วิชาเทคโนโลยีภูมิสารสนเทศ โดย ดร.ประภาพร บุญปลอด มหาวิทยาลัยราชภัฎสุรินทร์

1. What Is
GIS?
1

2. ระบบสารสนเทศภูม ศ าสตร์
ิ
Geographic Information Syste
“เครือ งมือ ทีไ ด้ร บ การพัฒ นาให้ม ป ระสิท ธิภ าพในการ
่
่
ั
ี
จัด เก็บ สืบ ค้น ปรับ ปรุง แก้ไ ข วิเ คราะห์ และแสดงผล
ข้อ มูล ในสภาพความเป็น จริง ทีม ีก ารอ้า งอิง พิก ด ทาง
่
ั
ภูม ิศ าสตร์ เป็น ตัว เชือ มโยง เพือ นำา ไปประยุก ต์ใ ช้ใ น
่
่
การดำา เนิน งานด้า นต่า งๆ ”
2

3. Geographic Information System
ระบบสารสนเทศที่ใ ช้ใ นการ
จัด เก็บ จัด การ
วิเ คราะห์ แสดง
ผล
ข้อ มูล ทางภูม ิศ าสตร์
3

4. องค์ป ระกอบของ GIS
4

5. Hardware
เป็น อุป กรณ์ต า งๆที่ใ ช้ก ับ โปรแกรม GIS
่
อุป กรณ์น ร วมถึง อุป กรณ์ท ี่ใ ช้ใ นการนำา
ี้
เข้า การประมวลผล และการแสดงผล
ข้อ มูล และผลิต ผลลัพ ธ์ข องการทำา งาน
เช่น
– Computer
– Digitizer, Scanner, GPS
– Plotter, Printer
5

6. Software
6

7. Software
คือ โปรแกรมคอมพิว เตอร์ท ี่ใ ช้ใ นการจัด การ
ข้อ มูล ในระบบ GIS เช่น
– Arc/Info เป็น โปรแกรมทีท ำา งานได้ท ง บนเครือ ง
่
ั้
่
ทีม ร ะบบปฏิบ ต ิก าร PC, UNIX, และ NT version
่ ี
ั
– ArcView เป็น โปรแกรมทีใ ช้ใ นการ Display
่
ข้อ มูล ทัง ทีเ ป็น Graphic และ ข้อ มูล เชิง บรรยาย
้ ่
โปรแกรมนี้ส ามารถใช้ใ นการวิเ คราะห์เ บือ งต้น
้
ได้
– R2V เป็น โปรแกรมทีใ ช้ใ นการนำา เข้า ข้อ มูล โดย
่
วิธ ก าร Scan/ Vectorize
ี
– ERDAS เป็น โปรแกรมทีใ ช้ใ นการแปลและ
่
วิเ คราะห์ข ้อ มูล Raster
– PAMAP เป็น โปรแกรมทีใ ช้ง านได้ก ับ ข้อ มูล
่
Vector
7

8. People
People หรือ
บุค ลากร
• เป็น องค์ป ระกอบทีส ำา คัญ ทีส ุด
่
่
ของ GIS เนื่อ งจากถ้า ขาด
บุค ลากรก็จ ะไม่ม ีก ารพัฒ นา
โปรแกรม อุป กรณ์ หรือ ข้อ มูล
ทีม ีค ณ ภาพ
่ ุ
• “ไม่ม ีบ ค ลากร ไม่ม ี GIS”
ุ
8

9. Data
GIS Stores Data as Layers
UTILITIES
BUILDINGS
TRANSPORTATION
HYDROLOGY
TOPOGRAPHIC
PARCEL
REAL
WORLD
1121
1120
200
1124
1123
-
-
9

