא‬ ‫פון‬ ‫חברה‬ ‫דער‬ ‫מיט‬ ‫פיל‬ ‫געניסן‬ ‫ניט‬ ‫לסט‬ ‫זאא‬4
.‫איר‬ ‫אין‬ ‫אער‬‫י‬‫טי‬ ‫זענען‬ ‫ס‬ ‫וואא‬ ‫זאכן‬ ‫די‬ ‫דורך‬ ‫לן‬ ‫פאא‬ ‫נישט‬ ‫זאלסט‬ ‫דו‬ ‫ז‬ ‫אא‬, ‫דינסט‬ ‫אא‬ ‫אויף‬ ‫קוק‬ ‫ניט‬5
.‫נחלה‬ ‫אן‬‫י‬‫די‬ ‫אבד‬ ‫נישט‬ ‫זאלסט‬ ‫דו‬ ‫כדי‬, ‫זנות‬ ‫צו‬ ‫נפש‬ ‫אן‬‫י‬‫די‬ ‫נתן‬ ‫נישט‬6
.‫בדד‬ ‫איר‬ ‫אין‬ ‫נדד‬ ‫נישט‬ ‫לסט‬ ‫זאא‬ ‫דו‬ ‫און‬, ‫יר‬ ‫ַי‬ ‫דער‬ ‫פון‬ ‫רחובות‬ ‫די‬ ‫אין‬ ‫דיר‬ ‫רום‬ ‫אא‬ ‫רונד‬ ‫זיך‬ ‫היט‬ ‫ניט‬ ‫לסט‬ ‫זאא‬7
‫רום‬ ‫;װאא‬ ‫פרוי‬ ‫אא‬ ‫פון‬ ‫שיינקייט‬ ‫די‬ ‫דורך‬ ‫געווארן‬ ‫פארפירט‬ ‫זענען‬ ‫פילע‬ ‫;ווארים‬ ‫י‬ ‫יופי‬ ‫נדערס‬ ‫אא‬ ‫ן‬ ‫אא‬ ‫אויף‬ ‫נישט‬ ‫ראה‬ ‫און‬, ‫יפה‬ ‫ה‬ ‫ָא‬ ‫י‬
‫א‬ ‫ן‬ ‫אא‬ ‫פון‬ ‫אויג‬ ‫אן‬‫י‬‫די‬ ‫סור‬8
.‫ער‬ ‫א‬
‫פײ‬ ‫אא‬ ‫װי‬ ‫נגעצונדן‬ ‫אא‬ ‫פט‬ ‫ליבשאא‬ ‫װערט‬ ‫דערמיט‬
‫ם‬ ‫א‬
‫בײ‬ ‫איר‬ ‫מיט‬ ‫געלט‬ ‫ן‬ ‫א‬
‫דײ‬ ‫אױסגעבן‬ ‫ניט‬ ‫און‬, ‫רעם‬ ‫אא‬ ‫נע‬ ‫א‬
‫דײ‬ ‫אין‬ ‫איר‬ ‫מיט‬ ‫זיצן‬ ‫ניט‬ ‫לסט‬ ‫זאא‬ ‫און‬, ‫ן‬ ‫מאא‬ ‫נדער‬ ‫אא‬ ‫ן‬ ‫אא‬ ‫פון‬ ‫ב‬ ‫א‬
‫װײ‬ ‫אא‬ ‫מיט‬ ‫זיצן‬ ‫ניט‬ ‫ר‬ ‫גאא‬ ‫זיך‬ ‫לסט‬ ‫זאא‬9
.‫צעשטערונג‬ ‫אין‬ ‫לן‬ ‫פאא‬ ‫חשק‬ ‫ן‬ ‫א‬
‫דײ‬ ‫פון‬ ‫זױ‬ ‫אא‬ ‫װעסט‬ ‫דו‬ ‫און‬, ‫איר‬ ‫צו‬ ‫ג‬ ‫א‬
‫נײ‬ ‫ניט‬ ‫ל‬ ‫זאא‬ ‫רץ‬ ‫האא‬ ‫ן‬ ‫א‬
‫דײ‬ ‫;כדי‬ ‫ן‬ ‫א‬
‫װײ‬
, ‫לט‬ ‫אא‬ ‫איז‬ ‫עס‬ ‫;ווען‬ ‫ן‬ ‫א‬
‫װײ‬ ‫ער‬ ‫א‬
‫נײ‬ ‫אא‬ ‫װי‬ ‫איז‬ ‫נט‬ ‫א‬
‫פרײ‬ ‫ער‬ ‫א‬
‫נײ‬ ‫אא‬: ‫אים‬ ‫מיט‬ ‫כלעך‬ ‫א‬
‫רגלײ‬ ‫פאא‬ ‫ניט‬ ‫איז‬ ‫ער‬ ‫א‬
‫נײ‬ ‫דער‬ ‫רום‬ ‫;װאא‬ ‫חבר‬ ‫לטער‬ ‫אא‬ ‫ן‬ ‫אא‬ ‫זן‬ ‫רלאא‬ ‫פאא‬ ‫ניט‬ ‫לסט‬ ‫זאא‬10
.‫רגעניגן‬ ‫פאא‬ ‫מיט‬ ‫טרינקען‬ ‫עס‬ ‫לסטו‬ ‫זאא‬
.‫סוף‬ ‫זיין‬ ‫זיין‬ ‫וועט‬ ‫ס‬ ‫וואא‬ ‫ניט‬ ‫ווייסט‬ ‫דו‬ ‫אל‬‫י‬‫ווי‬, ‫זינדיקער‬ ‫אא‬ ‫פון‬ ‫כבוד‬ ‫דער‬ ‫אין‬ ‫זיין‬ ‫מקנא‬ ‫ניט‬ ‫לסט‬ ‫זאא‬11
.‫קבר‬ ‫זײער‬ ‫ביז‬ ‫װערן‬ ‫פט‬ ‫רשטראא‬ ‫פאא‬ ‫ניט‬ ‫װעלן‬ ‫זײ‬ ‫ז‬ ‫אא‬, ‫געדענקט‬ ‫בער‬ ‫;אא‬ ‫רגעניגן‬ ‫פאא‬ ‫ִן‬ ‫האא‬ ‫עים‬ ‫רשא‬ ‫די‬ ‫ס‬ ‫וואא‬ ‫ך‬ ‫זאא‬ ‫דער‬ ‫אין‬ ‫ִן‬ ‫האא‬ ‫הנאה‬ ‫נישט‬ ‫לסט‬ ‫זאא‬12