10. GIS Features on Real World
Aerial Photo
ถน
น
แหล่ง นำ้า และ
อาคาร
สถานที่
สำา คัญ
10

11. GIS Feature Type: Point
POINT
Node
X2,Y2
Node
X3,Y3
Node
X1,Y1
11

12. Point Feature
ตำำ แหน่ง พิก ัด ที่ไ ม่ม ี
ขนำดและทิศ ทำง
ข้อ มูล ภูม ิศ ำสตร์แ สดงตำม
ลัก ษณะภูม ิป ระเทศและตำม
ขนำดมำตรำส่ว นของ
แผนที่ ตัว อย่ำ งเช่น บน
แผนที่ม ำตรำส่ว นใหญ่ อำจ
เห็น ตำำ แหน่ง หมู่บ ้ำ นเป็น
เพีย งจุด (Point) บนพื้น ที่
อำณำเขตจัง หวัด ที่เ ป็น รูป
หลำยเหลี่ย ม (Polygon)
เมื่อ แผนที่ม ำตรำส่ว นเล็ก
ลงสำมำรถแสดงรำย
ละเอีย ดได้ม ำกขึ้น อำจเห็น
รูป หลำยเหลี่ย มของ
ขอบเขตชุม ชนเพิ่ม จำกที่
เดิม เป็น เพีย งจุด พิก ัด
12
ตำำ แหน่ง

13. GIS Feature Type: Arc
ARC
Vertex
X2,Y2
Node
X1,Y1
Length = 15.26
Node
X3,Y3
13

14. Line Feature
มีร ะยะและทิศ ทำงระหว่ำ งจุด
เริ่ม ต้น
ไปยัง จุด
แนวทำง (Vector)
และ
จุด สิน สุด
้
แต่ไ ม่ม ค วำม
ี
กว้ำ ง
a
b
ลำำ นำ้ำ เห็น เป็น แนว
เส้น บนแผนที่
มำตรำส่ว นใหญ่
เมื่อ แผนที่ม ี
มำตรำส่ว นเล็ก ลง
อำจเห็น ควำมกว้ำ ง
ของลำำ นำ้ำ เป็น รูป
หลำยเหลี่ย ม
(Polygon)

15. GIS Feature Type: Polygon
POLYGON
Coord. Perimeter Area
Coord. Perimeter Area
x1,y1
L
A
x1,y1
L
A
x2,y2
x2,y2
x3,y3
x3,y3
x4,y4
x4,y4
xN,yN
xN,yN
15

16. Polygon Feature
มีร ะยะและทิศ ทำงระหว่ำ งจุด เริ่ม ต้น
จุด แนวทำง (Vector)
และจุด สิน
้
สุด
ทีป ระกอบกัน เป็น รูป หลำย
่
เหลี่ย มมีข นำดพื้น ที่ (Area) และเส้น
รอบรูป (Perimeter)
b
c
a
d
บริเ วณป่ำ ไม้ม ีข นำดที่
สำมำรถแสดงเป็น รูป
หลำยเหลี่ย ม
(Polygon Feature)
ได้บ นแผนที่ร ะดับ
จัง หวัด

17. GIS Feature Type: Annotation
ANNOTATION
17

18. Combined Feature Types on Map
POINT
POLYGON
ARC
ANNOTATION
18

19. GIS Data Format
Vector Format
Raster Format
19

20. กำรเก็บ ข้อ มูล
แบบ Vector
X1 ,Y1
X2 ,Y2
X3 ,Y3
X5 ,Y5
X4 ,Y4
X6 ,Y6
•เก็บ ข้อ มูล ในรูป
แบบของ
ข้อ มูล เชิง เส้น
(Vector)
•ข้อ มูล แต่ล ะเส้น มี
ตำำ แหน่ง
ค่ำ พิก ัด ของจุด
ต่ำ งๆ
•เหมำะสำำ หรับ 20
กำรวิเ ครำะห์

21. การเก็บ ข้อ มูล
แบบ Raster ล ในรูป
•เก็บ ข้อ มู
X, Y
แบบของ
ข้อ มูล เชิง จุด
(Cell-based) ใน
ตารางกริต
(GRID)
•แต่ล ะช่อ งใช้
เก็บ ค่า ของ
ข้อ มูล เรีย กว่า 21
Pixel