‫קײן‬ ‫ניט‬ ‫לסט‬ ‫זאא‬, ‫אים‬ ‫צו‬ ‫קומען‬ ‫װעסט‬ ‫דו‬ ‫אױב‬ ‫און‬, ‫טױט‬ ‫פון‬ ‫מורא‬ ‫דער‬ ‫אין‬ ‫ען‬ ‫א‬
‫פרײ‬ ‫באא‬ ‫ניט‬ ‫לסט‬ ‫זאא‬ ‫;און‬ ‫הרג‬ ‫צו‬ ‫כח‬ ‫ט‬ ‫האא‬ ‫ס‬ ‫וואא‬ ‫איש‬ ‫דעם‬ ‫פון‬ ‫דיך‬ ‫היטן‬13
;‫איצט‬ ‫לעבן‬ ‫ן‬ ‫א‬
‫דײ‬ ‫נעמען‬ ‫ניט‬ ‫ל‬ ‫זאא‬ ‫ער‬ ‫כדי‬, ‫ן‬ ‫טאא‬ ‫שולד‬
.‫חכמים‬ ‫די‬ ‫מיט‬ ‫עצה‬ ‫היוו‬ ‫און‬, ‫חבר‬ ‫דיין‬ ‫אויף‬ ‫השער‬, ‫קענסט‬ ‫דו‬ ‫ווי‬ ‫ענט‬ ‫נאא‬ ‫ווי‬14
.‫אויִן‬ ‫דעם‬ ‫פון‬ ‫ֹורה‬ ‫דער‬ ‫אין‬ ‫דבר‬ ‫כל‬ ‫דיין‬ ‫און‬, ‫חכמים‬ ‫די‬ ‫מיט‬ ‫דבר‬ ‫אן‬‫י‬‫די‬ ‫זיין‬ ‫ל‬ ‫זאא‬15
.‫ט‬ ‫גאא‬ ‫פון‬ ‫מורא‬ ‫דער‬ ‫אין‬ ‫ן‬ ‫א‬
‫זײ‬ ‫כבוד‬ ‫ן‬ ‫א‬
‫דײ‬ ‫ל‬ ‫זאא‬ ‫;און‬ ‫דיר‬ ‫מיט‬ ‫טרינקען‬ ‫און‬ ‫עסן‬ ‫מענטשן‬ ‫ר‬ ‫נאא‬ ‫לן‬ ‫זאא‬ ‫און‬16
.‫דבר‬ ‫אן‬‫י‬‫זי‬ ‫ר‬ ‫פאא‬ ‫ַאם‬‫הא‬ ‫פון‬ ‫חכם‬ ‫דער‬ ‫און‬, ‫ה‬ ‫חשס‬ַ‫מא‬ ‫די‬ ‫ווערן‬ ‫געלויבט‬ ‫ל‬ ‫זאא‬ ‫ה‬ ‫חשס‬ַ‫מא‬ ‫דעם‬ ‫פון‬ ‫אד‬‫י‬ ‫דער‬ ‫ר‬ ‫פאא‬17
.‫סוען‬‫ו‬‫י‬‫גי‬ ‫יז‬ ‫י‬
‫א‬ ‫ט‬‫אאגמ‬‫ז‬‫י‬‫גי‬ ‫יז‬ ‫י‬
‫א‬ ‫ר‬‫ַס‬ ‫אואס‬‫ו‬ ‫ער‬ ‫דס‬ ‫;און‬ ‫ט‬ ‫שטאא‬ ‫זיין‬ ‫אין‬ ‫מסוכן‬ ‫איז‬ ‫הרע‬ ‫לשון‬ ‫אא‬ ‫מיט‬ ‫מענטש‬ ‫אא‬18
10‫פיטל‬ ּ‫ַא‬
.‫רדערד‬ ‫אא‬ ‫געזונט‬ ‫איז‬ ‫מענטש‬ ‫קלוג‬ ‫אא‬ ‫פון‬ ‫רעגירונג‬ ‫די‬ ‫;און‬ ‫עם‬ ‫זיין‬ ‫לערנען‬ ‫וועט‬ ‫חכם‬ ‫שופט‬ ‫אא‬1
‫ס‬ ‫װאא‬ ‫לע‬ ‫אא‬ ‫נען‬ ‫א‬
‫זײ‬ ‫ס‬ ‫דאא‬, ‫איז‬ ‫ט‬ ‫שטאא‬ ‫דער‬ ‫פון‬ ‫פירשט‬ ‫דער‬ ‫מענטש‬ ‫אא‬ ‫ר‬ ‫פאא‬ ‫ס‬ ‫װאא‬ ‫;און‬ ‫שרים‬ ‫אנע‬‫י‬‫זי‬ ‫אנען‬‫י‬‫זי‬ ‫זוי‬ ‫אא‬, ‫ליין‬ ‫אא‬ ‫ער‬ ‫איז‬ ‫ַאם‬‫הא‬ ‫פון‬ ‫שופט‬ ‫דער‬ ‫ווי‬ ‫זוי‬ ‫אא‬2
.‫איר‬ ‫אין‬ ‫װױנען‬
.‫ווערן‬ ‫באוואוינט‬ ‫שטאט‬ ‫די‬ ‫וועט‬ ‫מאכט‬ ‫אין‬ ‫זענען‬ ‫וואס‬ ‫די‬ ‫פון‬ ‫פארזיכטיגקייט‬ ‫דער‬ ‫דורך‬ ‫;אבער‬ ‫עם‬ ‫זיין‬ ‫אבד‬ ‫מלך‬ ‫אומחכם‬ ‫ן‬ ‫אא‬3
.‫נוצלעך‬ ‫איז‬ ‫ס‬ ‫וואא‬ ‫איינער‬ ‫איר‬ ‫אויף‬ ‫שטעלן‬ ‫וועט‬ ‫ער‬ ‫צייט‬ ‫דער‬ ‫אין‬ ‫און‬, ‫האר‬ ‫די‬ ‫פון‬ ‫נט‬ ‫האא‬ ‫דער‬ ‫אין‬ ‫איז‬ ‫ערד‬ ‫דער‬ ‫פון‬ ‫כט‬ ‫מאא‬ ‫די‬4
.‫כבוד‬ ‫אן‬‫י‬‫זי‬ ‫נתן‬ ‫ער‬ ‫וועט‬ ‫סופר‬ ‫דעם‬ ‫פון‬ ‫איש‬ ‫דעם‬ ‫אויף‬ ‫און‬, ‫ם‬‫דא‬ ‫אא‬ ‫פון‬ ‫אה‬‫ל‬‫גמ‬ ‫שא‬ ‫דער‬ ‫'איז‬ ‫ה‬ ‫פון‬ ‫אד‬‫י‬ ‫דער‬ ‫אין‬5
.‫קטיסיז‬ ‫פראא‬ ‫ס‬ ‫ינדזשוריאא‬ ‫דורך‬ ‫רנישט‬ ‫גאא‬ ‫ן‬ ‫טאא‬ ‫;און‬ ‫עוולה‬ ‫יעדן‬ ‫ר‬ ‫פאא‬ ‫ן‬‫ַס‬ ‫ל‬
‫ר‬ ‫ן‬ ‫א‬
‫דײ‬ ‫צו‬ ‫שנאה‬ ‫ניט‬ ‫לסט‬ ‫זאא‬6
.‫עון‬ ‫מען‬ ‫טוט‬ ‫ביידע‬ ‫דורך‬ ‫און‬, ‫ם‬‫דא‬ ‫אא‬ ‫און‬ ‫אלוקים‬ ‫פאר‬ ‫שנאה‬ ‫איז‬ ‫גאווה‬7
.‫נדערן‬ ‫אא‬ ‫צום‬ ‫לק‬ ‫פאא‬ ‫איין‬ ‫פון‬ ‫איבערגעזעצט‬ ‫מלוכה‬ ‫די‬ ‫ווערט‬, ‫רמאות‬ ‫מיט‬ ‫געִויגן‬ ‫איז‬ ‫ס‬ ‫וואא‬, ‫עשירות‬ ‫און‬, ‫דן‬ ‫שאא‬, ‫ים‬ ‫י‬
‫חש‬ַ ‫מא‬ ‫אומגערעכטע‬ ‫צוליב‬8
‫ער‬ ‫בשעת‬ ‫רום‬ ‫;װאא‬ ‫נשמה‬ ‫אייגן‬ ‫זיין‬ ‫רקויפט‬ ‫פאא‬ ‫איינער‬ ‫זאא‬ ‫אא‬ ‫ר‬ ‫פאא‬: ‫מענטש‬ ‫זשעדנע‬ ‫אא‬ ‫ווי‬ ‫ך‬ ‫זאא‬ ‫שלעכט‬ ‫מער‬ ‫ניט‬ ‫איז‬ ‫?עס‬ ‫גאווה‬ ‫אפר‬ ‫און‬ ‫ערד‬ ‫איז‬ ‫פארוואס‬9
.‫געדערעם‬ ‫נע‬ ‫א‬
‫זײ‬ ‫וועק‬ ‫אא‬ ‫ער‬ ‫רט‬ ‫וואא‬, ‫לעבט‬
.‫רבן‬ ‫שטאא‬ ‫וועט‬ ‫רגן‬ ‫מאא‬ ‫מלך‬ ‫אא‬ ‫היינט‬ ‫איז‬ ‫ס‬ ‫וואא‬ ‫דער‬ ‫;און‬ ‫קרענק‬ ‫נגע‬ ‫לאא‬ ‫אא‬ ‫וועק‬ ‫אא‬ ‫שניידט‬ ‫רופא‬ ‫דער‬10
.‫רעם‬ ‫וואא‬ ‫און‬ ‫בהמות‬, ‫קריכן‬ ‫די‬ ‫ירשענען‬ ‫וועט‬ ‫ער‬, ‫טויט‬ ‫איז‬ ‫מענטש‬ ‫אא‬ ‫ווען‬ ‫ווארים‬11
.‫כער‬ ‫מאא‬ ‫זיין‬ ‫פון‬ ‫וועק‬ ‫אא‬ ‫קערט‬ ‫איז‬ ‫רץ‬ ‫האא‬ ‫זיין‬ ‫און‬, ‫ט‬ ‫גאא‬ ‫פון‬ ‫וועק‬ ‫אא‬ ‫גייט‬ ‫איינער‬ ‫ווען‬ ‫איז‬ ‫גאווה‬ ‫פון‬ ‫התחלה‬ ‫דער‬12
‫זיי‬ ‫ט‬ ‫האא‬ ‫און‬, ‫זר‬ ‫צרות‬ ‫זיי‬ ‫אויף‬ ‫כט‬ ‫געבראא‬ ‫ט‬ ‫'האא‬ ‫ה‬ ‫דעריבער‬ ‫און‬, ‫תועבה‬ ‫אויס‬ ‫שפך‬ ‫וועט‬ ‫זי‬ ‫האט‬ ‫וואס‬ ‫דער‬ ‫און‬, ‫זינד‬ ‫פון‬ ‫אנהייב‬ ‫דער‬ ‫איז‬ ‫גאווה‬ ‫ווארים‬13
.‫כט‬ ‫אומגעבראא‬
.‫רט‬ ‫אא‬ ‫זייער‬ ‫אויף‬ ‫עניו‬ ‫די‬ ‫קום‬ ‫ט‬ ‫האא‬ ‫און‬, ‫שרים‬ ‫ים‬ ‫י‬