22. ข้อ มูล ทั้ง สองรูป แบบสามารถ
แปลงไปมาได้
Raster
Vector
22

23. GIS Data
Architecture
Related
Spatial Data
Attribute Data
23

24. GIS DATA
พื้น ที่ = 204.56 ตร.กม.
ประชากร = 20,000 คน
พื้น ทีเ พาะปลูก = นาข้า ว
่
:
:
:
Spatial or Graphic
Attribute
24

25. GIS Data = Graphics + Attributes
Feature
Examples
จุด - เสา
Point - หม้อ แปลง
- สวิท ช์
เส้น
Arc
- ถนน
- สายไฟ
พืน ที่ - เขตอำา เภอ
้
Polygon แหล่ง นำ้า
-
Graphic Data
Attribute Data
- ความสูง ของเสา
- Rating KVA
- สถานะของสวิท ช์
- ประเภทของถนน
- ขนาดของสายไฟ
- จำา นวนประชากร
- ประเภทแหล่ง นำ้า
25

26. Methods
ขั้น ตอนการ
ทำา งาน
ในระบบสารสนเทศ
ภูม ิศ าสตร์ ความถูก
The Real Softwareต้อ งของข้อ มูล เป็น สิ่ง
สำา คัญ ที่ส ุด เพราะ
W
orld
Tool
การวิเ คราะห์แ ละ
ตัด สิน ใจจากข้อ มูล ที่
ผิด พลาดสามารถจะ
Procedure
เป็น ผลเสีย อย่า งใหญ่
หลวง แรงงานความ
GIS Database
พยายามและค่า ใช้
จ่า ยทุก อย่า งที่ล งทุน
ไปกลายเป็น ความสูญ
เปล่า การสร้า งฐาน
ั้น
Graphic Data Attribute Data ข้อ มูล ที่ด ีจ ึง ต้อ งมีข26
ตอนการทำา งานที่
ละเอีย ดถูก ต้อ ง เพื่อ

27. การประยุก ต์ก ารใช้ง านของ
GIS
ใช้ส อบถามข้อ มูล Data Query
27

28. การวิเ คราะห์ซ ้อ นทับ พื้น ที่
(Spatial Overlay Analysis)
C
B
D
A
B-2
B-1
E
C-2
D-2
พื้น ที่เ พาะปลูก
A-1
D-3
A-3
E-3
2
1
การเพาะปลูก พืช ในพืน ทีจ ัง หวัด ต่า
้ ่
3
เขตจัง หวัด
28

29. การวิเ คราะห์ร ะบบเครือ ข่า ย
(Network Analysis)
B
15
กม.
12
กม.
A
การค้น หาเส้น ทางที่ส น ที่ส ด
ั้
ุ
29

30. ตำา แหน่ง วัต ถุแ บบ Real-time
Automatic Vehicle Locating System
30

31. การใช้ข ้อ มูล Remote Sensing
เพือ วิจ ัย ด้า นสิ่ง แวดล้อ ม
่
ปี 1990
ปี 1996
31

32. การผสมภาพถ่ายดาวเทียมกับ
ข้อมูลชั้นความสูงเพื่อสร้าง
visualization

33. How are GIS Data created?
Paper Maps
+
Film/ Images
Data
Conversion
+
Tabulation
DIGITAL
GIS Database
33

34. Data
Conversion
ข้อมูล Vector
Digitizing
แผนที่ หรือ
ภาพถ่า ยทางอากาศ
Ground Survey
Input Surveyข้อ มูล สำา รวจ
Data
ฐานข้อ มูล GIS
34

35. Technology ทีใ ช้ใ นการจัด
่
เก็บ ข้อ มูล Digitization
35

36. Technology ที่ใ ช้ใ นการ
จัด เก็บ ข้อ มูล - Scanner
Vectorization
36

37. Technology ที่ใ ช้ใ นการ
จัด เก็บ ข้อ มูล Remote Sensing
Image Processing
37

38. Technology ที่ใ ช้ใ นการ
จัด เก็บ ข้อ มูล Global Positioning
System (GPS)
GPS
38

39. การผลิต แผนที่
(Cartography)
39