‫אא‬‫ג‬ ‫פון‬ ‫כסאות‬ ‫די‬ ‫רפן‬ ‫פגעוואא‬ ‫ראא‬ ‫אא‬ ‫ט‬ ‫'האא‬ ‫ה‬14
.‫מקום‬ ‫זייער‬ ‫אויף‬ ‫שפל‬ ‫די‬ ‫נטע‬ ‫און‬, ‫אאות‬‫ג‬ ‫די‬ ‫פון‬ ‫שרשים‬ ‫די‬ ‫'כרת‬ ‫ה‬15
.‫ץ‬ ‫ס‬
‫ר‬ ‫אא‬‫הא‬ ‫פון‬ ‫יסודות‬ ‫די‬ ‫ִיז‬ ‫אבד‬ ‫זיי‬ ‫ט‬ ‫האא‬ ‫און‬, ‫ם‬‫ֹויי‬ ‫די‬ ‫פון‬ ‫מדינות‬ ‫הפך‬ ‫ט‬ ‫'האא‬ ‫ה‬ ‫און‬16

7. .‫ערד‬ ‫דער‬ ‫פון‬ ‫זכר‬ ‫זייער‬ ‫רהערט‬ ‫פאא‬ ‫ט‬ ‫האא‬ ‫און‬, ‫רטיליקט‬ ‫פאא‬ ‫זיי‬ ‫ט‬ ‫האא‬ ‫און‬, ‫זיי‬ ‫פון‬ ‫עטלעכע‬ ‫לקח‬ ‫ט‬ ‫האא‬ ‫ער‬17
.‫ה‬ ‫ָא‬ ‫י‬
‫א‬ ‫ן‬ ‫אא‬ ‫פון‬ ‫רן‬ ‫געוואא‬ ‫געבוירן‬ ‫אנען‬‫י‬‫זי‬ ‫ס‬ ‫וואא‬ ‫די‬ ‫ר‬ ‫פאא‬ ‫כעס‬ ‫קיין‬ ‫און‬, ‫גברים‬ ‫ר‬ ‫פאא‬ ‫גאווה‬ ‫איז‬ ‫כט‬ ‫געמאא‬ ‫נישט‬18
‫;די‬ ‫ע‬‫ִא‬ִּ ‫מ‬
‫מ‬ ‫ע‬ ‫א‬
‫סר‬‫ז‬ ‫אא‬ ‫אנען‬‫י‬‫זי‬ ‫ֹורה‬ ‫דער‬ ‫אויף‬ ‫אכטונג‬ ‫נישט‬ ‫אנען‬‫י‬‫זי‬ ‫ס‬ ‫וואא‬ ‫;די‬ ‫כבוד‬ ‫צמח‬ ‫ן‬ ‫אא‬ ‫אהב‬ ‫אים‬ ‫ִן‬ ‫האא‬ ‫ס‬ ‫וואא‬ ‫די‬ ‫און‬, ‫ע‬ ‫א‬
‫סר‬‫ז‬ ‫ע‬ ‫א‬
‫סר‬‫ז‬ ‫אא‬ ‫אנען‬‫י‬‫'זי‬ ‫ה‬ ‫ירא‬ ‫ס‬ ‫וואא‬ ‫די‬19
.‫מען‬ ‫זאא‬ ‫רן‬ ‫פנאא‬ ‫אא‬ ‫אא‬ ‫זענען‬ ‫מצוות‬ ‫די‬ ‫יבערברענגען‬ ‫ס‬ ‫וואא‬
.‫אױגן‬ ‫נע‬ ‫א‬
‫זײ‬ ‫אין‬ ‫ט‬ ‫גאא‬ ‫ר‬ ‫פאא‬ ‫מורא‬ ‫בן‬ ‫האא‬ ‫ס‬ ‫װאא‬ ‫די‬ ‫נען‬ ‫א‬
‫זײ‬ ‫זױ‬ ‫;אא‬ ‫כבוד‬ ‫גבאי‬ ‫דער‬ ‫איז‬ ‫אחים‬ ‫צווישען‬20
.‫אבד‬ ‫איר‬ ‫איז‬ ‫גאווה‬ ‫און‬ ‫גסות‬ ‫;אבער‬ ‫השגחה‬ ‫רשות‬ ‫פארן‬ ‫'גייט‬ ‫ה‬ ‫יראת‬ ‫די‬21
'.‫ה‬ ‫יראת‬ ‫די‬ ‫איז‬ ‫כבוד‬ ‫זייער‬, ‫רעם‬ ‫אא‬ ‫דער‬ ‫אא‬, ‫איידעלע‬, ‫עשיר‬ ‫איז‬ ‫ער‬ ‫צי‬22
.‫מענטש‬ ‫זינדיק‬ ‫אא‬ ‫גרויסן‬ ‫צו‬ ‫קוועם‬ ‫באא‬ ‫ניט‬ ‫איז‬ ‫עס‬ ‫;און‬ ‫שכל‬ ‫ט‬ ‫האא‬ ‫ס‬ ‫וואא‬ ‫עני‬ ‫דעם‬ ‫בוז‬ ‫צו‬ ‫סיק‬ ‫פאא‬ ‫ניט‬ ‫איז‬ ‫עס‬23
.‫ט‬ ‫גאא‬ ‫ר‬ ‫פאא‬ ‫מורא‬ ‫ט‬ ‫האא‬ ‫ס‬ ‫וואא‬ ‫דער‬ ‫ווי‬ ‫גרעסערער‬ ‫קיין‬ ‫ניטאא‬ ‫איז‬ ‫עס‬ ‫;און‬ ‫ווערן‬ ‫כבוד‬ ‫וועלן‬, ‫גבאים‬ ‫און‬, ‫שופטים‬ ‫און‬, ‫מענטשן‬ ‫גרויסע‬24
.‫רפואה‬ ‫ווערט‬ ‫ער‬ ‫ווען‬, ‫ווערן‬ ‫חרטה‬ ‫נישט‬ ‫וועט‬ ‫ידע‬ ‫ט‬ ‫האא‬ ‫ס‬ ‫וואא‬ ‫דער‬ ‫און‬, ‫עבד‬ ‫עשה‬ ‫פרורים‬ ‫די‬ ‫וועלן‬ ‫אם‬‫כ‬‫חא‬ ‫איז‬ ‫ס‬ ‫וואא‬ ‫ד‬‫ַסבס‬ ‫דעם‬ ‫צו‬25
.‫צרה‬ ‫ן‬ ‫א‬
‫דײ‬ ‫פון‬ ‫ט‬ ‫א‬
‫צײ‬ ‫דער‬ ‫אין‬ ‫רימען‬ ‫באא‬ ‫ניט‬ ‫זיך‬ ‫לסט‬ ‫זאא‬ ‫;און‬ ‫עסק‬ ‫אן‬‫י‬‫די‬ ‫עשה‬ ‫אין‬ ‫חכם‬ ‫נישט‬ ‫זייט‬26
.‫לחם‬ ‫פעלט‬ ‫און‬, ‫זיך‬ ‫רימערט‬ ‫באא‬ ‫ס‬ ‫וואא‬, ‫דער‬ ‫ווי‬, ‫לץ‬ ‫אא‬ ‫אין‬ ‫שפע‬ ‫ט‬ ‫האא‬ ‫און‬, ‫מישט‬ ‫ס‬ ‫וואא‬, ‫דער‬ ‫איז‬ ‫בעסער‬27
.‫כבוד‬ ‫איר‬ ‫לויט‬ ‫כבוד‬ ‫איר‬ ‫געבן‬ ‫און‬, ‫עניוות‬ ‫אין‬ ‫נפש‬ ‫דיין‬ ‫כבוד‬, ‫זון‬ ‫אן‬‫י‬‫מי‬28
?‫לעבן‬ ‫ן‬ ‫א‬
‫זײ‬ ‫רשעמט‬ ‫פאא‬ ‫ס‬ ‫װאא‬ ‫דעם‬ ‫כבוד‬ ‫װעט‬ ‫װער‬ ‫?און‬ ‫נשמה‬ ‫אייגן‬ ‫זיין‬ ‫קעגן‬ ‫זינדיקט‬ ‫ס‬ ‫וואא‬ ‫דעם‬ ‫זיין‬ ‫גערעכטיק‬ ‫וועט‬ ‫ווער‬29
.‫עשירות‬ ‫זיין‬ ‫ר‬ ‫פאא‬ ‫כבוד‬ ‫ווערט‬ ‫עשיר‬ ‫דער‬ ‫און‬, ‫כישרון‬ ‫זיין‬ ‫ר‬ ‫פאא‬ ‫כבוד‬ ‫ווערט‬ ‫עני‬ ‫דער‬30
?‫רעמקײט‬ ‫אא‬ ‫אין‬ ‫מער‬ ‫װיפל‬, ‫עושר‬ ‫אין‬ ‫נד‬ ‫שאא‬ ‫איז‬ ‫ס‬ ‫װאא‬, ‫דער‬ ‫?און‬ ‫עושר‬ ‫אין‬ ‫מער‬ ‫וויפיל‬, ‫דלות‬ ‫אין‬ ‫כבוד‬ ‫ווערט‬ ‫ס‬ ‫וואא‬, ‫דער‬31
11‫פיטל‬ ּ‫ַא‬
.‫גדלים‬ ‫צווישן‬ ‫ישב‬ ‫אים‬ ‫זט‬ ‫לאא‬ ‫און‬, ‫שפל‬ ‫פון‬ ‫איז‬ ‫ס‬ ‫וואא‬ ‫דעם‬ ‫פון‬ ‫פ‬ ‫קאא‬ ‫דעם‬ ‫אויף‬ ‫הייִט‬ ‫חכמה‬ ‫די‬1
.‫אויסזען‬ ‫ויסווייניקסט‬ ‫זיין‬ ‫ר‬ ‫פאא‬ ‫מענטש‬ ‫אא‬ ‫ף‬ ‫אא‬ ‫ניט‬ ‫;און‬ ‫יופי‬ ‫זיין‬ ‫פאר‬ ‫איש‬ ‫אן‬ ‫לויבן‬ ‫נישט‬ ‫זאלסט‬2
.‫זאכן‬ ‫זיס‬ ‫פון‬ ‫הויפט‬ ‫די‬ ‫איז‬ ‫פרוכט‬ ‫איר‬ ‫בער‬ ‫;אא‬ ‫פליען‬ ‫די‬ ‫צווישן‬ ‫קליין‬ ‫איז‬ ‫בין‬ ‫די‬3
, ‫װונדער‬ ‫נען‬ ‫א‬
‫זײ‬ ‫ט‬ ‫גאא‬ ‫פון‬ ‫מעשים‬ ‫די‬ ‫רום‬ ‫װאא‬: ‫כבוד‬ ‫פון‬ ‫ג‬ ‫טאא‬ ‫דעם‬ ‫אין‬ ‫דערהױבן‬ ‫ניט‬ ‫זיך‬ ‫און‬, ‫קלײדער‬ ‫נע‬ ‫א‬
‫דײ‬ ‫און‬ ‫לבוש‬ ‫ן‬ ‫א‬
‫דײ‬ ‫מיט‬ ‫רימען‬ ‫באא‬ ‫ניט‬ ‫זיך‬ ‫לסט‬ ‫זאא‬4
.‫סתרים‬ ‫נען‬ ‫א‬
‫זײ‬ ‫מענטשן‬ ‫צװישן‬ ‫מעשים‬ ‫נע‬ ‫א‬
‫זײ‬ ‫און‬
.‫קרוין‬ ‫די‬ ‫גן‬ ‫טראא‬ ‫האט‬ ‫פון‬ ‫נק‬ ‫געדאא‬ ‫ל‬ ‫קיינמאא‬ ‫איז‬ ‫ס‬ ‫וואא‬ ‫איינער‬ ‫;און‬ ‫ערד‬ ‫דער‬ ‫אויף‬ ‫געזעצט‬ ‫זיך‬ ‫בן‬ ‫האא‬ ‫מלכים‬ ‫פילע‬5
.‫אנדערע‬ ‫פון‬ ‫הענט‬ ‫די‬ ‫אין‬ ‫איבערגעגעבן‬ ‫ערליכע‬ ‫די‬ ‫;און‬ ‫נד‬ ‫שאא‬ ‫זייער‬ ‫געווען‬ ‫זענען‬ ‫גבורים‬ ‫פילע‬6
.‫תוכחה‬ ‫ן‬ ‫דאא‬ ‫און‬, ‫ערשט‬ ‫רשטייט‬ ‫פאא‬: ‫מת‬ ‫אס‬ ‫דעם‬ ‫בחן‬ ‫סט‬ ‫האא‬ ‫דו‬ ‫איידער‬ ‫שולדיקן‬ ‫באא‬ ‫נישט‬ ‫לסט‬ ‫זאא‬7
.‫רעדן‬ ‫זייער‬ ‫פון‬ ‫צווישן‬ ‫אין‬ ‫מענטשן‬ ‫קטע‬ ‫נישט‬ ‫לסט‬ ‫זאא‬ ‫און‬, ‫סיבה‬ ‫די‬ ‫געהערט‬ ‫סט‬ ‫האא‬ ‫דו‬ ‫איידער‬ ‫נישט‬ ‫ענה‬8
.‫זינדיקע‬ ‫מיט‬ ‫משפט‬ ‫אין‬ ‫נישט‬ ‫זיצט‬ ‫;און‬ ‫נוגע‬ ‫נישט‬ ‫דיר‬ ‫איז‬ ‫וואס‬ ‫זאך‬ ‫א‬ ‫אין‬ ‫ריב‬ ‫נישט‬ ‫זאלסט‬9
.‫נטלױפן‬ ‫אא‬ ‫מיט‬ ‫נטלױפן‬ ‫אא‬ ‫ניט‬ ‫לסט‬ ‫זאא‬ ‫און‬, ‫קריגן‬ ‫ניט‬ ‫װעסטו‬, ‫כדעם‬ ‫נאא‬ ‫גײסט‬ ‫דו‬ ‫ז‬ ‫אא‬ ‫;און‬ ‫כן‬ ‫זאא‬ ‫ב‬ ‫א‬
‫ר‬ ‫מיט‬ ‫רמישן‬ ‫פאא‬ ‫נישט‬ ‫זיך‬ ‫לסט‬ ‫זאא‬, ‫ִני‬10
.‫זיך‬ ‫הינטער‬ ‫מער‬ ‫ך‬ ‫נאא‬ ‫איז‬ ‫און‬, ‫געאיילט‬ ‫ט‬ ‫האא‬ ‫און‬, ‫יסורים‬ ‫טוט‬ ‫און‬, ‫טערט‬ ‫מאא‬ ‫ס‬ ‫וואא‬, ‫איינער‬ ‫ן‬ ‫ראא‬ ‫פאא‬11
‫אים‬ ‫ט‬ ‫האא‬ ‫ט‬ ‫גאא‬ ‫פון‬ ‫אױג‬ ‫ס‬ ‫דאא‬ ‫בער‬ ‫;אא‬ ‫אט‬‫י‬‫רעמקי‬ ‫אא‬ ‫פון‬ ‫פול‬ ‫און‬, ‫אט‬‫י‬‫פיייקי‬ ‫פון‬ ‫פעלן‬, ‫הילף‬ ‫פון‬ ‫נויט‬ ‫האט‬ ‫און‬, ‫מעלעך‬ ‫פאא‬ ‫איז‬ ‫ס‬ ‫וואא‬ ‫אנדער‬ ‫אן‬ ‫איז‬ ‫עס‬, ‫ווידער‬12
.‫נחלה‬ ‫נידעריקן‬ ‫ן‬ ‫א‬
‫זײ‬ ‫פון‬ ‫אױפגעשטעלט‬ ‫אים‬ ‫ט‬ ‫האא‬ ‫און‬, ‫גוטן‬ ‫צום‬ ‫געקוקט‬
.‫אים‬ ‫פון‬ ‫געחידושט‬ ‫זיך‬ ‫בן‬ ‫האא‬ ‫עס‬ ‫געזען‬ ‫ס‬ ‫וואא‬ ‫פילע‬ ‫ז‬ ‫אא‬ ‫זוי‬ ‫;אא‬ ‫צרה‬ ‫פון‬ ‫פ‬ ‫קאא‬ ‫זיין‬ ‫אויפגעהויבן‬ ‫ט‬ ‫האא‬ ‫ער‬ ‫און‬13
'.‫ה‬ ‫פון‬ ‫בוא‬, ‫עושר‬ ‫און‬ ‫דלות‬, ‫מות‬ ‫און‬ ‫יים‬‫חא‬, ‫צרות‬ ‫און‬ ‫לות‬‫גמ‬ ‫שא‬14
‫אים۔‬ ‫פון‬ ‫זענען‬، ‫מעשים‬ ‫גוט‬ ‫פון‬ ‫וועג‬ ‫דער‬ ‫און‬، ‫ליבע‬، ‫האר‬ ‫די‬ ‫פון‬ ‫זענען‬، ‫תורה‬ ‫דער‬ ‫פון‬ ‫פארשטאנד‬ ‫און‬، ‫וויסן‬، ‫חכמה‬15
.‫איר‬ ‫אין‬ ‫כבוד‬ ‫וואס‬ ‫די‬ ‫מיט‬ ‫רשטערן‬ ‫פאא‬ ‫וועט‬ ‫בייז‬ ‫און‬, ‫זינדיקע‬ ‫מיט‬ ‫מען‬ ‫צוזאא‬ ‫נהייב‬ ‫אא‬ ‫זייער‬ ‫האט‬ ‫פינצטערניש‬ ‫און‬ ‫טעות‬16
.‫אייביק‬ ‫אויף‬ ‫שגשוג‬ ‫ברענגט‬ ‫ד‬‫סס‬‫חס‬ ‫זיין‬ ‫און‬, ‫ים‬‫לקי‬ֹ‫א‬ ‫די‬ ‫א‬‫י‬‫ִי‬ ‫'ִליִט‬ ‫ה‬ ‫מתנת‬ ‫די‬17
;‫שכר‬ ‫זיין‬ ‫פון‬ ‫חלק‬ ‫דער‬ ‫איז‬ ‫ס‬ ‫דאא‬ ‫און‬, ‫קנפ‬ ‫און‬ ‫ה‬ ‫ֹא‬ ‫אכמ‬‫ז‬ ‫זיין‬ ‫דורך‬ ‫עשיר‬ ‫ווערט‬ ‫ס‬ ‫וואא‬ ‫דער‬ ‫איז‬ ‫רטן‬ ‫דאא‬18
‫אױף‬ ‫קומען‬ ‫װעט‬ ‫ט‬ ‫א‬
‫צײ‬ ‫ס‬ ‫װאא‬, ‫ניט‬ ‫ך‬ ‫דאא‬ ‫װײס‬ ‫ער‬ ‫;און‬ ‫סכוירע‬ ‫מיין‬ ‫פון‬ ‫שטענדיק‬ ‫עסן‬ ‫וועט‬ ‫איצט‬ ‫און‬, ‫מנוחה‬ ‫געפונען‬ ‫האב‬ ‫איך‬: ‫געזאגט‬ ‫האט‬ ‫ער‬ ‫ווייל‬19
.‫רבן‬ ‫שטאא‬ ‫און‬, ‫נדערע‬ ‫אא‬ ‫צו‬ ‫זן‬ ‫איבערלאא‬ ‫ס‬ ‫דאא‬ ‫מוז‬ ‫ער‬ ‫ז‬ ‫אא‬ ‫און‬, ‫אים‬
.‫רבעט‬ ‫אא‬ ‫דיין‬ ‫אין‬ ‫זקן‬ ‫און‬, ‫אים‬ ‫מיט‬ ‫נט‬ ‫קאא‬ ‫באא‬ ‫זיין‬ ‫און‬, ‫בונד‬ ‫דיין‬ ‫אין‬ ‫פעסט‬ ‫זייט‬20
‫ט‬ ‫גאא‬ ‫פון‬ ‫אױגן‬ ‫די‬ ‫אין‬ ‫איז‬ ‫ך‬ ‫זאא‬ ‫גרינגע‬ ‫אא‬ ‫רום‬ ‫װאא‬, ‫מי‬ ‫ן‬ ‫א‬
‫דײ‬ ‫אין‬ ‫בט‬ ‫א‬
‫בלײ‬ ‫און‬, ‫ט‬ ‫גאא‬ ‫אין‬ ‫זיך‬ ‫רזיכער‬ ‫פאא‬ ‫בער‬ ‫;אא‬ ‫זינדיקע‬ ‫פון‬ ‫מעשים‬ ‫די‬ ‫אין‬ ‫ווונדער‬ ‫ניט‬21
.‫רייך‬ ‫ן‬ ‫רעמאא‬ ‫אא‬ ‫ן‬ ‫אא‬ ‫כן‬ ‫מאא‬ ‫צו‬ ‫פלוצעם‬
.‫אה‬‫כ‬ ‫מ‬
‫ר‬ ‫ִי‬ ‫איין‬‫ז‬ ‫ת‬ ‫אס‬ ‫ט‬ ‫מ‬
‫ש‬‫מא‬ ‫אום‬ ‫מ‬
‫ת‬ ‫פי‬ ‫און‬, ‫ים‬‫לקי‬ֹ‫א‬ ‫די‬ ‫פון‬ ‫שכר‬ ‫אין‬ ‫'איז‬ ‫ה‬ ‫פון‬ ‫ברכה‬ ‫די‬22
?‫טער‬ ‫א‬
‫װײ‬ ‫בן‬ ‫האא‬ ‫איך‬ ‫ל‬ ‫זאא‬ ‫גוטס‬ ‫ר‬ ‫פאא‬ ‫ס‬ ‫װאא‬ ‫?און‬ ‫דינסט‬ ‫מיין‬ ‫ר‬ ‫פאא‬ ‫איז‬ ‫נוץ‬ ‫ס‬ ‫וואא‬: ‫גן‬ ‫זאא‬ ‫ניט‬ ‫לסט‬ ‫זאא‬23
?‫ך‬ ‫נאא‬ ‫דאא‬ ‫בן‬ ‫האא‬ ‫איך‬ ‫וועט‬ ‫בייז‬ ‫ס‬ ‫וואא‬ ‫און‬, ‫זאכן‬ ‫פילע‬ ‫ג‬ ‫רמאא‬ ‫פאא‬ ‫איך‬ ‫און‬, ‫גענוג‬ ‫האב‬ ‫איך‬: ‫נישט‬ ‫זאג‬, ‫ווידער‬24
.‫אל‬‫ג‬ ‫שא‬ ‫פון‬ ‫זכר‬ ‫קיין‬ ‫נישטא‬ ‫מער‬ ‫איז‬ ‫י‬‫ני‬‫ַא‬ ‫פון‬ ‫יום‬ ‫אין‬ ‫און‬, ‫י‬‫ני‬‫ַא‬ ‫פון‬ ‫שכחה‬ ‫אא‬ ‫איז‬ ‫לות‬‫גמ‬ ‫שא‬ ‫פון‬ ‫יום‬ ‫אין‬25
.‫וועגן‬ ‫זיינע‬ ‫לויט‬ ‫מענטש‬ ‫אא‬ ‫שכר‬ ‫צו‬ ‫טויט‬ ‫פון‬ ‫ג‬ ‫טאא‬ ‫דעם‬ ‫אין‬ ‫האר‬ ‫די‬ ‫צו‬ ‫ך‬ ‫זאא‬ ‫גרינג‬ ‫אא‬ ‫איז‬ ‫עס‬ ‫ווארים‬26
.‫מעשים‬ ‫זיין‬ ‫גילוי‬ ‫זיין‬ ‫וועט‬ ‫סוף‬ ‫זיין‬ ‫אין‬ ‫און‬, ‫רגעניגן‬ ‫פאא‬ ‫שכח‬ ‫מענטש‬ ‫אא‬ ‫מאכט‬ ‫שעה‬ ‫אא‬ ‫פון‬ ‫צרה‬ ‫די‬27
.‫קינדער‬ ‫זיינע‬ ‫אין‬ ‫באקאנט‬ ‫זיין‬ ‫וועט‬ ‫מענטש‬ ‫אא‬ ‫רעם‬ ‫וואא‬, ‫מות‬ ‫זיין‬ ‫ר‬ ‫פאא‬ ‫ברוך‬ ‫קיין‬ ‫משפט‬28
.‫לות‬ ‫מ‬
‫ס‬‫מא‬ ‫ב‬ ‫א‬
‫ר‬ ‫ט‬ ‫האא‬ ‫ר‬ ‫מס‬ ‫ס‬
‫ר‬ ‫דער‬ ‫רעם‬ ‫וואא‬, ‫ִית‬ ‫אן‬‫י‬‫די‬ ‫אין‬ ‫ִרענגען‬ ‫איטלעכער‬ ‫ניט‬29
.‫ל‬ ‫פאא‬ ‫דיין‬ ‫אויף‬ ‫ער‬ ‫היט‬, ‫ן‬ ‫שפיאא‬ ‫אא‬ ‫ווי‬ ‫;און‬ ‫גאווה‬ ‫די‬ ‫פון‬ ‫לב‬‫ל‬ ‫ס‬ ‫דאא‬ ‫איז‬ ‫זוי‬ ‫אא‬, ‫אג‬‫י‬‫שטי‬ ‫אא‬ ‫אין‬ ‫שומר‬ ‫און‬ ‫לקח‬ ‫חופה‬ ‫אא‬ ‫ווי‬ ‫זוי‬ ‫אא‬30
.‫דיר‬ ‫אויף‬ ‫שים‬ ‫וועט‬ ‫הלל‬ ‫ווערט‬ ‫ס‬ ‫וואא‬ ‫אין‬ ‫און‬, ‫ע‬ ‫א‬
‫ר‬ ‫אין‬ ‫גוט‬ ‫הפך‬ ‫און‬ ‫שכב‬ ‫ער‬ ‫רעם‬ ‫וואא‬31
.‫בלוט‬ ‫אויף‬ ‫ווארט‬ ‫חטא‬ ‫אא‬ ‫און‬, ‫נגעצונדן‬ ‫אא‬ ‫גחלים‬ ‫הויפן‬ ‫אא‬ ‫ווערט‬ ‫ש‬ ‫אל‬ ‫פון‬ ‫ניצוץ‬ ‫אא‬ ‫פון‬32
.‫ף‬ ‫שטראא‬ ‫אײביקע‬ ‫אא‬ ‫דיר‬ ‫אױף‬ ‫ברענגען‬ ‫ניט‬ ‫ל‬ ‫זאא‬ ‫ער‬ ‫;כדי‬ ‫רשעות‬ ‫טוט‬ ‫ער‬ ‫רעם‬ ‫וואא‬, ‫רשע‬ ‫אא‬ ‫אויף‬ ‫זיך‬ ‫היט‬33
.‫אײגענעם‬ ‫ן‬ ‫א‬
‫דײ‬ ‫פון‬ ‫אױסקערן‬ ‫דיך‬ ‫און‬, ‫צערענען‬ ‫דיך‬ ‫װעט‬ ‫ער‬ ‫און‬, ‫הױז‬ ‫ן‬ ‫א‬
‫דײ‬ ‫אין‬ ‫פרעמדע‬ ‫אא‬ ‫נעם‬34
12‫פיטל‬ ּ‫ַא‬
.‫בענעפיטן‬ ‫נע‬ ‫א‬
‫דײ‬ ‫ר‬ ‫פאא‬ ‫נקען‬ ‫דאא‬ ‫דיר‬ ‫לסט‬ ‫זאא‬ ‫;און‬ ‫עס‬ ‫טוסט‬ ‫דו‬ ‫וועמען‬ ‫וויסן‬ ‫גוטס‬ ‫ן‬ ‫טאא‬ ‫וועסט‬ ‫דו‬ ‫ווען‬1
.‫העכסטן‬ ‫דעם‬ ‫פון‬ ‫ך‬ ‫נאא‬, ‫אים‬ ‫פון‬ ‫ניט‬ ‫אויב‬ ‫;און‬ ‫שכר‬ ‫אא‬ ‫מצא‬ ‫וועסט‬ ‫און‬, ‫ד‬‫קס‬ ‫ס‬
‫ר‬ ‫דעם‬ ‫צו‬ ‫גוט‬ ‫עשה‬2
.‫צדקה‬ ‫קיין‬ ‫ניט‬ ‫גיט‬ ‫ס‬ ‫וואא‬, ‫דעם‬ ‫צו‬ ‫ניט‬ ‫און‬, ‫שלעכטס‬ ‫מיט‬ ‫רנומען‬ ‫פאא‬ ‫שטענדיק‬ ‫איז‬ ‫ס‬ ‫וואא‬, ‫דעם‬ ‫צו‬ ‫קומען‬ ‫נישט‬ ‫קען‬ ‫גוטס‬ ‫קיין‬3